Wiadomość o ciąży a wspomnienia przyszłego taty z okresu dzieciństwa

Jak wspomniano we wstępie, wiadomość o poczęciu dziecka wywołuje u mężczyzny szereg reakcji psychologicznych. Jedną z nich jest przywoływanie wspomnień z okresu własnego dzieciństwa.

Zdaniem psychologów, to właśnie nasze wspomnienia i doświadczenia z domu rodzinnego w znacznym stopniu kształtują postawy wobec rodzicielstwa. Istnieje wiele teorii wyjaśniających wpływ relacji z obojgiem rodziców na ostateczny obraz mężczyzny, jako ojca. Ci mężczyźni, którzy doświadczyli bezpiecznej i bezwarunkowej miłości ze strony własnych rodziców, zazwyczaj nie odczuwają wyraźnej obawy przed zbliżającą się wizją własnego ojcostwa. Niemniej jednak, w innych przypadkach, na wieść o ciąży partnerki, może dojść do przywołania nieprzyjemnych wspomnień z okresu dzieciństwa. Wspomnienia te mogą przyjmować niezwykle zróżnicowany charakter. Począwszy od doświadczenia braku jednego z rodziców, poprzez problem nadużywania alkoholu w rodzinie, czy też stosowanie szeroko pojętej agresji.

Bez względu na rodzaj doświadczonej w tym okresie traumy, jesteśmy w stanie stwierdzić, iż bezsprzecznie wpływają one na oczekiwania jednostki względem własnego rodzicielstwa. Wielu mężczyzn obawia się, że przy zaistnieniu niekorzystnych czynników środowiskowych, mogą powielić doświadczony wzorzec, a tym samym wyrządzić krzywdę swojemu dziecku. Inni, na skutek trudnych doświadczeń, podejmują intensywną pracę, której nadrzędnym celem jest zerwanie z doświadczonym wzorem rodzicielstwa i zbudowanie własnej wizji ojcostwa.

W tym procesie ogromnym wsparciem może okazać, się postać psychologa oraz/lub psychoterapeuty. Mając na uwadze fakt, że doświadczenia z okresu własnego dzieciństwa w znacznym stopniu wpływają na kształtowanie oczekiwań względem własnej postawy rodzicielskiej, a także wizji rodziny, konieczne jest przepracowanie trudnych doświadczeń, najlepiej przy wsparciu doświadczonego specjalisty.

Rozwój ciąży a własne wyobrażenie ojcostwa

Mężczyźni zwykle nieco później niż kobiety realnie zdają sobie sprawę z tego, że już wkrótce zostaną rodzicami. Do uświadomienia sobie niniejszego faktu dochodzi najczęściej w trakcie rozwoju ciąży, kiedy to mężczyzna jest w stanie dostrzec namacalne oznaki ciąży manifestujące się za pośrednictwem wyraźnych zmian w wyglądzie sylwetki kobiety. Podczas obserwacji tych zmian, mężczyzna coraz częściej zaczyna doświadczać myśli, które oddziałują na kształtowanie jego wyobrażenia ojcostwa.

Ten proces kształtowania własnego wizerunku ojcostwa odbywa się przede wszystkim na podstawie nawiązywania relacji z nienarodzonym jeszcze dzieckiem. Między innymi poprzez: mówienie do brzucha matki, dotykanie go, wyobrażanie sobie wyglądu dziecka oraz snucie wyobrażeń na temat cech temperamentalnych malucha. Doświadczenia te są wzmacniane poprzez uczestnictwo mężczyzny zarówno w zajęciach przygotowawczych (szkoły rodzenia), a także w badaniach kontrolnych u lekarza.

Zdaniem psychologów, tym co na etapie ciąży staje się jednym z najbardziej przełomowych wydarzeń w kontekście kreowania własnej wizji ojcostwa, jest uczestniczenie w badaniu USG, podczas którego mężczyzna może obserwować rozwój swojego dziecka. To właśnie wtedy budzą się w nim pierwsze, tak intensywne uczucia rodzicielskie.

