Instynkt macierzyński
Spis treści
Instynkt macierzyński słowo, nad którym każda kobieta choć raz w swoim życiu prawdopodobnie się zastanawiała. Można powiedzieć, że słowo przekazywane z pokolenia na pokolenie powoduje nierzadko mieszane uczucia, lęk i niepokój kiedy okazuje się, że kobieta nie czuje go wcale lub wystarczająco silnie. Wokół tego słowo narosło wiele mitów, chociażby takich, że kobieta, która nie odczuwa instynktu macierzyńskiego nie jest prawdziwą kobietą, bo jaka kobieta nie chce być matką. Ale czy na pewno tak jest, przecież tak jak wszystko w naszym życiu również i potrzeba macierzyństwa nie jest czarno-biała. Zastanawiając się nad tym zagadnieniem, warto zastanowić się czym on tak naprawdę jest oraz jak może się objawiać.
Instynkt macierzyński – definicja
Wiele osób zastanawia się nad tym czy instynkt macierzyński w ogóle istnieje, czy też nie. A jeśli jednak jest, to co to tak naprawdę jest i jakie są jego objawy. Na te pytania psychologia nie ma jednoznacznej odpowiedzi, to jak definiujemy instynkt macierzyński jest sprawą bardzo indywidualną i zależy od wielu czynników, które w chwili obecnej wpływają na życie danej osoby.
Dla części osób instynkt macierzyński objawia się chęcią posiadania dziecka, dla innych to po prostu miłość do własnego potomstwa, a dla jeszcze innych to po prostu umiejętność zajmowania się i opieka nad maluszkiem. Definicji tego pojęcia jest tyle ile osób, które się nad nim zastawiają. Każdy tworzy swój własny obraz tego słowa. Naukowcy twierdzą, że jest to coś, co bez wątpienia dała nam natura, żeby ułatwić nam decyzje o zostaniu rodzicami. Jednak warto pamiętać, że u każdej osoby kształtuje się on w zupełnie inny sposób, ponieważ każdy z nas ma swoją własną indywidualną historię życia, która ma ogromny wpływ również na postrzeganie siebie jako przyszłych rodziców.
Instynkt macierzyński – czym się objawia?
I tutaj dochodzimy do sedna całej sprawy. Bo czym może objawiać się instynkt matki? Stereotypowo kobieta, która czuje silny instynkt macierzyński, od początku bardzo pragnie mieć dziecko, kocha je już od pierwszych chwil poczęcia, tworzy z maluszkiem ogromną więź już w ciąży, a pogłębia ją od pierwszych chwil życia. To zawsze szczęśliwa, nigdy nie narzekająca, mająca w głowie pełno pomysłów tak, aby rozwój dziecka przebiegał prawidłowo i instynktownie wie wszystko, jest gotowa na każdą nieprzewidzianą sytuację.
A teraz wróćmy do rzeczywistości. Czy kobieta, która nie czuje, w danej chwili, że chciałaby zostać matką, czy matka, która nie czuje więzi ze swoim dzieckiem od samego początku, czy kobieta, która nie czuje ogromnej miłości do swojego dziecka tuż po porodzie albo czy kobieta, która oprócz radości odczuwa też smutek, frustrację, lęk i niepewności w kontakcie z dzieckiem to kobieta, która ma zaburzony instynkt macierzyński? Z psychologicznego punktu widzenia macierzyństwo to nie tylko radosne chwile to również chwile zwątpienia, niechęci i rozdrażnia. Każda z emocji jest potrzebna w naszym życiu. Ważne, żeby spróbować je zaakceptować i zrozumieć zamiast usilnie i na przekór starać się być idealną matką czy kobietą.
Wracając do tego czym może objawiać się instynkt macierzyński? Może po prostu staraniem się być wystarczająco dobrą matką, taką, jaką potrafimy być, to przytulanie, tulenie, pocieszanie, wspólnie spędzony czas, ale również pozwolenie sobie, aby czasem być po prostu człowiekiem, który ma słabsze dni (zarówno matka jak i dziecko). Instynkt macierzyński to również umiejętność poszukiwania pomocy kiedy już nie mamy pomysłów jak pomóc naszemu dziecku. Bo instynkt macierzyński to też zaakceptowanie trudów macierzyństwa, pozwolenie sobie na różne odczucia, bo tylko tak będziemy w stanie cieszyć się macierzyństwem wraz z jego zaletami i wadami. A czasem ten instynkt może objawiać się tym, że kobieta sobie po prostu powie – na razie nie jestem gotowa, żeby zostać matką, poczekajmy, zobaczymy co będzie za jakiś czas.
Instynkt macierzyński – kiedy się pojawia?
