Relacja z partnerem w okresie okołomenopauzalnym i jej wpływ na poczucie satysfakcji z życia

Potrzeba przynależności jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Możliwość jej zaspokojenia przyczynia się do wzrostu naszego samopoczucia. W kontekście bilansu życia, którego często dokonuje się w okresie menopauzy, poczucie spełnienia w relacji z partnerem posiada większe znaczenie niż osiągnięcia zawodowe i status majątkowy. Liczne badania psychologiczne dowodzą, iż osoby będące w bliskich i satysfakcjonujących związkach odznaczają się wyższym poczuciem szczęścia, a ponadto lepszym zdrowiem psychicznym oraz somatycznym. Warto także wiedzieć, że bliskość oraz wsparcie partnera korzystnie oddziałują na radzenie sobie z objawami, jakie niesie ze sobą okres okołomenopauzalny.

Ten wyjątkowy czas w życiu kobiety wiąże się występowaniem szeregu zmian (w tym dotyczących wyglądu własnego ciała), które niejednokrotnie wpływają na obniżenie poczucia własnej atrakcyjności. W tym momencie kluczowe okazuje się wsparcie partnera, dzięki któremu kobieta nadal może czuć się atrakcyjna i pożądana, co istotnie wpływa na podwyższenie oceny satysfakcji z życia.

Warto jednak wiedzieć, że czas zmian hormonalnych, które mają zwykle miejsce u kobiet około 50 roku życia, stanowi spore wyzwanie dla relacji partnerskiej. W tym okresie może dochodzić zarówno do wzmocnienia więzi łączącej obojga partnerów, jak i jej rozluźnienia. Wejście w drugą połowę życia zazwyczaj wiąże się z reorganizacją życia rodzinnego. Nieobecność dzieci w środowisku domowym i zmniejszenie liczby obowiązków wynikających z roli rodzica, może powodować wzrost poczucia swobody oraz obniżenie potrzeby identyfikacji z małżeństwem. W tym czasie zarówno mężczyźni, jak i kobiety mogą ulec także pokusie odzyskania całkowitej autonomii. Odejście dzieci z domu pozwala ich rodzicom na realizację pozarodzinnych aktywności, na które wcześniej nie mieli czasu. Kobiety szczególną uwagę zwracają w stronę samorealizacji. Zmianom zaczyna podlegać także życie partnera. Skupienie się na własnych potrzebach (szczególnie wtedy, gdy jest wyraźnie zwiększone u jednego z małżonków) może postrzegane być jako zagrożenie dla drugiej osoby. Ponadto, istotne zmiany w relacji z partnerem może przynieść dokonywanie bilansu życia. Gdy jego wynik zdaje się nam być niekorzystny, winą obciążać możemy właśnie swojego partnera, a to z kolei doprowadza do poważnego zagrożenia dla związku.

Niemniej jednak, większa swoboda oraz zniesienie istotnej części obowiązków rodzicielskich wpływać mogą także na zacieśnianie więzi między partnerami. Związek w okresie menopauzy może być dla kobiety niezwykle satysfakcjonujący. Ważnym czynnikiem wpływającym na podniesienie jakości relacji z partnerem jest wzajemne docenianie dotychczasowych osiągnięć, jak również planowanie wspólnych celów na przyszłość. Warto przy tym pamiętać, że kobiety pozostające w bliskich i satysfakcjonujących związkach z partnerem odczuwają na co dzień niższy poziom stresu, a ponadto wyżej oceniają jakość własnego życia.

Seks w okresie okołomenopauzalnym – z jakimi problemami zmaga się większość kobiet?

Okres okołomenopauzalny obejmuje zarówno czas (zazwyczaj kilka lat) przed ostatnią miesiączką, jak i po jej zakończeniu. Zgodnie z danymi opracowanymi przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), menopauzę obserwuje się najczęściej u kobiet około 50 roku życia, natomiast okres klimakterium obejmuje zwykle 10 lat, między 45 a 55 rokiem życia kobiety. Warto jednak pamiętać, że zarówno czas wystąpienia menopauzy, jak i długość okresu okołomenopauzalnego, w znacznej mierze uzależnione są od indywidualnych uwarunkowań biopsychospołecznych.

