Wpływ nerwicy lękowej na seksualność mężczyzn z nią się zmagających

Jak wspomniano we wstępie, zaburzenia nerwicowe, w tym nerwica lękowa, stanowią powszechny problem wśród mieszkańców naszego kraju. U osób z rozpoznaniem zaburzeń nerwicowych stwierdza się wyższe (w porównaniu do grupy kontrolnej) wyniki w zakresie doświadczania lęku przed seksem, a także nawiązywaniem relacji o charakterze seksualnym. Psychologowie są zdania, że związane jest to z ogólnie wyższym poziomem lęku w codziennym funkcjonowaniu, dotyczącym niemal wszystkich obszarów życia mężczyzny.

Chociaż zależność między zaburzeniami natury psychicznej a problemami seksualnymi u mężczyzn stanowi coraz większy obszar zainteresowania współczesnych specjalistów oraz badaczy, warto podkreślić, że opracowania zajmujące się próbą opisania związku między zaburzeniami lękowymi oraz dysfunkcjami seksualnymi stanowią niewielki procent literatury przedmiotu. Niemniej jednak przeprowadzone do tej pory obserwacje pozwalają na dostrzeżenie, iż zaburzenia seksualne częściej dotyczą mężczyzn z nerwicą lękową oraz uogólnionymi zaburzeniami lękowymi niż mężczyzn, u których rozpoznano napady lęku, czy też fobie specyficzne, w tym agorafobię. Zgodnie ze stanem obecnej wiedzy, możemy stwierdzić, że zaburzenia nerwicowe, które łączą się z fobią społeczną, mogą zwiększać ryzyko przedwczesnego wytrysku u mężczyzn.

Na podstawie przeprowadzonych do tej pory obserwacji oraz badań, psychologowie dostrzegają również, że zaburzenia lękowe, w tym nerwica lękowa, mogą częściej łączyć się z występowaniem dysfunkcji seksualnych, niż inne zaburzenia o charakterze psychicznym. Zdaniem specjalistów, ważną informację stanowi fakt, że częstość występowania zaburzeń seksualnych u mężczyzn może być wyższa w tej grupie mężczyzn, którzy poddawani są systematycznej farmakoterapii z powodu doświadczanych zaburzeń nerwicowych. Oznacza to, że doświadczane przez nich trudności mogą stanowić skutek uboczny stosowanego leczenia, co wymaga konsultacji z lekarzem psychiatrą.

Przewlekły stres a życie seksualne mężczyzn go doświadczających

Związek między stresem a dysfunkcjami seksualnymi u mężczyzn bez cienia wątpliwości jest jednocześnie znaczący oraz złożony. Warto bowiem pamiętać, że na zdrowie seksualne człowieka wpływa wiele czynników, w tym tych o charakterze psychicznym, sytuacyjnym oraz kulturowym. Okazuje się jednak, że stres stanowi element składowy każdego z wymienionych wyżej czynników. Samo pojęcie stresu możemy rozumieć jako przykry stan psychiczny, który powstaje w naszym organizmie na skutek oddziaływania konkretnego bodźca. Tym bodźcem może być zarówno doświadczony uraz, choroba, problemy zawodowe, kłótnia z bliską lub znaczącą osobą, czy też wydarzenia losowe, na które nie mamy wpływu. To, z jaką intensywnością stresu będziemy mieli do czynienia, zależy zarówno od rodzaju bodźca, osobowości, jak i wrażliwości układu neurohormonalnego. Psychologowie zwracają jednak uwagę, że w sytuacji, w której poziom stresu przekracza poziom odporności organizmu, z wysokim prawdopodobieństwem dojdzie do rozwoju zaburzenia psychosomatycznego, które może występować pod postacią dysfunkcji seksualnej.

