Co to jest test Nifty?

Nifty^TM to nieinwazyjny test prenatalny, tzw. NIPT (ang. Non-Invasive Prenatal Testing) należący do przesiewowych badań genetycznych, które umożliwiają sprawdzenie czy istnieje ryzyko wystąpienia wybranych zaburzeń genetycznych u płodu. Test opiera się na analizie wolnego pozakomórkowego DNA (cfDNA, ang. cell free fetal DNA) izolowanego z krwi kobiety ciężarnej. cfDNA to niewielkie fragmenty DNA znajdujące się poza komórką i krążące swobodnie we krwi człowieka.

U kobiety będącej w ciąży we krwi znajdują się 2 frakcje wolnego pozakomórkowego DNA – frakcja matczyna i płodowa (tzw. cffDNA, ang. cell free fetal DNA – wolne pozakomórkowe DNA płodu). Test Nifty^TM analizuje obie frakcje wolnego pozakomórkowego DNA. Aby wykonać test potrzebne jest pobranie niewielkiej ilości krwi od kobiety ciężarnej. Dzięki temu Nifty^TM, jak wszystkie testy typu NIPT jest bezpieczny dla matki i jej dziecka.

Test Nifty^TM pozwala oszacować ryzyko wystąpienia u płodu najczęstszych nieprawidłowości chromosomowych oraz w opcjach rozszerzonych, tych które występują rzadziej. Ponadto test umożliwia rozpoznanie płci dziecka.

Poszczególne opcje testu Nifty^TM obejmują:

• zaburzenia liczby chromosomów autosomalnych: trisomia 21 (zespół Downa), trisomia 18 (zespół Edwardsa), trisomia 13 (zespół Patau), trisomia 9, trisomia 16, trisomia 22
• aneuploidie chromosomów płci: zespół Turnera (monosomia X), zespół Klinefeltera (XXY), zespół Jacobsa (XYY), zespół XXX (trisomia X)
• panel 60 mikrodelecji/duplikacji (lista wszystkich testowanych zespołów delecja/duplikacja umieszczone poniżej w tekście)

Test Nifty^TM wykonuje się od 10 tygodnia ciąży (zalecany czas przeprowadzenia testu to 10 – 24 tydzień ciąży).

Test ma 4 różne warianty związane z zakresem testowanych nieprawidłowości genetycznych. Wersje Basic, Standard i Plus zostały zwalidowane dla ciąż pojedynczych, a wersja Twins dla ciąży bliźniaczej. Test można również wykonać w przypadku ciąży z zapłodnienia in vitro oraz u biorcy komórki jajowej. Test nie określa ryzyka wystąpienia poliploidii, mozaikowatości oraz translokacji zrównoważonej.

*w przypadku ciąży bliźniaczej test Nifty^TM stwierdza obecność lub brak chromosomu Y oznaczającego płeć męską, stwierdzenie obecności chromosomu Y oznacza, że przynajmniej jednego z dwóch płodów ma płeć męską

Metodologia testu Nifty^TM i przebieg badania

Test Nifty^TM jest produktem Instytutu BGI (jeden z największych światowych ośrodków zajmujących się badaniami genetycznymi) z siedzibą główną w Hongkongu. Na rynek Polski został wprowadzony przez firmę GenePlanet.

