+48 881 20 20 20
+48 881 20 20 20

Pierwsza wizyta ginekologiczna

Pierwsza wizyta u specjalisty ginekologa zwykle stanowi dla kobiety ogromne przeżycie i wiąże się z odczuwaniem przez nią różnych, silnych emocji. Pojawia się wiele pytań i obaw związanych nie tylko z przebiegiem samego badania, ale również z odpowiednim do niego przygotowaniem, obawa przed rodzajem pytań zadawanych przez lekarza czy strach przed ewentualnym bólem lub dyskomfortem.

Pierwsza wizyta u specjalisty ginekologa zwykle stanowi dla kobiety ogromne przeżycie i wiąże się z odczuwaniem przez nią różnych, silnych emocji. Pojawia się wiele pytań i obaw związanych nie tylko z przebiegiem samego badania, ale również z odpowiednim do niego przygotowaniem, obawa przed rodzajem pytań zadawanych przez lekarza czy strach przed ewentualnym bólem lub dyskomfortem. Pierwszej wizyty u ginekologa nie należy jednak odkładać i warto dobrze się do niej przygotować, ponieważ jej przebieg może znacząco wpłynąć na wykształcenie u kobiety nawyku regularnych badań profilaktycznych. Według danych pochodzących z badań prowadzonych w Polsce w 2014 roku wynika niestety, że ponad 8% kobiet nigdy nie poddało się badaniu ginekologicznemu, a 18% sporadycznie umawia się na taką wizytę. Takie podejście do badań profilaktycznych nie sprzyja prawidłowej ochronie zdrowia kobiety, zwłaszcza w aspekcie chorób nowotworowych.

Kiedy należy udać się na pierwszą wizytę u ginekologa?

Według obowiązujących zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) pierwsza wizyta w gabinecie ginekologicznym, przy braku dolegliwości, powinna odbyć się pomiędzy 12, a 15 rokiem życia., najczęściej już po wystąpieniu pierwszego krwawienia menstruacyjnego. Głównym celem takiej wizyty jest ocena rozwoju płciowego u młodej pacjentki, rozważenie podjęcia działań profilaktycznych w postaci szczepień ochronnych przeciwko HPV( więcej na ten wirusa brodawczaka przeczytasz w artykule HPV) oraz edukacja małoletniej na temat rozwoju płciowego, współżycia seksualnego oraz metod antykoncepcji. Wśród innych wskazań do przeprowadzenia badania ginekologicznego u osoby małoletniej należą m.in. nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych i zaburzenia miesiączkowania, bóle brzucha i podbrzusza, urazy okolic intymnych, podejrzenie wady rozwojowej narządów płciowych lub podejrzenie wykorzystywania seksualnego.

kiedy pierwsza wizyta u ginekologa

Badania przeprowadzone w Polsce w 2014 roku, których wyniki opublikowano na łamach pisma European Journal of Medical Technologies, pokazują jednak, że na pierwszą wizytę w gabinecie ginekologicznym w zalecanym wieku decyduje się zaledwie 16% dziewcząt. Niemal połowa kobiet -48%- po raz pierwszy udaje się do ginekologa w wieku 16-19 lat, a 21% decyduje się na badanie po ukończeniu 20 roku życia. Ponad 8% kobiet biorących udział w badaniu przyznało natomiast, że w ogóle nie korzysta z opieki ginekologicznej, za główną przyczynę podając wstyd i zażenowanie charakterystyką samego badania – w tej grupie kobiet przeważały osoby w przedziale wiekowym 16-25 lat.

Aspekty prawne związane z wizytą osoby małoletniej u lekarza ginekologa

Wizyta osoby małoletniej u lekarza ginekologa powinna zostać przeprowadzona w towarzystwie przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta opiekun faktyczny sprawuje bez obowiązku ustawowego rzeczywistą, codzienną opiekę nad osobą, która nie jest zdolna do samodzielnego zaspokajania własnych potrzeb życiowych bez względu na wiek czy stan zdrowia.

W przypadku osób przed ukończeniem 16 rż. przeprowadzenie badania ginekologicznego, a także wykonanie wszelkich procedur diagnostycznych, bądź leczniczych (w tym również uzyskanie recepty na środki antykoncepcyjne) wymaga uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego. Dopuszczalne jest przeprowadzenie samego badania za zgodą opiekuna faktycznego jednak wykonanie każdej innej procedury medycznej wymaga zawsze uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego.

