Stan psychiczny kobiet w okresie okołoporodowym bardzo często ulega zmianom, wiąże się to przede wszystkim ze wahaniami hormonalnymi, zmęczeniem, dolegliwościami fizycznymi (ból poporodowy, bóle piersi) oraz lękiem związanym z nową rolą matki czy strachem o zdrowie i życie dziecka. Syndrom baby blues to jedna z najczęstszych przypadłości kobiet w okresie okołoporodowym. Cierpi na nią od 50 do 80% kobiet. Jako, że większość rodzących kobiet prawdopodobnie choć raz odczuje na swojej skórze dolegliwości baby blues, warto wiedzieć: co to jest, jakie są podstawowe objawy, przyczyny oraz jak sobie pomóc.

Czym jest syndrom baby blues?

Syndrom baby blues to krótkotrwałe rozchwianie emocjonalne, które dotyka kobiety tuż po porodzie. Bardzo charakterystyczny jest moment wystąpienia tego zaburzenia.

Pierwsze oznaki zaczynają być widoczne w 3-4 dzień po narodzinach dziecka ( w okresie nawału mlecznego oraz spadku poziomu wielu hormonów, które były kobiecie niezbędne do podtrzymania ciąży i porodu). Syndrom baby blues jest nazywany również smutkiem poporodowym lub właśnie od momentu wystąpienia pierwszych objawów, smutkiem dnia trzeciego.

Największe nasilenie objawów kobiety zwykle odczuwają w szóstej dobie po porodzie. Baby blues jest przejściowym stanem, trwa zwykle około 3 tygodni. Jednak to ile trwa zależy do indywidualnych cech kobiety.

Maksymalny czas trwania smutku poporodowego nie przekracza 6 tygodni od momentu porodu.

Jakie są objawy syndromu baby blues?

W syndromie baby blues nastrój oscyluje pomiędzy smutkiem, złością, frustracją oraz niekiedy niekontrolowanym śmiechem jednak on pojawia się zdecydowanie rzadko. Trzy dni po porodzie kobiety są zwykle płaczliwe, mają poczucie, że zwykłe czynności przerastają ich możliwości. Dodatkowo ogromna senność i poczucie zmęczenia mogą potęgować drażliwość i złość, która kieruje się na najbliższych.

Taka huśtawka emocjonalna może powodować liczne obawy związane z rolą matki:

• czy dam sobie radę,
• czy wychowam dziecko na szczęśliwego człowieka,
• czy poradzę sobie w godzeniu codziennych obowiązkach przy dziecku a życiem zawodowym.

Kiedy w początkowych dnia po porodzie matka nie ma siły zajmować się dzieckiem może pojawić się poczucie winy, że nie jestem dobrą matką i nie kocham swojego dziecka tak bardzo jak powinnam.

Bardzo istotne jest to, że objawy smutku poporodowego nie wpływają znacząco na funkcjonowanie młodej mamy, one po prostu obniżają jakość życia. Mama pomimo braku sił do zajmowania się sobą i dzieckiem i tak w pewnym stopniu będzie próbowała sprostać tym zadaniom, ale mogą one nie dawać spodziewanej radości czy satysfakcji.

Syndrom baby blues a hormony – przyczyny biologiczne

Za główną przyczynę powstawania smutku poporodowego uznaje się spadek hormonalny. Dlatego też stan psychiczny kobiety wraca do normy po około szczęściu tygodniach od porodu. Właśnie w tym czasie organizm ma czas aby ustabilizować gospodarkę hormonalną. Adrenalina, która była kobiecie niezbędna podczas porodu, aby zmobilizować się do parcia, drastycznie spada około trzeciego dnia po porodzie. Zamiast mobilizacji pojawia się niemoc i smutek.

W połogu poziom endorfin, również bardzo mocno się obniża. Są to hormony, które znoszą ból porodowy a za ich sprawą uwaga kobiety skupia jest wyłącznie na skurczach. Rodząca znajduje się w swoim własnym świecie, gdzie jest miejsce tylko na kobietę, parcie i rodzące się dziecko. Tuż po porodzie poziom endorfin bardzo mocno wzrasta, powodując szczęście, euforię i spokój. Natomiast po kilku dniach poziom endorfin spada, dlatego radość zamienia się w smutek, lęk i niepewność.