Test Nifty^TM opiera się na technikach NGS, czyli technikach sekwencjonowania nowej generacji (ang. Next Generation Sequencing). Aby przeprowadzić test, niezbędne jest pobranie próbki krwi obwodowej (ok. 10 ml) od kobiety ciężarnej. Pobranie krwi nie wymaga żadnych wcześniejszych przygotowań, nie trzeba również być na czczo. Analizowany jest materiał genetyczny wyizolowany z krwi matki. Jest nim wolne pozakomórkowe DNA, tzw. cfDNA (ang. cell free DNA). Określenie potencjalnego ryzyka wystąpienia nieprawidłowości genetycznych u dziecka jest możliwe dzięki temu, że we krwi kobiety będącej w ciąży mieszanina jest własnego cfDNA wolnego pozakomórkowego DNA) oraz tzw. cffDNA, czyli wolnego pozakomórkowego DNA płodu (ang. cell free fetal DNA). Wolne pozakomórkowe DNA płodu (cffDNA) można wykryć we krwi kobiety ciężarnej już około 4-5 tyg. po zapłodnieniu, natomiast w 10. tygodniu ciąży osiąga poziom pozwalający na przeprowadzenie nieinwazyjnego testu prenatalnego Nifty^TM. Wyizolowane frakcje wolnego pozakomórkowego DNA – frakcja matczyna i płodowa są sekwencjonowane w oparciu o metodę MPS (ang. Massively Parallel Sequencing – masywne równoległe sekwencjonowanie). Ta technika sekwencjonowania nowej generacji opiera się na sekwencjonowaniu całego genomu, aby sprawdzić, czy występują nieprawidłowości chromosomalne u płodu. Dane uzyskane z sekwencjonowania wolnego pozakomórkowego DNA matki (cfDNA) i płodu (cffDNA) zestawiane są z opracowanymi bibliotekami ludzkiego genomu i poddawane specjalistycznej analizie bioinformatycznej opierającej się na 4 różnych schematach opracowanych przez producenta. Do tej pory przeprowadzono ponad 5 mln. testów Nifty^TM. Skuteczność kliniczna testu Nifty^TM została oceniona w dużym badaniu, które obejmowało 146 958 kobiet ciężarnych. Czułość testu Nifty^TM dla trisomii 21, 18, 13 wynosi 99,02% (wynik skumulowany) przy poziomie wyników fałszywie pozytywnych poniżej 0,05%. Czułość testu dla aneuploidii chromosomów płci wynosi 95% (wynik skumulowany) i 98% dla rozpoznania płci.

Wyniki testu Nifty^TM

Test Nifty^TM wykonywany jest w Zagrzebiu. Wynik dostarczany jest po ok. 10 dniach roboczych od momentu przyjęcia próbki przez laboratorium. Wysoką skuteczność badania jest możliwa przy zawartości frakcji płodowej wolnego pozakomórkowego DNA na poziomie 3,5% lub wyższej.

Test Nifty^TM pozwala na określenie ryzyka wystąpienia poniższych nieprawidłowości genetycznych u płodu:

NIEPRAWIDŁOWOŚCI CHROMOSOMOWE:

• zespół Downa (trisomia 21)
• zespół Edwardsa (trisomia 18)
• zespół Patau (trisomia 13)
• trisomia 9
• trisomia 16
• trisomia 22

ZABURZENIA LICZBY CHROMOSOMÓW PŁCI:

• zespół Turnera (monosomia X)
• zespół Klinefeltera (XXY)
• zespół Jacobsa (XYY)
• zespół XXX (trisomia X)

MIKRODELECJE/MIKRODUPLIKACJE:

