Co to jest test Sanco i test Harmony?

Test Sanco i test Harmony to nieinwazyjne testy prenatalne (tzw. testy NIPT), które są wykonywane z krwi. Dzięki temu są one bezpieczne zarówno dla mamy, jak i dla płodu. Materiałem analizowanym w testach NIPT jest wolne pozakomórkowe DNA płodu, czyli cffDNA (ang. cell free fetal DNA). Testy Harmony i Sanco należą do grupy genetycznych przesiewowych badań prenatalnych, które umożliwiają określenia ryzyka wystąpienia różnych genetycznych nieprawidłowości u dziecka jeszcze przed jego narodzinami. Do analizowanych chorób genetycznych należą przede wszystkim trzy najczęstsze trisomie, czyli trisomia 21, 18, 13 (zespół Downa, zespół Patau czy zespół Edwardsa).

Porównanie testów prenatalnych Sanco i Harmony

Poniższe zestawienie porównuje 2 nieinwazyjne testy prenatalne: test Sanco i test Harmony. Choć każdy z nich daje możliwość oceny ryzyka wystąpienia u płodu określonych wad genetycznych, to testy te nie są jednakowe. Jeśli więc zastanawiasz się, który test wybrać, możesz przeanalizować tabelę, która prezentuje poszczególne cechy testu Sanco i testu Harmony. W ten sposób łatwiej jest porównać oba testy, co jest pomocne w podjęciu decyzji: Sanco czy Harmony.

W tabeli znajdziesz informacje m.in. o tym:

• kiedy można wykonać test Harmony i test Sanco
• gdzie wykonywany jest test Harmony i test Sanco
• jaki jest czas oczekiwania na wynik testu Harmony i testu Sanco
• jakie jest zakres chorób genetycznych, czyli co wykrywa test Harmony i test Sanco
• jaka jest skuteczność testu Harmony i testu Sanco
• jakie są warianty testu Sanco i Harmony
• czy test Sanco i test Harmony można wykonać w ciąży bliźniaczej

Test Sanco a test Harmony – jaki jest zakres badanych chorób genetycznych?

Jakie choroby genetyczne wykrywa test Sanco, a jakie test Harmony?

Nieinwazyjne testy prenatalne  Sanco i Harmony różnią się od siebie zakresem badanych chorób genetycznych. 

Test Harmony analizuje ryzyko wystąpienia u płodu takich nieprawidłowości genetycznych jak:

• 3 trisomii: trisomia 21 – zespół Downa, trisomia 18 – zespół Edwardsa, trisomia 13 – zespół Patau
• 4 aneuploidii związanych z chromosomami płci – zespół Turnera, zespół Klinefeltera, zespół Jacobsa, zespół XXX
• 1 zespół delecyjny – zespół DiGeorge’a

Test Sanco to badanie, które ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia u płodu:

• trisomii i monosomii wszystkich chromosomów autosomalnych (od 1 do 22 pary), w tym bada 3 najczęstsze trisomie, czyli trisomia 21 (zespół Downa), trisomia 18 (zespół Edwardsa), trisomia 13 (zespół Patau)
• 4 aneuploidii związanych z chromosomami płci (zespołów nieprawidłowej liczby chromosomów płci) – zespół Turnera (monosomia X), zespół Klinefeltera (XXY), zespół Jacobsa (XYY), zespół XXX (trisomia X)
• ponad 430 delecji i duplikacji o wielkości co najmniej 7 Mpz (miliona par zasad)

Oba testy, Sanco i Harmony określają również płeć płodu. Dodatkowo test Sanco oferuje możliwość zbadania RhD płodu. 

Test Sanco a Harmony – różnice i podobieństwa

W czym są do siebie podobne testy Sanco i Harmony? 

