Cel wykonywania biopsji piersi

W większości przypadków na podstawie badań obrazowych nie można określić wykrytych zmian jako jednoznacznie łagodne lub złośliwe. W celu wyjaśnienia tych wątpliwości wykonuje się badanie histopatologiczne. Materiał do badania jest pobierany metodą biopsji.

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje biopsji gruczołu piersiowego:

• biopsję chirurgiczną
• biopsje przezskórne, do których należą: biopsja aspiracyjna cienkoigłowa BAC (FNAB), biopsja gruboigłowa (CNB) i biopsja mammotomiczna (VAB). 

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa BAC (FNAB- fine-needle aspiration biopsy)

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa pozwala na identyfikację złośliwych komórek w materiale cytologicznym, bez możliwości oceny zaawansowania procesu nowotworowego. Charakteryzuje się znacznym odsetkiem wyników fałszywie negatywnych. Czułość metody jest oceniana na 43,8-95%.

Biopsja cienkoigłowa (FNAB) jest metodą z wyboru w przypadku zmian torbielowatych, umożliwia ewakuację płynu z torbieli i ocenę cytologiczną materiału. BAC (biopsję cienkoigłową) wykorzystuje się również do oceny pachowych węzłów chłonnych pod kątem przerzutów raka piersi. Nie zaleca się wykonywania biopsji cienkoigłowej zmiany podejrzanej o charakter złośliwy, ponieważ w tym przypadku biopsja gruboigłowa zapewnia dokładniejszą ocenę.

Biopsję cienkoigłową wykonuje się najczęściej pod kontrolą USG. Przed zabiegiem można wykonać znieczulenie miejscowe, ale zwykle nie jest to konieczne. Biopsja jest wykonywana przy użyciu cienkiej igły 27-18 G (0,4- 0,8 mm średnicy). Igła jest wprowadzana w okolicę badanej zmiany, ruch igły jest monitorowany ultrasonograficznie. Kiedy igła znajdzie się w miejscu docelowym, pobiera się materiał cytologiczny (płyn i złuszczone komórki) poprzez aspirację strzykawką o objętości 10-20 ml. Pobrany materiał zostaje przeniesiony na szkiełko mikroskopowe, a następnie poddany konserwacji, barwieniu oraz ocenie przez patomorfologa. Procedura jest względnie prosta, bezpieczna i szybka. Koszty badania są niskie. Wyniki są dostępne po kilku dniach.

Biopsja gruboigłowa (CNB- core-needle biopsy)

Pobranie materiału metodą biopsji gruboigłowej pozwala na ocenę typu histologicznego i stopnia zróżnicowania nowotworu oraz umożliwia określenie czynników prognostycznych i predykcyjnych poprzez zastosowanie technik immunohistochemicznych i molekularnych. Czułość metody jest wysoka, przy kontroli obrazowej USG lub stereotaktycznej (mammograficznej) wynosi 95-99%.

Wskazaniem do wykonania biopsji gruboigłowej jest zmiana wyczuwalna palpacyjnie lub uwidoczniona w badaniu obrazowym (mammografii lub USG piersi), podejrzana o charakter nowotworowy.  

Przed zabiegiem biopsji gruboigłowej i mammotomicznej należy skonsultować się z lekarzem odnośnie konieczności odstawienia leków przeciwkrzepliwych, wykonać badanie morfologii krwi, układu krzepnięcia i oznaczenie grupy krwi. Na zabieg należy zgłosić się z wynikami badań laboratoryjnych i obrazowych piersi. 

Biopsję gruboigłową wykonuje się pod kontrolą USG lub mammografii. Po wykonaniu znieczulenia miejscowego, igła o rozmiarze 16-12 G (najczęściej 14 G) zostaje wprowadzona przez małe nacięcie w skórze. Kiedy igła dotrze do miejsca docelowego, próbka zostaje pobrana i automatycznie ufiksowana w małych pojemnikach z formaliną. Narzędzia do wykonania biopsji są zaopatrzone w system, który automatycznie pobiera próbkę, jednocześnie wydając odgłos. Podczas zabiegu pobierane jest zwykle 3-5 wycinków, każde z oddzielnego wkłucia. Materiał jest odpowiednio konserwowany. Oprócz oceny histopatologicznej powinien być wykonany panel badań na obecność receptorów estrogenowych i progesteronowych, receptora dla ludzkiego czynnika wzrostu naskórka (HER2), wskaźnik proliferacji Ki67. Obecność wymienionych markerów ma znaczenie w rokowaniu i wyborze metody leczenia raka piersi.

