Znaczenie psychoterapii oraz pomocy psychologicznej w leczeniu niepłodności
Niepłodność jest specyficznym zaburzeniem, które w istotny sposób oddziałuje na niemalże wszystkie sfery życia pary. Wymaga ona przeformułowania dotychczasowych planów oraz wyobrażeń na temat rodzicielstwa. Długotrwały proces leczenia niepłodności porównywany jest do jazdy kolejką górską, gdzie naprzemiennie mieszają się ze sobą nadzieja i rozczarowanie. Niniejsze zaburzenie stanowi ogromne wyzwanie nie tylko dla ciała, ale także psychiki człowieka. Dlatego też, coraz częściej podkreśla się znaczenie psychoterapii oraz pomocy psychologicznej w leczeniu niepłodności. Specjalistyczne wsparcie w tym zakresie może przybierać różne formy, od psychoterapii indywidualnej, poprzez psychoedukację, a na arteterapii kończąc. Jakie są skutki pomocy psychologicznej w leczeniu niepłodności? I czy warto skorzystać z pomocy psychoterapeuty już na etapie diagnozy niniejszego zaburzenia?
Spis treści
Psychologiczne aspekty niepłodności
Rozpoznanie niepłodności często wywołuje szok i niedowierzanie. Bez wątpienia staje się ono przeszkodą w realizacji dotychczasowych planów życiowych, a ponadto rzutuje na oczekiwania względem przyszłości. Dlatego też, niepłodność można rozpatrywać w kategoriach zaburzenia psychosomatycznego. Wpływa ona na wiele sfer życia psychicznego oraz społecznego człowieka, między innymi na samoocenę jednostki, jak również jej relacje z partnerem i najbliższym otoczeniem. Badania oraz obserwacje specjalistów dowodzą, iż niepłodność wzmaga psychologiczną frustrację oraz poczucie pustki. Niemożność poczęcia dziecka w naturalny sposób może sprzyjać większej koncentracji uwagi na niezaspokojonej potrzebie. To z kolei wpływa na podniesienie poziomu lęku przed niepowodzeniami, jak również zawężenie uwagi do sfrustrowanego pragnienia poczęcia dziecka.
Niepłodność i związane z nią leczenie często jest przyczyną chronicznego stresu, który niekorzystnie wpływa na procesy fizjologiczne, a ponadto stwarza trudności w relacji z partnerem i otoczeniem. Nie podlega wątpliwości fakt, iż niemożność poczęcia dziecka stanowi dla wielu par ogromne obciążenie psychiczne, doprowadzające niejednokrotnie do przejściowych zaburzeń psychicznych. Badania psychologiczne zwracają uwagę, iż przedłużający się czas leczenia niepłodności zwiększa ryzyko wystąpienia negatywnych emocji, takich jak: stres, lęk i poczucie izolacji. Wraz z wydłużającym się czasem terapii niepłodności, zwiększa się także ryzyko rozwoju depresji oraz pogorszenia funkcjonowania psychospołecznego pary.
W literaturze psychologicznej wyróżnia się trzy grupy czynników ryzyka, które mogą odpowiadać za powstawanie problemów psychologicznych w leczeniu niepłodności, są to:
- Czynniki osobowościowe;
- Czynniki sytuacyjne i społeczne;
- Czynniki związane z leczeniem.
Obecność czynników pochodzących z różnych grup może doprowadzić do bardzo silnego stresu. Warto jednak wiedzieć, że wczesne rozpoznanie powyższych czynników oraz wdrożenie odpowiednich technik zaradczych i profilaktycznych może w znacznym stopniu poprawić kondycję psychofizyczną pacjentów, jak również zwiększać efektywność zastosowanych metod leczenia niepłodności.
Metody psychoterapeutyczne stosowane w leczeniu niepłodności
Świadomość na temat znaczenia pomocy psychologicznej w leczeniu niepłodności ciągle wzrasta. Badania wskazują, iż kobiety chętniej niż mężczyźni korzystają ze wsparcia psychoterapeuty, jak również z form terapii grupowej. Mężczyźni natomiast coraz częściej podejmują się psychoterapii indywidualnej oraz psychoedukacji. Niemniej jednak, nadal szczególnie istotne jest dla nich wsparcie otoczenia. Jak można zauważyć, nie ma jednego sposobu radzenia sobie z niepłodnością. Mimo pewnych podobieństw oraz prawidłowości, każda reakcja pacjenta wymaga indywidualnego podejścia specjalisty, który w swojej pracy uwzględnia specyfikę sytuacji, wcześniejsze doświadczenia, oczekiwania i cechy osobowości pacjenta oraz preferowane sposoby radzenia sobie z problemami.