Przy pomocy obu testów – Sanco i Harmony można ocenić prawdopodobieństwo wystąpienia u płodu trzech najczęstszych trisomii: zespołu Downa, zespołu Edwardsa, zespołu Patau (trisomii 21, 18, 13). Czułość obu testów dla zespołu Downa jest bardzo wysoka i porównywalna, wynosi powyżej 99%. Nieco niższa jest czułość testu Harmony w porównaniu z Sanco dla trisomii 18 i trisomii 13 (test Harmony odpowiednio 97,3%i 93,8%, a Sanco powyżej 99% dla obu trisomii). Oba testy mają bardzo niski odsetek wyników fałszywie dodatnich dla trisomii 21, 18, 13, który wynosi 0,15% w przypadku testu Harmony i 0,1% w przypadku testu Sanco.

Jakie są jeszcze inne podobieństwa pomiędzy testem Sanco a Harmony?

Oba testy analizują również ryzyko cztery znanych aneuploidii (zaburzenia liczby) chromosomów płci u płodu, którymi są zespół Turnera (monosomia X), zespół Klinefeltera (XXY), zespół Jacobsa (XYY), zespół XXX (trisomia chromosomu X). Każdy z omawianych testów można wykonać już od 10. tygodnia ciąży.

Jeśli myślisz o tym, który test wybrać – test Sanco czy Harmony, sprawdź czym te testy różnią się od siebie.

Test Sanco i test Harmony różnią się zakresem analizowanych chorób genetycznych. Test Sanco oprócz określenia prawdopodobieństwa występowania u płodu trzech najczęstszych zaburzeń chromosomalnych, takich jak zespół Downa (trisomia 21), zespół Edwardsa (trisomia 18) i zespół Patau (trisomia 13), określa również ryzyko trisomii lub monosomii pozostałych chromosomów autosomalnych (czyli chromosomów od 1 do 22). Takiej możliwości nie daje test Harmony. 

Różnice dotyczą również zakresu analizowanych delecji i duplikacji, czyli zmian mniejszych nich zaburzenia liczby chromosomów. Wynikają one z odmiennych metodologii obu testów, a co za tym idzie innej rozdzielczości badania. 

Test Sanco to test całogenomowy. Dzięki sekwencjonowaniu nowej generacji cały genom płodu jest sprawdzany w poszukiwaniu delecji i duplikacji na wszystkich chromosomach (zmian w sekwencji DNA, które polegają na wypadnięciu lub powieleniu jakiegoś fragmentu materiału genetycznego na chromosomie). Test Sanco daje możliwość wyszukania takich zmian jak delecje i duplikacje o rozmiarze 7 Mpz (milionów par zasad) lub więcej. Do tej pory poznano ok. 430 różnych rzadkich delecji i duplikacji, które osiągają takie rozmiary. Ich listę znajdziesz w opisie testu SANCO.

Z kolei test Harmony wykorzystuje technikę mikromacierzy DNA – DANSR (ang. Digital Analysis of Selected Regions), czyli analizę celowaną w której sekwencjonuje się określone fragmenty DNA w poszukiwaniu wybranych nieprawidłowości, a nie cały genom. Test Harmony skupia się na jednym, najczęściej występującym zespole delecyjnym – zespole DiGeorge’a. W zespole DiGeorge’a ok.96% przypadków to delecje o rozmiarze do 3 Mpz, a więc nie można ich wykryć testem Sanco, który wykryje tylko te delecje, w których brakujący fragment DNA ma rozmiar 7 Mpz lub więcej.

Reasumując – porównując test Sanco i test Harmony pod kątem analizowanych delecji, to każdy z tych testów jest inny i daje inne możliwości. Test Harmony analizuje jeden, najczęstszy zespół delecyjny – zespół diGeorge’a. Może to mieć znaczenie w sytuacji gdy np. ktoś w rodzinie ma tą chorobę genetyczną. Jeśli więc chcemy przeanalizować ryzyko tej wady genetycznej, nie ma sensu wybierać Sanco, w tym przypadku wybierając z tych dwóch testów, lepszy będzie Harmony. Z kolei test Sanco ma inną zaletę – dzięki niemu możemy przeskanować cały genom płodu pod kątem innych, rzadszych ok. 430 delecji/duplikacji, których rozmiar wynosi 7 Mpz lub więcej. Więcej istotnych informacji o zespołach delecyjnych znajdziesz w artykule CO TO JEST DELECJA I ZESPÓŁ DELRCYJNY.