W przypadku pacjentki małoletniej, która ukończyła 16 rż., ale nie ukończyła jeszcze 18 rż. przeprowadzenie badania ginekologicznego, a także podjęcie wszelkich innych działań medycznych wymaga każdorazowo uzyskania zgody zarówno pacjentki, jak i jej przedstawiciela ustawowego. Zgoda taka nazywana jest fachowo zgodą podwójną lub równoległą.

W przypadku występowania wszelkich kwestii spornych jak m.in. niemożność skontaktowania się z przedstawicielem ustawowym lub sprzeciw przedstawiciela ustawowego przy istnieniu wskazań do przeprowadzenia badania ginekologicznego decyzję podejmuje Sąd opiekuńczy. Zgoda wydawana przez Sąd opiekuńczy nazywana jest tzw. zgodą zastępczą.

Oczekiwania wobec pierwszego badania ginekologicznego

W 2017 roku na łamach czasopisma Canadian Family Physician opublikowany został artykuł, w którym opisano jak – według młodych kobiet, dotąd niebadanych ginekologicznie – powinna przebiegać pierwsza wizyta u takiego specjalisty. W badaniu, które polegało zasadniczo na przeprowadzaniu ustrukturyzowanego wywiadu lekarskiego, wzięły udział kobiety w wieku 15-19 lat.

przebieg wizyty ginekologicznej

Badanie wykazało, że kobiety, które nie miały wcześniej kontaktu z lekarzem ginekologiem nie posiadają gruntownej wiedzy na temat przebiegu badania, co wpływa istotnie na wysoki poziom stresu odczuwanego przed wizytą. Tym samym zauważono, że pomimo wprowadzenia w szkole zajęć z zakresu edukacji seksualnej wiedza młodych osób na temat szeroko pojętej profilaktyki zdrowotnej związanej z życiem intymnym nie zmieniła się istotnie od lat 90-tych ubiegłego wieku. W 1991 roku na łamach tego samego czasopisma, ukazał się bowiem artykuł, w którym po raz pierwszy zwrócono uwagę na niski poziom wiedzy kobiet na temat opieki ginekologicznej.

Młode kobiety, które wzięły udział w badaniu podkreślały, że na ich komfort znacząco wpłynęłaby merytoryczna rozmowa poprzedzająca samo badanie fizykalne, której celem byłoby dokładne wyjaśnienie wykonywanych w trakcie badania czynności. Część z nich twierdziła wręcz, że chętnie udałaby się na dwie wizyty do specjalisty ginekologa, z których to pierwsza miałaby ograniczyć się do rozmowy i omówienia przygotowania do badania, a dopiero druga wiązałaby się z jego wykonaniem. Kobiety zwracały także uwagę na istotę relacji lekarz-pacjent, która jest szczególnie ważna w aspekcie specyfiki i intymności badania ginekologicznego. Na podstawie informacji udzielonych przez kobiety udało się ustalić, że oczekiwanym przez pacjentki modelem relacji lekarz-pacjent jest model partnerski, a nie paternalistyczny. W modelu paternalistycznym dominuje bowiem autorytarne podejście lekarza do stanu zdrowia pacjenta a decyzje o odpowiednim postępowaniu podejmowane są dla dobra chorego bez uwzględnienia jego zdania i woli. Tymczasem model partnerski uwzględnia zdanie chorego, który to ma być głównym decydentem w kwestiach związanych z własnym zdrowiem i bierze czynny udział w realizacji proponowanych świadczeń medycznych udzielając na nie świadomej zgody.

Duże znaczenie dla młodych kobiet biorących udział w badaniu miała także możliwość przyjścia na badanie w obecności osoby towarzyszącej, przy czym najchętniej na taką wizytę przyprowadziłyby one mamę, przyjaciółkę, bądź partnera. Co ciekawe, kobiety zwróciły uwagę, iż obecność przy badaniu innego lekarza lub pielęgniarki wpłynęłaby negatywnie na ich samopoczucie podnosząc poziom odczuwanego stresu.

Według kobiet biorących udział w badaniu nie bez znaczenia pozostaje także wygląd samego gabinetu – powinno być to miejsce czyste, ciepłe i przytulne. Ważne również, aby w gabinecie znajdowała się wydzielona dla pacjentki część, w której można swobodnie się rozebrać i przygotować do badania.