Profesjonalna pomoc oferowana w gabinecie psychologa oraz/lub psychoterapeuty może przybierać różne formy:
- Rozmowy oraz konsultacji psychologicznej;
- Psychoedukacji;
- Terapii indywidualnej;
- Terapii pary;
- Terapii grupowej oraz grup wsparcia;
- Warsztatów, które mają na celu podniesienie kompetencji pacjenta w zakresie radzenia sobie z trudnymi emocjami oraz stresem.
Interwencje psychologiczne kierowane są do osób leczących się z powodu niepłodności między innymi w celu redukcji stresu oraz lęku, nabycia umiejętności radzenia sobie ze stratą, poprawy jakości życia pacjentów, jak również zmniejszenia ryzyka rozwoju depresji.
Ponadto, doświadczony psycholog oraz/lub psychoterapeuta jest w stanie pomóc parze w:
- Zaakceptowaniu sytuacji trwałej niepłodności;
- Przeżyciu żałoby po nienarodzonym dziecku;
- Przeżyciu utraty nadziei na posiadanie biologicznego potomstwa;
- Podjęciu decyzji o adopcji lub podjęciu dalszych form leczenia;
- Podjęciu decyzji o pozostaniu małżeństwem bezdzietnym i sformułowaniu nowych planów dotyczących przyszłości.
Ważną informację stanowi fakt, iż pacjenci zmagający się z niepłodnością powinni objęci być opieką psychologiczną przez cały okres leczenia. Nawet wtedy, gdy ich starania o poczęcie dziecka powiodły się. Badania dowodzą, iż otoczenie pacjentów kompleksową opieką medyczną oraz psychologiczną (z zastosowaniem terapii poznawczo-behawioralnej) zwiększa szanse na zajście w ciążę.
Terapia poznawczo-behawioralna polega na odkryciu zależności pomiędzy naszymi myślami, zachowaniem i emocjami, które stanowią reakcję na spotykające nas w życiu wydarzenia. W jej założeniu zarówno nasze myślenia, jak i podejmowane na jego podstawie działania, posiadają decydujący wpływ na nasze samopoczucie psychofizyczne. Podczas terapii poznawczo-behawioralnej podejmowana jest praca nad sposobem myślenia pacjenta oraz odbieraniem przez niego rzeczywistości. Ponadto, uwaga uczestników terapii zwrócona zostaje na modyfikację starych (patologicznych) wzorców zachowań oraz na nabycie nowych umiejętności radzenia sobie z problemami.
Obserwacje zwracają także uwagę na pozytywny wpływ hipnozy oraz hipnoterapii w leczeniu niepłodności, ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów korzystających z metod wspomaganego rozrodu. Dodatkowo, w leczeniu problemów z płodnością pomocne okazuje się:
- Stosowanie terapii grupowej;
- Terapia zorientowana na pracę z ciałem, uwzględniająca związki psychiki i ciała;
- Stosowanie technik relaksacyjnych, sprzyjających rozwojowi uważności oraz efektywnej redukcji napięcia emocjonalnego;
- Arteterapia – pozwalająca na swobodną ekspresję nawet głęboko skrywanych emocji związanych z problemem niepłodności.
Pomoc psychologiczna bardzo rzadko jest jedyną formą leczenia niepłodności. Zazwyczaj towarzyszy ona szerokim działaniom medycznym. Dlatego też, specjaliści wnioskują raczej o pośrednim wpływie psychoterapii na płodność pacjentów. Nie umniejsza to jednak jej znaczenia w kontekście leczenia zaburzeń płodności, a zwłaszcza profilaktyki przejściowych zaburzeń psychicznych, które mogą mieć miejsce na drodze leczenia.