Czym jeszcze różnią się testy Sanco i Harmony?

Test Sanco ma opcję oznaczenia RhD płodu (od 12. tygodnia ciąży), a test Harmony takiej opcji nie oferuje. 

W przypadku otrzymania wyniku stwierdzającego wysokie ryzyko wystąpienia u płodu trisomii 21, 18 lub 13 w teście SANCO, firma Genomed może zrefundować koszt inwazyjnego badania prenatalnego (jeśli nie zostanie ono wykonane w ramach ubezpieczenia zdrowotnego), w tym koszt pobrania: amniopunkcji, biopsji trofoblastu (CVS), kordocentezy oraz koszt badań genetycznych: kariotypu, hybrydyzacji in situ (FISH) lub równoważnego testu, do wysokości 1200 zł. Test Harmony nie ma takiej opcji. 

Test Sanco i test Harmony – ile się czeka na wynik

Testy różni również miejsce ich wykonywania oraz czas oczekiwania na wynik. Oba testy są wykonywane w Polsce, test Sanco w laboratorium firmy Genomed, a test Harmony w laboratorium Alab. Czas oczekiwania na wynik testu Sanco to ok. 5 dni roboczych od momentu dostarczenia próbki do laboratorium, a na wynik testu Harmony czeka się ok. 10 dni roboczych.

Test Sanco i test Harmony a zawartość wolnego płodowego DNA

Każdy nieinwazyjny testy prenatalne (tzw. testy NIPT) opiera się na analizie wolnego płodowego DNA (cffDNA, ang. cell free fetal DNA). Aby taki test był skuteczny i wiarygodny, a pomiary wykonywane w teście powtarzalne, musi on spełniać określone kryteria. Kryteria te są weryfikowane w testach walidacyjnych zanim test NIPT zostanie wprowadzony do sprzedaży. Wtedy określa się dokładnie poszczególne czynniki i parametry w metodologii testu, które muszą być spełnione każdorazowo kiedy wykonuje się nieinwazyjny test prenatalny, np. test Sanco czy też test Harmony. Jednym z takich parametrów jest zawartość frakcji płodowej wolnego DNA w krwi kobiety ciężarnej. Zdefiniowane są wartości graniczne poniżej których wykonanie testu nie ma sensu, gdyż wyniki nie będą wiarygodne. 

Dla testu Harmony minimalna zawartość wolnego DNA płodowego w próbce wynosi 4%, a dla testu Sanco wynosi 1%. Widzimy więc, że w tym przypadku jest znacząca różnica pomiędzy testami.

Czy to ma znaczenie?

To może mieć znaczenie, ale nie musi. Znaczenie będzie miało wtedy, kiedy istnieją czynniki, które mogą obniżać poziom wolnego płodowego DNA we krwi kobiety ciężarnej. Do takich czynników należy m.in. nadmierna, nieprawidłowa masa ciała kobiety w ciąży. Dostępne dane pokazują, że im wyższa jest masa ciała tym niższy jest procentowy udział frakcji płodowej w całym wolnym DNA krążącym we krwi. W jednym z badań odnotowano, że u 24,3% procent kobiet z BMI powyżej 30 (co wskazuje na otyłość) poziom cffDNA był zbyt niski, aby można było wykonać test typu NIPT (nieinwazyjny test prenatalny), podczas gdy u kobiet w ciąży z prawidłowym BMI ten odsetek wynosił jedynie 3,7%. Innym czynnikiem, który może wpływać negatywnie na ilość wolnego płodowego DNA we krwi kobiety ciężarnej są niektóre choroby genetyczne płodu, np. trisomia 18, 13, monosomia X.  

Test Sanco a test Harmony – ciąża bliźniacza

Oba omawiane nieinwazyjne testy prenatalne można również wykonać w przypadku ciąży bliźniaczej, ale każdy z nich w innym zakresie ocenia ryzyko chorób genetycznych u płodu. Oba testy – Sanco i Harmony analizują ryzyko trisomii 21, 18, 13 dla ciąż bliźniaczych. W obu przypadkach możemy się również dowiedzieć czy przynajmniej jeden z płodów posiada chromosom Y. Test Sanco dodatkowo analizuje aneuploidie (zaburzenia liczby) wszystkich autosomów, czyli 22 par chromosomów oraz delecje/duplikacje powyżej 7 Mpz (ok. 430). 