Jak przygotować się do badania ginekologicznego?

Przygotowanie do badania ginekologicznego powinno tak naprawdę rozpocząć się od wybrania specjalisty, któremu młoda kobieta będzie mogła zaufać i szczerze rozmawiać na poruszane w trakcie wizyty tematy związane ze zdrowiem intymnym. Wiele badań naukowych dowiodło, że właściwa relacja lekarz-pacjent stanowi istotny czynnik mający wpływ na przebieg samego badania ginekologicznego. Dodatkowo, Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) zaleca, aby badanie małoletniej pacjentki zostało przeprowadzone przez kobietę-ginekologa dziecięcego, a w przypadku braku takiej możliwości przez mężczyznę ginekologa dziecięcego w towarzystwie położnej.

Wizytę w gabinecie ginekologicznym należy zaplanować tak, aby odbyła się ona po zakończonym krwawieniu menstruacyjnym, a więc w I połowie cyklu. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) zaleca, aby taką wizytę odbyć przynajmniej raz każdego roku.

cykl miesięczny a wizyta u ginekologa

Tuż przed wejściem do gabinetu należy opróżnić pęcherz moczowy, ponieważ w trakcie badania na fotelu ginekologicznym lekarz delikatnie uciska brzuch pacjentki, co przy napiętym pęcherzu może wiązać się z uczuciem dyskomfortu.

Nie istnieją żadne wytyczne, które sugerowałyby konieczność depilacji okolic intymnych przed badaniem ginekologicznym. Decyzja o wyglądzie narządów płciowych jest kwestią indywidualną i przy zachowaniu właściwej higieny obecność owłosienia nie wpływa na przebieg badania.

Przebieg badania ginekologicznego

Badanie ginekologiczne przebiega w kilku etapach i rozpoczyna się przeprowadzeniem badania podmiotowego, czyli zebraniem wywiadu lekarskiego. Istotny dla lekarza jest wiek wystąpienia pierwszej miesiączki, data ostatniego krwawienia oraz przeciętna długość krwawień, ich obfitość oraz regularność cykli. Kluczowe znaczenie ma również ustalenie, czy pacjentka rozpoczęła już współżycie seksualne ponieważ informacja ta ma wpływ na przebieg samego badania przedmiotowego.

Badanie na fotelu ginekologicznym najczęściej jest przeprowadzane w tzw. pozycji litotomijnej, czyli w pozycji półleżącej z nogami uniesionymi lekko ku górze i opartymi o specjalne dostawki. Następnie lekarz wprowadza do dróg rodnych pacjentki wziernik, którym rozchyla wargi sromowe co pozwala na ocenę ścian pochwy oraz okolic ujścia zewnętrznego szyjki macicy. Na tym etapie badania możliwe jest pobranie specjalną szczoteczką wymazu zawierającego komórki z błony śluzowej szyjki macicy do oceny cytologicznej.

Cytologia jest badaniem, które umożliwia wykrycie nowotworów szyjki macicy, a także stanu zapalnego. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) zaleca, aby pierwszą cytologię wykonać w 25 r.ż w przypadku kobiet, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia seksualnego oraz u każdej kobiety, bez względu na wiek, która współżyje od 3 lat.

Kolejnym etapem badania przedmiotowego jest wykonanie tzw. badania dwuręcznego zestawionego. Polega ono na wprowadzeniu dwóch palców jednej ręki do pochwy pacjentki, co umożliwia ocenę sklepienia pochwy oraz ujścia zewnętrznego szyjki macicy. Drugą ręką lekarz wywiera nacisk na podbrzusze pacjentki, co pozwala na ocenę macicy- zwłaszcza jej wielkości, położenia oraz lokalizacji względem innych narządów, a także jajników i jajowodów.

W przypadku pacjentek małoletnich Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) dopuszcza,by badanie zostało przeprowadzone na kolanach matki, co ma na celu zapewnienie pacjentce poczucia bezpieczeństwa oraz maksymalnego komfortu. U dziewcząt nieaktywnych seksualnie badanie z wykorzystaniem wziernika przeprowadzane jest głównie w przypadku istnienia wskazań klinicznych, do których zalicza się m.in. obecność krwawienia z dróg rodnych, podejrzenie ciała obcego w pochwie, podejrzenie wad rozwojowych. Przy braku istotnych wskazań wykonuje się badanie dwuręczne zestawione przezodbytnicze w celu oceny wewnętrznych narządów płciowych. Polega ono na wsunięciu palca jednej ręki przez odbyt aż do osiągnięcia tzw, fałdu Kohlrauscha, co pozwala lekarzowi na ocenę narządów takich jak tylne sklepienie pochwy, szyjka macicy i jajniki. U pacjentek małoletnich, które są aktywne seksualnie wykonuje się zarówno wziernikowanie pochwy, wziernikiem dobranym odpowiednio do wieku, jak i badanie dwuręczne zestawione przez pochwę.