Po zabiegu biopsji gruboigłowej piersi mogą wystąpić powikłania w postaci zasinienia, krwawienia czy stanu zapalnego miejsca po biopsji. Bezpośrednio po zabiegu należy stosować opatrunek uciskowy w miejscu biopsji. Na zasinienie można aplikować maść z heparyną. Wynik badania zazwyczaj jest do odbioru po około dwóch tygodniach.

Biopsja mammotomiczna (VAB- vacuum-assisted biopsy)

Biopsja mammotomiczna (biopsja gruboigłowa wspomagana próżnią) jest jedną z najnowocześniejszych metod pobierania wycinków z piersi. Jest przeprowadzana z pojedynczego wkłucia, co pozwala zredukować dyskomfort pacjentki oraz potencjalne krwawienie. Pobrany podczas biopsji mammotomicznej materiał tkankowy ma większe rozmiary niż wycinki z biopsji gruboigłowej i jest bardziej reprezentatywny. Biopsja mammotomiczna jest metodą osiągającą czułość około 98-99%. Pozwala z dużym prawdopodobieństwem określić, czy zmiana jest złośliwa. Niektórzy specjaliści uznają możliwość całkowitego usunięcia niewielkiej zmiany o łagodnym charakterze podczas wykonywania biopsji mammotomicznej, jednak nie jest to szeroko uznane postępowanie, ze względu na brak korzyści potwierdzonych w badaniach naukowych.

Mammotomia wykonywana jest przy pomocy igły biopsyjnej o rozmiarze 12-7 G (średnicy około 3 mm). Po wykonaniu znieczulenia miejscowego, przez małe nacięcie w skórze zostaje wprowadzona specjalna igła połączona z systemem próżniowym. Pojedyncze wkłucie igły umożliwia pobranie wielu próbek (ponad 10 wycinków). Wytwarzane podciśnienie zasysa tkanki w kierunku komory biopsyjnej, umożliwiając pobranie większej ilości materiału, a obracające się urządzenie ścina próbki. Pobranie większej ilości tkanki zmniejsza ryzyko niemiarodajnego wyniku. Biopsja mammotomiczna (VAB) jest najczęściej wykonywana pod kontrolą mammografii (jest to tzw. biopsja stereotaktyczna) lub USG, wybór badania obrazowego zależy od dostępności metody i możliwości wizualizacji badanej zmiany daną techniką. W przypadku podejrzenia zmiany złośliwej, podczas zabiegu można zostawić znacznik w miejscu pobrania próbki, aby dokładnie określić lokalizację zmiany.

Zabieg nie wymaga zakładania szwów, pozostawia niewielką bliznę w miejscu wkłucia. Po zabiegu biopsji mammotomicznej należy stosować opatrunek uciskowy. Wyniki badania histopatologicznego zwykle można odebrać po 2-3 tygodniach od badania.

Porównanie technik biopsyjnych piersi

Wszystkie wymienione metody są powszechnie stosowane w diagnostyce zmian w piersiach. Biopsja cienkoigłowa służy jedynie do oceny cytologicznej, podczas gdy biopsja gruboigłowa i mammotomiczna dostarczają materiał do badania histopatologicznego i umożliwiają ocenę charakteru zmiany.

Biopsja cienkoigłowa jest najmniej inwazyjna, charakteryzuje się najmniejszym odsetkiem powikłań, a czas oczekiwania na wynik badania jest najkrótszy. Dostarcza jednak niewielkiej ilości materiału do badań, pozwala jedynie na ocenę pobranych komórek, a nie całego fragmentu tkankowego, co wiąże się z brakiem możliwości oceny inwazyjności zmiany, niską czułością i swoistością tej metody. 

