Kubek menstruacyjny — co to jest?

Kubek menstruacyjny jest środkiem higienicznym coraz częściej stosowanym przez kobiety w trakcie krwawienia menstruacyjnego. Wykonany jest zwykle z gumy, sylikonu, lateksu lub elastomeru. Pojemnik gromadzący krew może pomieścić około 10-40 ml krwi.

Aplikacja kubka menstruacyjnego

Umieszcza się go w pochwie, otworem skierowanym do góry (w kierunku szyjki macicy), aby spływająca krew miesiączkowa gromadziła się w kubeczku. Rodzaj i rozmiar kubka należy dobrać w zależności od budowy anatomicznej, intensywności krwawień miesiączkowych oraz wieku i rodności kobiety. Aplikacja kubka menstruacyjnego do pochwy może wymagać wprawy, dlatego nie należy się poddawać przy pierwszym podejściu. Kubka nie wkłada się tak głęboko jak tamponu. Prawidłowo wprowadzony powinien rozwinąć się, a pierścień kubka powinien zassać się dzięki wytworzeniu podciśnienia, zachowując szczelność i zapobiegając wyciekom krwi. Kubeczek menstruacyjny należy wyjmować co 4-12 godzin, w zależności od intensywności krwawienia oraz rodzaju kubka. Przed ponowną aplikacją należy dokładnie umyć kubek, a po zakończeniu miesiączki dokładnie go zdezynfekować, aby był gotowy do użytku w przyszłym miesiącu.

Kubeczek menstruacyjny — sposoby składania przed aplikacją

Kubeczek menstruacyjny przed umieszczeniem w pochwie należy złożyć tak, aby zmniejszyć jego wielkość a tym samym ułatwić sobie aplikację. Poniżej kilka technik składania kubeczka menstruacyjnego. Każda kobieta powinna wybrać najbardziej wygodny i komfortowy sposób dla siebie.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w C lub U

Weź kubeczek menstruacyjny do ręki i ściśnij go tak, aby stykały się  jego górne krawędzie (2). Następnie złóż kubeczek na pół. Otrzymasz kształt litery C lub U (4,5). Kubeczek jest gotowy do umieszczenia w pochwie.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w diament

Mając kubeczek menstruacyjny w ręce, ściśnij go tak, aby krawędzie zaczęły się stykać ze sobą. Następnie odegnij dolną krawędź w dół, w kierunku podstawy kubeczka menstruacyjnego (3). Teraz zbliż do siebie powstałe po obu stronach „rogi” (4). Kubek menstruacyjny o wyglądzie diamentu jest gotowy do aplikacji.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w muszelkę (punchdown)

Trzymając kubeczek menstruacyjny w ręce, kciukiem, mniej więcej na środku obrzeża kubeczka wciśnij w dół, do wnętrza fragment pod palcem (2). Następnie dociśnij boki (3-4). Powstanie kształt przypominający muszelkę. Jest to sposób polecany dla dziewic oraz kobiet, które jeszcze nie rodziły. Kubeczek menstruacyjny po złożeniu przybiera niewielką średnicę i łatwiej jest go założyć.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w literę S

Trzymany w ręce kubek menstruacyjny należy ścisnąć tak, aby jego krawędzie zetknęły się ze sobą (2). Teraz naciskając w przeciwnym kierunku złożony kubek menstruacyjny (3), uzyskasz kształt przypominający literę S.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w M lub E

Weź kubeczek menstruacyjny do ręki, następnie palcem wskazującym i kciukiem drugiej ręki ściśnij jedną z krawędzi kubeczka (2). Teraz ściśnięty fragment kubka menstruiacyjnego dołóż do przeciwległej krawędzi, tak aby powstała litera T(3). Kiedy uzyskasz taki kształt, złóż ramiona do środka a powstanie M lub E.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w origami

Trzymając kubeczek menstruacyjny w ręce, złóż do siebie jego krawędzie. Powstanie linia prosta. Trzymając kciukiem złożony kubek menstruacyjny, jedną z krawędzi zegnij w stronę dna kubeczka (3). Ten sposób składania kubeczka menstruacyjnego, podobnie jak w muszelkę, zalecany jest dziewicom oraz kobietom, które jeszcze nie rodziły.

Składanie kubeczka menstruacyjnego w trójkąt

Trzymając kubeczek menstruacyjny w ręce złóż go tak, aby powstała linia prosta. Teraz jeden z rogów pociągnij w dół, mniej więcej do połowy kubka menstruacyjnego. Metoda ta nazywana jest również złożeniem w 7. Jest prosta w składaniu i często stosowana przez kobiety rozpoczynające swoją przygodę z kubeczkiem menstruacyjnym.

Jak dbać o kubek menstruacyjny

Przed pierwszym użyciem kubka menstruacyjnego

Przed pierwszym użyciem, kubek menstruacyjny należy dokładnie umyć, oraz wyparzyć. Chcąc to wykonać prawidłowo, stosuj się do poniższych zaleceń:

• Zagotuj w naczyniu wodę, w ilości takiej, aby zakrywała kubek,
• Do wrzącej wody włóż ostrożnie kubek menstruacyjny (uważaj, aby się nie oparzyć)
• Wygotuj kubek zgodnie z czasem zaleconym przez producenta. Najczęściej jest to od 3 do 10 minut,
• Po upływie zaleconego czasu wyparzania, ostrożnie wyciągnij kubek menstruacyjny z wody, a następnie odłóż na uprzednio przygotowane miejsce, aby ostygł,
• Teraz umyj dokładnie ręce wodą z łagodnym mydłem.
• Gdy kubek menstruacyjny ostygnie, umyj go dokładnie wodą z mydłem, przetrzyj i osusz.
• Pamiętaj, aby na kubku menstruacyjnym nie pozostawić mydła.

Po tych zabiegach kubeczek menstruacyjny jest gotowy do pierwszego użycia.

Codzienna pielęgnacja kubka menstruacyjnego

Codzienne czyszczenie kubka menstruacyjnego jest istotne do utrzymania właściwej higieny Twojego ciała i zapobieganiu niepotrzebnym infekcjom oraz usuwa bakterie i osad z jego powierzchni. Zapobiega również powstawaniu plam i nieprzyjemnego zapachu na kubeczku menstruacyjnym.

Pamiętaj! Przed i po każdym użyciu kubka menstruacyjnego należy użyć wody z mydłem.

W domu

O utrzymanie czystości kubka menstruacyjnego najłatwiej będzie zadbać w domu. Każdorazowo przed wyciągnięciem kubka menstruacyjnego umyj dokładnie ręce wodą z łagodnym mydłem.

• Ostrożnie wyciągnij kubek menstruacyjny, a następnie opróżnij jego zawartość do toalety.
• Dokładnie wypłucz kubek menstruacyjny ciepłą wodą z mydłem lub specjalnym płynem przeznaczonym do pielęgnacji kubka menstruacyjnego.
• Pozostaw go do osuszenia lub osusz jednorazowym ręczniczkiem.
• Po osuszeniu kubek menstruacyjny jest gotowy do ponownego użycia.
• Po założeniu kubka menstruacyjnego umyj ręce wodą z mydłem.

Pamiętaj! Podczas codziennego stosowania kubka menstruacyjnego nie ma konieczności wyparzania go, wystarczy zastosowanie powyższych porad.

Poza domem

Opróżnienie kubka menstruacyjnego w miejscach publicznych czasami może być problematyczne. W pierwszej kolejności znajdź odpowiednią toaletę. Najlepiej taką, w której znajduje się również umywalka, oraz gdzie swobodnie będziesz mogła opróżnić i wyczyścić kubek menstruacyjny. Pomocne może okazać się posiadanie własnych chusteczek jednorazowych.

