Przeziębienie w ciąży – naturalne sposoby walki z infekcją

Wykorzystanie wielu naturalnych, tradycyjnych sposobów, stosowanych od wielu pokoleń może być bezpiecznym oraz skutecznym sposobem na urozmaicenie codziennej diety w celu profilaktyki i leczenia przeziębienia u przyszłych mam. Sposoby te opierają się na działaniu ziół i roślin, których odpowiednie przygotowanie i spożycie może wywierać efekt przeciwbólowy, przeciwgorączkowy, łagodzący ból i uczucie drapania w gardle, a także niwelujący kaszel i katar. Ich zastosowanie może skrócić czas trwania choroby oraz wzmocnić odporność zapobiegając wystąpieniu kolejnej infekcji. Co więcej, korzyści płynące z ich spożycia nie ograniczają się wyłącznie do leczenia przeziębienia – są bogactwem wielu witamin i składników mineralnych, które oprócz wspomagania odporności są niezbędne i niezwykle korzystne dla ogólnego zdrowia matki i rozwoju jej dziecka.

Mimo, iż większość powszechnie wykorzystywanych surowców roślinnych uznawana jest za bezpieczne dla większości zdrowych dorosłych, zastosowanie pewnych z nich u kobiet ciężarnych może budzić kontrowersje. Wynika to z faktu, iż nie są one poddawane wystarczającej ilości badań, które potwierdziłyby całkowite bezpieczeństwo ich stosowania.

Można podzielić je na następujące kategorie:

1. Zioła i rośliny o potwierdzonym bezpieczeństwie, które mogą być spożywane przez kobiety ciężarne
2. Zioła i rośliny, na temat których brakuje jednoznacznych danych określających bezpieczeństwo w trakcie ciąży
3. Zioła i rośliny o potwierdzonym negatywnym działaniu, których przyszłe mamy powinny unikać

Surowce znajdujące się w grupie pierwszej mogą być bezpiecznie stosowane na każdym etapie ciąży.

Na szczególną uwagę zasługuje grupa druga – mimo iż brak jest jednoznacznych danych na temat tych produktów uważa się, że ich sporadyczne i kontrolowane spożycie w okresie przeziębienia jest bezpieczne dla przyszłych mam i może nieść za sobą więcej korzyści niż zagrożeń. Negatywne działanie jest najczęściej wynikiem długotrwałego spożywania danych preparatów w dużych dawkach, a jednorazowe, doraźne spożycie (przyjmując iż pozostałe zasady diety i stylu życia ciężarnych są zachowane) nie powinny stanowić zagrożenia. Największą ostrożnością powinny wykazać się jednak kobiety w ciąży z grupy wysokiego ryzyka m.in. porodu przedwczesnego, czy poronienia oraz przyjmujące na stałe leki – przed wykorzystaniem ziół czy innych surowców roślinnych zawsze warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.

Artykuł koncentruje się na domowych, naturalnych sposobach na przeziębienie bezpiecznych dla przyszłych mam (kategoria 1 i kategoria 2) oraz opisuje jakie zioła można pić w ciąży. Należy pamiętać, aby podczas ich wykorzystania przestrzegać zalecanych dawek i rekomendowanego czasu trwania kuracji.