• Zespół duplikacji 11q11-q13.3
• Zespół mikrodelecji 12q14
• Zespół delecji 14q11-q22
• Zespół przerostu 15q26
• Zespół mikrodelecji 16p11.2-p12.2
• Zespół mikroduplikacji 16p11.2-p12.2
• Zespół delecji 17q21.31
• Zespół duplikacji 17q21.31
• Zespół mikrodelecji 1p36
• Zespół delecji 2q33.1 (Zespół szkła)
• Zespół delecji 5q21.1-q31.2
• Guz Wilmsa 1 (WT1)
• Zespół delecji 8p23.1
• Zespół duplikacji 8p23.1
• Zespół Aniridia II i WAGR
• Zespół skrzelowo-uszno-nerkowy (zespół BOR, zespół Melnicka-Frasera)
• Thalassemia alfa, Zespół upośledzenia umysłowego
• Zespół Angelmana/ Zespół Pradera-Willi’ego
• Zespół niewrażliwości na androgeny (AIS)
• Syndrom Bannajana-Rileya-Ruvalcaby (BRRS)
• Zespół delecji 10q
• Zespół Mikrofthalmii typu 6, hipoplazja przysadki
• Zespół mikrodelecji 10q22.3-q23.31
• Zespół delecji 18p
• Zespół delecji 18q
• Zespół Kornelii de Lange (CDLS)
• Zespół limfoproliferacyjny sprzężony z chromosomem X (XLP)
• Zespół Dandy-Walkera (DWS)
• Zespół Cowdena (CD)
• Holoprozencefalia typu 1 (HPE1)
• Dystalna artrogrypoza typu 2B (DA2B)
• Zespół Smitha-Magenisa
• Holoprozencefalia typu 4 (HPE4)
• Zespół Feingolda
• Zespół wrodzonej przepukliny przeponowej (HCD / DIH1)
• Zespół Dyggve-Melchior-Clausen (DMC)
• Holoprozencefalia typu 6 (HPE6)
• Zespół Jacobsena
• Zespół DiGeorge 2 (DGS2)
• Zespół podobny do Pradera-Willi’ego (Syndrom SIM1)
• Zespół Riegera typu 1 (RIEG1)
• Zespół Van der Woude (VWS)
• Zespół Kociego oka (CES)
• Zespół monosomii 9p
• Zespół Orofaciodigitalii
• Wielohormonalna niedoczynność przysadki związana z chromosomem X
• Zespół Potockiego-Lupskiego (17p11.2 zespół duplikacji)
• Upośledzenie umysłowe związane z chromosomem X, z niedoboremhormonu wzrostu (MRGH)
• Leukodystrofia z 11q14.2-q14.3
• Głuchota sensoryczna i niepłodność męska
• Zespół Saethre-Chotzena (SCS)
• Zespół podzielonej ręki/ zniekształcenia stopy typu 5 (SHFM5)
• Zespół podzielonej ręki/ zniekształcenia stopy typu 3 (SHFM3)
• Zespół włosowo-nosowo-palcowy typu 1 (TRPS1)
• Zespół Langer-Giediona (LGS)
• Mikrofthalmia z liniowymi uszkodzeniami skóry
• Zespół mikroduplikacji Xp11.22-p11.23
• Zespół Cri du Chat (delecja 5p)

 ROZPOZNANIE PŁCI DZIECKA:

• dziewczynka/chłopiec

Ocena skuteczności klinicznej testu Nifty^TM

• ¹Czułość testu określa jaką dany test ma zdolność do wykrywania/rozpoznania choroby, np. w przypadku testu Nifty^TM czułość testu dla trisomii 21 wynosi 99,17%, co oznacza, że test ten prawidłowo weryfikuje obecność trisomii 21 w 99,17% przypadków.
• ²Specyficzność testu określa jaką dany test ma zdolność do wykrywania/rozpoznania wyników prawidłowych, oznaczających brak choroby (wynik ujemny), np. w przypadku testu Nifty^TM specyficzność testu w przypadku badania trisomii autosomalnych wynosi 99,95%, co oznacza, że na wszystkie wyniki zbadane jako prawidłowe, czyli oznaczające brak choroby, w 99,95% przypadkach będzie to wynik prawdziwy.
• ³Dodatnia wartość predykcyjna (PPV – z ang. positive predictive value) określa prawdopodobieństwo, że badany miał chorobę mając pozytywny wynik testu. Jeśli więc badana osoba otrzymała pozytywny wynik testu, to PPV daje jej informację na ile może być pewna, że cierpi na daną chorobę., np. w przypadku badania trisomii 21 PPV testu Nifty^TM wynosi 92,19%, co oznacza że 92,19% wyników określonych jako ryzyko wystąpienia trisomii 21 jest prawidłowa.
• ⁴Ujemna wartość predykcyjna (NPV – z ang. negative predictive value) określa prawdopodobieństwo, że badany nie miał choroby mając negatywny wynik testu. Jeśli więc badana osoba otrzymała negatywny wynik testu, to NPV daje jej informację na ile może być pewna, że nie cierpi na daną chorobę, np. w przypadku badania trisomii autosomalnych NPV testu Nifty^TM wynosi 99,99%, co oznacza że 99,99% wyników określonych jako brak choroby jest prawidłowa.