Menopauza stanowiąca wynik utarty aktywności jajników odpowiedzialna jest za wywołanie szeregu dokuczliwych objawów (w tym zaburzeń snu, chwiejności nastroju, uderzeń gorąca). Ponadto, obniżenie poziomu hormonów w okresie okołomenopauzalnym doprowadza do przemian w obrębie narządu płciowego, które istotnie wpływają na stan fizyczny oraz psychiczny. Kobieta w okresie klimakterium odczuwa obniżenie wrażliwości sfer erogennych. Stanowi to między innymi wynik zmniejszenia przekrwienia skóry w czasie podniecenia, zmniejszenia szyjki oraz trzonu macicy, zmniejszenia przedsionka pochwy i jej długości oraz opóźnienia fizjologicznego zwilżania się ścian pochwy na skutek podniecenia. W okresie okołomenopauzalnym także piersi kobiety stają się mniej wrażliwe na odczuwanie dotyku. Ponadto, hormony płciowe wpływają na układ podwzgórzowo-limbiczny, który odpowiada za odbiór przyjemnych reakcji oraz uwalnianie neuroprzekaźników, przyczyniających się do odczuwania satysfakcji w czasie stosunku seksualnego. Zmiany mające miejsce w obrębie narządów płciowych oraz piersi mogą wpływać na obniżenie satysfakcji z życia seksualnego. Kobiety w okresie okołomenopauzalnym są bardziej podatne na występowanie problemów seksualnych, w tym dyspareunii (odczuwanie bólu w czasie stosunku seksualnego).

W badaniach psychologicznych, kobiety około 50 roku życia wykazują spadek uczucia pożądania oraz mniejszą częstotliwość osiągania orgazmu. Wpływ na niniejszy stan rzeczy ma między innymi zjawisko suchości pochwy oraz zmniejszenie przedsionka pochwy i jej długości. Niemniej jednak, na zachowania seksualne kobiet w okresie okołomenopauzalnym oddziałuje także wiele czynników o charakterze psychospołecznym, wśród nich kluczową rolę odgrywa jakość relacji z partnerem oraz ogólne samopoczucie fizyczne i psychiczne.Za sprawą silnego przywiązania oraz oddania obojga partnerów, możliwe staje się wypracowanie nowych standardów życia seksualnego, w której główną rolę odgrywa świadome przeżywanie dotyku. Wiele osób po 50 roku życia decyduje się na odkrycie seksu tantrycznego, dzięki któremu możliwe staje się czerpanie satysfakcji ze stosunku seksualnego nie tylko w wymiarze fizycznym, ale także psychicznym. Ponadto, niektóre kobiety w wieku okołomenopauzalnym podejmują częstszą aktywność seksualną ze względu na brak obaw o zajście w niechcianą ciążę. Niniejszy czynniki może wpływać także na podniesienie ogólnej satysfakcji z życia seksualnego.

Jak radzić sobie z trudnościami seksualnymi w okresie okołomenopauzalnym?

Nieocenionym wsparciem dla kobiet znajdujących się w okresie okołomenopauzalnym jest ginekolog oraz/lub endokrynolog. Wprowadzenie odpowiedniej zastępczej terapii hormonalnej pozwala na zniesienie części objawów związanych z klimakterium, a tym samym zapewnienie większej satysfakcji z życia seksualnego. Niemniej jednak, nie należy skupiać się wyłącznie na aspektach medycznych związanych z przebiegiem menopauzy. Bardzo ważne jest także zapewnienie kobiecie wsparcia ze strony najbliższego otoczenia, a zwłaszcza partnera. Kobiety, które mają możliwość przeprowadzenia swobodnej rozmowy ze swoim partnerem na temat objawów menopauzy i związanych z nią problemów seksualnych, są również bardziej skłonne do rozmowy z lekarzem lub seksuologiem na temat dotykających ją trudności. Dzięki temu, łatwiej jest jej otrzymać fachową pomoc, a tym samym zmniejszyć dokuczliwość objawów związanych z okresem okołomenopauzalnym.