Przeziębienie w ciąży – domowe sposoby bezpieczne dla kobiety ciężarnej

Jeżówka purpurowa w ciąży

Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea) – to jedna z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych roślin korzystnie wpływających na ogólną odporność organizmu. Jest składnikiem bazowym większości dostępnych na polskim rynku preparatów roślinnych wykorzystywanych w profilaktyce i leczeniu przeziębienia, grypy, czy infekcji górnych dróg oddechowych. Jej lecznicze działanie zostało odkryte już w XVII wieku przez plemiona indiańskie w Północnej Ameryce, gdzie wykorzystywano ją do leczenia trudno gojących się ran, chorób zakaźnych oraz wysokiej gorączki. Obecnie wiadomo, iż posiada złożone, wielokierunkowe działanie, które klasyfikuje ją jako jeden z najskuteczniejszych sposobów na walkę z przeziębieniem – działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwgorączkowo oraz immunostymulująco. Zawdzięcza to wysokiej zawartości związków aktywnych tj. pochodne kwasu kawowego, flawonoidy, alkamidy, polisacharydy, czy izobutyloamidy, które działają synergistycznie, czyli wzajemnie potęgują swoje działanie. Wszystkie te związki stymulują układ odpornościowy oraz komórki odpowiedzialne za zwalczanie patogenów. Jednocześnie hamują produkcję prozapalnych substancji wywołujących charakterystyczne dla przeziębienia ogólne osłabienie organizmu, bóle mięśni i głowy oraz stany podgorączkowe. Prawdopodobnie wpływają także na ograniczenie produkcji hialuronidazy – enzymu produkowanego w trakcie infekcji oraz w wyniku kontaktu z patogenami np. wirusami. Hialuronidaza nazywana bywa czynnikiem rozprzestrzeniającym, ponieważ ułatwia rozsiewanie patogenów po całym organizmie, osłabiając ogólną odporność oraz pogarszając przebieg i wydłużając czas trwania choroby. Substancje zawarte w jeżówce zmniejszają jej działanie, ograniczając rozprzestrzenianie patogenów. Dlatego warto wspomóc się jej preparatami już przy pierwszych, początkowych objawach przeziębienia, a w sezonie jesienno-zimowym stosować je profilaktycznie. Wybierając gotowe, dostępne w aptece czy sklepach zielarskich preparaty jeżówki tj. krople, tabletki, syropy, czy soki należy stosować się do zaleceń producenta dotyczących dawkowania i czasu trwania kuracji. Jednocześnie zaleca się, aby w przypadku kobiet ciężarnych kuracja ta (zarówno w celach leczniczych, jak i profilaktycznych) nie trwała dłużej niż 10 dni. Po upływie tego czasu należy zrobić minimum 3 tygodnie przerwy przed następnym zastosowaniem jeżówki.

W warunkach domowych jeżówkę można wykorzystać w jeden z następujących sposobów:

• Napar z ziela jeżówki: łyżeczkę suszonego ziela jeżówki należy wsypać do gotującej się wody (ok. 200 ml) i gotować przez 10-15 min, mieszając co jakiś czas. Napar wypić odrazu po przygotowaniu lub odstawić na kilka minut do wystygnięcia. Można dodać miód, cytrynę i/lub imbir według preferencji smakowych. Tak przygotowany napar można wypijać 2 razy dziennie.
• Macerat z ziela jeżówki: świeże, dokładnie umyte i oczyszczone ziele jeżówki (ok. 100 g) drobno posiekać, rozgnieść lub zmielić w młynku. Następnie zalać ok. 300-400 ml przegotowanej wody w temperaturze pokojowej. Pozostawić w szklanym naczyniu na ok. 6 godzin, co jakiś czas dokładnie mieszając jego zawartość. Następnie należy przefiltrować roztwór. Najlepiej, aby był on przechowywany w lodówce nie dłużej niż 3-4 dni. Tak przygotowany preparat można wypijać 2 razy dziennie (po 100 ml roztworu), samodzielnie lub jako dodatek do herbaty.
• Jeżówka z pyłkiem pszczelim: 50 ml soku z jeżówki (gotowego lub samodzielnie przygotowanego) należy dokładnie wymieszać z 2-3 łyżkami płynnego, naturalnego miodu oraz 5 łyżkami zmielonego, drobnego pyłku pszczelego. Odstawić do lodówki na ok. 5 dni i po upływie tego czasu rozpocząć kurację – zalecana dawka to dwie łyżeczki dziennie przez 10 dni. Można stosować samodzielnie, lub jako dodatek do ciepłego mleka, czy herbaty.

Pyłek pszczeli

Pyłek pszczeli to jeden z najbardziej wartościowych produktów pomocnych w leczeniu przeziębienia w ciąży. Uznawany jest za jeden z najsilniejszych naturalnych antybiotyków, wzmacnia ogólną odporność przyczyniając się zarówno do skrócenia czasu trwania infekcji, jak i zmniejsza ryzyko jej nawrotu. Działa przeciwwirusowo, hamuje także rozwój chorobotwórczych bakterii i grzybów. Zawdzięcza to wysokiej zawartości większości witamin i składników mineralnych niezbędnych do pracy układu immunologicznego, a także związków fenolowych działających przeciwzapalnie i przeciwdrobnoustrojowo. Pyłek można wykorzystać do przygotowania naparów lub ciepłego mleka – nie zaleca się go dodawania do gorącej herbaty (ani innych napojów, których temperatura przekracza 60 stopni) ponieważ traci wtedy znaczną część swoich cennych właściwości. W celu wzmocnienia odporności najkorzystniej jest spożywać go w ilościach ok. 2 łyżek stołowych dziennie.

