Niepowściągliwe wymioty ciężarnych
Spis treści
Okres ciąży wiąże się z wieloma zmianami w organizmie kobiety. W tym czasie kobiety borykają się z różnymi dolegliwościami fizycznymi. Jednym z takich objawów, który występuje u około 50-90% ciężarnych są mdłości i towarzyszące im wymioty. Łagodna postać, czyli taka, która występuje najczęściej w porannych godzinach i nie utrudnia codziennego funkcjonowania, jest całkowicie normalnym objawem ciąży. Zdarza się czasami tak, że wymioty zaczynają coraz bardziej wpływać nie tylko na samopoczucie przyszłej mamy, ale również na jej funkcjonowanie.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych — czym tak naprawdę są i jak je rozpoznać?
Około 3% kobiet w okresie ciąży cierpi na niepowściągliwe wymioty. Czym one są i jak je rozpoznać? Choroba ta charakteryzuje się bardzo nasilonymi mdłościami, którym towarzyszą wymioty, pojawiające się o każdej porze dnia (zarówno rano jak i wieczorem). Obok zapachów czy smaków czynnikami, które mogą wywołać mdłości i wymioty są codzienne sytuacje, takie jak zbyt szybkie wstanie z łóżka, mycie zębów czy nawet zwykły spacer. Tak naprawdę wymioty może wywołać wszystko i w każdej sytuacji.
Kobiety cierpiące na tę chorobę odczuwają bardzo duże zmęczenie, są ciągle ospałe, nie mają siły ani ochoty na nic oprócz snu. Mogą pojawić się również różnego rodzaju lęki i obawy dotyczące przebiegu ciąży czy zdrowia dziecka. Brak kontroli nad wymiotami i ich nieprzewidywalność może również przyczynić się to odczuwania niepokoju związanego z życiem towarzyskim czy załatwianiem codziennych spraw. Taka sytuacja może prowadzić do wycofywania się z życia społecznego, a w konsekwencji do odczuwania osamotnienia i izolacji.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych zwykle pojawiają się do 16 tygodnia ciąży, najczęściej diagnozuje się je od 4 do 10 tygodnia ciąży (rzadziej odczuwane są w późniejszej ciąży). Zwykle ustępują na początku drugiego trymestru. Są one o tyle niebezpieczne, że obok zmęczenia i objawów psychicznych mogą również mieć wpływ na stan fizyczny kobiety. Nieleczone mogą doprowadzić do braku apetytu, odwodnienia, silnych bólów głowy, zaburzeń gospodarki elektrolitowej czy spadku masy ciała. Wszystkie objawy zarówno emocjonalne jak i fizyczne mogą mieć wpływ zarówno na stan zdrowia przyszłej mamy jak i dziecka.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych — przyczyny
Przyczyny powstawania niepowściągliwych wymiotów ciężarnych mają podłoże wieloczynnikowe zarówno fizyczne jak i emocjonalne. Wśród czynników fizycznych znaczenie mogą mieć niedoczynność tarczycy, zbyt duża produkcja gonadotropiny kosmówkowej czy problem z ciałkiem żółtym. Otyłość przyszłej mamy może mieć również wpływ na pojawienie się niepowściągliwych wymiotów ciężarnych.
Natomiast czynniki psychiczne, które mogą wpływać na pojawienie się tej choroby to przede wszystkim silny stres przeżywany w tym okresie oraz lęk przed ciążą lub porodem. Kobiety, które przed ciążą chorowały na depresję, zaburzenia lękowe i zaburzenia odżywiania (anoreksja czy bulimia) mogą częściej doświadczyć tej choroby. Uważa się również, że u kobiet mających podobny problem w poprzednich ciążach oraz w ciąży mnogiej mogą częściej pojawiać się niepowściągliwe wymioty.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych — skutki dla mamy i dziecka
Nadmierne wymioty mogą mieć wpływ zarówno na zdrowie przyszłej mamy, dziecka jak i na przebieg ciąży i porodu. Choroba ta niesie ze sobą ryzyko poronienia czy utraty zaawansowanej ciąży.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych mogą mieć wpływ również na wcześniejsze zakończenie ciąży. Dzieci matek cierpiących na niepowściągliwe wymioty ciężarnych częściej rodzą się przed 37 tygodniem ciąży niż dzieci niechorujących matek. Jak pokazują amerykańskie badania niewłaściwe odżywianie dzieci jeszcze w życiu płodowym (częsty skutek tej choroby), zwiększa ryzyko problemów zdrowotnych u dorosłego potomstwa.