Psychologowie podczas prowadzonych obserwacji dostrzegają, iż wyobrażenie własnego ojcostwa, jeszcze na etapie prenatalnym, w przypadku mężczyzn oscyluje głównie wokół aspektu związanego z przewidywanymi formami uczestnictwa w życiu malucha. Podczas wywiadów psychologicznych przyszli ojcowie zdradzają, że ich wyobrażenia na temat rodzicielstwa skupiają się głównie na przyjemnych formach wspólnego spędzania czasu (między innymi podczas uprawiania sportu). Choć coraz rzadziej, mężczyźni nadal na etapie życia prenatalnego dziecka, rzadko wyobrażają sobie siebie podczas wykonywania czynności pielęgnacyjnych. Ich wyobrażenia na temat ojcostwa skupiają się raczej na postrzeganiu siebie w roli autorytetu dla dziecka i bycia dla niego swoistym przewodnikiem życiowym.

Co warte podkreślenia, na kształtowanie się wizji ojcostwa w okresie prenatalnym wpływają nie tylko zmiany związane z przebiegiem ciąży, ale także czynniki o charakterze społeczno-kulturowym. Współcześni mężczyźni coraz częściej, już na etapie ciąży, pragną realizować wizję zaangażowanego ojcostwa, która promowana jest w przekazie medialnym oraz przez środowiska specjalistyczne.

Oczekiwania dotyczące rodzicielstwa a relacja partnerska

Okres oczekiwania na narodziny dziecka jest niezwykły zarówno w życiu kobiety, jak i mężczyzny. To właśnie wtedy kształtują się nasze oczekiwania względem zbliżającego się rodzicielstwa. Zdaniem specjalistów z dziedziny psychologii, czynnikiem, który zdaje się wpływać na te oczekiwania w największym stopniu, jest jakość relacji partnerskiej.

W tym miejscu warto bowiem zwrócić uwagę, że w kontekście kształtowania się więzi między ojcem a dzieckiem (która w znacznym stopniu oddziałuje na rozwój oczekiwań względem ojcostwa) biorą udział odmienne mechanizmy niż w przypadku kobiet. W przypadku przyszłych mam ważny czynnik stanowią zmiany o charakterze neurohormonalnym, które wpływają na rozwój postaw i wyobrażeń na temat macierzyństwa. W przypadku mężczyzn kształtowanie się wizji ojcostwa oraz bliskiej relacji z dzieckiem w okresie prenatalnym odbywa się na bazie kontaktów z partnerką, w których najważniejsze zdaje się być budowanie oraz podtrzymywanie wysokiej jakości relacji intymnej.

Informacje zawarte w literaturze specjalistycznej potwierdzają, że jakość relacji partnerskich w znacznym stopniu warunkuje przywiązanie ojca do dziecka oraz jego zaangażowanie w wypełnianie roli rodzicielskiej jeszcze na etapie życia prenatalnego. Relacje małżeńskie o negatywnym charakterze stoją natomiast w zależności z niskim zaangażowaniem ojcowskim, a także niskimi oczekiwaniami względem zbliżającego się rodzicielstwa.

Aby zrozumieć znaczenie niniejszej zależności, warto przyjrzeć się teorii systemowej, zgodnie z którą rodzinę powinniśmy traktować jako rzeczywistość relacyjną, a zatem zbiór elementów, które pozostają między sobą w dynamicznej interakcji. Ilość i jakość tych interakcji (które wynikają z fazy rozwoju rodziny) powoduje zmiany i wywołuje konieczność reorganizacji systemu jako całości. Uwzględnienie tej sieci powiązań w rodzinie, zwraca uwagę na istotę interakcji w tak zwanym podsystemie mąż-żona/partner-partnerka, które stanowią predyktor zaangażowania ojca na różnych etapach życia dziecka.

Wiele współczesnych badań naukowych podkreśla wpływ relacji partnerskiej na charakter oczekiwań względem zbliżającego się rodzicielstwa. Pozytywne oddziaływanie prawidłowo przebiegającej relacji można rozpatrywać pod wieloma aspektami.

• Funkcjonowanie w związku opartym na miłości, wzajemnym szacunku i zaufaniu sprzyja powstawaniu pozytywnych oczekiwań względem rodzicielstwa, a także akceptacji faktu, że już wkrótce na świecie pojawi się wspólne dziecko;
• Prawidłowo funkcjonująca, a zarazem satysfakcjonująca relacja partnerka, oddziałuje na pozytywne spostrzeganie ojcostwa i nadawanie mu właściwej rangi;
• Przynosząca satysfakcję relacja na etapie ciąży oraz przed jej zaistnieniem, jest predyktorem właściwej relacji już po narodzinach dziecka.

