Co to jest badanie CINtec PLUS?

Badanie CINtec PLUS to zaawansowany test immunocytochemiczny, który służy do oceny komórek nabłonka płaskiego szyjki macicy i wykrywania zmian nowotworowych na poziomie komórkowym w bardzo wczesnej fazie transformacji nowotworowej. Test stosowany jest w skriningu raka szyjki macicy. Pozwala na wykrycie komórek, w których został zaburzony cykl komórkowy w wyniku zakażenia HPV, czyli wirusem brodawczaka ludzkiego.

W teście CINtec Plus połączone jest badanie 2 biomarkerów: białka p16 i białka Ki67:

• Białko p16 – to białko, którego odgrywa ważną rolę w kontroli przebiegu cyklu komórkowego. Jego zadaniem jest zatrzymanie cyklu komórkowego w fazie G1. Dzięki temu nie dochodzi do kolejnych podziałów komórkowych. Poziom białka p16 wzrasta w komórkach zainfekowanych wirusem HPV, w których rozpoczęła się transformacja nowotworowa pod wpływem wirusa. Więcej szczegółów o działaniu tego białka i jego roli w nowotworach przeczytasz w artykule BIAŁKO P16 A RAK SZYJKI MACICY I INNE NOWOTWORY.
• Białko Ki67 – to białko, które jest markerem proliferacji, wskaźnikiem nadmiernych i niekontrolowanych podziałów komórkowych, które są charakterystyczne dla zmian nowotworowych. O roli białka Ki-67 w diagnostyce i planowaniu postępowania terapeutycznego w innych nowotworach przeczytasz w artykule BIAŁKO KI-67 – MARKER PROLIFERACJI

Na czym polega test CINtec Plus – test p16/Ki67?

CINtec Plus to test immunocytochemiczny, który jest wykonywany na preparacie cytologicznym (na komórkach) na podłożu płynnym. Do badania CINtec Plus można wykorzystać materiał, który został pobrane podczas cytologii płynnej (cienkowarstwowej, LBC- liquid-based cytology).

Przy pomocy szczoteczki cytologicznej z szyjki macicy pobierany jest wymaz. Końcówka szczoteczki jest umieszczana w pojemniku ze specjalnym płynem, który zapobiega uszkodzeniu pobranych komórek. W laboratorium pobrany materiał jest oczyszczany i przenoszony na szkiełko mikroskopowe, gdzie jest poddawany specjalnym barwieniom. Wykorzystuje się przeciwciała przeciwko białkom p16 i Ki-67, które łącząc się – każde odpowiednio ze swoim białkiem zabarwiają preparat, który następnie jest oglądany pod mikroskopem.

Przede wszystkim poszukiwane są komórki, które zabarwiły się podwójnie (nadekspresja obu białek równocześnie nie zdarza się w zdrowych komórkach i świadczy o zaburzeniach cyklu komórkowego):

• cytoplazma komórek zabarwiona na brązowo świadczy o nadekspresji białka p16
• jądro komórkowe zabarwione na czerwono świadczy o obecności białka Ki 67

Zestawienie dwóch biomarkerów p16/Ki-67 w jednym teście zapewnia wysoką czułość i swoistość badania CINtec PLUS w wykrywaniu rzeczywistych stanów przedrakowych i raka szyjki macicy. Skuteczność testu CINtec PLUS została potwierdzona w kilku dużych badaniach klinicznych.

W badaniach tych wykazano m.in., że test p16-Ki-67 (CINtec Plus):

• pozwala wykryć komórki o charakterze nowotworowym u kobiet poniżej 30 r.ż. z potwierdzoną infekcją HPV, przy prawidłowym wyniku cytologii – wysoka czułość testu, powyżej 90%
• czułość badania CINtec Plus dla zmian CIN2 i CIN3 (czyli dysplazja odpowiednio: średniego i dużego stopnia – są to nieprawidłowe zmiany w budowie komórek szyjki macicy, tzw. stan przedrakowy) u kobiet w wieku 25-62 lata z infekcją HPV16/HPV18 wynosi ponad 91%
• wykrywa na poziomie 75% zmiany, których nie wykazały rutynowe badania cytologiczne, w tym: małe, atypowe zmiany w komórkach nabłonka szyjki macicy (typu ASCUS), zmiany dysplastyczne śródnabłonkowe małego stopnia (typu LSIL) i średniego oraz dużego stopnia (typu HSIL) 
• wykonanie testu CINtec plus pozwala zredukować liczbę niepotrzebnych kolposkopii nawet o 50%
• rezultaty najnowszego klinicznego badania walidacyjnego testu CINtec Plus (publikacja 2021 r.) przeprowadzonego na grupie 35 263 kobiet w wieku 25-62 wskazują na to, że wyniki testu p16/Ki67 można również wykorzystać do oceny jakie jest ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy przez kobiety z potwierdzoną infekcją HPV w ciągu roku i pięciu lat od momentu wykrycia zakażenia wirusem HPV. Badacze porównali jak wygląda przydatność tego testu w prognozowaniu ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet z infekcją HPV w porównaniu z prognozowaniem na podstawie wyników cytologii oraz wyników testu genotypowania HPV16/18. Wyniki tego porównania są bardzo optymistyczne i wskazują na to, że test p16/Ki67 może być bardziej precyzyjny w takim prognozowaniu (różnice pomiędzy testami są istotne statystycznie), warto więc, aby eksperci z ginekologii onkologicznej rozważyli i ocenili efektywność i praktyczność wykorzystania każdego z tych narzędzi (cytologia, test genotypowania HPV, test p16/Ki67) równocześnie. 