Znaczenie psychoterapii oraz pomocy psychologicznej w leczeniu niepłodności
Nawet te niewypowiedziane obawy oraz tłumione wewnątrz emocje nie pozostają bez wpływu na decyzje pary dotyczące leczenia, a także na jego efekty. Dlatego też, niezwykle ważne jest, aby zwracać szczególną uwagę na sferę emocjonalną pacjentów, ich przekonania, a także oczekiwania dotyczące podejmowanej terapii. Na etapie diagnozy oraz leczenia niepłodności, kiedy to pojawiają się często skrajne reakcje i problemy emocjonalne, pomoc psychologiczna (dostosowana do potrzeb oraz specyficznej sytuacji pary) wydaje się nie tylko zalecana, ale wręcz niezbędna.
Korzystanie z profesjonalnej pomocy psychologicznej wpływa na poprawę funkcjonowania psychicznego( W Centrum Medycznym Meavita uzyskasz wsparcie psychologiczne – zapoznaj się z ofertą Poradni Psychologicznej). Ponadto, przyczynia się do złagodzenia skutków niepłodności, a także wsparcia procesu jej leczenia. Zarówno nauka efektywnej redukcji stresu, jak i pomoc parze w nabyciu umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami, jest bez wątpienia ważnym elementem wspomagającym terapię, a także zwiększającym skuteczność podejmowanych metod medycznych. Ponadto, zmniejszenie objawów obniżonego nastroju, poczucia wstydu i izolacji społecznej, a także zwiększenie poczucia własnej skuteczności oraz nabycie umiejętności efektywnego dystansowania się od uczuć oraz myśli wzbudzających niepokój, oddziałuje na zmniejszenie stresu psychologicznego, a także pomaga nawiązywać efektywną relację z personelem medycznym. Odpowiednia pomoc psychologiczna bez wątpienia pomaga przejść przez trudne etapy leczenia, a dodatkowo sprzyja lepszemu funkcjonowaniu społecznemu. Nie gwarantuje ona jednak zwiększenia prawdopodobieństwa zajścia w ciążę.
W tym miejscu warto jednak przyjrzeć się wynikom badań naukowych, które wyraźnie podkreślają znaczenie i rolę psychoterapii nie tylko w obniżaniu negatywnych konsekwencji psychologicznych niepłodności, ale także w zwiększaniu płodności.
Podczas badań, w których zastosowano programy pomocy psychologicznej, opartej przede wszystkim na terapii poznawczo-behawioralnej, zauważono liczne korzyści, a wśród nich:
- Polepszenie w zakresie funkcjonowania psychospołecznego pary;
- Zwiększenie poczucia własnej skuteczności;
- Zmniejszenie objawów obniżonego nastroju (a nawet depresji);
- Istotną redukcję lęku oraz stresu związanego bezpośrednio z problemem niepłodności.
Ponadto, wyniki badań naukowych wskazują, iż blisko 30% niepłodnych kobiet, które podejmują się systematycznej psychoterapii, zachodzi w ciążę. Dostrzeżono także blisko dwukrotne zwiększenie skuteczności procedury in vitro przy zastosowaniu u pacjentek leczenia hipnoterapią. Co ciekawe, zaobserwowano również, że u mężczyzn biorących udział w specjalistycznych programach terapeutycznych, mających na celu nabycie umiejętności radzenia sobie ze stresem (w tym stresem zawodowym) oraz depresją, dochodzi do poprawy jakości nasienia. Większość mężczyzn, biorących udział w psychologicznej terapii grupowej ocenia te działania jako pomocne, a także przydatne.
Możliwość spotkania się z innymi mężczyznami doświadczającymi tego samego problemu oraz swobodnego wyrażania własnych emocji sprzyja:
- Istotnej redukcji napięcia psychicznego;
- Wzmocnieniu umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami;
- Zmniejszeniu poczucia izolacji społecznej.
Pomoc psychologiczna polegająca na budowaniu efektywnych umiejętności radzenia sobie ze stresem, jak również zwracająca uwagę na istotę komunikacji i poprawę lub utrzymywanie poprawnych relacji partnerskich, można uznać za ważny, a wręcz niezbędny element leczenia niepłodności.