• Napar z pyłku pszczelego: naturalny lek na przeziębienie w ciąży – jedną dużą łyżkę pyłku pszczelego dodać do szklanki letniej wody, dokładnie zamieszać i odstawić na minimum godzinę w temperaturze pokojowej. Można też przygotować taki napar wieczorem i wypić następnego dnia rano, jednak czas od przygotowania do spożycia nie powinien być dłuższy niż 12 godzin. Optymalne jest wypijanie dwóch szklanek dziennie zarówno w celach profilaktycznych, jak i leczniczych.

Jaki miód na przeziębienie w ciąży?

Miody od wielu pokoleń wykorzystywane są jako elementy wielu domowych metod służących do wzmacniania odporności, leczenia chorób, czy poprawy ogólnego stanu zdrowia. Ich skuteczność w leczeniu przeziębienia czy grypy wynika z zawartości wielu związków aktywnych, między innymi lizozymu i apidycyny, ktore hamują rozprzestrzenianie wirusów w organiźmie. Poszczególne rodzaje miodów różnią się jednak między sobą prozdrowotnymi właściwościami i oddziaływaniem na organizm.

W leczeniu przeziębienia najlepiej wybierać następujące rodzaje miodów:

• Miód lipowy – działa przeciwgorączkowo i przeciwkaszlowo
• Miód wrzosowy – pomocny w stanach zapalnych gardła
• Miód spadziowy – działa wykrztuśnie i może łagodzić kaszel

W celach leczniczych miód najlepiej wykorzystać jako słodki dodatek np. do kanapek lub naleśników, a także do sporządzania naparów w temperaturze pokojowej.

Nie należy dodawać miodu do gorącej herbaty lub gorącego mleka (ani żadnych innych napojów, czy potraw), których temperatura wynosi więcej niż 60 stopni.

Traci wtedy większość swoich prozdrowotnych właściwości i staje się jedynie składnikiem słodzącym.
Miód można wykorzystać na następujące sposoby:

• Kanapka ze słodkim twarożkiem: ser twarogowy wymieszać z jogurtem naturalnym i 1-2 łyżeczkami miodu. Posmarować nim kromkę ulubionego pieczywa lub bułki.
• Miodowy napar: łyżkę miodu dodać do szklanki wody w temperaturze pokojowej i odstawić na ok. 1-2 godziny co jakiś czas lekko mieszając. Napar należy spożyć tego samego dnia, w którym został przygotowany, można dodać również sok z cytryny lub imbir, w zależności od preferencji. W okresie przeziębienia zaleca się wypijanie dwóch szklanek dziennie.

Czarny bez na przeziębienie w ciąży

Czarny bez (Sambucus nigra) – wykorzystywany jest w lecznictwie od czasów starożytnych. Już wtedy soki i syropy z jego owoców uznawano za jeden z najskuteczniejszych sposobów na walkę z gorączką oraz infekcjami górnych dróg oddechowych. Hipokrates, jeden z twórców współczesnej medycyny, twierdził, iż powinien on być niezbędnym elementem każdej apteczki, a dawne plemiona słowiańskie i celtyckie nadały mu rangę rośliny świętej – jakiekolwiek uszkodzenie krzewu czy zmarnowanie jego owoców traktowano jako zbrodnię. Współczesna nauka potwierdza korzyści płynące ze spożycia owoców czarnego bzu w leczeniu przeziębienia, grypy oraz anginy. Wynika to z dużej zawartości witaminy C (jedna szklanka soku z czarnego bzu pokrywa dzienne zapotrzebowanie) oraz witaminy A – dwóch kluczowych witamin zapewniających prawidłową funkcję układu odpornościowego oraz odpowiedź organizmu na infekcje. Ponadto, owoce czarnego bzu zawiera antocyjany, garbniki, rutynę oraz flawonoidy, które działają przeciwzapalnie, napotnie, obniżają gorączkę oraz łagodzą katar. Natomiast kwiaty czarnego działają wykrztuśnie, dlatego mogą być pomocne w uporczywym kaszlu. Najkorzystniejsze jest rozpoczęcie stosowania preparatów z czarnego bzu w ciągu 48 h po wystąpieniu pierwszych objawów przeziębienia – takie postępowanie może przyczynić się do skrócenia czasu infekcji o 2-3 dni. W okresie jesienno-zimowym czarny bez można stosować także prewencyjnie. Kwiaty i owoce czarnego bzu można wykorzystać do przygotowania syropów i odwarów, które będą miały działanie przeciwgorączkowe, przeciwwirusowe, wykrztuśne oraz łagodzące kaszel.

