Upragnione dwie kreski na teście ciążowym to dla wielu kobiet spełnienie marzeń o macierzyństwie. Jednak zdarza się tak, że pomimo typowych objawów ciąży oraz pozytywnego testu ciążowego okazuje się, że kobieta w ciąży nie jest, ale nie może pogodzić się z tą sytuacją i nadal jest przekonana, że już wkrótce zostanie mamą. Taka sytuacja może podpowiadać nam, że kobieta cierpi na ciążę rzekomą (ciążę urojoną) i potrzebuje pomocy.

Co to jest ciąża rzekoma (ciąża urojona)?

Ciąża rzekoma jest ciężkim zaburzeniem na tle psychicznym. Polega ona na pojawieniu się typowych objawów ciąży m.in. zatrzymanie miesiączki czy nudności pomimo braku zapłodnienia. Ciąża rzekoma określana jest również jako urojona lub histeryczna z powodu bardzo silnego skupienia uwagi i myśli na ciąży oraz dziecku. Zaburzenie to nie zdarza się często, ale nie oznacza, że nie może przydarzyć się nam czy naszym bliskim.

Ciąża rzekoma przytrafia się również mężczyznom, których partnerki są w ciąży (jest to tak zwany zespół Kuwady — piszemy o nim w artykule ZESPÓŁ WYLĘGANIA OJCA). Polega on na odczuwaniu przez mężczyznę typowych objawów ciąży oraz silnym emocjonalnym współodczuwaniu z partnerką okresu ciążowego.

Objawy ciąży rzekomej

Kobiety, które doświadczają ciąży rzekomej (ciąży urojonej) czują się tak samo jak kobiety w normalnej ciąży. Pierwszym objawem jest zwykle zatrzymanie miesiączki, poranne mdłości i wymioty oraz huśtawki nastroju. Kobiety są zwykle ospałe i ciągle zmęczone. Z czasem nawet wygląd kobiety zaczyna się zmieniać: powiększa się obwód brzucha i talii, narządy płciowe zaczynają się zmieniać. Pojawia się ból piersi, a nawet ich powiększenie. Kobieta zaczyna odczuwać coraz większą i częstszą potrzebę oddawania moczu. Mogą pojawić się również ciążowe zachcianki, wzmożony apetyt, lub brak apetytu, a w niektórych przypadkach pojawia się laktacja.

Zmienia się również psychika, pojawiają się zaburzenia myślenia w postaci urojeń i irracjonalnych przekonań. Kobieta zaczyna zachowywać się tak, jakby naprawdę niedługo miała zostać matką. Odczuwa nawet ruchy dziecka, które w rzeczywistości najczęściej są ruchami jelit.

Bardzo ważnym objawem ciąży rzekomej jest fakt, że kobieta nie dopuszcza myśli, że nie jest w ciąży, uważa, że to lekarze i otoczenie się mylą. Kobieta albo nie chce być badana przez ginekologa lub zmienia lekarza jeśli ten nie potwierdzi realności ciąży.

Przyczyny ciąży rzekomej

Jak to możliwe, że organizm zachowuje się tak, jakby był w ciąży, chociaż faktycznie nie doszło do zapłodnienia?

Nasz umysł i związana z nią psychika to potężne i bardzo skomplikowane narzędzie, które pobudzone silnymi emocjami może wywołać objawy, które bardzo mocno przypominają liczne choroby, ale również i ciążę.

Za główne przyczyny powstawania ciąży rzekomej uważa się bardzo silne pragnienie posiadania dziecka lub wręcz przeciwnie paniczny lęk przed zostaniem matką. W pierwszej sytuacji są to najczęściej kobiety, które bardzo długo starają się o dziecko lub borykają się z bezpłodnością. Tak bardzo pragną mieć dziecko, że nawet najmniejszy sygnał, który mógłby świadczyć o spełnieniu marzenia, traktują bardzo poważnie i realnie. Pacjentki najczęściej boją się wizyty u ginekologa, ponieważ nauczone doświadczeniem niepowodzeń w staraniu się o dziecko boją się kolejnego rozczarowania. Tak długo zwlekają z badaniem, że ciąża mimo braku potwierdzenia pojawia się w umyśle, który pobudzony emocjami zaczyna wywoływać objawy rzeczywistej ciąży, utwierdzając tym samym kobietę w przekonaniu o zajściu w ciąże.

Kobiety, które odczuwają silny lęk przed zajściem w ciążę (cierpią na tokofobię – więcej na ten temat piszemy w artykułach: TOKOFOBIA, TOKOFOBIA – NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA) lub po prostu nie chcą mieć dzieci, mogą również cierpieć na ciążę rzekomą. Urojenia pojawiają się wtedy w obawie przed ciążą, a strach jest tak silny, że pomimo braku możliwości (np. brak współżycia) kobieta jest przekonana, że zaszła w ciążę.

Mówi się również o ciąży rzekomej u nastolatek. Jednak jeśli myśli dotyczące możliwości zajścia w ciążę trwa krótko, zwykle do pierwszego dnia miesiączki i nie pojawia się zbyt często, a dodatkowo nie występują żadne inne niepokojące objawy psychiczne, można uznać, że ten stan nie jest żadną poważną chorobą.

Ciąża rzekoma – leczenie

Ciąża rzekoma jest poważną chorobą psychiczną, dlatego bardzo ważne jest szybkie i profesjonalne leczenie. Kiedy zauważymy u siebie lub bliskiej nam kobiety charakterystyczne objawy warto jak najszybciej skonsultować się z psychologiem, lub psychiatrą, który powie nam co robić i w jaki sposób można pomóc kobiecie.

W przypadku ciąży urojonej (ciąży rzekomej) bardzo ważne jest wsparcie zarówno psychologa, psychiatry jak i ginekologa. Bardzo skuteczną metodą pomocy jest psychoterapia oraz niekiedy leczenie farmakologiczne. Czas trwania psychoterapii jest bardzo różny, może trwać nawet kilka lub kilkanaście miesięcy. W trakcie leczenia bardzo ważne jest również wsparcie i zrozumienie rodziny, a zwłaszcza partnera. W trakcie dochodzenia do zdrowia kobieta z choroby może przejść w stan żałoby, ponieważ mentalnie i emocjonalnie traci dziecko. Kiedy bardzo żywo i intensywnie zaczyna przywiązywać się do myśli, że wkrótce zostanie matką, a w procesie leczenia zrozumie, że były to tylko jej pragnienia lub lęki, może czuć się jakby to upragnione dziecko, właśnie straciła.

Mogą pojawić się emocje bardzo podobne, do tych odczuwanych w trakcie żałoby: smutek, złość, zaprzeczanie, niedowierzanie. Taka sytuacja może dotyczących głównie kobiet, które usilnie pragną urodzić dziecko. Jednak u kobiet, które boją się lub nie chcą mieć dziecka, im dłużej trwa przekonanie o zajściu w ciążę, tym może budować się głębsza więź między matką a wyobrażonym dzieckiem i tym trudniej pogodzić się z faktem, że tak naprawdę nigdy go nie było.

Jako że jest to zaburzenie emocjonalne o bardzo złożonym podłożu, nie da się jasno określić, jak długo może trwać ciąża rzekoma. Czas trwania tej choroby zależy od szybkiego leczenia rozpoznania oraz profesjonalnego leczenia. Warto jednak pamiętać, że nieleczona może prowadzić do innych zaburzeń psychicznych: depresji, zaburzeń lękowych, psychozy czy zaburzeń osobowości. Szybka i profesjonalna pomoc może pomóc wrócić do pełnej równowagi psychicznej.