Kto powinien wykonać badanie CINtec Plus?

Badanie CINtec PLUS jest przede wszystkim przeznaczone dla kobiet, które:

• otrzymały nieprawidłowy wynik badania cytologicznego – rozpoznania cytologiczne ASCUS (atypowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego o nieokreślonym charakterze) lub LSIL (śródnabłonkowa neoplazja małego stopnia; obejmuje infekcje HPV/dysplazję małego stopnia CIN I) – zmiany te wskazują na nieprawidłowości morfologiczne w komórkach, badanie p16/Ki-67 umożliwia diagnostykę różnicową (czy są one wynikiem stanu zapalnego czy wczesnej transformacji nowotworowej)
• mają dodatni wynik testu HPV i prawidłową cytologię
• można je również wykonać w innych przypadkach trudnych do interpretacji np. ASC-H bądź zmiany gruczołowe

Badanie CINtec PLUS wynik

Dodatni wynik immonocytochemicznego testu CINtec Plus (dodatni p16 i dodatni Ki67) stanowi wskazanie do przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki w kierunku raka szyjki macicy.

A więc mam dodatni wynik CINtec Plus, co dzieje się dalej?

Etap pogłębiony takiej diagnostyki obejmuje wykonanie kolposkopii i jeżeli to konieczne pobranie wycinków z najbardziej podejrzanych miejsc kanału szyjki macicy. Pobrane wycinki poddawane są ocenie histopatologicznej, na podstawie której można postawić rozpoznanie i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Natomiast jeżeli przy pozytywnym wyniku badania CINtec Plus, w kolposkopii i pobranej biopsji nie stwierdzi się zmian śródnabłonkowych o charakterze nowotworowym, zaleca się, aby u osoby z pozytywnym wynikiem p16/Ki67 została wdrożona ścisła obserwacja cytologiczna i kolposkopowa uzupełniona o testy wirusologiczne.

Według rekomendacji opracowanych przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Polskie Towarzystwo Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy oraz Polskie Towarzystwo Patologów, zalecane jest wykonanie rozmazu cytologicznego po 3 – 6 miesiącach uzupełnionego o „szeroki”, przynajmniej 14-genotypowy test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). Jeżeli w dwóch kontrolnych badaniach wykonanych w odstępach co 3 – 6 miesięcy wynik rozmazu cytologicznego będzie prawidłowy, a wynik pojedynczego testu na obecność DNA wirusa HPV będzie ujemny, to pozwala na powrót do rutynowego skriningu cytologicznego zamiast ścisłej obserwacji. Z kolei nieprawidłowy wynik badania cytologicznego i/lub pozytywny wynik testu na obecność DNA wirusa HPV stanowi podstawę do wykonania ponownego badania kolposkopowego. Celem ponownej kolposkopii jest ewentualna identyfikacja zmian neoplastycznych w szyjce macicy. W przypadku gdy występują, pobierana jest biopsja do oceny histopatologicznej. Jeżeli nie, taka osoba jest kwalifikowana do grupy wysokiego ryzyka rozwoju raka szyjki macicy, a co za tym idzie kontynuowana jest ścisła obserwacja i badania.