Bardzo ważnym hormonem jest również prolaktyna, w odróżnieniu od poprzednich, jej poziom w połogu wzrasta i nie obniża się. To dzięki niej w piersiach zaczyna aktywnie produkować się mleko, powodując czasem ból i dyskomfort związany z zastojem pokarmu czy pękającymi brodawkami. Tutaj pojawia się również czynnik psychologiczny jak presja społeczna związana z karmieniem piersią, ból powodujący złość, która może przenosić się na bliskich również na dziecko, a to z kolei może rodzić poczucie winy. Czasem pobudzanie brodawek sutkowych powoduje u matek doznania seksualne co może wywoływać wstyd i niechęć do karmienia. Za sprawą prolaktyny obniża się ochota na seks, kobieta jest pochłonięta opieką nad dzieckiem, pojawia się również czynnik ogromnego wyczerpania i senności, a to wszystko nie sprzyja miłosnym zbliżeniom, taka sytuacja może powodować lęk i poczucie winy, że nie sprawdzam się w roli partnerki i kochanki. jeszcze jednym bardzo ważnym hormonem jest oksytocyna. To dzięki niej uwaga matki coraz bardziej zaczyna skupiać się na dziecku. Jednak czasem jej poziom jest niewystarczający, wtedy więź matki z dzieckiem może być czasowo zaburzona. Pojawia się wtedy ogromny lęk, że nie kocham własnego dziecka, że tak na naprawdę nie czuje zupełnie nic. Trzeba przeczekać ten czas, prolaktyna się ustabilizuje i pomału zaczniecie budować relacje z własnym dzieckiem.

Syndrom baby blues a hormony – przyczyny psychologiczne

Za główne czynniki psychologiczne, który mogą mieć swój udział w powstawania baby blues wymienia się:

• niepewność w nowej roli rodzica,
• poczucie ogromnej odpowiedzialności za drugiego człowieka,
• trudność w dostosowaniu hierarchii wartości do nowej sytuacji czy jakość relacji partnerskich, które wiążą się z odczuwanym wsparciem.

Bardzo ważnym powodem pojawienia się smutku poporodowego jest również mało satysfakcjonująca więź z własnymi rodzicami, zwłaszcza matką, doświadczenia wyniesione z domu rodzinnego. Problemy w relacji z bliskimi mogą powodować wzmożone obawy czy poradzę sobie w roli rodzica, czy moje dziecko będzie szczęśliwe. Istotne znaczenie ma również sytuacja życiowa, w której pojawia się dziecko. Wszelkie problemy finansowe, utrata pracy czy nawet zmiany miejsca zamieszkania mogą powodować dodatkowy niepokój i zmniejszać poczucie bezpieczeństwa.

Syndrom baby blues jak sobie poradzić?

Syndrom baby blues to nie choroba, dlatego największym wsparcie dla kobiety cierpiącej na smutek poporodowy jest szczera i ciepła relacja z bliskimi. W tym czasie wsparcie od najbliższych może zdziałać naprawdę bardzo dużo. Nie bójcie się rozmawiać o swoich problemach, wspierajcie się, a niepokój i lęki jakie w sobie macie powinny szybko zniknąć.

Bardzo pomocne mogą okazać się również grupy wsparcia dla świeżo upieczonych mam, gdzie wspólnie będziecie mogły dzielić się swoimi troskami i zobaczycie, że nie jesteście z nimi same. Jednak kiedy objawy przedłużają się powyżej 6 tygodni od porodu, nasilają się lub dołączają do nich nowe niepokojące objawy warto zgłosić się o pomoc do psychologa. Psycholog pomoże ustalić przyczynę przedłużających się problemów emocjonalnych, pokaże jak sobie pomóc, ale co najważniejsze wykluczy lub potwierdzi możliwość powstania depresji poporodowej (po 6 tygodniach od porodu możemy diagnozować depresję poporodową).