Kto i kiedy powinien wykonać badanie prenatalne test Sanco lub test Harmony?  

Wykonanie badania prenatalnego z krwi opierającego się na analizie wolnego DNA płodu (tzw. cffDNA, ang. cell free fetal DNA), który krąży we krwi matki, jak test Sanco i test Harmony należy rozważyć w wielu różnych przypadkach, szczególnie są one zalecane:

• kobietom w ciąży po 35. roku życia
• kobiety, które w przeszłości urodziły już dziecko z wadą genetyczną
• w przypadku podejrzenia wystąpienia jednej z trisomii w związku z nieprawidłowymi wynikami USG płodu oraz testów biochemicznych (np. testu Pappa) 
• w sytuacji występowania u jednego lub obojga rodziców aberracji chromosomowej
• wskazaniem do przeprowadzenia nieinwazyjnego testu prenatalnego jest również występowanie wad genetycznych u członków bliskiej rodziny
• jeżeli istnieją przeciwwskazania do przeprowadzenia inwazyjnych badań prenatalnych (np. zwiększone ryzyko poronienia, zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem HIV) lub w przypadku obawy rodziców przed ewentualnymi powikłaniami prenatalnej diagnostyki inwazyjnej
• gdy rodzice zaniepokojeni są przebiegiem ciąży pomimo prawidłowych wyników dotychczasowych badań 

Nieinwazyjne testy prenatalne, jak test Sanco i test Harmony są ważnym, dodatkowym narzędziem przesiewowych badań prenatalnych. Można je wykonać szybko, są bezpieczne dla zdrowia kobiety ciężarnej i płodu. Coraz częściej stosowane są jako uzupełnienie standardu nieinwazyjnej diagnostyki prenatalnej, czyli USG prenatalnego I trymestru (tzw. USG genetycznego) oraz testu PAPP-A (testu podwójnego), pozwalają już na wczesnym etapie ciąży w bezpieczny sposób ocenić jakie jest ryzyko, że płód ma określoną chorobę genetyczną. W tym kontekście największe znaczenie mają dla oceny ryzyka trzech najczęstszych trisomii jakimi są: zespół Downa (trisomia 21), zespół Edwardsa (trisomia 18 ) i zespół Patau (trisomia 13). Dodatkowo testy te dają możliwość oceny prawdopodobieństwa  wystąpienia innych nieprawidłowości genetycznych jak np. aneuplodiie (zaburzenia liczby) chromosomów płci, zespoły delecyjne. Decydując się na wykonanie nieinwazyjnego testu prenatalnego warto pamiętać o tym jaka jest rola takiego testu. Jest to ocena ryzyka wystąpienia określonej choroby genetycznej, a nie badanie wykonywane w celu postawienia 100% diagnozy. Owszem, skuteczność testów NIPT w zakresie oceny ryzyka trisomii 21, 18 i 13 jest bardzo wysoka (powyżej 99%), ale w dalszym ciągu istnieje ryzyko wyniku fałszywie negatywnego / fałszywie pozytywnego. Wynik, który mówi o wysokim ryzyku danej choroby genetycznej należy zweryfikować poprzez inwazyjne badania prenatalne, które są przeznaczone do diagnostyki w celu postawienia rozpoznania. 