• Syrop z kwiatów czarnego bzu: koszyczki kwiatowe z kilkunastu baldachów czarnego bzu należy ułożyć w garnku i zalać 1,5 l przegotowanej wody. Następnie dodać sok wyciśnięty z dwóch cytryn. Zagotować i gotować na wolnym ogniu przez ok. min od momentu wrzenia. Następnie odcedzić płyn i dodać 2-3 łyżki miodu, w zależności od preferencji smakowych. Najlepiej przechowywać go w lodówce ok. 2-3 tygodni. Tak przygotowany syrop można wykorzystywać jako dodatek do herbaty lub spożywać w ilości 2 łyżek stołowych dziennie.
• Odwar z suszonych kwiatów: dwie-trzy łyżki suszonych kwiatów należy zalać jedną szklanką wody i ogrzewać do momentu wrzenia. Następnie gotować na wolniejszym ogniu, pod przykryciem, ok. 2 min. Odstawić na 10 min i przecedzić. Tak przygotowany napój można wypijać 2 razy dziennie po ok. pół szklanki.
• Syrop z owoców czarnego bzu: dojrzałe, dokładnie opłukane owoce bzu należy umieścić w garnku i stopniowo ogrzewać na niewielkim ogniu, stale mieszając. Kiedy puszczą sok rozetrzeć/rozgnieść na miazgę i z pomocą płóciennej ściereczki lub specjalnego filtra/sitka wycisnąć sok. Dodać cukier, gotować jeszcze przez kilka minut, do całkowitego rozpuszczenia a następnie rozlać do butelek – przechowywać w lodówce do 3 tygodni. Syrop można wykorzystywać jako dodatek do herbaty, a także spożywać samodzielnie (2-3 łyżki dziennie).

Do przygotowania jakichkolwiek produktów z owoców czarnego bzu należy wykorzystywać wyłącznie owoce dojrzałe.

Niedojrzałe zawierają bowiem glikozydy cyjanogenne, z których w organizmie powstaje toksyczny cyjanowodór (kwas pruski), zagrażający zdrowiu i życiu matki oraz dziecka. Dlatego konieczne jest zwrócenie uwagi na to aby wykorzystywać wyłącznie dojrzałe owoce.

Maliny w ciąży

Maliny (Rubi idaei fructus) – jedną z najczęściej stosowanych metod w przypadku wystąpienia objawów przeziębienia jest wykorzystanie soku z owoców malin. Rzeczywiście, wykazują one działanie wspomagające leczenie infekcji, zwłaszcza tych przebiegających z podwyższoną temperaturą ciała. Swoje właściwości maliny zawdzięczają dużej zawartości witaminy C wspierającej układ odpornościowy, olejków eterycznych o działaniu rozgrzewającym, a także kwasu salicylowego, który działa jak naturalna aspiryna. Co więcej, są źródłem cyjanidyny – niektóre badania pokazują, iż wykazuje ona silniejsze działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe niż aspiryna. Wykorzystanie owoców malin może przyczynić się do skrócenia czasu trwania przeziębienia oraz obniżenia gorączki.  Najłatwiejszym sposobem na wykorzystanie owoców malin w okresie przeziębienia jest samodzielne przygotowanie soku lub syropu (lub zakupienie gotowego, zwracając uwagę na to, aby składał się wyłącznie z malin i ewentualnie cukru) i wykorzystanie ich jako dodatek do herbaty, lub spożywanie samodzielnie ok. 3-4 łyżek dziennie.

• Sok z malin na przeziębienie w ciąży: najlepszym i najprostszym sposobem na przygotowanie soku z malin jest ich przeciśnięcie przez gazę lub wykorzystanie sokowirówki. Powstały sok należy rozlać do słoików i zawekować – po otwarciu przechowywać w lodówce ok. 3 tygodni. 

Należy pamiętać, iż opisane działanie dotyczy wyłącznie owoców, a nie liści maliny. Liście, również bardzo popularne w naturalnej medycynie, wpływają na odporność organizmu w niewielkim stopniu i nie będą tak skuteczne w leczeniu przeziębienia jak owoce. Co więcej, istnieją pewne badania mówiące o potencjalnym niebezpieczeństwie wynikającym ze spożywania liści maliny w ciąży – prawdopodobnie mogą powodować silne skurcze macicy oraz zwiększać ryzyko poronienia. Brakuje oficjalnych zaleceń dotyczących możliwości lub zakazu ich stosowania, jednak ze względów bezpieczeństwa rekomenduje się, aby kobiety z grupy wysokiego ryzyka poronienia unikały ich w jakiejkolwiek formie przez cały okres trwania ciąży. Wśród przyszłych mam, których ciąża przebiega w pełni prawidłowo, wypijanie jednej szklanki dziennie herbaty czy naparu z liści maliny nie powinno stanowić zagrożenia.