Badanie ginekologiczne uzupełnia badanie ultrasonograficzne (USG), które umożliwia obrazową ocenę narządów miednicy mniejszej. Pozwala ono ustalić stopień rozwoju oraz budowę narządów płciowych, grubość endometrium, czyli błonę śluzową wyściełającą jamę macicy, a także liczbę i wielkość pęcherzyków jajnikowych. Badanie ultrasonograficzne jest również pomocne przy wykrywaniu zmian patologicznych takich jak torbiele, bądź guzy.

usg ginekologiczne

Badanie ultrasonograficzne (USG) może zostać przeprowadzone z wykorzystaniem głowicy przezbrzusznej, bądź rektalnej w przypadku małych dzieci oraz dziewcząt nieaktywnych seksualnie. Natomiast w przypadku młodych kobiet aktywnych seksualnie badanie najczęściej wykonywane za pomocą głowicy dopochwową.

W zależności od uzyskanych wyników badania podmiotowego i przedmiotowego konieczne może okazać się poszerzenie diagnostyki ginekologicznej. Lekarz może w wybranych przypadkach zalecić wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych – najczęściej oceniających gospodarkę hormonalną czy poziom markerów nowotworowych. Wskazane może się również okazać uzupełnienie diagnostyki obrazowej o badania takie jak tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MR).

Aspekt edukacyjny pierwszej wizyty u ginekologa

Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) w swoich rekomendacjach podkreśla, że pierwsza wizyta małoletniej pacjentki w gabinecie ginekologicznym ma służyć również jej edukacji. Poziom i rodzaj przekazywanych informacji powinien być zawsze dostosowany do wieku młodej pacjentki.

Jedną z kluczowych kwestii, które warto omówić w trakcie pierwszej wizyty jest fizjologia żeńskiego układu rozrodczego, aby młoda pacjentka rozumiała jakie zmiany zachodzą w jej ciele oraz jakie są ich konsekwencje.

Jednym z najczęstszych powodów, dla których młoda kobieta decyduje się na wizytę w gabinecie ginekologicznym jest chęć rozpoczęcia współżycia seksualnego oraz dobranie odpowiedniej metody antykoncepcyjnej. W 2014 roku w Polsce ukazały się wyniki raportu „Współczesna seksualność i nowoczesna antykoncepcja Polaków 2014” Wykazano, że obecnie do najchętniej wybieranych przez kobiety zabezpieczeń zaliczana jest prezerwatywa oraz tabletka antykoncepcyjna. Niestety na trzecim miejscu wśród najpopularniejszych metod antykoncepcji znalazł się jednak stosunek przerywany oraz okresowa abstynencja, co świadczy o niskim poziomie wiedzy na temat zapobiegania niechcianej ciąży. Bardzo niski odsetek respondentek, bo zaledwie 1%-3%, zadeklarowała korzystanie z takich metod jak pierścień dopochwowy, plaster antykoncepcyjny czy wkładka wewnątrzmaciczna. Wyniki te pokazują jak istotne jest szerzenie rzetelnej wiedzy na temat metod antykoncepcji, a pierwsza wizyta w gabinecie ginekologicznym wydaje się doskonałą okazją na edukację w tym zakresie.

Istotne jest także omówienie z młodą pacjentką roli profilaktycznych szczepień ochronnych przeciwko HPV (ang. Human Papilloma Virus – Wirus Brodawczaka Ludzkiego), który to zwiększa ryzyko rozwoju raka szyjki macicy. Zaleca się, aby szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego wykonywać u dziewcząt w wieku 12-15 lat, zanim młoda kobieta rozpocznie współżycie seksulane, ponieważ wykonani szczepienie u osoby już zarażonej jest bezzasadne. Polska należy do krajów, w których szczepienie przeciwko HPV należy do szczepień zalecanych, w związku z czym nie podlega ono refundacji jak w większości krajów europejskich. Jednocześnie nasz kraj wciąż cechuje wysoki wskaźnik zachorowalności oraz umieralności z powodu chorób nowotworowych, co jest efektem niskiej świadomości Polaków na temat istnienia przesiewowych badań diagnostycznych oraz programów profilaktycznych.