Wynik testu Nifty^TM

Wyniki testu Nifty^TM dla ciąży pojedynczej powiedzą nam jaka jest płeć dziecka. Przy ciąży bliźniaczej w przypadku wykrycia chromosomu Y, wynik ten oznacza, że przynajmniej jedno z dzieci to chłopiec. Ponadto wyniki testu dadzą informację czy istnieje ryzyko wystąpienia badanych nieprawidłowości genetycznych u płodu.

Dla nieprawidłowości chromosomów autosomalnych w ciąży pojedynczej: trisomia 21, 18, 13, 6, 9, 22 oraz chromosomów płci: X0, XXY, XYY, XXX wynik określony jako poziom ryzyka (niski bądź wysoki) podawany jest oddzielnie dla każdej z tych aberracji.

Natomiast dla zespołów delecje/duplikacje wynik podawany jest zbiorczo dla całego testowanego panelu (w przypadku niskiego ryzyka), z ewentualnym wskazaniem zespołu, dla którego test wykaże wysokie ryzyko (jeśli takowy zostanie wykazany w teście). Test dla panelu delecje/duplikacje wykonywany jest wyłącznie dla ciąży pojedynczej.

NISKIE RYZYKO oznacza bardzo małe prawdopodobieństwo wystąpienia u dziecka nieprawidłowej liczby chromosomów w badanych warunkach. WYSOKIE RYZYKO wskazuje, że dziecko ma zwiększone ryzyko wystąpienia jednej z badanych nieprawidłowości genetycznych.

W przypadku 2,8% wszystkich dostarczonych próbek wymagane jest powtórzenie testu i ponowne pobranie krwi. W takim wypadku pacjentka nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów związanych z ponownym wykonaniem testu. Uzyskanie ponownie informacji brak wyniku oznacza, że nie udało się uzyskać wyniku pomimo wykonania kolejnego testu. Częstość występowania takiego zdarzenia jest bardzo mała i wynosi tylko 0,06970% wszystkich otrzymanych próbek. W takich przypadkach koszty poniesione przez pacjentkę zostaną zwrócone.W przypadku ciąż bliźniaczych zostanie wydana ogólna ocena ryzyka wystąpienia trisomii 21, 18, 13 dla całej ciąży, co oznacza, że w przypadku wyniku wysokie ryzyko przynajmniej jeden z płodów jest obarczony wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia danej nieprawidłowości chromosomowej.

Należy podkreślić, że test Nifty^TM jest testem przesiewowym, a nie testem diagnostycznym. Oznacza to, że wynik testu wskazujący na wysokie ryzyko wystąpienia wady genetycznej nie jest jednoznaczny z diagnozą i postawieniem rozpoznania choroby genetycznej u płodu. Każdy wynik testu należy skonsultować z lekarzem, który wskaże czy i jakie kolejne kroki postępowania są potrzebne. Wysokie ryzyko testu przesiewowego wskazuje na potrzebę przeprowadzenia dalszej diagnostyki w postaci badań inwazyjnych (np. amniopunkcja) u pacjentek, które chcą zweryfikować ten wyniki, by mieć pewność występowania wady. W sytuacji gdy rodzice nie zdecydują się na takie badania, dziecko po urodzeniu jest kierowane do poradni genetycznej w celu wykonania badania kariotypu.

Wskazania i przeciwwskazania do wykonania testu Nifty^TM

Wskazania do wykonania testu Nifty^TM:

• wiek kobiety ciężarnej powyżej 35 lat
• nieprawidłowy wynik USG płodu czy testu Papp-a
• choroby genetyczne w rodzinie
• poprzednie ciąże z nieprawidłowościami chromosomów u płodu
• ciąża po zapłodnieniu in vitro
• przeciwwskazania do diagnostyki inwazyjnej (np. wysokie ryzyko poronienia, łożysko przodujące, wirusowe zapalenie wątroby, zakażenie wirusem HIV)
• niepokój rodziców o zdrowie dziecka