Psychoterapia i pomoc psychologiczna dla par znajdujących się na etapie diagnozy niepłodności (przed przystąpieniem do leczenia)
Zanim jeszcze para uda się do gabinetu specjalisty, w wielu przypadkach liczy na to, że problem z zajściem w ciążę rozwiąże się sam wraz z upływem czasu. Niemniej jednak, czas w tym przypadku nie zawsze jest dobrym sprzymierzeńcem. Dlatego też, jeszcze przed przystąpieniem do procedury medycznej, warto zasięgnąć konsultacji w gabinecie psychologa oraz/lub psychoterapeuty. Rozmowa z doświadczonym specjalistą, oparta na wnikliwym wywiadzie, pozwala na adekwatną ocenę aktualnego stanu emocjonalnego pacjentów, a także nasilenia odczuwanego przez nich stresu i sposobów radzenia sobie z nim.
Na tym etapie pomoc psychologiczna opiera się na:
- Ocenie motywacji pacjentów do podjęcia terapii niepłodności (która często jest procesem długotrwałym);
- Psychoedukacji polegającej między innymi na przekazaniu pacjentom współczesnych, medycznych metod radzenia sobie z problemem niepłodności;
- Rozpoznaniu ewentualnych konfliktów wewnętrznych dotyczących oczekiwań wobec rodzicielstwa, a także takich, które powstały na skutek skomplikowanych relacji z własnymi rodzicami;
- Rozwijaniu pozytywnych, a przede wszystkim realistycznych oczekiwań wobec rodzicielstwa;
- Poznaniu specyficznych problemów w życiu pary.
Psychoterapia i pomoc psychologiczna dla par leczących się z powodu niepłodności
Niepłodność wywiera wpływ na stan psychiczny pary, a od kondycji psychicznej oraz natężenia przeżywanych emocji może zależeć powodzenie procedur medycznych. Kolejne interwencje medyczne mogą odpowiedzialne być za nasilenie poziomu lęku, jak i również obniżać zdolność do skutecznego radzenia sobie ze stresem, a nawet zwiększać ryzyko rozwoju depresji. Dlatego też, w przypadku par leczących się z powodu niepłodności, niezwykle ważne jest otrzymanie wsparcia w zakresie redukcji napięcia, a także radzenia sobie z niepokojem oraz poczuciem bezradności.
Leczenie niepłodności w istotny sposób oddziałuje na życie pary. Podczas, gdy jedno z partnerów może z zaangażowaniem poddawać się procesom leczenia i wierzyć w powodzenie terapii, drugie może postrzegać niepłodność w kategoriach kary i odczuwać w związku z tym poczucie winy. Ponadto, jedno z małżonków może pragnąć dziecka bardziej niż partner. W jego oczach wyrażenie wątpliwości, a nawet sama chęć rozmowy na temat rodzących się pytań związanych z leczeniem, może traktowane być jako wyraz nieakceptacji terapii niepłodności, a nawet niechęć do posiadania dziecka i bycia razem. W związku z tym, oczekiwania oraz powody, dla których para pragnie posiadać dziecko, powinny omawiane być podczas spotkań z psychologiem. W procesie leczenia niepłodności zmianie podlega także życie seksualne pary, które staje się narzędziem realizacji potrzeby prokreacyjnej. Wówczas może dojść do obniżenia satysfakcji seksualnej, a nawet zaniku pożądania.
Na tym etapie wielu trudności przysparza także podjęcie decyzji na temat metod wspomaganego rozrodu. Już sama propozycja zapłodnienia wspomaganego medycznie może nieść ze sobą wiele pytań, nie tylko natury emocjonalnej, czy relacyjnej, ale także etycznej. Partnerzy niejednokrotnie odczuwają trudności w rozmowie na ten temat. Szczególne emocje zdaje się wzbudzać dawstwo komórek rozrodczych lub nasienia. Nasilają się one wtedy, gdy jedno z partnerów nie może być dawcą. Wówczas zarówno u kobiety, jak i mężczyzny mogą pojawiać się wątpliwości.
W gabinecie psychologa najczęściej padają takie pytania jak:
- Czy dziecko będzie podobne do rodzica?
- Czy powinniśmy mówić naszym bliskim o metodzie poczęcia dziecka?
- A co jeśli się rozstaniemy, kto przejmie opiekę nad dzieckiem?
- Czy dziecko rozwinie silniejszą więź z rodzicem biologicznym?