Czarna porzeczka

Czarna porzeczka (Ribes nigrum) – w tradycyjnej medycynie ludowej owoce czarnej stanowiły remedium na anginę oraz infekcje dróg oddechowych. Zgodnie z zaleceniami obecnej fitoterapii ich stosowanie zapobiega wystąpieniu oraz wspomaga leczenie grypy i przeziębienia – sok z owoców czarnej porzeczki bywa nazywany naturalną bronią przeciwko wirusom. Swoje właściwości porzeczka zawdzięcza  między innymi wysokiej zawartości witaminy C  – jedna garść tych owoców pokrywa ok. 250% procent dziennego zapotrzebowania. Co więcej, dostarcza związków aktywnych tj. Antocyjany i kwasy fenolowe, które działają  przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, a także wspomagają organizm w regeneracji po chorobie. W celu wzmocnienia odporności zaleca się spożywanie ok. jednej garści owoców czarnej porzeczki w ciągu dnia, a w okresie jesienno-zimowym, kiedy dostępność świeżych owoców jest ograniczona, najlepiej wspomóc się sokiem z czarnej porzeczki przygotowanym w domu, lub zakupionym w aptece, czy sklepie ze zdrową żywnością. Sok ten można spożywać samodzielnie oraz w formie dodatku do rozgrzewającej herbaty. Najprawdopodobniej wysoka temperatura nie wpływa na pogorszenie jego właściwości i zmniejszenie ilości większości prozdrowotnych składników.

Co prawda, powoduje straty witaminy C jednak uważa się, iż jej pierwotna zawartość w soku porzeczkowym jest na tyle wysoka, iż nawet po dodatku do herbaty będzie w stanie spełnić swoją rolę i wspomóc pracę układu odpornościowego. W celach profilaktycznych i leczniczych korzystnie jest, aby całkowita ilość soku wypitego w ciągu dnia wynosiła ok. pół szklanki.

Dzika róża

Owoce dzikiej róży to najbogatsze źródło witaminy C spośród wszystkich roślin rosnących i uprawianych w Polsce. Co więcej zawiera antyoksydanty, wspomagające jej działanie, a także wpływające na odporność i zdolność organizmu do regeneracji podczas infekcji. Roślina ta jest również źródłem galaktolipidu GOPO, który prawdopodobnie działa silnie przeciwzapalnie i przeciwdrobnoustrojowo. Sok i syrop z dzikiej róży stanowią idealne antidotum na przeziębienie, mogą być też stosowane profilaktycznie w okresie jesienno-zimowym. Owoce są dość twarde dlatego samodzielne przygotowanie soków czy syropów bez odpowiedniego sprzętu może być bardzo trudne i czasochłonne, dlatego można wspomóc się gotowymi preparatami dostępnymi w supermarketach i sklepach ze zdrową żywnością, zwracając uwagę, aby w składzie kupowanego produkty znajdowały się wyłącznie owoce dzikiej róży oraz ewentualnie cukier.

• Sok z dzikiej róży: świeże owoce dzikiej róży należy obrać z szypułek i dokładnie opłukać. Do przygotowania 1,5 litra soku należy zalać ok. 1,5-2 kg owoców 1 l wrzącej wody. Całość podgrzewać pod przykryciem na wolnym ogniu przez ok. 15 min, a następnie odcedzić. W zależności od indywidualnych preferencji można dodać cukier. Tak przygotowany sok należy zawekować w szklanych butelkach lub słoikach, a po otwarciu przechowywać w lodówce nie dłużej niż 3 tygodnie.