• Każdorazowo przed wyciągnięciem kubka menstruacyjnego umyj dokładnie ręce wodą, a jeżeli jest mydło to najlepiej wodą z mydłem.
• Ostrożnie wyciągnij kubek menstruacyjny, a następnie opróżnij zawartość do toalety.
• Dokładnie wypłucz kubek menstruacyjny. Jeżeli masz taką możliwość, to użyj ciepłej wodę z mydłem.
• Osusz jednorazowym ręczniczkiem, papierem toaletowym lub strumieniem powietrza. Po osuszeniu lub wytarciu załóż ponownie kubek menstruacyjny i umyj ręce.
• Jeżeli, nie możesz wypłukać kubeczka, to użyj kawałka papieru toaletowego, aby wytrzeć kubeczek do czysta. Upewnij się, że usunięte zostały wszelkie małe kawałki papieru.

W trudnych warunkach

Czasami sytuacje życiowe mogą spowodować, że będziesz zmuszona opróżnić kubek menstruacyjny w niekomfortowych dla ciebie warunkach – bez dostępu do toalety czy wody.

Dlatego stosując kubek menstruacyjny, warto mieć przy sobie małą butelkę wody, chusteczki higieniczne, mały szczelny woreczek foliowy, oraz rezerwową podpaskę. Wtedy nawet w skrajnych warunkach wymiana kubka, pomimo że nie będzie ani łatwa, ani przyjemna, może się udać.

Czy po założeniu kubeczka menstruacyjnego można odczuwać ból w podbrzuszu?

W przypadku prawidłowo dobranego i odpowiednio założonego kubeczka menstruacyjnego kobieta nie powinna odczuwać bólu ani dyskomfortu.

Jeżeli kubeczek menstruacyjny wywołuje ból lub dyskomfort, to nie można uznać tego za normę, i dlatego należy zastanowić się, jaka może być tego przyczyna.

Generalnie powinno się rozróżnić dwie sytuacje:

Pierwsza, gdy ból i dyskomfort pojawia się podczas pierwszych aplikacji. Warto wtedy zastanowić się, czy np. wielkość, miękkość kubeczka menstruacyjnego jest odpowiednio dobrana. Należy również sprawdzić, czy sposób zakładania i wyjmowania kubeczka jest prawidłowy. 

Druga, jeśli kubeczek menstruacyjny był bezproblemowo stosowane od dłuższego czasu i bez uchwytnych powodów pojawiły się dolegliwości bólowe, które na dodatek, zamiast przechodzić mają tendencje do nasilania, wtedy warto rozważyć konsultację ginekologiczną. Objawy bólowe mogą być na przykład oznaką choroby.

Czy można spać z włożonym kubeczkiem menstruacyjnym? 

Tak, możesz spać z kubeczkiem menstruacyjnym. 

Odpowiednia budowa kubka menstruacyjnego powoduje, że stabilnie utrzymuje się w pochwie również w pozycji leżącej (np. podczas snu). Należy pamiętać, że krwawienie miesięczne może mieć różną intensywność. U niektórych kobiet miesiączki są bardzo skąpe, a niektóre doświadczają bardzo obfitych, wręcz krwotocznych miesiączek. Użytkując kubeczek podczas snu, należy to uwzględnić, aby nie doszło do przepełnienia kubeczka, a tym samym wycieku krwi menstruacyjnej. Chcąc, aby sen mógł być niezakłócony, sugerujemy opróżnienie kubka menstruacyjnego przed snem

Czy kubek menstruacyjny jest bezpieczną metodą higieny?

Według van Eijk et al., kubki menstruacyjne są wciąż mało popularną, lecz bezpieczną i efektywną metodą higieny podczas menstruacji. Stosowanie kubka menstruacyjnego nie jest związane z uszkodzeniami szyjki macicy i pochwy, odnotowano pojedyncze niepotwierdzone przypadki uszkodzenia pochwy, bólu podczas usuwania kubka oraz podrażnienia pochwy i szyjki macicy. Opisano 47 przypadków trudności z usunięciem kubka szyjkowego, wymagającego profesjonalnej pomocy, lecz jedynie 2 przypadki dotyczące kubków pochwowych.