Ci sami naukowcy zaobserwowali również, że dzieci chorujących matek były 3,5 raza bardziej narażone na zaburzenia lękowe, depresyjne oraz psychozę maniakalno-depresyjną w późniejszym życiu niż dzieci kobiet niechorujących na to zaburzenie. Powodem takich wyników może być przedłużające się niedożywienie i odwodnienie matek cierpiących na niepowściągliwe wymioty w okresie, w którym rozwija się mózg płodu. Pewną rolę mogą tu również odgrywać stres i lęki, które często towarzyszą ciężarnym cierpiących na tę chorobę.
Niepowściągliwe wymioty mogą być groźne w skutkach nie tylko dla przebiegu ciąży i rozwoju dziecka, ale równie dla zdrowia i życia matki. Częste i bardzo nasilone wymioty mogą wpłynąć na niedożywienie i odwodnienie kobiety ciężarnej. Groźnym powikłaniem tego zaburzenia jest encefalopatia Wernickiego, która może prowadzić do zaburzeń koordynacji ruchowej tzw. atrakcji, oczopląsu oraz otępienia. Wszystkie te czynniki mogą doprowadzić do trwałego uszkodzenia neurologicznego i zagrażać życiu matki i dziecka.
Choroba ta może mieć również wpływ na zdrowie psychiczne przyszłej mamy. Kobieta, która odczuwa silne dolegliwości fizyczne, może odczuwać również różnego rodzaju lęki i stany depresyjne. Kobiety cierpiące na niepowściągliwe wymioty ciężarnych mogą być bardziej narażone na wystąpienie depresji poporodowej czy innych zaburzeń w tym okresie. Choroba ta może również przyczynić się do rozwoju tokofobii (lęku przed zajściem w ciąże lub porodem) szczególnie w kolejnej ciąży.
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych — leczenie
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych można i trzeba leczyć. Odpowiednia, szybko podjęta forma leczenia medyczno-psychologiczna może przynieść bardzo pozytywne efekty. Natomiast nieleczona może przynieść bardzo poważne konsekwencje zdrowotne zarówno dla matki jak i jej dziecka.
Kiedy wymioty stają się nie do zniesienia, pacjentka w pierwszej kolejności powinna poinformować o chorobie lekarza prowadzącego ciąże, który na podstawie wywiadu i badania dobierze odpowiednią formę leczenia.
Wymioty u kobiet w ciąży mogą być łagodzone za pomocą zmian w stylu życia i diecie, farmakoterapii oraz metod psychologicznych. Jednak każda forma pomocy jest dobierana indywidualnie, zależy od stopnia nasilenia objawów oraz od stanu zdrowia pacjentki i dziecka. Jeśli pomimo leczenia medycznego objawy nie ustępują, warto umówić się na wizytę do psychologa. Psycholog pomoże znaleźć przyczynę problemów emocjonalnych, które mogą mieć wpływ na wystąpienie nasilonych dolegliwości. Na spotkaniach z psychologiem pacjentka może również nauczyć się technik relaksacyjnych, które pomagają się wyciszyć i złagodzić objawy. Zdarza się tak, że wymioty są objawem, który maskuje stan emocjonalny pacjenta, dlatego warto przyjrzeć się im bliżej przed porodem i cieszyć się macierzyństwem.