W budowaniu pozytywnych oczekiwań względem rodzicielstwa przez mężczyznę, ważny czynnik odgrywa dostępność partnerki na etapie ciąży, a także częste okazywanie przez nią czułości oraz otwartość na zacieśnianie granic.

Zbliżający się poród a wyobrażenia przyszłego taty na temat zmiany dotychczasowego życia

Czy kobieta tego chce, czy nie, pojawienie się dziecka (chociażby przez sam fakt zaistnienia ciąży) w znaczny sposób wpływa na jej dotychczasowe plany oraz codzienność. Mężczyzna natomiast potrzebuje nieco więcej czasu, aby uświadomić sobie, że wraz z poczęciem dziecka stał się ojcem i już niedługo będzie mógł spełniać się w zupełnie nowej roli. Zdaniem psychologów, czas potrzebny mężczyźnie na pełne uświadomienie sobie faktu istnienia poczętego dziecka, a także na zaakceptowanie go, zależy przede wszystkim od jego gotowości na rodzicielstwo – im większa gotowość, tym krótszy czas na zaakceptowanie zbliżających się zmian w życiu pary.

Psychologowie podkreślają, że taka gotowość jest konstruktem wielowymiarowym, na który składa się między innymi: dojrzałość emocjonalna, stabilność relacji z partnerką, posiadanie właściwej motywacji do rodzicielstwa, poczucie stabilności finansowej oraz wysokie miejsce potrzeby posiadania potomstwa w prezentowanej hierarchii potrzeb.

Reakcja mężczyzny na wiadomość o ciąży, a tym samym pierwotna gotowość na związane z nią zmiany, może przybierać zarówno postać zdumienia, szczęścia, jak i przerażenia. Bez względu na to, z jaką emocją będzie miał w tym momencie do czynienia, wraz z rozwojem ciąży mężczyzna coraz częściej będzie zdawał sobie sprawę z tego, że jego życie nigdy nie będzie już takie samo. W końcu zgodnie z powszechnie panującym przekonaniem, życie pary dzieli się na dwa główne okresy – przed narodzinami pierwszego dziecka i po jego narodzinach.

Co ciekawe, w badaniach naukowych mężczyźni rzadko wyobrażają sobie siebie w roli głównego opiekuna dziecka, który pozostaje z nim w domu. Wpływa na to między innymi fakt, iż w wielu przypadkach to właśnie praca zawodowa zajmuje wysokie miejsce w hierarchii potrzeb. Mężczyźni niechętnie snują wizję na temat rezygnacji z kariery zawodowej na rzecz opieki nad noworodkiem. Co ciekawe, w niektórych środowiskach, właśnie takiej postawy oczekuje się od kobiet. Zapytani o możliwość skorzystania z urlopu wychowawczego mężczyźni najczęściej odpowiadają, że nie decydują się na taki krok z uwagi na lepiej płatną pracę. Niemniej jednak coraz częściej zdają oni sobie sprawę z tego, że ich partnerki potrzebują wsparcia, co znajduje odzwierciedlenie w danych statycznych, zgodnie z którymi wzrasta liczba mężczyzn zainteresowanych wykorzystaniem urlopu wychowawczego.

Wyobrażając sobie i jednocześnie poddając analizie występowanie zmian w obrębie życia codziennego po narodzinach dziecka, mężczyźni najczęściej skupiają się na możliwości pojawienia się trudności w obrębie pogodzenia obowiązków zawodowych z obowiązkami rodzinnymi. Część mężczyzn zdaje sobie również sprawę z tego, że ich życie towarzyskie oraz możliwość realizacji dotychczasowych pasji ulegnie ograniczeniu.