Według przeprowadzonej metaanalizy używanie kubków menstruacyjnych nie wiąże się ze zwiększeniem ryzyka infekcji narządów płciowych, a w niektórych badaniach odnotowano wręcz zmniejszenie ilości zakażeń bakteryjnych w porównaniu ze stosowaniem podpasek lub tamponów. 

Zespół wstrząsu toksycznego został opisany w 5 przypadkach, spośród których w dwóch istniały czynniki sprzyjające infekcji. Należy zaznaczyć, że zespół wstrząsu toksycznego z większą częstością występuje podczas stosowania tamponów.

Na temat higieny podczas menstruacji piszemy więcej w artykule HIGIENA PODCZAS MIESIĄCZKI.

Czy kubeczek menstruacyjny to tampon?

Nie. Kubeczek menstruacyjny i tampon to dwa odmienne produkty do higieny intymnej wykorzystywane podczas miesiączki. Pomimo dopochwowego stosowania mają odmienny mechanizm działania.

Jako najczęstsze różnice pomiędzy kubeczkiem menstruacyjnym a tamponem wymienia się:

• Sposób działania – kubeczek menstruacyjny gromadzi krew miesiączkową, tampon wchłania
• Sposób użycia – kubeczek menstruacyjny jest produktem wielokrotnego użytku, natomiast tampon jednorazowy
• Koszty – wiele źródeł podaje niższe roczne koszty w przypadku stosowania kubeczka menstruacyjnego w porównaniu z tamponem
• Ekologia – w przypadku kubeczka menstruacyjnego bardzo często podkreślana jest ekologia, ze względu na możliwość wielokrotnego użycia, a poprzez to generująca mniejszą ilość odpadów w stosunku do tamponów
• Czas stosowania – W przypadku kubeczka menstruacyjnego najczęściej opróżnienie może być rzadziej niż zalecany czas wymiany tamponów (kubeczek menstruacyjny co 8 -12 godzin, a tampon co 4 – 6 godziny). Niemniej w tym punkcie należy również wziąć pod uwagę, że producenci indywidualnie określają czas opróżnienia kubeczka menstruacyjnego, a i obfitość miesiączki różni się pomiędzy kobietami.

Czy kubeczek menstruacyjny może być metodą antykoncepcyjną?

Kubeczek menstruacyjny nie jest środkiem antykoncepcyjnym! Pomimo że jego wygląd może sugerować, że stanowi pewnego rodzaju barierę, to kubeczek menstruacyjny został zaprojektowany jedynie, aby gromadzić krew miesiączkową. Dlatego nie chroni przed nieplanowaną ciążą. Kubeczek menstruacyjny nie stanowi również ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli szukasz skutecznej metody antykoncepcyjnej, porozmawiaj o tym z lekarzem ginekologiem. 

Czy kubek menstruacyjny może być stosowany przez osoby, które jeszcze nie miesiączkują?

Nie. W takiej sytuacja używanie kubeczka menstruacyjnego jest całkowicie pozbawione sensu. Kubek menstruacyjny nie powinien być stosowany przez kobiety, które nie miesiączkowały. Jest on środkiem higienicznym, służącym do gromadzenia krwi menstruacyjnej, a więc przeznaczony jest dla osób, które już mają okres.

Kubek menstruacyjny a wkładka wewnątrzmaciczna

U kobiet stosujących wkładkę wewnątrzmaciczną pojawiają się przypadki przemieszczenia wkładki podczas wyjmowania kubka menstruacyjnego, dlatego kobietom z IUD (intrauterine device- wkładka wewnątrzmaciczna) nie zaleca się tego środka higieny.

Czy kubeczek menstruacyjny może zgubić się w pochwie?

Nie, kubek menstruacyjny nie może zgubić się w pochwie. Pochwa jest narządem, który ma jedno wejście, a kończy się na połączeniu sklepień pochwy z szyjką macicy. W związku z tym nie ma możliwości, aby kubek menstruacyjny przedostał się głębiej, poza światło pochwy.