Przewlekły stres a jakość życia seksualnego

Doświadczanie przewlekłego stresu, stanowiącego następstwo doświadczania licznych niepowodzeń, czy też sytuacji konfliktowych, stanowi istotny czynnik zaburzeń seksualnych u mężczyzn, które mogą występować pod postacią zaburzeń erekcji, problemów z osiągnięciem orgazmu, a także problemów z płodnością. Specjaliści wyjaśniają, że ma to związek z nadmiarem wydzielania prolaktyny w centralnym układzie nerwowym, co stanowi następstwo długotrwałego oddziaływania bodźców stresowych. Substancja ta odpowiada za wywoływanie zaburzeń seksualnych, a także za niepłodność. Nawet po ustąpieniu sytuacji stresowej, pamięć o niej na długo może pozostawać w naszym układzie neurohormonalnym. Dlatego też, podczas diagnozy zaburzeń seksualnych tak ważny jest wnikliwy wywiad.

Stres zawodowy a sprawność seksualna mężczyzn

Poddając analizie stres zawodowy, mężczyźni jako główne stresory wymieniają: nadmiar obowiązków, zbyt krótkie terminy realizacji zadań, konflikty interpersonalne w miejscu pracy oraz zależność sytuacji prowadzonej firmy od aktualnej sytuacji gospodarczej kraju.

Oddziaływanie tych stresorów nie pozostaje bez znaczenia dla sprawności seksualnej mężczyzn. Okazuje się bowiem, że wśród częstych następstw stresu zawodowego wymienia się:

• Osłabienie libido;
• Trudności z osiągnięciem orgazmu;
• Oziębłość seksualną;
• Problemy z uzyskaniem oraz / lub utrzymaniem wzwodu.

Ponadto konsekwencją odczuwania długotrwałego stresu zawodowego może być aleksytymia. Niniejsze zaburzenie (określane również mianem choroby biznesu) charakteryzuje się przerostem „Ja” zewnętrznego oraz znacznym zubożeniem „Ja” wewnętrznego. Oznacza to, że jednostka nastawiona jest przede wszystkim na osiągnięcie sukcesu zawodowego. Związane jest to z ograniczeniem czasu na odpoczynek i spełnianie potrzeb seksualnych na rzecz pracy. Takie działanie doprowadza do istotnego ograniczenia potrzeb seksualnych odczuwanych przez mężczyznę.

Seks jako sposób radzenia sobie ze stresem

Seks może być sposobem na rozładowanie stresu doświadczanego w ciągu dnia. Psychologowie oraz seksuologowie zwracają uwagę na pewną grupę mężczyzn, zwykle mocno zaangażowanych w życie zawodowe, określanych mianem „weekendowych kogutów”. Termin ten dotyczy mężczyzn, którzy przez większość tygodnia zmagają się z wysokim stresem zawodowym, nie znajdując przy tym czasu na odpoczynek. Weekend jest dla nich formą rozładowania doświadczanego w ciągu tygodnia napięcia, głównie poprzez inicjowanie kontaktów seksualnych. Niestety, często zdarza się, że próby nawiązania tych kontaktów kończą się niepowodzeniami. Dzieje się tak na skutek braku zachowania higieny życia psychicznego, co znajduje odbicie w problemach z osiągnięciem i utrzymaniem wzwodu, a także w problemach z przedwczesnym wytryskiem.

Wpływ zaburzeń seksualnych na rozwój stresu i zaburzeń nerwicowych

Liczne badania naukowe, a także obserwacje specjalistów zwracają uwagę na związek zaburzeń nerwicowych oraz stresu z problemami seksualnymi u mężczyzn. W tym miejscu pragniemy jednak zwrócić uwagę na odwrotny kierunek wspomnianych zależności. Często zdarza się bowiem, że doświadczanie przez mężczyzn zaburzeń seksualnych stanowi przyczynę doświadczania przez nich problemów psychicznych, w tym intensywnego stresu, który może doprowadzić nawet do przewlekłych zaburzeń psychicznych, włączając zaburzenia nerwicowe oraz zaburzenia nastroju.

Psychologowie podkreślają, że czerpanie satysfakcji z życia seksualnego jest ważnym elementem składowym ogólnej oceny satysfakcji z życia. Dlatego też, doświadczanie istotnych problemów w tym obszarze, a zarazem niechęć do poszukiwania wsparcia i radzenia sobie z tymi problemami, stanowi czynnik ryzyka depresji. Taki bieg zdarzeń przyczynia się jedynie do pogłębienia problemów seksualnych, a tym samym pogorszenia się kondycji psychicznej mężczyzny. W tej sytuacji mamy do czynienia z mechanizmem błędnego koła, którego bieg może przerwać jedynie odpowiednio przeprowadzona interwencja specjalistyczna.