W świetle obserwacji psychologicznych, mężczyźni – chociaż zdają sobie sprawę, że dziecko zmienia całkowicie dotychczasowy styl życia – rzadko wyobrażają sobie nieprzespane noce, czy też konieczność poświęcania znacznej ilości czasu w ciągu dnia opiece nad noworodkiem. Może to wynikać z faktu, że mimo zachodzących zmian społeczno-kulturowych, w świadomości wielu mężczyzn nadal panuje przekonanie, że to kobieta w głównej mierze odpowiedzialna jest za opiekę nad noworodkiem. Mężczyźni, poza aspektem kariery zawodowej, rzadko poddają głębokiej analizie możliwość nastąpienia zmian w obrębie codziennego funkcjonowania pod wpływem narodzin dziecka. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy przyszły ojciec zdradza przejawy niskiej dojrzałości emocjonalnej, a także gotowości na rodzicielstwo. Wówczas zmiany zachodzące w codziennym życiu na skutek pojawienia się w nim dziecka, mogą stanowić dla niego zaskoczenie, co może wywrzeć negatywny wpływ na podejmowanie przez niego zobowiązań wobec rodziny.

Im bliżej porodu, tym wyobrażenia mężczyzn na temat zmiany dotychczasowego życia nabierają intensywności. Co warte przypomnienia, charakter tych wyobrażeń w znacznej mierze zależy od gotowości mężczyzny na posiadanie dziecka oraz od jakości jego relacji z partnerką.

Oczekiwania taty względem nienarodzonego dziecka

Wraz z rozwojem ciąży, rozwojowi podlega również więź rodząca się między ojcem a dzieckiem. W tym czasie zarówno przyszła mama, jak i przyszły tata zaczynają kształtować wyobrażenia na temat swojego nienarodzonego potomka. W mniej lub bardziej uświadomiony sposób każde z nich pragnie, aby w przyszłości ich dziecko było wartościowym człowiekiem, ważnym członkiem społeczeństwa, który być może przyczyni się do rozwoju sztuki, nauki lub cywilizacji.

Tym, czego przyszli ojcowie oczekują najbardziej, jest to, aby jego dziecko urodziło się zdrowe. To bardzo ważne, albowiem tylko w ten sposób będzie ono w stanie w pełni spełniać wyżej wymienione pragnienia.

Chociaż mężczyźni rzadko się do tego przyznają podczas badań psychologicznych, część z nich oczekuje, że wspólnie z dzieckiem będzie w stanie realizować swoje pasje. Dla niektórych z nich znaczenie zdaje się zatem mieć płeć dziecka oraz jego predyspozycje fizyczne. Wśród oczekiwań przyszłych ojców mogą pojawiać się również te, które w pewnym stopniu możemy uznać za wygórowane. Zdarza się bowiem, że jeszcze przed narodzinami potomka, mężczyźni zdają się wyobrażać już sobie przyszłość dziecka. Wspomniane wyobrażenia skupiają się przede wszystkim na niezrealizowanych marzeniach ojca. Warto jednak podkreślić, że kształtowanie takich oczekiwań, a następnie realizowanie ich w procesie wychowawczym nie jest pożądane. Należy bowiem pamiętać, że to od cech temperamentalnych dziecka, jego możliwości, a przede wszystkim preferencji, powinno zależeć to, jakie cele będzie ono chciało realizować w przyszłości.

Oczekiwania taty względem relacji partnerskiej w trakcie ciąży i po narodzinach dziecka

Ciąża stanowi nowy, bardzo ważny etap w życiu pary. Niewątpliwie stawia ona przed nią wyzwania i w swoisty sposób wystawia związek na ciężką próbę.

Czy mężczyźni zdają sobie sprawę z tego, że już na etapie ciąży dynamika ich związku może ulec zmianie?

Podczas badań psychologicznych, większość przyszłych ojców deklaruje, że zdaje sobie sprawę z tego, że ciąża wpłynie na partnerską codzienność. Są oni świadomi, że w związku ze znacznymi zmianami fizjologicznymi, charakterystycznymi dla niniejszego okresu, ich partnerka będzie potrzebowała wsparcia. Wsparcie to może być wyrażane poprzez rozmowę o samopoczuciu, towarzyszenie w badaniach kontrolnych, a także poprzez pomoc w wykonywaniu codziennych czynności. Przyszli ojcowie zdają również sobie sprawę z tego, że powinni poświęcać swoim partnerkom więcej czasu niż dotychczas. Są świadomi tego, że już na etapie ciąży ich codzienne rozmowy będą koncentrowały się wokół przygotowań do przyjęcia dziecka w domu.