Bibliografia

1. Jones KJ, Wang E, Bogard P, White K, Schmid M, Stokowski R, Nicolaides KH. Targeted cell-free DNA analysis with microarray quantitation for assessment of fetal sex and sex chromosome aneuploidy risk. Ultrasound Obstet Gynecol. 2018 Feb;51(2):275-276. doi: 10.1002/uog.18968
2. Schmid M, Wang E, Bogard PE, Bevilacqua E, Hacker C, Wang S, Doshi J, White K, Kaplan J, Sparks A, Jani JC, Stokowski R. Prenatal Screening for 22q11.2 Deletion Using a Targeted Microarray-Based Cell-Free DNA Test. Fetal Diagn Ther. 2018;44(4):299-304. doi: 10.1159/000484317
3. Taneja P.A., Snyder H.L., de Feo E. et al. Noninvasive prenatal testing in the general obstetric population: clinical performance and counseling considerations in over 85,000 cases. Prenat Diagn. 2016; 36(3): 237-243.
4. Stokowski R, Wang E, White K, Batey A, Jacobsson B, Brar H, Balanarasimha M, Hollemon D, Sparks A, Nicolaides K, Musci TJ. Clinical performance of non-invasive prenatal testing (NIPT) using targeted cell-free DNA analysis in maternal plasma with microarrays or next generation sequencing (NGS) is consistent across multiple controlled clinical studies. Prenat Diagn. 2015 Dec;35(12):1243-6. doi: 10.1002/pd.4686. Epub 2015 Oct 25. PMID: 26332378; PMCID: PMC5057317.
5. Schmid M, White K, Stokowski R, Miller D, Bogard PE, Valmeekam V, Wang E. Accuracy and reproducibility of fetal-fraction measurement using relative quantitation at polymorphic loci with microarray. Ultrasound Obstet Gynecol. 2018 Jun;51(6):813-817. doi: 10.1002/uog.19036.
6. Rava R.P., Srinivasan A., Sehnert A.J., Bianchi D.W. Circulating fetal cell-free DNA fractions differ in autosomal aneuploidies and monosomy X. Clin Chem. 2013; 60(1): 243-250.
7. Brar H., Wang E., Struble C., Musci T.J., Norton M.E. The fetal fraction of cell-free DNA in maternal plasma is not affected by a priori risk of fetal trisomy. J Matern Fetal Neonatal Med. 2013; 26(2): 143-145.
8. Norton ME, Brar H, Weiss J, Karimi A, Laurent LC, Caughey AB, Rodriguez MH, Williams J 3rd, Mitchell ME, Adair CD, Lee H, Jacobsson B, Tomlinson MW, Oepkes D, Hollemon D, Sparks AB, Oliphant A, Song K. Non-Invasive Chromosomal Evaluation (NICE) Study: results of a multicenter prospective cohort study for detection of fetal trisomy 21 and trisomy 18. Am J Obstet Gynecol. 2012 Aug;207(2):137.e1-8. doi: 10.1016/j.ajog.2012.05.021.
9. Sehnert A.J., Rhees B., Comstock D. et al. Optimal detection of fetal chromosomal abnormalities by massively parallel DNA sequencing of cell-free fetal DNA from maternal blood. Clin Chem. 2011; 57(7): 1042-1049.
10. Bianchi D.W., Platt L.D., Goldberg J.D., Abuhamad A.Z., Sehnert A.J., Rava R.P. Genome-wide fetal aneuploidy detection by maternal plasma DNA sequencing. Obstet Gynecol. 2012; 119(5): 890-901.
11. Bianchi D.W., Rava R.P., Sehnert A.J. DNA sequencing versus standard prenatal aneuploidy screening. N Engl J Med. 2014; 371(6): 578.
12. Canick J.A., Palomaki G.E., Kloza E.M., Lambert-Messerlian G.M., Haddow J.E. The impact of maternal plasma DNA fetal fraction on next generation sequencing tests for common fetal aneuploidies. Prenat Diagn. 2013; 33(7): 667-674.
13. Futch T., Spinosa J., Bhatt S., de Feo E., Rava R.P., Sehnert A.J. Initial clinical laboratory experience in noninvasive prenatal testing for fetal aneuploidy from maternal plasma DNA samples. Prenat Diagn. 2013; 33(6): 569-574.
14. DECIPHER: Database of Chromosomal Imbalance and Phenotype in Humans using Ensembl Resources. Firth, H.V. et al., 2009. Am.J.Hum.Genet 84, 524-533 (DOI: dx.doi.org/10/1016/j.ajhg.2009.03.010)