Warto również wiedzieć, że wpływ na podniesienie naszej satysfakcji z życia seksualnego wywiera przestrzeganie zaleceń zdrowego stylu życia. Liczne badania naukowe dowodzą, iż palenie papierosów może przyczyniać się do występowania wcześniejszych zmian zanikowych pochwy.

Ponadto, korzystny wpływ na jakość naszego życia seksualnego wywołuje między innymi:

• przestrzeganie zaleceń zdrowej diety;
• regularne uprawianie aktywności fizycznej;
• przestrzeganie odpowiedniej ilości snu;
• utrzymywanie prawidłowej masy ciała;
• utrzymywanie prawidłowej higieny ciała.
  

Należy także pamiętać, że w przypadku zmniejszenia odczuwanej satysfakcji z życia seksualnego w okresie okołomenopauzalnym, ważne jest wsparcie doświadczonego psychologa lub seksuologa.

Podsumowanie

Chociaż seksualność jest nieodłącznym elementem naszego życia, problemy z nią związane nie są często poruszane w gabinecie specjalisty. Warto jednak wiedzieć, że zmiany zachodzące w ciele kobiety na skutek menopauzy nie muszą oznaczać zmniejszenia dotychczasowej satysfakcji z życia seksualnego, a jedynie oznaczać zmianę jej charakteru. Seks po menopauzie może być niezwykle satysfakcjonujący dla obojga partnerów. Kluczem do osiągnięcia spełnienia jest jednak szczera rozmowa na temat nowych potrzeb i oczekiwań względem partnera seksualnego. Niezwykle ważna okazuje się także pomoc specjalistów, w tym psychologa oraz ginekologa, którzy mogą zaopatrzyć pacjentkę zarówno w odpowiednie środki farmaceutyczne, jak i wiedzę, dzięki której będzie ona w stanie odkryć nową jakość życia seksualnego.

Bibliografia

1. Bielawska-Batorowicz, E. (2011). Menopauza i andropauza. Lustrzane odbicie czy różne zjawiska? W: B. Bartosz (red.), Wymiary kobiecości i męskości. Od psychologii do kultury (s. 33-56). Warszawa: Eneteia Wydawnictwo Psychologii i Kultury;
2. Gardziejewska A, Różańska-Kohsek A, Zalewski M, Heimrath J, Zalewski J. (2014). Seksualność kobiet w okresie klimakterium. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, Tom 20, Nr 4, 400–404;
3. Grabowska, M. (2014). Seksualność w związkach małżeńskich. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 167-184). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN;
4. Jarząbek-Bielecka, G., Sowińska-Przepiera, E., Pawlaczyk, M. (2012). Aging and sexual activity: gynecological, sexological and psychological aspects. Przegląd Menopauzalny, 6, 487-489;
5. Jarecka K. (2017)Jakość związku a objawy menopauzalne u kobiet i andropauzalne u mężczyzn. Polskie Forum Psychologiczne, tom 22, numer 2, s. 219-241;
6. Lew-Starowicz, Z., Szymańska, M. (2012). Zaburzenia seksualne i problemy osobiste kobiet powyżej 45. roku życia. Przegląd Menopauzalny, 6, 381-384;
7. Nowakowska I, Rasińska R, Głowacka MD. (2015). Analiza związku objawów okołomenopauzalnych z funkcjonowaniem zawodowym i poczuciem satysfakcji z życia – subiektywne postrzeganie zależności przez kobiety w wieku 40+. Med Pr.;66 (3):351-8;
8. Skrzypulec-Plinta V, Chełmicki A, Gojdź K. (2011). Czy spadek libido po menopauzie ma podłoże hormonalne? Przegląd Menopauzalny; 4: 334–337;
9. Stec M, Stec M. Studzińska N. (2014) Menopauza a problemy seksualne kobiet. European Journal of Medical Technologies; 1(2): 54-59;
10. Tkaczuk-Włach J, Robak-Chołubek D, Sobstyl M, Syty K, Jakiel G. (2008). Psychiczne i seksualne problemy kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Przegląd Menopauzalny; 5: 278–281.