Jeśli wydaje Ci się, że zgubiłaś kubek menstruacyjny w swoim ciele, to po pierwsze nie denerwuj się. Znajdź chwilę czasu, odpręż się i na spokojnie spróbuj zlokalizować kubeczek menstruacyjny, a następnie go wyciągnąć. Jeżeli masz wątpliwości, zgłoś się do ginekologa. 

Alergia na lateks – czy można stosować kubeczek menstruacyjny?

Jeśli ma się stwierdzoną alergię na lateks, należy wybierać produkty, które go nie zawierają. Dotyczy to również kubeczków menstruacyjnych. Większość z nich wykonana jest z materiałów bezpiecznych dla skóry, takich jak silikon medyczny.

Wybierając odpowiedni dla siebie kubeczek, przeczytaj załączoną do niego ulotkę. Znajdziesz tam informację, z jakiego materiału został wykonany.

Czy kubeczek menstruacyjny jest jednorazowego użytku?

Kubeczek menstruacyjny można używać wielokrotnie, i to jest jego zaletą, ze względu na koszty i ekologię. Natomiast kubeczek menstruacyjny ze względów higienicznych i profilaktyki zapobiegania i rozprzestrzeniania się infekcji jest przeznaczony do użytkowania TYLKO przez JEDNĄ i TĄ SAMĄ osobę!! 

JEDEN kubeczek menstruacyjny – JEDNA osoba – WIELOKROTNE użycie

Czy są jakieś przeciwwskazania do stosowania kubeczka menstruacyjnego?

Generalnie nie ma jednoznacznych przeciwwskazań do stosowania kubeczka menstruacyjnego.

Obecnie dostępnych jest wiele kształtów i wielkości kubeczków menstruacyjnych, dlatego większość producentów teoretycznie zaleca kubeczki menstruacyjne dla wszystkich grup wiekowych. W praktyce jednak nie każda kobieta będzie czuła się komfortowo podczas stosowania kubeczka menstruacyjnego. Przyczyną mogą być kwestie emocjonalne związane np. z brakiem akceptacji ciała obcego w pochwie, obawami, o wylanie zebranej krwi. Inną przyczyną rezygnacji ze stosowania kubeczka menstruacyjnego mogą być problemy związane z indywidualną budową anatomiczną, w wyniku której jego aplikacja jest niemożliwa, lub utrudniona na tyle, że w praktyce jego stosowanie jest niemożliwe (mogą to być np. wady anatomiczne pochwy).

Warto również wspomnieć, że jest grupa kobiet, które z powodów czynnościowych w praktyce często nie będą mogły skorzystać z kubeczka menstruacyjnego. Przykładem mogą być zaburzenia, takie jak np.: pochwica, krwotoczne miesiączki, obniżenie narządu rodnego.

Oczywiście w dużej części to będą odczucia subiektywne, jednak mogą wpływać na decyzję o stosowaniu kubka menstruacyjnego jako środka higienicznego podczas miesiączki.

O czym należy pamiętać stosując kubek menstruacyjny

Podczas pierwszego stosowania kubków menstruacyjnych, około 3% kobiet miało trudność z prawidłowym umieszczeniem kubka, a 20% odczuwało dyskomfort przy aplikacji kubka. 

73% uczestniczek badań deklarowało chęć kontynuacji stosowania kubeczka jako stałego środka higienicznego podczas miesiączki. Kubki menstruacyjne mogą zgromadzić więcej krwi niż tampon lub podpaska. Mogą być z powodzeniem stosowane u kobiet z intensywnymi krwawieniami miesiączkowymi. 

Kubek menstruacyjny jest środkiem higieny wielorazowego użytku, dzięki temu jest ekologiczny i korzystny ekonomicznie. Zbiera więcej krwi niż podpaska lub tampon. Nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem infekcji, a może wręcz zmniejszać ryzyko zakażenia bakteryjnego. Umożliwia bardziej obiektywną ocenę ilości utraconej krwi miesiączkowej, co może być istotne w ocenie występowania np. nadmiernych krwawień miesiączkowych.