Pomoc psychologiczna dla mężczyzn zmagających się z problemami seksualnymi w przebiegu zaburzeń nerwicowych oraz doświadczanego stresu

Wizyta w gabinecie specjalisty (w przypadku doświadczania zaburzeń seksualnych przez mężczyzn – w gabinecie urologa, seksuologa oraz / lub psychologa) stanowi niezwykle ważny element procesu zdrowienia. Jest to przede wszystkim pierwszy krok postawiony w stronę wyzbycia się tego „wstydliwego problemu”. Niestety, jak pokazują obserwacje, jedynie niewielki odsetek mężczyzn zgłasza się po pomoc. Zamiast tego, stosują oni liczne mechanizmy obronne, jednocześnie mając nadzieję, że dotykające ich zaburzenie z czasem samo przejdzie. Mężczyźni niejednokrotnie zaprzeczają, że przyczyna doświadczanych dysfunkcji leżu po ich stronie. Zdarza się, iż przenoszą oni winę na stronę partnera / partnerki, umniejszając przy tym ich umiejętności seksualne lub tłumacząc swoją niedyspozycję ich negatywnym nastawieniem. Dojrzali mężczyźni starają się natomiast tłumaczyć swoją niedyspozycję seksualną wiekiem. Traktują dysfunkcję jako element procesu starzenia się, jednocześnie próbując pogodzić się z doświadczanymi problemami i w ten sposób rezygnując z poszukiwania fachowego wsparcia.

Polscy mężczyźni jako przyczynę oporów przed podjęciem diagnozy i leczenia zaburzeń seksualnych wskazują poczucie wstydu. Zatrważającym jest fakt, że mieszkańcy naszego kraju, w porównaniu z przedstawicielami pozostałych państw europejskich, zdają się czekać dłużej na konsultację specjalistyczną, co przyczynia się nie tylko do pogłębienia problemów seksualnych, ale także ich ogólnej kondycji psychicznej. Ponadto odwlekanie decyzji o leczeniu sprzyja narastaniu lęku przed wizytą i spodziewaną diagnozą, co jeszcze bardziej może nasilić doświadczane problemy o charakterze seksualnym.

Tymczasem, otrzymanie właściwego wsparcia pozwala przede wszystkim na ustalenie przyczyny doświadczanego problemu, a tym samym na podjęcie odpowiedniego leczenia. Współpraca z psychologiem zapewnia w tym czasie wsparcie emocjonalne, a także rozwija umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz lękiem, które stanowią niezbędny element profilaktyki zaburzeń seksualnych w przyszłości.

Podsumowanie

Wyniki współczesnych badań jednoznacznie potwierdzają, że zaburzenia nerwicowe, a także stres i inne zaburzenia psychiczne, mają istotne znaczenie dla niepowodzeń w życiu seksualnym mężczyzn. Mimo to nawet w gabinetach psychologicznych nadal stosunkowo niewiele uwagi poświęca się niniejszej sferze życia pacjenta. Dlatego też, w działaniach profilaktycznych tak ważne jest podkreślanie jedności psychofizycznej człowieka, co oznacza, że codzienny stres nie pozostaje bez znaczenia dla jego zdrowia, w tym zdrowia w wymiarze seksualnym. Współcześni specjaliści są zdania, że ponad 20% przypadków zaburzeń erekcji następuje na skutek oddziaływania czynników psychicznych (w tym czynników o charakterze stresowym). W związku z tym niezwykle ważne jest, aby mężczyźni zmagający się z podobnymi problemami poszukiwali wsparcia w gabinetach psychologicznych oraz seksuologicznych. Tam bowiem mogą uzyskać nie tylko niezbędne wsparcie emocjonalne, ale przede wszystkim wiedzę niezbędną dla rozwinięcia umiejętności dbania o swoje zdrowie psychiczne, które stanowi nieodłączny element zdrowia seksualnego.

