Prawdy i mity o owulacji
Owulacja, czyli uwolnienie komórki jajowej, która jest gotowa do zapłodnienia to kwestia, wokół której powstało wiele pytań i wątpliwości, w szczególności wśród par planujących powiększenie rodziny. Tymczasem umiejętność rozpoznania towarzyszących jej objawów oraz obliczenia, kiedy przypadają dni płodne, może okazać się bardzo pomocna podczas starań o ciążę.
Spis treści
Mit: Owulacja występuje zawsze 14-tego dnia cyklu
Dzień, w którym wystąpi owulacja, zależy od długości cyklu, która może się różnić u poszczególnych kobiet, a ponadto cykle mogą być nieregularne. Dlatego nieprawdziwe jest stwierdzenie, że owulacja zawsze występuje 14 dnia cyklu.
Oczywiście, jeśli cykl trwa „książkowe” 28 dni, wtedy rzeczywiście do owulacji powinno dojść 14 dnia cyklu, czyli 14 dni przed teoretycznie spodziewaną kolejną miesiączką.
Teoretycznie przyjmuje się, że owulacja występuje 14 dni przed kolejną miesiączką.
Przykład 1
Regularne cykle 33-dniowe. Kiedy spodziewać się owulacji?
Owulacji należy spodziewać się 14 dni przed spodziewanym kolejnym krwawieniem miesięcznym. Dlatego od 33 dni odejmujemy 14 dni i otrzymujemy 19 dzień cyklu jako spodziewaną datę owulacji
Przykład 2
Regularne cykle 21-dniowe. Kiedy spodziewać się owulacji?
Owulacji należy spodziewać się 14 dni przed spodziewanym kolejnym krwawieniem miesięcznym. Dlatego od 21 dni odejmujemy 14 dni i otrzymujemy 7 dzień cyklu jako spodziewaną datę owulacji.
Prawda: Cykle bezowulacyjne są możliwe
Cykl bezowulacyjny, czyli taki podczas którego nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej, jest jak najbardziej możliwy. Mogą występować tak u młodych dziewczyn, które dopiero rozpoczęły miesiączkowanie, jak i u kobiet w okresie około menopauzalnym. Cykle bezowulacyjne mogą występować u zdrowych osób, ale mogą być również efektem procesów chorobowych, przykładowo np. insulinooporności czy stresu.
Mit: Kobieta jest płodna cały czas
Nie jest to prawda. Kobieta jest płodna wyłącznie podczas kilku dni w całym cyklu menstruacyjnym.
Najczęściej przyjmuje się, że czas, w którym może dojść do zapłodnienia to ok. 3-5 dni przed owulacją (niektóre źródła podają nawet do 7 dni przed owulacją). Natomiast po owulacji ten czas jest zdecydowanie krótszy i wynosi 24 godziny, ponieważ tyle teoretycznie żyje komórka jajowa. Niektóre źródła wydłużają ten czas nawet do 3-4 dni po owulacji, ze względu na indywidualne cechy komórki jajowej.
Uwaga. Należy pamiętać, że kobiety są płodne w okresie od wystąpienia pierwszej miesiączki (menarche — to pierwsza miesiączka u kobiety), która najczęściej wypada pomiędzy 11 a 14 rokiem życia, aż do menopauzy (menopauza — to ostatnia miesiączka związana wyczerpaniem się liczby pęcherzyków, po której nie pojawiło się żadne krwawienie miesięczne przez okres 12 miesięcy). W Polsce to statystycznie najczęściej około 51 roku życia kobiety.
Prawda: Silny stres może zahamować owulację
Silny, długotrwały stres może mieć działanie hamujące na owulację i utrudniać zajście w ciążę. Wiąże się to ze zwiększoną produkcją hormonów m.in. adrenaliny i kortyzolu (tzw. hormon stresu) oraz prolaktyny, które negatywnie wpływają na funkcje rozrodcze i mogą powodować zaburzenia owulacji.
Mit: Można samodzielnie określić dokładny moment, w którym wystąpiła owulacja
Dzięki znajomości swojego organizmu i dokładnej obserwacji swojego ciała podczas kolejnych dni cyklu można zauważyć pewne objawy, które mogą wskazywać na wystąpienie owulacji i dni płodne (np. tkliwość piersi, uczucie kłucia w okolicy jednego z jajników, podwyższona temperatura ciała, wzrost libido, rzadki, przezroczysty śluz). Symptomy te nie są jednak specyficzne, mogą różnić się w kolejnych cyklach, dlatego bazując wyłącznie na nich, określenie dokładnego momentu owulacji, może być niemożliwe. Większą pewność w tym zakresie dają tzw. monitoring owulacji u lekarza ginekologa, polegający na wykonywaniu badania USG w określonych dniach oraz testy owulacyjne do samodzielnego wykonania w domu.
Podsumowanie
Świadomość tego, czym jest owulacja, kiedy występuje i co na nią wpływa jest bardzo ważna, w szczególności dla par planujących powiększenie rodziny. Wiedza ta umożliwia lepsze przygotowanie się do starań oraz uniknięcie niepotrzebnego stresu. Dlatego warto zgłębić temat owulacji, a dodatkowo niektóre zagadnienia, lub niejasności omówić z ginekologiem.