Niemniej jednak niewielu mężczyzn zastanawia się nad tym, jak zmiana dotychczasowej dynamiki relacji, z którą związane są także istotne przemiany w kontekście życia seksualnego, wpłynie na realne odczuwanie satysfakcji w związku. Psychologowie-praktycy zwracają bowiem uwagę na fakt, iż część mężczyzn (mimo świadomości dotyczącej wyżej opisanych zmian) w czasie ciąży mierzy się z poczuciem rozczarowania. Część z nich nie zdawała sobie sprawy z tego, iż wraz z poczęciem dziecka zostaną oni odsunięci na dalszy plan, a partnerka będzie wyrażała mniejsze zainteresowanie nie tylko sferą intymną związku, ale także codziennymi problemami przyszłych ojców.

Mężczyźni, którzy pragną posiadać dziecko, często są zdania, iż po jego narodzinach, więzi z partnerką ulegną pogłębieniu. Ich zdaniem, narodziny potomka staną się swoistym dopełnieniem wzajemnej miłości i początkiem nowego życia. Co ciekawe, w świetle badań psychologicznych ujawniono, że nie wszyscy badani mężczyźni deklarują wyłącznie pozytywne wyobrażenia dotyczące relacji z partnerką już po narodzinach potomka. Część z nich otwarcie przyznaje, iż obawia się, że pojawienie się w domu nowego członka rodziny, związane będzie z osłabieniem romantycznej relacji, a nawet osłabieniem więzi.

Nie podlega wątpliwości fakt, iż zwłaszcza narodziny pierwszego dziecka, wywołują rewolucję w życiu pary. Ich codzienne życie (zwłaszcza w pierwszych latach po narodzinach) koncentruje się głównie na wypełnianiu obowiązków rodzicielskich. Wówczas podtrzymywanie intymnych relacji partnerskich zostaje zepchnięte na nieco dalszy plan, co może sprzyjać osłabieniu więzi. Niektórym mężczyznom trudno przychodzi pogodzenie się z tak istotną zmianą dynamiki relacji, co może doprowadzić do poważnych konsekwencji psychologicznych, a bez podjęcia odpowiednich działań zaradczych, nawet do rozpadu związku.

W związku z tym to bardzo ważne, aby mężczyźni jeszcze przed narodzinami dziecka otwarcie mówili o swoich wyobrażeniach i obawach dotyczących przyszłej relacji. Po narodzinach upragnionego dziecka część kobiet, w ferworze codziennych obowiązków, zdaje się zapominać o tym, jak ważne jest pielęgnowanie relacji partnerskiej. Zadaniem mężczyzny w takiej sytuacji, jest otwarte mówienie o swoich potrzebach oraz doświadczanych emocjach, a także podejmowanie konkretnych działań, które mają na celu umocnienie bliskiej i romantycznej relacji.

Czego obawia się przyszły tata?

W momencie, w którym mężczyzna dowiaduje się, że już za kilka miesięcy zostanie ojcem, musi przyjąć określoną postawę wobec tego, że wraz z narodzinami dziecka jego życie ulegnie istotnej zmianie. W tej wyjątkowej chwili uświadamia sobie również, że już na etapie ciąży przyjdzie mu się mierzyć z szeregiem nowych obowiązków, o których do tej pory nie myślał.

Sytuacja ta dotyczy większości mężczyzn, którzy pierwszy raz mają zostać ojcami. Intensywne myśli odnoszące się do niedalekiej przyszłości dotyczą zarówno tych, którzy od dłuższego czasu planowali poczęcie dziecka, jak i tych, którzy nie spodziewali się, że na tym etapie życia zostaną rodzicami. Jedno jest pewne, bez względu na okoliczności, wiadomość o ciąży partnerki, oprócz ogromnej radości, może budzić w mężczyźnie także wiele obaw, a nawet lęków.

Zdaniem psychologów, obawy te powstają przede wszystkim pod wpływem wciąż zakorzenionych w naszym społeczeństwie stereotypów. W ich świetle mężczyzna nie tylko powinien stanowić przysłowiową „głowę rodziny”, ale także (co za tym idzie) prezentować swoją siłę, stabilność oraz zrównoważenie emocjonalnie. Niejednokrotnie może on także odczuwać społeczną presję zapewniania przyszłej rodzinie bytu materialnego. W tym miejscu warto jednak przypomnieć, że na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci model rodziny zaczyna się zmieniać, a odpowiedzialność za utrzymanie, a także prawidłowe funkcjonowanie rodziny (również w wymiarze emocjonalnym) spoczywa zarówno na matce, jak i na ojcu.