Moment, w którym kobieta czuje instynkt macierzyński jest sprawą bardzo indywidualną zarówno jeśli chodzi o czas jak i o jego intensywność. Bywa tak, że w pewnych okresach życia kobiety czują go bardziej, kiedy indziej mniej lub w ogóle. Jest część kobiet, które uważają, że odczuwają instynkt jeszcze przed zajściem w ciąże, tak bardzo pragnął mieć dziecko, że bez wahania decydują się na poczęcie. Ale zdarza się również tak, że pojawia się on dopiero w trakcie ciąży, kiedy kobieta zaczyna fizycznie odczuwać obecność dziecka na przykład czując ruchy maluszka. Jednak coraz częściej kobiety zaczynają odczuwać instynkt macierzyński dopiero po narodzinach dziecka lub nawet kilka tygodni, lub miesięcy po porodzie. Nie ma znaczenia czy kobieta jest w młodym wieku, czy jest już dojrzałą osobą. Pod wpływem licznych czynników osobowościowych i sytuacyjnych instynkt może pojawić się nieoczekiwanie w różnym wieku.
Instynkt macierzyński – co wpływa na jego odczuwanie?
Jest wiele czynników, które wpływają na pojawianie się i odczuwanie instynktu macierzyńskiego jako satysfakcjonującego. Jednym z takich czynników może być wychowanie w ciepłej i pełnej zrozumienia rodzinie. Gdzie rodzina jest postrzegana jako bezpieczne miejsce, które daje możliwość rozwoju, akceptacji zarówno pozytywnych jak i negatywnych przeżyć oraz ich wyrażania. Kobiecie, której dzieciństwo jawi się jako pozywane wspomnienie, a rodzice jako osoby, których można było obdarzyć zaufaniem zdecydowanie łatwiej będzie zdecydować się na dziecko, a co za tym idzie ich instynkt macierzyński może rozwinąć się szybciej i być odczuwany jako bardziej intensywny.
Kolejnym czynnikiem może być obecna sytuacja kobiety. Osoby, które tworzą satysfakcjonujący związek, w których czują się bezpiecznie i kochane, dodatkowo ich sytuacja materialna i mieszkaniowa jest dobra, dzięki czemu nie muszą bać się o przyszłość swoją i dziecka mogą zdecydowanie w bardziej intensywny sposób odczuwać instynkt macierzyński.
Czasami zdarza się tak, że wpływ na odczuwanie instynktu macierzyńskiego ma po prostu biologia a dokładnie hormony. Oksytocyna, bo o niej mowa nie tylko odpowiada za skurcze podczas porodu ale ma również ogromny wpływ na mózg i psychikę kobiety – jest nazywana hormonem miłości i tworzenia więzi. Kiedy poziom tego hormonu jest na wystarczającym poziomie kobieta zdecydowanie łatwiej tworzyć więź z własnym dzieckiem, czerpie radość z jego obecności. Jednak czasami zdarza się, zwłaszcza po porodzie, że poziom oksytocyny jest zbyt niski dlatego kobiety odczuwają obojętność do własnego dziecka. Najczęściej poziom ten wraca do normy około 6 tygodni po porodzie, dzięki czemu pomału kobieta zaczyna tworzyć lub odbudowywać więź z maluszkiem.
U około 10-20 % kobiet po porodzie rozwija się depresja poporodowa, która również w znaczący sposób utrudnia rozwój instynktu macierzyńskiego. Kobieta cierpiąca na to zaburzenie odczuwa wiele negatywnych myśli na temat siebie i świata, przerastają ją codzienne obowiązki, ale również opieka nad dzieckiem. Bardzo często już w trakcie leczenia kobiety zaczynają odczuwać więź z własnym dzieckiem i można zaobserwować, że instynkt macierzyński dochodzi do głosu, co jest bardzo ważnym punktem na drodze do zdrowia.
Instynkt macierzyński – zajrzyj w głąb siebie
Kiedy marzymy o tym, aby mieć dziecko, ale coś w głębi duszy nas powstrzymuje przed podjęciem decyzji, to odłóżmy, chociaż na chwilę instynkt macierzyński, bo w tym momencie to czy on jest, czy go brak może nie mieć znaczenia. Zapytajmy siebie, ale tak bardzo szczerze, czego tak naprawdę się boicie, jakie macie lęki, co Was powstrzymuje przed podjęciem decyzji o ciąży. Rozważania na temat instynktu macierzyńskiego to rewelacyjny czas aby przyjrzeć się sobie. Czasem bywa tak, że to, co myślimy o sobie i to, czego się boimy, utrudnia dostęp do pragnienia bądź jego braku do zostania rodzicem. Najpierw spróbujcie sami się sobie przyjrzeć, jeśli zobaczycie, że w tych rozważaniach pojawia się jakiś opór, który nadal nie pozwala zrobić kolejnego kroku, warto poprosić o pomoc psychologa i wspólnie przyjrzeć się sobie.