Testu Nifty^TM nie wykonuje się w następujących sytuacjach:

• ciąża poniżej 10. tygodnia
• ciąża mnoga powyżej 2 płodów (np. ciąża trojacza, czworacza itp.)
• stan po przeszczepie szpiku, narządu
• stan po transfuzji krwi lub terapii komórkami macierzystymi (do roku od przeprowadzonych procedur)
• w przypadku zespołu znikającego bliźniaka, w którym rozpoznano zatrzymanie rozwoju, które miało miejsce po 8 tygodniu ciąży lub w ciągu 8 tygodni przed datą badania Nifty^TM
• w przypadku immunoterapii komórkowej, w której wprowadzono egzogenne DNA, terapii ludzką albuminą surowicy, terapii interferonem lub immunoglobuliną muszą minąć co najmniej 4 tygodnie od ostatniej przyjętej terapii przed pobraniem próbki krwi
• na wyniki testu Nifty^TM może mieć wpływ leczenie heparyną drobnocząsteczkową

NIFTY^TM najczęściej zadawane pytania

Czym jest badanie Nifty?

Test Nifty to nieinwazyjne badanie prenatalne, dzięki któremu możemy ocenić ryzyko wystąpienia najczęściej występujących zaburzeń genetycznych u płodu (np. zespół Downa, zespół Edwardsa, zespół Patau). Jest to badanie nieinwazyjne, a więc bezpieczne dla kobiety i płodu. Analiza wykonywana jest na próbce krwi pobranej od kobiety w ciąży.

Test Nifty kiedy można wykonać?

Badanie NIFTY wg rekomendacji laboratorium BGI należy wykonać pomiędzy 10 a 24 tygodniem ciąży.

Nifty wynik – o czym informuje?

Wynik testu Nifty informuje nas o tym jakie istnieje ryzyko wystąpienia badanych zaburzeń genetycznych u płodu. Wynik prawidłowy nie wyklucza zaburzeń genetycznych a jedynie mówi nam o tym, że ryzyko wystąpienia danego zaburzenia genetycznego u płodu nie jest podwyższone. Natomiast wynik nieprawidłowy mówi nam o tym, że ryzyko wystąpienia danej choroby genetycznej jest wysokie. W zależności od analizowanego zaburzenia może być podana informacja, że ryzyko wystąpienia tego zaburzenia jest wysokie lub dodatkowo informacja ta może być wyrażona wartością liczbową (np.ryzyko wysokie: 1/20 – co oznacza, że ryzyko wystąpienia tego konkretnego zaburzenia genetycznego jest 1 do 20).

Nifty wynik – jak długo się czeka

Czas oczekiwania na wyniki testu Nifty wynosi do 10 dni roboczych od momentu dostarczenia próbki krwi do laboratorium. Często czas oczekiwania jest krótszy.

Nifty – co wykrywa

Test Nifty pozwala nam oszacować ryzyko wystąpienia określonych zaburzeń genetycznych u płodu oraz rozpoznać płeć dziecka. Istnieje kilka wersji testu Nifty, w zależności od tego, którą wersję wybierzesz, zakres badanych zaburzeń jest różny.

Badanie Nifty można wykonać w kilku zakresach:

• Test Nifty Basic: Trisomie 21, 18, 13 i rozpoznanie płci
• Test Nifty Standard: trisomie 21, 18, 13, aneuploidie chromosomów X i Y oraz rozpoznanie płci
• Test Nifty Plus: trisomie 21, 18, 13, aneuplodie chromosomów X i Y, 60 zespołów delecje/duplikacje oraz rozpoznanie płci
• Test Nifty Twins: trisomie 21, 18, 13 oraz obecność chromosomu Y

Test Nifty w wersji Basic, Standard i Plus jest przeznaczony dla ciąży pojedynczej, a test Nifty Twins dla ciąży bliźniaczej.

Nifty dieta

Dieta nie ma wpływu na wyniki testu NIFTY. Do pobrania krwi w celu wykonania tego testu, nie trzeba również być na czczo.