Psychoza poporodowa – co to jest?

Psychoza poporodowa należy do grupy okołoporodowych zaburzeń psychicznych i traktowana jest jako zespół objawów psychotycznych, które ujawniają się u kobiet w okresie połogu. PP (psychoza poporodowa) uznawana jest obecnie za najcięższe z okołoporodowych zaburzeń psychicznych, które w znacznym stopniu może zagrażać zdrowiu i życiu matki, a także jej nowonarodzonego dziecka.

Niniejsze zaburzenie może przebiegać z różnym stopniem nasilenia, co uzależnione jest przede wszystkim od czynników środowiskowych. Okazuje się bowiem, że wsparcie otrzymywane od partnera oraz członków najbliższej rodziny może w znacznym stopniu oddziaływać na złagodzenie objawów choroby, a przede wszystkim na zmniejszenie ryzyka wystąpienia jej tragicznych konsekwencji.

Psychoza poporodowa – jakie są objawy?

Psychoza poporodowa może przyjmować zróżnicowaną postać. Niemniej jednak, jesteśmy w stanie scharakteryzować pięć najczęściej występujących objawów, dzięki którym możemy odróżnić PP (psychozę poporodową) od innych okołoporodowych zaburzeń psychicznych.

Wśród objawów niniejszego zaburzenia wyróżnia się:

• Doświadczanie urojeń, przyjmujących najczęściej postać urojeń dziwacznych, prześladowczych oraz ksobnych (odnoszących do siebie);
• Doświadczanie omamów o charakterze wzrokowym, słuchowych, dotykowym oraz węchowym;
• Doświadczanie oraz przejawianie znacznej dezorganizacji myślenia;
• Doświadczanie oraz przejawianie upośledzenia w obszarze czynności poznawczych, które w przebiegu PP (psychozy poporodowej) niejednokrotnie przyjmują postać myśli, a także tendencji o charakterze dzieciobójczym;
• Brak wglądu w doświadczane przez siebie objawy.

Obserwacje specjalistów zwracają uwagę na to, że objawy w przebiegu psychozy poporodowej charakteryzują się nie tylko znacznym nasileniem, ale także szybkim tempem narastania.

Psychoza poporodowa – jakie są jej przyczyny?

Przyczyny psychozy poporodowej nie są do końca poznane. Specjaliści zwracają uwagę na wysokie prawdopodobieństwo skojarzonego oddziaływania zarówno czynników biologicznych, środowiskowych, jak i psychologicznych w etiopatogenezie niniejszego zaburzenia.

Niemniej jednak, warto wiedzieć, że wśród czynników ryzyka, które mogą odpowiadać za rozwój objawów psychozy poporodowej wyróżnia się:

• Występowanie genetycznych predyspozycji do rozwoju PP (psychozy poporodowej), które obejmują między innymi rozpoznanie u pacjentki ChAD (choroby afektywnej dwubiegunowej), jak również występowanie psychozy poporodowej u krewnych pierwszego stopnia;
• Uzależnienie od alkoholu oraz substancji psychoaktywnych;
• Rozpoznanie u pacjentki nawracających zaburzeń nastroju lub schizofrenii;
• Obniżone samopoczucie psychiczne w czasie trwania ciąży;
• Doświadczanie w czasie ciąży nasilonych objawów lęku i niepokoju;
• Rozpoznanie u pacjentki objawów hipomanii poporodowej (o której możesz dowiedzieć się więcej czytając artykuł „Hipomania poporodowa – jak ją rozpoznać?”);
• Doświadczenie komplikacji w czasie porodu;
• Doświadczenie przewlekłych problemów ze snem zarówno w czasie ciąży, jak i w okresie poporodowym.

Psychoza poporodowa – ile trwa?

Psychoza poporodowa zaczyna się najczęściej w ciągu kilku dni od porodu. Specjaliści są zdania, że jej początek przypada najczęściej na trzecią dobę po narodzinach dziecka. Niemniej jednak, warto wiedzieć, że objawy PP (psychozy poporodowej) mogą pojawić się u pacjentki nawet w ciągu 12 miesięcy od daty porodu.

Czas trwania psychozy poporodowej jest zróżnicowany i zależy przede wszystkim od czasu interwencji oraz zastosowanych metod leczenia. Jeśli odpowiednie środki terapeutyczne zostaną wprowadzone odpowiednio szybko, czas trwania epizodu psychozy poporodowej może trwać od kilkunastu dni do kilku tygodni. Niemniej jednak, w przypadku, w którym (z różnych przyczyn) leczenie pacjentki będzie opóźniać się, psychoza poporodowa może trwać nawet kilka miesięcy, a także doprowadzić do rozwoju innych poważnych zaburzeń psychicznego stanu zdrowia pacjentki, które w bezpośredni sposób mogą zagrażać jej życiu.