Bibliografia

1. Wright TC Jr, Stoler MH, Ranger-Moore J, Fang Q, Volkir P, Safaeian M, Ridder R. Clinical validation of p16/Ki-67 dual-stained cytology triage of HPV-positive women: Results from the IMPACT trial. Int J Cancer. 2022 Feb 1;150(3):461-471. doi: 10.1002/ijc.33812. Epub 2021 Sep 25. PMID: 34536311.
2. Sharma P, Gupta P, Gupta N, Suri V, Rajwanshi A. Evaluation of the Performance of CinTec® PLUS in SurePathTM Liquid-Based Cervico-Vaginal Samples. Turk Patoloji Derg. 2021;37(1):32-38. English. doi: 10.5146/tjpath.2020.01505. PMID: 33372263.
3. Pirtea L, Secosan C, Margan M, Moleriu L, Balint O, Grigoras D, Sas I, Horhat F, Jianu A, Ilina R. p16/Ki-67 dual staining has a better accuracy than human papillomavirus (HPV) testing in women with abnormal cytology under 30 years old. Bosn J Basic Med Sci. 2019 Nov 8;19(4):336-341. doi: 10.17305/bjbms.2018.3560. PMID: 29924960; PMCID: PMC6868483.
4. Stoler MH, Baker E, Boyle S, Aslam S, Ridder R, Huh WK, Wright TC Jr. Approaches to triage optimization in HPV primary screening: Extended genotyping and p16/Ki-67 dual-stained cytology-Retrospective insights from ATHENA. Int J Cancer. 2020 May 1;146(9):2599-2607. doi: 10.1002/ijc.32669. Epub 2019 Oct 6. PMID: 31490545; PMCID: PMC7078939.
5. Wentzensen N, Clarke MA, Bremer R, Poitras N, Tokugawa D, Goldhoff PE, Castle PE, Schiffman M, Kingery JD, Grewal KK, Locke A, Kinney W, Lorey TS. Clinical Evaluation of Human Papillomavirus Screening With p16/Ki-67 Dual Stain Triage in a Large Organized Cervical Cancer Screening Program. JAMA Intern Med. 2019 Jul 1;179(7):881-888. doi: 10.1001/jamainternmed.2019.0306. Erratum in: JAMA Intern Med. 2019 Jul 1;179(7):1007. PMID: 31081870; PMCID: PMC6515572.
6. Clarke MA, Cheung LC, Castle PE, Schiffman M, Tokugawa D, Poitras N, Lorey T, Kinney W, Wentzensen N. Five-Year Risk of Cervical Precancer Following p16/Ki-67 Dual-Stain Triage of HPV-Positive Women. JAMA Oncol. 2019 Feb 1;5(2):181-186. doi: 10.1001/jamaoncol.2018.4270. PMID: 30325982; PMCID: PMC6439556.
7. Wright TC Jr, Behrens CM, Ranger-Moore J, Rehm S, Sharma A, Stoler MH, Ridder R. Triaging HPV-positive women with p16/Ki-67 dual-stained cytology: Results from a sub-study nested into the ATHENA trial. Gynecol Oncol. 2017 Jan;144(1):51-56. doi: 10.1016/j.ygyno.2016.10.031. Epub 2016 Oct 27. PMID: 28094038.
8. Nasierowska-Guttmejer A., Kędzia W., Rokita W. et al. Polish recommendations regarding diagnostics and treatment of cervical squamous intraepithelial lesions according to the CAP/ASCCP guidelines. Ginekol. Pol. 2016; 87 (9): 670–676 (doi: 10.5603/GP.2016.0066).
9. Uijterwaal MH, Polman NJ, Witte BI, van Kemenade FJ, Rijkaart D, Berkhof J, Balfoort-van der Meij GA, Ridder R, Snijders PJ, Meijer CJ. Triaging HPV-positive women with normal cytology by p16/Ki-67 dual-stained cytology testing: baseline and longitudinal data. Int J Cancer. 2015 May 15;136(10):2361-8. doi: 10.1002/ijc.29290. Epub 2014 Nov 6. PMID: 25345358.
10. Wentzensen N, Fetterman B, Tokugawa D, Schiffman M, Castle PE, Wood SN, Stiemerling E, Poitras N, Lorey T, Kinney W. Interobserver reproducibility and accuracy of p16/Ki-67 dual-stain cytology in cervical cancer screening. Cancer Cytopathol. 2014 Dec;122(12):914-20. doi: 10.1002/cncy.21473. Epub 2014 Aug 12. PMID: 25132656.
11. Wentzensen N, Schwartz L, Zuna RE, Smith K, Mathews C, Gold MA, Allen RA, Zhang R, Dunn ST, Walker JL, Schiffman M. Performance of p16/Ki-67 immunostaining to detect cervical cancer precursors in a colposcopy referral population. Clin Cancer Res. 2012 Aug 1;18(15):4154-62. doi: 10.1158/1078-0432.CCR-12-0270. Epub 2012 Jun 6. PMID: 22675168; PMCID: PMC4237612.