Bibliografia

  1. Emans S.J. Office Evaluation of the Child and Adolescent. W: Pediatric and Adolescent Gynecology. Emans S.J., Laufer M.R., Golgstein D.P. (red.). 5th Edition. Lippincott Williams and Wilkins, Philadelphia 2005: 1–50.
  2. Janiszewska B. Zgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego. Ujęcie wewnątrzsystemowe. Wydawnictwo C.H. Beck,Warszawa 2013: 476–488.
  3. Szczygieł K., Szekalski T. Pozycja małoletniego w procesie wyrażania zgody na zabieg leczniczy. Przegląd Prawniczy UW 2013; 1–2.
  4. Świderska M. Zgoda pacjenta na zabieg medyczny. Wydawnictwo TNOiK, Toruń 2007: 43–50.
  5. The North American Society for Pediatric and Adolescent Gynecology. www.naspag.org.
  6. Thibaud E. Gynecologic Clinical Examination of the Child and Adolescent. W: Pediatric and Adolescent Gynecology. Evidence-Based Clinical Practice. Sultan C. (red.). Karger AG, Switzerland 2004: 1–8.
  7. MacDougall J. The needs of the adolescent patient and her parents in the clinic W: Pediatric and Adolescent Gynecology. A Multidisciplinary Approach. 1st Edition. Balen A.H. (red.). Cambridge University Press, Cambridge 2004
  8. Charbonneau L. Le premier examen gynécologique de l’adolescente. Apprendre à l’adolescente à prendre charge de sa santé. Can Fam Physician.1991
  9. Wijma B, Gullberg M, Kjessler B. Attitudes towards pelvic examination in a random sample of Swedish women.Acta Obstet Gynecol Scand.1998;77(4)
  10. Szydlo VL. Approaching an adolescent about a pelvic exam.Am J Nurs.988;88(11)
  11. Opieka ginekologiczna wśród młodych kobiet w Polsce z zastosowaniem technologii medycznych. European Journal of Medical Technologies 2014;3(4): 17-23
  12. www.prawo.sejm.gov.pl
  13. Sondaż „Współczesne kobiety a antykoncepcja” zrealizowany techniką CAWI przez Millward Brown SA w dniach 24-29 lipca 2013 oraz 18-20 grudnia 2013r, w ramach kampanii „Wakacje na okrągło”
  14. Badanie ilościowe „Młodzi a seks i antykoncepcja” zrealizowane techniką CAWI w serwisie Facebook w lutym 2014, w ramach kampanii „Wakacje na okrągło”, n=1842, obejmujące kobiety i mężczyzn w wielu 18-28 lat
  15. Rywczak I., Mrukowicz J. Programy szczepień przeciwko ludzkiemu wirusowi brodawczaka. Aktualne stanowisko European Centre for Disease Prevention and Control. Medycyna Praktyczna Ginekologia i Położnictwo 2013 
mapa dojazdu

Centrum Medyczne Meavita

Nasza lokalizacja

ul. Rusznikarska 14 lokal XX,
31-261 Kraków

Rejestracja pacjentów

pon – czw: 8:00 – 18:00
pt: 8:00 – 16:00
+48 881 20 20 20
+48 881 30 30 30
kontakt@meavita.pl

Fizjoterapia

mgr Ewelina Bijak
+48 881 03 03 07

mgr Konrad Węgliński
+48 881 91 91 60

fizjoterapia@meavita.pl

Poradnia dietetyczna

mgr Aneta Żebrowska

dietetyka@meavita.pl

Infolinia testy prenatalne

+48 881 03 03 03

Poradnia psychologiczna

mgr Gabriela Czarnecka
+48 881 03 03 04

mgr Dorota Stachnik
+48 881 03 03 05

mgr Aleksandra Wasilewska

psychologia@meavita.pl

Inspektor Ochrony Danych

Łukasz Długosz
iod@meavita.pl

Nasze strony

Media społecznościowe

Współpraca

Treści publikowanie na stronie mają charakter informacyjny oraz edukacyjny, nie stanowią porady medycznej.