Wskaźnik HOMA
Wskaźnik HOMA, inaczej nazywany wskaźnikiem HOMA-IR lub indeksem HOMA-IR to parametr, który oceniamy w sytuacji, kiedy podejrzewamy insuliooporność. Insuliooporność to stan obniżonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny. Jest to zaburzenie metaboliczne, którego ryzykiem obarczone są m.in. osoby z otyłością, szczególnie brzuszną, osoby u których w rodzinie występuje cukrzyca typu 2, osoby prowadzące siedzący tryb życia, kobiety po przebytej cukrzycy ciążowej, kobiety z zespołem policystycznych jajników (PCOS), osoby z zaburzeniami lipidowymi, z nadciśnieniem tętniczym i innymi chorobami układu sercowo-naczyniowego, ze stłuszczeniem wątroby, osoby z chorobą Cushinga bądź też przyjmujące sterydy. O czym mówi nam indeks HOMA, jak go obliczyć oraz jak zinterpretować wynik? Przeczytasz o tym w poniższym artykule.
Spis treści
Co to jest wskaźnik HOMA?
Wskaźnik HOMA-IR (indeks HOMA-IR) to jeden z parametrów, który umożliwia rozpoznanie insulinooporności. Jego nazwa – HOMA-IR to skrót pochodzący od angielskiego „Homeostasis Model Assesment of Insulin Resistance”. Wskaźnik HOMA wyraża, jaki jest stosunek poziomu glukozy do poziomu insuliny we krwi na czczo. A więc pozwala ocenić, jakie są proporcje pomiędzy stężeniem glukozy a stężeniem insuliny wydzielanej przez trzustkę w sytuacji, kiedy ostatni posiłek jedliśmy 8-12 godzin wcześniej. Jest to jeden z ważnych, wstępnych parametrów oceniających czy metabolizm węglowodanów w naszym organizmie przebiega prawidłowo.
Dlaczego?
Dzięki insulinie, która jest hormonem produkowanym przez trzustkę, glukoza znajdująca się we krwi może dostać się do środka komórek naszego ciała, gdzie jest wykorzystywana jako podstawowe źródło energii. Jeżeli z jakichś powodów glukoza nie dostanie się do komórek, jej poziom we krwi będzie się stale podwyższał, co może doprowadzić najpierw do stanu przedcukrzycowego, a ostatecznie do cukrzycy.
Jakie mogą być przyczyny podwyższonego poziomu cukru we krwi, powodujące, że glukoza nie dociera do wnętrza komórek:
- niski poziom insuliny wynikający ze zniszczenia komórek trzustki w wyniku autoagresji (cukrzyca typu 1)
- niski poziom insuliny wynikający z predyspozycji genetycznych oraz czynników środowiskowych jak styl życia i otyłość, a prowadzący do rozwinięcia cukrzycy typu 2
- oporność komórek na działanie insuliny, czyli tzw. insulinooporność, czyli inaczej mówiąc stan nieprawidłowej odpowiedzi komórek na insulinę, co upośledza m.in. metabolizm glukozy i może prowadzić do cukrzycy typu 2, otyłości, zaburzeń lipidowych, zespołu metabolicznego czy też chorób układu sercowo-naczyniowego.
Jak obliczyć indeks HOMA?
W zależności od tego w jakich jednostkach laboratorium wyraziło poziom glukozy i insuliny we krwi, do obliczenia wskaźnika HOMA możemy wykorzystać 2 różne wzory:
- poziom insuliny (mU/ml lub µIU/ml) x poziom glukozy (mg/dl) / 405
Np.
Poziom insuliny | 15 mU/ml |
Poziom glukozy | 99 mg/dl |
Wskaźnik HOMA-IR (15×99/405) | 3,66 |
lub
- poziom insuliny (mU/ml lub µIU/ml) x poziom glukozy (mmol/l) / 22,5
Np.
Poziom insuliny | 15 mU/ml |
Poziom glukozy | 5,4 mmol/l |
Wskaźnik HOMA-IR (15×5,4/22,5) | 3,6 |
Możesz również skorzystać z kalkulatora, który obliczy Twój indeks HOMA:
- kalkulator (glukoza w mg/dl)
- kalkulator (glukoza w mmol/l)
Wskaźnik HOMA – jakie są normy?
Jak już wiesz wskaźnik HOMA-IR jest matematycznym narzędziem, które jest pomocne w diagnostyce insulinooporności. Wśród specjalistów nie ma zgody co do interpretacji wyniku indeksu HOMA.
Większość ekspertów oraz publikacji naukowych uważa, że insulinooporność można rozpoznać, gdy wskaźnik HOMA wynosi 2-2,5 lub więcej. Ale co ważne – taki wynik wskaźnika HOMA nie jest warunkiem koniecznym do rozpoznania insulinooporności. Co oznacza, że insuliooporność można rozpoznać również przy wskaźniku HOMA wynoszącym poniżej 2, ale podwyższonych innych parametrach (np. poziom insuliny w pierwszej i/lub drugiej godzinie doustnego testu obciążenia glukozą). Wynika to z tego, że istnieją różne kryteria i również inne parametry służące do rozpoznania tego zaburzenia metabolicznego (np. wskaźnik QUICKI, indeks insulinowrażliwości Matsuda, OGTT – doustny test obciążenia glukozą – badamy wartości glukozy i insuliny, lipidogram, klamra euglikemiczna i inne). Dlatego tak ważne jest, aby nie próbować diagnozować się samemu, a robić to pod okiem odpowiedniego lekarza specjalisty.