Bibliografia

1. Araszkiewicz A, Krzemińska A. Zaburzenia seksualne u pacjentów z zespołem lęku napadowego i zespołem lęku społecznego. Psychiatr. Prakt. Ogólnolek. 2003; 3, 1: 27–31;
2. Bancroft J. Human sexuality and its problems. [wyd. pol. Z. Lew-Starowicz (red.). Seksualność człowieka. Elsevier Urban and Partner, Wrocław. 2011; 560;
3. Cierpiałkowska, L. Miłość i zazdrość w związkach osób dorosłych. Perspektywa psychoanalityczna i poznawcza. W: M. Beisert (red.). Seksualność w cyklu życia (s.171-204). Warszawa. 2006; Wydawnictwo Naukowe PWN;
4. Cierpiałkowska, L. Związki miłosne i koluzyjne. W: M. Beisert (red.). Seksualność w cyklu życia (s. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 2006;
5. Corretti G, Pierucci S, de Scisciolo M, Nisita C. Comorbidity between social phobia and pre- mature ejaculation: Study on 242 males affected by sexual disorders. J. Sex. Mari. Ther. 2006; 32, 2: 183–187;
6. Cyranowski JM, Bromberger J, Youk A, et al. Lifetime depression history and sexual function in women at midlife. Arch Sex Behav. 2004; 33(6): 539–548;
7. Dominik M, Żuchowicz T. Porównanie sytuacji nerwicowych i obrazu chorobowego u kobiet i mężczyzn leczonych z powodu nerwicy. Psychoter. 1977; 23: 3–12;
8. Dominik M, Żuchowicz T. Problemy mężczyzn leczonych w oddziale nerwic. Psychoter. 1976; 19: 14–20;
9. Figueira I, Possidente E, Marques C, et al. Sexual dysfunction: a neglected complication of panic disorder and social phobia. Arch Sex Behav. 2001; 30(4): 369–377;
10. Gruszczyński W. Algorytm postępowania diagnostycznego zaburzeń psychosomatycznych w ramach prewencji rentowej. Orzecznictwo Lekarskie 2010; 7: 99–107;
11. Jabłoński Z. Optymalne podejście w leczeniu psychogennych dysfunkcji seksualnych. Psychoter. 2002; 1, 120: 41–46;
12. Janda LH. Love and sex tests: 24 revealing love, sex and relationship tests developed by psychologists. [wyd. pol. Przeł. M. Adamkiewicz. Twój miłosny autoportret: 24 testy psychologiczne dotyczące miłości, seksu i związków]. Jacek Santorski, Warszawa 2003;
13. Jodko A, Głowacz J, Kokoszka A. Zgłaszanie zaburzeń funkcji seksualnych jako objawu podczas terapii zaburzeń lękowych. Seksuol. Pol. 2008; 6(1): 26–32;
14. Kępiński A. Z psychopatologii życia seksualnego. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003; 
15. Kokoszka A. Współzachorowalność zaburzeń depresyjnych i nerwicowych — jej znaczenie w teorii oraz praktyce lekarskiej. Przew. Lek. 2003; 6: 90–98;
16. Leiblum SR, Rosen R. Terapia zaburzeń seksualnych. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005: 609;
17. Lew-Starowicz M. Zaburzenia seksualne w psychiatrii. In: Lew-Starowicz M, Skrzypulec V. ed. Podstawy seksuologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010: 274–276;
18. Lew-Starowicz Z, red. Problemy seksualne w różnych specjalnościach lekarskich. Warszawa: PZWL; 1992;
19. Linden M., Zubraegel D., Baer T., Franke U., Schlattmann P. Efficacy of cognitive behaviour therapy in generalized anxiety disorders. Results of a controlled clinical trial. Psychother Psychosom. 2005; 74: 36–42;
20. Minnen AV, Kampman M. The interaction between anxiety and sexual functioning: A controlled study of sexual functioning in women with anxiety disorders. Sexual and Relationship Therapy. 2000; 15(1): 47–57;
21. Tejkowski S. Zaburzenia seksualne u pacjentów chorujących na nerwicę i zaburzenia osobowości. Psychoter. 1986; 3, 58: 39–46.