Takie pytania, bez względu na odpowiedź, wpływają istotnie na kondycję psychiczną pacjentów. Dlatego też, na tym etapie ważne jest podejmowanie przez psychologa oraz/lub psychoterapeutę następujących działań:
- Po pierwsze: PSYCHOEDUKACJA – łącząca w sobie promocję zdrowego stylu życia, sprzyjającego świadomemu rodzicielstwu;
- Po drugie: TRENING UMIEJĘTNOŚCI RADZENIA SOBIE ZE STRESEM;
- Po trzecie: PSYCHOTERAPIA INDYWIDUALNA – mająca na celu pomoc w rozwiązaniu konfliktów wewnętrznych, z którymi zmaga się pacjent;
- Po czwarte: PSYCHOTERAPIA PARY – obejmująca pomoc w rozwiązywaniu powstałych konfliktów, a także odbudowę poczucia bliskości i wzmacnianie relacji;
- Po piąte: WSPIERANIE EFEKTYWNEJ KOMUNIKACJI między pacjentem a personelem medycznym;
- Po szóste: POSZUKIWANIE CELÓW innych niż rodzicielstwo – między innymi poprzez zwiększenie aktywności w sferze życia społecznego i zawodowego.
Dzięki powyższym działaniom, możliwe staje się odzyskanie poczucia kontroli, pewności siebie, a także bycia potrzebnym.
Psychoterapia i pomoc psychologiczna dla par doświadczających niepowodzeń w leczeniu niepłodności
Niepłodność jest doświadczeniem wielu strat, chociaż w odróżnieniu od sytuacji żałoby po utracie bliskiej osoby, straty te nie zawsze są widoczne. Psychologowie twierdzą, iż w sytuacji niepłodności (podobnie jak w sytuacji poronienia) niedoszli rodzice mogą doświadczać straty wyobrażonej, opłakując tym samym utratę nadziei na poczęcie dziecka. Specyficzny dla niepłodności jest fakt, iż żałoba po nienarodzonym dziecku może przeżywana być kilkukrotnie, ponieważ każdy kolejny zabieg i podejmowanie nowych form leczenia wzbudza w parze nadzieję. Samo oczekiwanie na wyniki zabiegu inseminacji, czy też procedury in vitro, stanowi ogromne wyzwanie emocjonalne. Dlatego też, otrzymanie profesjonalnego wsparcia psychologicznego, nauka technik relaksacji, a nawet sama rozmowa ze specjalistą, mogą pomóc przetrwać ten trudny czas.
Na tym etapie zalecane jest:
- Uczestniczenie w grupach wsparcia, w których pacjenci otrzymują możliwość podzielenia się towarzyszącymi im emocjami w grupie osób, które doświadczają tego samego problemu;
- Uczestniczenie w psychoterapii par podczas której małżonkowie są w stanie skonfrontować swoje lęki oraz oczekiwania, związane bezpośrednio z podejmowanym sposobem leczenia niepłodności;
- Uczestniczenie w terapii traumy i żałoby, podczas której pacjenci są w stanie uporać się z trudami straty wyobrażonej;
- Rozmawianie z psychologiem na temat możliwości dalszego leczenia niepłodności;
- Poszukiwanie razem z psychologiem oraz/lub psychoterapeutą nowych celów życiowych, szczególnie wtedy, gdy para decyduje się na bezdzietność;
- Uczestniczenie w konsultacjach psychologicznych dotyczących adopcji.
Psychoterapia i pomoc psychologiczna dla par, które doświadczyły pozytywnych konsekwencji leczenia niepłodności
Pozytywnym wynikiem leczenia niepłodności jest zajście przez pacjentkę w ciążę. Niemniej jednak, kiedy dochodzi do efektywnego zapłodnienia, u przyszłych rodziców mogą pojawiać się nowe obawy, a wśród nich lęk o donoszenie ciąży oraz zdrowie dziecka. Na tym etapie ważne jest:
- Zapewnienie pomocy psychologicznej w przygotowaniu do zmieniającej się sytuacji życiowej;
- Zapewnienie wsparcia w budowaniu i wzmacnianiu więzi z dzieckiem;
- Zapewnienie pomocy w radzeniu sobie ze stresem oraz lękiem o utratę dziecka;
- Zapewnienie skutecznej profilaktyki depresji poporodowej.