Biopsja gruboigłowa umożliwia weryfikację niepewnych wyników biopsji cienkoigłowej, pozwala ocenić naciekanie tkanek oraz obecność mikrozwapnień. Charakteryzuje się większym ryzykiem powikłań niż biopsja cienkoigłowa i wymaga znieczulenia miejscowego. 

Biopsja mammotomiczna to badanie o najwyższej czułości spośród opisywanych, w przeciwieństwie do biopsji gruboigłowej jest przeprowadzana z pojedynczego wkłucia, umożliwia pobranie większej ilości materiału i bardziej precyzyjną ocenę histopatologiczną pobranego wycinka.

Biopsja piersi – podsumowanie

Techniki przezskórnej biopsji stanowią istotny element w procesie diagnostycznym zmian w piersiach. Po wykryciu zmiany w badaniu obrazowym jest ona wstępnie oceniana i klasyfikowana według systemu BI-RADS. Zmiany ocenione w badaniu obrazowym jako łagodne lub prawdopodobnie łagodne, mogą być poddane monitorowaniu lub ocenione drogą biopsji gruboigłowej lub cienkoigłowej. Zmiany podejrzane o charakter złośliwy wymagają oceny histopatologicznej z pobraniem materiału drogą biopsji gruboigłowej lub mammotomicznej. Wyniki badań histopatologicznych stanowią podstawę rozpoznania raka piersi i decydują o dalszym postępowaniu leczniczym.

Bibliografia

1. Wang M, He X, Chang Y, Sun G, Thabane L. „A sensitivity and specificity comparison of fine needle aspiration cytology and core needle biopsy in evaluation of suspicious breast lesions: A systematic review and meta-analysis.” Breast. 2017 Feb;31:157-166.
2. Bick U, Trimboli RM, Athanasiou A, et al. European Society of Breast Imaging (EUSOBI) „Image-guided breast biopsy and localisation: recommendations for information to women and referring physicians by the European Society of Breast Imaging.” Insights Imaging. 2020 Feb 5;11(1):12.
3. Klimberg VS, Rivere A. „Ultrasound image-guided core biopsy of the breast.” Chin Clin Oncol. 2016 Jun;5(3):33.
4. Davidson T, Ravid MM, Nissan E, Sklair-Levy M, Nissan J, Chikman B. „Correlations Between Core Needle Biopsy and Excisional Biopsy Findings in Suspected Breast Lesions: A Single Center Study.” Isr Med Assoc J. 2018 Jul;20(7):401-404.
5. Bruening W, Fontanarosa J, Tipton K, Treadwell JR, Launders J, Schoelles K. „Systematic review: comparative effectiveness of core-needle and open surgical biopsy to diagnose breast lesions.” Ann Intern Med. 2010 Feb 16;152(4):238-46.
6. Pinto D, Schmitt F. „The role of breast fine needle aspiration during and post-COVID-19 pandemic: A fast and safe alternative to needle core biopsy.” Cytopathology. 2020 Nov;31(6):627-629.
7. Bennett IC, Saboo A. „The Evolving Role of Vacuum Assisted Biopsy of the Breast: A Progression from Fine-Needle Aspiration Biopsy. World J Surg. 2019 Apr;43(4):1054-1061.
8. Nassar, A. „Core needle biopsy versus fine needle aspiration biopsy in breast—A historical perspective and opportunities in the modern era.” Diagn. Cytopathol., 2011; 39: 380-388.
9. Cusumano P, Polkowski WP, Liu H, Schulz-Wendtland R, Janssens J. „Percutaneous tissue acquisition: a treatment for breast cancer? Vacuum-assisted biopsy devices are not indicated for extended tissue removal.” Eur J Cancer Prev. 2008 Aug;17(4):323-30.
10. Chirurgiczne leczenie zmian nowotworowych piersi, red. wyd. Nowecki Z.I., Jeziorski A.Via Medica, Gdańsk 2016