Mimo wspomnianych zmian mężczyźni nadal odczuwają swoistą presję, zgodnie z którą czas ciąży oraz czas po narodzinach dziecka, nie daje mu przestrzeni na okazanie poczucia zagubienia, osamotnienia, czy też zaniepokojenia. W naszej kulturze przyjęło się bowiem, że w tym niezwykłym czasie mężczyzna powinien wspierać partnerkę. Akceptować fakt, iż w wyniku doświadczanych zmian hormonalnych może ona prezentować szeroki wachlarz emocji, samemu zachowując przy tym stoicki spokój.

Przedstawiciele środowisk psychologicznych przypominają jednak, że w czasie ciąży i już po narodzinach dziecka obawy, zmęczenie i trudne emocje mogą dotyczyć zarówno młodych mam, jak i ojców. W przypadku mężczyzn obawy te skupiają się przede wszystkim na odpowiedzialności, jaka na nich spoczywa. Często towarzyszy im strach, że nie będą w stanie zapewnić swoim dzieciom odpowiednich warunków materialnych. Jeszcze w czasie ciąży część mężczyzn mierzy się z lękiem o zdrowie dziecka oraz partnerki. Wielu przyszłych ojców przyznaje się również do obaw dotyczących samego porodu. Lęk wzbudza nie tylko procedura, ale też wątpliwości dotyczące swojej odporności i wytrzymałości podczas niniejszego zdarzenia.

Zdaniem psychologów, ważne jest, aby mężczyzna głośno mówił o swoich obawach. Konfrontacja odczuwanych niepokojów z partnerką być może pozwoli na obniżenie doświadczanego napięcia. Jeśli jednak, mimo braku racjonalnych podstaw, lęki mężczyzny związane ze zbliżającym się porodem będą narastać, wskazane jest, aby skorzystał on z pomocy specjalistycznej. Współpraca z psychologiem może pomóc mu nie tylko w obniżeniu doświadczanego lęku, ale przede wszystkim istotnie obniżyć ryzyko rozwoju zaburzeń psychicznych w niedalekiej przyszłości (w tym między innymi depresji poporodowej).

Wyobrażenia nastoletnich mężczyzn na temat ojcostwa

Dokonując przeglądu literatury specjalistycznej, warto zwrócić uwagę na badania prowadzone w grupie nastolatków. Wyniki współczesnych analiz ukazują, że zdecydowana większość badanych nastolatków, uwzględnia w swojej wizji dorosłości tacierzyństwo. Ojcostwo, w hierarchii wartości wielu młodych mężczyzn stanowi jeden z najistotniejszych (ale nie najważniejszy) elementów dorosłości.

Mimo że wielu badanych nastolatków deklaruje, że w przyszłości chciałoby posiadać 2, a nawet 3 dzieci, większość z nich posiada mało rozbudowaną wizję własnego rodzicielstwa. Co zdaje się najbardziej zastanawiające, to fakt, że blisko połowa badanych nastolatków jest zdania, że nie istnieją żadne warunki konieczne, zgodnie z którymi moglibyśmy uznać, że dany etap w naszym życiu jest tym odpowiednim na posiadanie potomstwa. Jeśli jednak dostrzegają już oni takie warunki, to koncentrują się na kwestii materialnej. Badani nastolatkowie bardzo rzadko zwracają uwagę na konieczność osiągnięcia dojrzałości emocjonalnej, czy też zbudowania opartego na miłości, zaufaniu i wzajemnym szacunku związku.

Ponad 50% nastolatków biorących udział w badaniach psychologicznych twierdzi również, że nie ma żadnej możliwości, aby przygotować się do rodzicielstwa. Ci, którzy twierdzą inaczej, są zdania, że niezbędną wiedzę można czerpać od doświadczonych rodziców.

Psychologowie zwracają także uwagę na fakt, że wizje nastoletnich mężczyzn dotyczące ich własnego ojcostwa skoncentrowane są głównie na spędzaniu czasu ze starszymi dziećmi. Bardzo rzadko uwzględniają oni w swoich wyobrażeniach konieczność sprawowania opieki nad noworodkiem.