Psychoterapia i pomoc psychologiczna po narodzinach dziecka
Chociaż zajście w ciążę przez parę, która wcześniej doświadczyła problemu niepłodności, zdaje się spełnieniem ich największych pragnień, okazuje się, że kobiety leczące się z powodu niepłodności są bardziej narażone na ryzyko wystąpienia depresji poporodowej. Dlatego też, niezwykle ważne jest otoczenie pacjentów opieką psychologiczną, nawet wtedy, gdy ich długo wyczekiwane dziecko przyszło na świat. Wielu rodziców zmaga się w tym okresie z trudami rodzicielstwa, które w znacznej mierze odbiegają od ich oczekiwań.
Podsumowanie
Pomoc psychologiczna, a także zrozumienie psychicznej sfery niepłodności, są nadal niedowartościowane, choć coraz częściej znajdują uznanie w opinii specjalistów. Warto jednak wiedzieć, że poznanie psychologicznej charakterystyki osób doświadczających niepłodności, a także wzorców ich zachowań oraz analizy postaw wobec różnych metod diagnozy i leczenia (w tym także metod wspomaganego rozrodu), może znacząco przyczynić się do opracowania skutecznych metod leczenia niepłodności, zarówno w wymiarze medycznym, jak i psychologicznym.
Bibliografia
- Bidzan, M. Psychologiczne aspekty niepłodności, Kraków 2006: Impuls.
- Boivin J., Thomas L., Wells C., Taylor S., Gregory L.: Does treatment stress reduce sperm quality? Abstracts of the 19th Annual Meeting of the European Society of Human Reproduction and Embryology, Madrid, Spain 2003, 84;
- Chanduszko -Salska J., Kossakowska -Petrycka K.: Pomoc psychologiczna jako czynnik wspomagający leczenie niepłodności. W: Problemy psychosomatyki okresu dorastania i dorosłości. Red. L. Szewczyk, A. Kulik. Proquart, Lublin 2008, 139–154
- Chanik, A., Dudzińska, M., Krawczyk, J., Osipczuk, M., Paikert, K., Pawlikowska, I., Sitarz, A., Soszyńska, J., Tyszkowska, M., Zarychta, K. 2011. Psychoterapia po ludzku, Wrocław: Stowarzyszenie INTRO;
- Csemiczky G., Landgren B.M., Collins A.: The influence of stress and state anxiety on the outcome of IVF -treatment: psychological and endocrinological assessment of Swedish women entering IVF -treatment. Acta Obstet Gynecol Scand. 2000, 79 (2);
- Fisher J.R., Hammarberg K.: Psychological and social aspects of infertility in men: An overview of the evidence and implications for psychologically informed clinical care a Lifestyle factors in people seeking infertility treatment – A review of the evidence and implications for psychologically informed clinical care and future research. Asian J Androl. 2012, 14, 121–129;
- Gourounti K., Anagnostopoulos F., Vaslamatzis G.: The relation of Psychological stress to pregnancy outcome among women undergoing in -vitro fertilization and intracytoplasmic sperm injection. Women Health. 2011, 51 (4), 321–339;
- Hammarberg K., Baker H.W., Fisher J.R.: Men’s experiences of infertility and infertility treatment 5 years after diagnosis of male factor infertility: a retrospective cohort study. Hum Reprod. 2010, 25 (11), 2815–2820;
- James F., Paulson J.F., Sharnail D., Bazemore M.S.: Prenatal and Postpartum Depression in Fathers and Its Association With Maternal Depression A Meta-analysis. JAMA, 2010, 303 (19), 1961–1969;
- Kossakowska -Petrycka K., Chanduszko -Salska J.: Poziom stresu i radzenie sobie ze stresem w ciąży wysokiego ryzyka a występowanie depresji poporodowej. W: Człowiek chory. Aspekty Biopsychospołeczne. Red. K. Janowski, A. Cudo. Lublin 2009, 11–21;
- Pasha H., Faramarzi M., Esmailzadeh S. Kheirkhah F., Salmalian H.: Comparison of pharmacological and nonpharmacological treatment strategies in promotion of infertility self -effi cacy scale in infertile women: A randomized controlled trial., Iran J Reprod Med. 2013,11, 495–502;
- Stanton A., Lobel M., Sears S.: Psychosocial Aspects of Selected Issues in Women’s Reproductive Health: Current Status and Future Directions. J Consult Clin Psychol. 2002, 70, 751–770.