Psychoza poporodowa a schizofrenia

Chociaż niektóre objawy psychozy poporodowej mogą przywodzić nam na myśl te charakterystyczne dla przebiegu schizofrenii, warto wiedzieć, że są to dwa odrębne zaburzenia. W tym miejscu należy przypomnieć, że psychoza poporodowa należy do grupy okołoporodowych zaburzeń psychicznych (między innymi takich jak depresja poporodowa, hipomania, czy też smutek poporodowy).

Zgodnie ze stanem obecnej wiedzy, na rozwój psychozy poporodowej bardziej narażone są pacjentki z rozpoznaniem choroby afektywnej dwubiegunowej, niż te z rozpoznaniem schizofrenii. Niemniej jednak, to niezbędne, aby w czasie ciąży wszystkie kobiety doświadczające zaburzeń psychicznego stanu zdrowia mogły otrzymać dostęp do profesjonalnej opieki psychiatrycznej lub psychologicznej, aby w ten sposób zminimalizować ryzyko rozwoju okołoporodowych zaburzeń psychicznych.

Psychoza poporodowa a smutek poporodowy (baby blues)

Psychoza poporodowa (podobnie jak baby blues) należy do okołoporodowych zaburzeń psychicznych. Niemniej jednak, te dwa zaburzenia istotnie różnią się między sobą, między innymi za sprawą doświadczanych objawów, które w przypadku smutku poporodowego (baby blues) bardziej przypominają symptomy depresji poporodowej.

Należy jednak pamiętać, że w obydwu tych przypadkach konieczne jest zapewnienie pacjentce odpowiedniego wsparcia psychologicznego.

Psychoza poporodowa – jak wygląda leczenie?

Leczenie psychozy poporodowej stanowi spore wyzwanie dla specjalistów. Zanim zostaną podjęte odpowiednie działania terapeutyczne, konieczne jest bowiem wykluczenie organicznych przyczyn stanu pacjentki. Okazuje się bowiem, że symptomy, które mogą przypominać przebieg psychozy poporodowej, w istocie mogą świadczyć o występowaniu nasilonych chorób tarczycy, a także guzów mózgu.

Terapia psychozy poporodowej w większości przypadków przyjmuje postać leczenia skojarzonego, łączącego w sobie elementy farmakoterapii oraz psychoterapii. Z uwagi na niebezpieczeństwo, które może wynikać z nasilonych objawów PP (psychozy poporodowej), pacjentka najczęściej poddawana jest hospitalizacji.

W leczeniu psychozy poporodowej bardzo ważne jest nie tylko wyeliminowanie objawów zaburzenia, ale także wzmocnienie odporności psychicznej przyszłej mamy, a tym samym zapobieżenie rozwojowi kolejnych zaburzeń o charakterze psychicznym. Dlatego też, tak ważne jest, aby pacjentka otrzymywała nie tylko właściwe leki, ale także wsparcie psychologiczne/psychoterapeutyczne, które będzie obejmowało elementy psychoedukacji.

Psychoza poporodowa – ile trwa czas leczenia?

Czas leczenia psychozy poporodowej uzależniony jest w znacznej mierze od tego, jak pacjentka zareaguje na zastosowane formy terapeutyczne. Niemniej jednak, lekarze dążą do tego, aby czas hospitalizacji był możliwie jak najkrótszy. Również formy leczenia farmakologicznego stosowane są przez ograniczony czas. Warto jednak wiedzieć, że postępowanie psychoterapeutyczne, obejmujące działania profilaktyczne, trwa zazwyczaj od kilku do nawet kilkunastu miesięcy.

Psychoza poporodowa – na czym polega pomoc psychiatry i psychologa?

W przypadku rozpoznania objawów psychozy poporodowej u młodej mamy, należy jak najszybciej skorzystać z pomocy specjalisty. W tym celu należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, ginekologa prowadzącego ciążę, pediatry lub bezpośrednio do gabinetu psychiatry.

W przypadku PP (psychozy poporodowej), na pierwszym miejscu powinniśmy postawić zapewnienie bezpieczeństwa zarówno dla matki, jak i jej nowonarodzonego dziecka.

Działania psychoterapeutyczne mogą nastąpić w dalszej kolejności, ponieważ w tym przypadku najważniejsze jest właściwe rozpoznanie objawów choroby, a także jak najszybsze wprowadzenie odpowiednich metod leczenia farmakologicznego – najlepiej pod stałą opieką personelu medycznego.

Nieleczona psychoza poporodowa – jakie są konsekwencje?

Nieleczona psychoza poporodowa niesie ze sobą tragiczne w skutkach konsekwencje. W przebiegu niniejszego zaburzenia, kobieta może doświadczać omamów słuchowych, które nakłaniają ją do porzucenia dziecka lub nawet jego zabicia. Ponadto, taka pacjentka narażona jest na wysokie ryzyko popełnienia samobójstwa.