Większość nastolatków biorących udział w tego typu badaniach prezentuje optymistyczną wizję rodzicielstwa. Bardzo rzadko dostrzegają oni potencjalne trudności związane z procesem wychowawczym. Może to być związane z charakterystyczną dla niniejszego okresu rozwojowego, tendencją do idealizowania wizji przyszłości.

Podsumowanie

Dotychczasowe pojmowanie męskości opierającej swój status głównie na aktywności zawodowej i wyłącznie okazjonalnym braniu udziału w wychowaniu i opiece nad dziećmi, w ciągu ostatnich lat zmierza w kierunku męskości, która opiera się na idei partnerstwa i zaangażowaniu. Ta tradycyjna „męskość”, która manifestowana była za pośrednictwem dominacji i współzawodnictwa (męskość hegemoniczna), w ostatnich latach konfrontowana jest z nowym modelem męskości i ojcostwa – opartym na trosce, empatii i odpowiedzialności. Wraz z niniejszymi zmianami przed przyszłymi ojcami, jak nigdy dotąd otwierają się nowe możliwości świadomego rodzicielstwa.

Współcześni mężczyźni są coraz bardziej świadomi tego, jak ważna jest ich rola w procesie wychowania dziecka. Coraz częściej zdają oni sobie również sprawę z tego, jak ważne jest partnerskie realizowanie wizji rodziny, która opiera się na równym podziale ról związanych z opieką nad dziećmi i utrzymywaniem gospodarstwa domowego. Te zmiany doprowadziły do tego, iż oczekiwania mężczyzn względem ojcostwa zaczynają się zmieniać. Niemniej jednak nadal istnieje duża grupa mężczyzn, którzy z różnych przyczyn nie poddają refleksji własnej wizji ojcostwa. W takiej sytuacji oczekiwania względem przyszłego rodzicielstwa często nie znajdują odzwierciedlenia w rzeczywistości, co w wielu przypadkach doprowadza do zakłóceń funkcjonowania rodziny, a w skrajnych przypadkach nawet do jej rozpadu. Dlatego też, jeśli to możliwe, bardzo ważne jest, aby przyszli rodzice podchodzili do tego niezwykle ważnego zadania w sposób refleksyjny. Ponadto, aby na przestrzeni ciąży (a najlepiej jeszcze przed jej zaistnieniem) dzielili się swoimi oczekiwaniami i obawami dotyczącymi rodzicielstwa oraz przyszłości związku.

