Syndrom PTSD, który kojarzy się głównie z traumatycznymi wydarzeniami związanymi z wojną, wypadkiem czy przestępstwem może również pojawić się u kobiet po porodach. Jest to dosyć rzadka przypadłość, występuje od 1,5 do 6 % świeżo upieczonych mam. Mimo tego, iż nie występuje często warto wiedzieć jakie są przyczyny, podstawowe objawy oraz gdzie szukać pomocy.

Co to jest Syndrom Stresu Poporodowego (PTSD) – definicja

Syndrom poporodowego stresu pourazowego to zaburzenie lękowe, które jest wynikiem przeżycia bardzo silnego stresu właśnie podczas porodu. Mogą to być komplikacje okołoporodowe, śmierć dziecka a nawet zwykły poród, który kobieta odczuła jako wyjątkowo trudne i bolesne doświadczenie. PTSD może być rozpoznane kiedy objawy trwają przynajmniej miesiąc od momentu narodzin dziecka.

PTSD po porodzie może mieć kilka nazw:

• syndrom poporodowego stresu pourazowego,
• syndrom/zespół stresu poporodowego,
• syndrom/ zespół stresu pourazowego po porodzie.

Ważne jest, aby zdawać sobie sprawę, że objawy zespołu stresu pourazowego mogą pojawić się również nawet rok po porodzie na skutek wydarzenia, miejsca lub osoby, które znacząco przypomniało traumatyczny poród. Zdarza się również, że objawy trwają krócej niż miesiąc, w takim przypadku diagnozuje się silną reakcję na stres.

Syndrom Stresu Poporodowego – podstawowe objawy

Głównym objawem Syndromu stresu poporodowego są natrętne, powracające myśli na temat porodu. Kobiety cierpiące na ten rodzaj zaburzenia nie mogą pozbyć się uciążliwych myśli związanych z traumatycznym przeżyciem. Im bardziej próbują się ich pozbyć, tym silniej one wracają i tym mocniej wpływają na samopoczucie świeżo upieczonej mamy. Do natrętnych myśli dołączają tak zwane flashbacky czy krótkie przebłyski obrazów czy dźwięków, tak jakby kobieta cały czas była na sali porodowej.

Kobieta nie tylko przeżywa wydarzenia związane z porodem w trakcie dnia, pojawiają się również podczas snu, objawiając się koszmarami sennymi o tematyce porodu. Ciągły stres, nawracające myśli, brak prawidłowego rytmu snu powoduje problemy w koncentracji uwagi i pamięci, które doprowadzają do powstania luk pamięciowych ( problemy z przypomnieniem sobie osób, imion, znaczących wydarzeń). Charakterystycznym objawem są również napady silnego lęku, pojawiające się w sytuacji, która przypomina o traumatycznym porodzie. Może to być widok szpitala, personelu medycznego, programów o tematyce ciąży i porodu jak również sprzęt medyczny (fotel ginekologiczny czy dentystyczny lub narzędzia medyczne). Dodatkowym objawem jest rozdrażnienie i wybuchy złości zwłaszcza na bliskich.

Syndrom Stresu Poporodowego – jakie są przyczyny?

Za główne przyczyny powstawania zespołu stresu pourazowego po porodzie uznaje się niski próg bólu pacjentki oraz lęk przed utratą kontroli. To właśnie te przyczyny powodują trudności w racjonalnej ocenie sytuacji. Często poród wydaje się kobiecie przerażający, a wręcz nie do przetrwania, co wywołuje silny paniczny lęk, a to z kolei prowadzi do traumatycznych wspomnień. Dodatkową przyczyną może być brak wsparcia zarówno ze strony rodziny jak i personelu medycznego, co potęguje poczucie osamotnienia i zaburza poczucie bezpieczeństwa, co w konsekwencji powoduje postrzeganie porodu jako sytuacji niebezpiecznej, nieprzewidywalnej i zagrażającej. Brak informacji dotyczący porodu, czynności medycznych wykonywanych w tym czasie oraz tego co będzie się działo w połogu również może mieć wpływ na wystąpienie PTSD.

Syndrom Stresu Poporodowego – jak leczyć?

U części kobiet objawy PTSD wygaszają się samoczynnie na przykład pod wpływem odczuwanego dużego wsparcia ze strony bliskich lub po prostu dzięki pozytywnym doznaniom związanym z kontaktem z dzieckiem. Jednak część kobiet potrzebuje specjalistycznej pomocy aby uporać się z dręczącymi lękami. A nieleczony syndrom PTSD może prowadzić do poważnych problemów psychicznych, które mogą wpłynąć na relację matki z dzieckiem oraz pozostałej rodziny.

Głową formą pomocy kobietom cierpiącym na PTSD jest psychoterapia zarówno indywidualna i grupowa, która ma za zadanie pomóc w zrozumieniu i nauce radzenia sobie z lękiem i emocjami związanego z porodem. Bardzo skuteczne mogą okazać się również grupy wsparcia dla mam, które dają poczucie wspólnoty, wsparcie i bezpieczeństwo, którego mogło zabraknąć podczas porodu. Wsparcie bliskich osób jest zawsze bardzo pomocne podczas dochodzenia do zdrowia. Cierpliwe i uważne słuchanie, pomoc w codziennych obowiązkach, i przede wszystkim szczere i pełen miłości rozmowy potrafią naprawdę zdziałać cuda. Jednak kiedy objawy w znaczący sposób utrudniają codzienne funkcjonowanie i odbierają radość z macierzyństwa oprócz psychoterapii warto skorzystać z pomocy psychiatry, który zaproponuje odpowiednie leki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne.