Żylaki – definicja, przyczyny, leczenie

Żylaki to trwałe poszerzenie naczyń żylnych, które może występować w całym organizmie. Potocznie najczęściej utożsamiane są z wydłużonymi, poszerzonymi i uwypuklającymi się przez skórę żyłami na kończynach dolnych. Na ogół nie wiążą się z dolegliwościami bólowymi, ale może towarzyszyć im uczucie ciężkości i obrzęki nóg.Przyczyn powstawania żylaków może być bardzo wiele, jednak głównymi są predyspozycje genetyczne i czynniki środowiskowe. Przykładowo, ryzyko pojawienia się żylaków mogą zwiększać m.in. nadmierna masa ciała, przebyte urazy, czy zabiegi chirurgiczne, praca wymagająca długotrwałego stania, a także ciąża.

Niewielkie, pojedyncze żylaki na ogół nie stanowią bezpośredniego zagrożenia i nie wymagają podejmowania interwencji lekarskich. W takich sytuacjach najważniejsza jest profilaktyka i minimalizowanie ryzyka pojawienia się kolejnych żylaków, poprzez m.in. zmiany w stylu życia.

Dieta w leczeniu żylaków

Dieta, sama w sobie, nie sprawi, że wszystkie żylaki znikną, ani nie zapobiegnie całkowicie ich dalszemu rozwojowi, może jednak wspierać proces leczenia i zmniejszać ryzyko ich powstawania.

Najważniejsze zasady diety przeciwko żylakom

Wysoka zawartość składników wspierających naczynia krwionośne, zapobiegających ich pękaniu i wspomagających prawidłowy przepływ krwi.

Do tych substancji należą:

• Antocyjany – ich najlepszym źródłem są owoce i warzywa o ciemno czerwonym i ciemno fioletowym zabarwieniu, takie jak – borówki, jagody, czarne porzeczki, aronia, czarny bez, śliwki, jeżyny, wiśnie, ciemne winogrona, czerwona kapusta, czerwona cebula, bakłażany, czerwona fasola. Nie ustalono dotychczas dawki antocyjanów niezbędnej do zaobserwowania korzystnego efektu w leczeniu żylaków, warto natomiast zadbać o to, aby przynajmniej jedną porcja (100 g) warzyw i/lub owoców dziennie stanowiły te, będące ich najlepszym źródłem.
• Witamina C – do najlepszych źródeł tej witaminy należą owoce cytrusowe i jagodowe, owoce dzikiej róży, rokitnik, brokuły, brukselka oraz papryka czerwona. Przy codziennym spożyciu warzyw i owoców w ilości ok. 400-500 g/d możliwe jest pełne i bezproblemowe pokrycie zapotrzebowania, dlatego przede wszystkim należy dążyć do tego, aby dieta dostarczała tych produktów w zalecanych ilościach. Warto też pamiętać o tym, że witamina C jest bardzo wrażliwa na działanie wysokiej temperatury, dlatego warzywa i owoce poddane obróbce termicznej będą charakteryzowały się jej mniejszą zawartością niż te surowe. W związku z tym, zawsze kiedy to możliwe należy wybierać warzywa i owoce przede wszystkim świeże i nieprzetworzone.
• Rutyna – jej działanie polega na wzmacnianiu i uszczelnianiu naczyń krwionośnych, wspomaga również funkcje witaminy C, dlatego zdecydowanie warto zadbać o dietę bogatą w jej źródła.Produkty o najwyższej zawartości rutyny to kasza gryczana, czarny bez, jabłka, owoce cytrusowe, brokuły, winogrona, śliwki, a także nasiona roślin strączkowych. Dokładna dawka rutyny dla osób borykających się z żylakami nie została dotychczas ustalona, jednak zakłada się, że dieta oparta o świeże warzywa i owoce oraz pełnoziarniste produkty zbożowe dostarcza jej odpowiednich ilości, które mogą wykazać pozytywny efekt w leczeniu żylaków. W ostatnich czasach popularność zyskują suplementy rutyny, nie są one jednak rutynowo polecane, zwłaszcza bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem, ponieważ mogą wchodzić w interakcje z wieloma lekami (m.in. przeciwkrzepliwymi i antydepresyjnymi) oraz zwiększać ryzyko m.in. powstawania kamieni nerkowych.

Odpowiednia podaż błonnika – dieta w leczeniu żylaków, powinna być również bogata w błonnik.

Diety niskobłonnikowe, sprzyjają powstawaniu zaparć, co z kolei predysponuje do zwiększonego ciśnienie w jamie brzusznej. W konsekwencji pojawia się nacisk na naczynia krwionośne, utrudnienia w przepływie krwi, co sprawia, że zalega ona w kończynach dolnych, a to sprzyja powstawaniu żylaków. Minimalna zawartość błonnika w diecie powinna wynosić 25 g dziennie.

Aby zapewnić taką ilość i jednocześnie zapobiec zaparciom predysponującym do żylaków należy zadbać o to, aby:

• Wybierać produkty zbożowe pełnoziarniste, razowe, a unikać tych z białej, oczyszczonej mąki. Pełnoziarniste pieczywa, makarony, płatki oraz mąki są mniej przetworzone i charakteryzują się wyższą zawartością błonnika.
• Owoce i warzywa, kiedy to możliwe, warto spożywać na surowo, w całości, razem ze skórką.
• Do diety warto włączyć otręby pszenne lub owsiane – już 1 łyżka (10 g) może poprawić perystaltykę jelit i rytm wypróżnień.
• Codziennie należy wypijać minimum 1,5-2 litry wody. W przeciwnym razie, błonnik pokarmowy nie będzie mógł spełnić swojej funkcji, a efekt będzie odwrotny do zamierzonego – dieta wysokobłonnika przy niedostatecznej ilości płynów sprzyja powstawaniu zaparć.
  

Podsumowanie

Nie istnieje jeden model żywienia, który samodzielnie będzie w stanie rozwiązać problem pojawiających się żylaków, jednak pewne działania dietetyczne mogą wspomóc ich leczenie i spowolnić ich rozwój. Przede wszystkim, należy zadbać o to, aby dieta była bogata w warzywa i owoce, które są źródłem substancji działających korzystnie na budowę i funkcjonowanie ścian naczyń krwionośnych. Ważna jest również odpowiednia podaż błonnika oraz płynów, co pozwala zapobiegać zaparciom, które mogą predysponować do rozwoju żylaków, a także dbałość o utrzymanie prawidłowej masy ciała. Warto też pamiętać o tym, aby nie traktować diety jako jedynej metody spowalnienia zmian oraz o tym, że żylaki mogą stać się przyczyną stanów zagrażających zdrowiu i życiu, dlatego w pierwszej kolejności należy skonsultować się z lekarzem i omówić sposoby profilaktyki i dalszego indywidualnego leczenia.