Bibliografia

1. Ahlborg T, Strandmark M. (2006). Factors influencing the quality of intimate relationships six months after delivery-first-time parents’ own views and coping strategies. J Psychosom Obstet Gynaecol. 27(3):163–172;
2. Arcimowicz K. (2013), Dyskursy o płci i rodzinie w polskich telesagach. Analiza seriali obyczajowych najpopularniejszych na początku XXI wieku, Warszawa;
3. Bakiera L. (2014), Mężczyzna w roli ojca. Psychospołeczne uwarunkowania zaangażowanego ojcostwa, [w:] On bez tajemnic. Problemy, analizy, perspektywy, red. B. Raszeja-Kotleba, M. Baranowska-Szczepańska, Poznań;
4. Bakiera L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Difin SA;
5. Baran S. (2004), Ojcostwo od poczęcia [w:] H. Cudak (red.), Rocznik Pedagogiki Rodziny, tom VII, Piotrków Trybunalski;
6. Bielawska-Batorowicz E. (2005), Rozwój więzi z dzieckiem w okresie ciąży u matek i ojców [w:] E. Bielawska-Batorowicz (red.), Psychologiczne aspekty prokreacji, Katowice. Exley H. (2000), Być tatą, Częstochowa;
7. Brzezińska A. I., Piotrowski K. (2009), Diagnoza statusów tożsamości w okresie adolescencji, wyłaniającej się dorosłości i wczesnej dorosłości za pomocą Skali Wymiarów Rozwoju Tożsamości (DIDS), „Studia Psychologiczne”, nr 47 (3);
8. Dąbrowska – Wnuk M.(2014). Uwarunkowania więzi emocjonalnej między rodzicami a ich prenatalnym dzieckiem [w:] A. Żywczok (red.), Znajomość. Koleżeństwo. Przyjaźń. Dynamizm ewoluowania więzi emocjonalnej, 23-39. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”;
9. Dąbrowska – Wnuk M. (2015). The man – a future father – in search of new identity [w:] M. Szyszka, Ł. Tomczyk, V. Gulevska, D. Petrovski (red.), Modern social and educational challenges and phenomena. Polish and Macedonian perspective, 285-298. Cracow-Bitola: Pedagogical University of Cracow, Department of Social Pedagogy and Andragogy;
10. Dziwańska K. (2007), Cele i plany życiowe młodzieży a rozwój perspektywy przyszłościowej – wyniki badań, „Psychologia Rozwojowa”, nr 12 (4);
11. Gębka M. (2010), Społeczna rola ojca, [w:] Postawy rodzicielskie współczesnych ojców, red. M. Kujawska, L. Huber, Poznań;
12. Gohel M., Diamond J. J., Chambers Ch. V. (1987), Attitudes toward Sexual Responsibility and Parenting: An Exploratory Study of Young Urban Males, “Family Planning Perspectives”, No. 29;
13. Grużewska A. (2014), Ojcowie małych dzieci – doświadczenia, obserwacje i wnioski z pracy w ramach programu Dobry Rodzic – Dobry Start Fundacji Dzieci Niczyje, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, nr 13 (3);
14. Janowicz K. (2017), Współczesne ojcostwa w oczach młodych bezdzietnych kobiet i mężczyzn, [w:] Kobiety i mężczyźni. Różnice, podobieństwa, red. A. Łukasik, K. Węgrzyn-Białogłowicz, A. Englert-Bator, Rzeszów;
15. Janowicz K., Bakiera L. (2017), Normatywne i pozanormatywne uwarunkowania wizji własnego rodzicielstwa, [w:] Dzieci i młodzież w XXI w. – ujęcie społeczne w druku, red. M. Maciąg, K. Maciąg, Lublin;
16. Kotlarska-Michalska A. (2010), Rola ojca w ujęciu socjologicznym, [w:] Postawy rodzicielskie współczesnych ojców, red. M. Kujawska, L. Huber, Poznań;
17. Lampic A., Svanberg A. S., Karlström P.-O., Tydén T. (2006), Fertility Awareness, Intentions Concerning Childbearing and Attitudes towards Parenthood among Female and Male Academics, “Human Reproduction”, No. 21 (2);
18. Majorczyk M. (2014), Ojcostwo jako zadanie rozwojowe w życiu mężczyzny. Komunikat z badań, [w:] On bez tajemnic. Problemy, analizy, perspektywy, red. B. Raszeja-Kotleba, M. Baranowska-Szczepańska, Poznań;
19. Marsiglio W. A., Day R. D., Lamb M. E. (2010), Exploring Fatherhood Diversity: Implications for Conceptualizing Father Involvement, “Marriage & Family Review”, No. 29 (4);
20. Młynarska M. (2011), Kiedy mieć dziecko? Jakościowe badanie procesu odraczania decyzji o rodzicielstwie, „Zeszyty Naukowe. Instytut Statystyki i Demografii SGH”, nr 11;
21. Reniecka E. (2011). Idea rodzicielstwa bliskości [w]: H. Liberska, A. Malina (red.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin, 131-135. Warszawa: Wydawnictwo Difin SA;
22. Smith J. L., Fenwick J., Skinner R., Merriman G., Hallet J. (2011), Young Males’ Perspectives on Pregnancy, Fatherhood and Condom Use: Where Does Responsibility for Birth Control Lie?, “Sexual & Reproductive Healthcare”, No. 2 (1);
23. Stubley T. L., Rojas M., McCroy C. (2015), Father’s Perceptions about their Fathering Role, “Journal of Arts and Humanities”, No. 4 (4);
24. Thompson R., Lee Ch., Adams J. (2013), Imagining Fatherhood: Young Australian Men’s Perspectives on Fathering, “International Journal of Mens’ Health”, No 12 (2);
25. Virtala A., Vilska S., Huttunen T., Kunttu K. (2011), Childbearing, the Desire to Have Children, and Awareness about the Impact of Age on Female Fertility among Finish University Students, “The European Journal of Contraception and Reproductive Health Care”, No. 16 (2).