Jest to wciąż mało popularna metoda higieny menstruacyjnej, wiąże się z trudniejszą aplikacją oraz usunięciem, często związana jest z początkowym dyskomfortem. Kubeczek nie powinien być stosowany przez kobiety z wkładką wewnątrzmaciczną oraz u kobiet z alergią na materiał, z którego wykonany jest konkretny model kubka menstruacyjnego (np. u kobiet z uczuleniem na lateks). Użytkowanie kubka menstruacyjnego jest utrudnione w toaletach publicznych, ze względu na dyskomfort związany z myciem kubka oraz wciąż niewielką świadomością społeczną na temat tej metody higieny menstruacyjnej.

Kubek menstruacyjny stanowi atrakcyjną alternatywę dla podpasek i tamponów, przyjazną środowisku, ekonomiczną, bezpieczną i efektywną. Przy jego zakupie należy odpowiednio dobrać rozmiar i typ oraz prawidłowo go umieścić, co może początkowo stanowić wyzwanie. Należy pamiętać o dokładnej higienie rąk, myciu i dezynfekcji kubka, aby uniknąć infekcji.  

Bibliografia

1. Gynecological Examination: Guidelines for Specialist Practice- Royal College of Obstetritians and Gynaecologists, 2012
2. Wiesław Jakubowski, Katarzyna Dobruch-Sobczak, Bartosz Migda: Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie sonomammograficzne, Journal of Ultrasonography 2012; 12
3. Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie badań ultrasonograficznych w ginekologii
4. Mollazadeh S, Sadeghzadeh Oskouei B, Kamalifard M, Mirghafourvand M, Aminisani N, Jafari Shobeiri M. Association between Sexual Activity during Menstruation and Endometriosis: A Case-Control Study. Int J Fertil Steril. 2019 Oct;13(3):230-235.
5. Allen KR, Goldberg AE. Sexual activity during menstruation: a qualitative study. J Sex Res. 2009 Nov-Dec;46(6):535-45.
6. Barnhart K, Furman I, Devoto L. Attitudes and practice of couples regarding sexual relations during the menses and spotting. Contraception. 1995 Feb;51(2):93-8.
7. Lurie S. Does intercourse during menses increase the risk for sexually transmitted disease? Arch Gynecol Obstet. 2010 Dec;282(6):627-30.
8. VanLeeuwen C, Torondel B. Improving menstrual hygiene management in emergency contexts: literature review of current perspectives. Int J Womens Health. 2018 Apr 10;10:169-186.
9. Sumpter C, Torondel B. A systematic review of the health and social effects of menstrual hygiene management. PLoS One. 2013 Apr 26;8(4):e62004.
10. Sommer M, Caruso BA, Torondel B, Warren EC, Yamakoshi B, Haver J, Long J, Mahon T, Nalinponguit E, Okwaro N, Phillips-Howard PA. Menstrual hygiene management in schools: midway progress update on the “MHM in Ten” 2014-2024 global agenda. Health Res Policy Syst. 2021 Jan 2;19(1):1.
11. „Menstrual cup use, leakage, acceptability, safety, and availability: a systematic review and meta-analysis” van Eijk, Anna Maria et al. The Lancet Public Health, Volume 4, Issue 8, e376 – e393
12. Howard C, Rose CL, Trouton K, Stamm H, Marentette D, Kirkpatrick N, Karalic S, Fernandez R, Paget J. FLOW (finding lasting options for women): multicentre randomized controlled trial comparing tampons with menstrual cups. Can Fam Physician. 2011 Jun;57(6):e208-15.
13. Kakani CR Bhatt JK Study of adaptability and efficacy of menstrual cup in managing menstrual health and hygiene. Int J Reprod Contracept Obstet Gynecol. 2017; 6: 3045-3053