Czosnek na przeziębienie w ciąży

Czosnek (Allium sativum) –od wieków stosowany jest jako przyprawa i dodatek do potraw wzmacniający i poprawiający ich smak. Prawdopodobnie jest również jedną z pierwszych roślin wykorzystywanych w lecznictwie – jego właściwości zdrowotne były znane i wykorzystywane już w starożytnej Grecji i Egipcie, a wykorzystanie czosnku w chorobie przeziębieniowej i infekcjach górnych dróg oddechowych opisywał Hipokrates. W ludowej medycynie chińskiej oraz indyjskiej czosnek stosowano jako lek na gorączkę oraz uogólnione stany zapalne. Obecnie wiadomo, iż swoje lecznicze właściwości czosnek zawdzięcza głównie dwóm związkom – allininie i allicynie, które działają przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, przeciwgrzybiczo oraz poprawiają odporność.

Często nazywany jest „naturalnym antybiotykiem” zwłaszcza w stosunku do bakterii wywołujących stany zapalne dróg oddechowych oraz anginę – jego wykorzystanie jest skuteczne zarówno w profilaktyce, jak i wspomaganiu ich leczenia. Działanie antywirusowe czosnku jest prawdopodobnie nieco niższe niż bakteriobójcze, jednak badania pokazują iż substancje w nim zawarte mogą wykazywać aktywność w stosunku do wirusów grypy. Czosnek ma także potwierdzony silny wpływ antyoksydacyjny na organizm – sprzyja regeneracji komórek i tkanek uszkodzonych podczas procesu chorobowego.

Czosnek najlepiej spożywać na surowo, ponieważ nawet krótkotrwała obróbka termiczna może spowodować rozkład związków odpowiedzialnych za jego korzystne działanie.

W profilaktyce i leczeniu przeziębień można wykorzystać go na jeden z następujących sposobów:

• Syrop czosnkowy: kilka drobno posiekanych lub przeciśniętych przez praskę ząbków czosnku należy umieścić w słoiku lub szklanej butelce. Dodać wyciśnięty sok z jednej dużej cytryny oraz 2-3 łyżki miodu. Następnie zalać wszystko letnią (nie gorącą!) wodą (0,5-1 szklanka) i odstawić na jeden lub dwa dni w ciemne i chłodne miejsce. Proporcje składników można dowolnie modyfikować w zależności od preferencji smakowych. Tak podany syrop można spożywać profilaktycznie w dawce 1 łyżki stołowej dziennie, lub w przypadku przeziębienia – 2 łyżki w ciągu doby. Syrop należy przechowywać w lodówce – czas przydatności do spożycia może wynosić nawet do 2 miesięcy.
• Kanapka z czosnkiem: kromkę pieczywa posmarować masłem lub dobrej jakości margaryną i nałożyć cienko pokrojone plasterki ząbków czosnku (ok. 2-3 ząbków na jedną kromkę). Można posypać siekaną natką pietruszki dla zneutralizowania ostrego smaku oraz dodatkowej porcji witaminy C.

• Mleko z czosnkiem: szklankę mleka przelać do rondelka i podgrzać. Dodać starty lub przeciśnięty przez tarkę czosnek i gotować na umiarkowanym ogniu ok. 2-3 minut. Następnie dodać jedną lub dwie łyżeczki miodu, w zależności od preferencji smakowych. Tak przygotowany napój należy wypić od razu po przygotowaniu, póki jest ciepły.
• Napój czosnkowo-cytrynowy: wycisnąć sok z jednej cytryny i dodać przeciśnięty przez praskę czosnek (ząbek lub dwa, w zależności od preferencji). Dodać 2-3 łyżeczki miodu i ok. 200 ml ciepłej wody. Dokładnie wymieszać i wypić od razu po przygotowaniu.

Chrzan pospolity

Chrzan pospolity (Armoracia rusticana) – produkt ten, wykorzystywany od wielu pokoleń, nazywany jest naturalnym antybiotykiem oraz cudem fitoterapii. W medycynie ludowej wykorzystywany był jako środek wykrztuśny, przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy, a także obniżający gorączkę. Za jego właściwości rozgrzewające, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, wykrztuśne oraz napotne najprawdopodobniej odpowiadają związki zwane fitoncydami, obecne w korzeniu chrzanu. Jego stosowanie pomaga zwalczać katar i kaszel, wspomaga leczenie zapalenia zatok, zapobiega i łagodzi objawy większości infekcji wirusowych i bakteryjnych. Jest również jednym z najskuteczniejszych sposobów na udrożnienie zatkanego nosa. W warunkach domowych najlepiej wykorzystać chrzan do przygotowywania naparów, a także jako dodatek do kanapek czy dań głównych.

• Napar z chrzanu (na katar i zatkany nos): świeży korzeń chrzanu (ilość wedle uznania i indywidualnej tolerancji ostrego smaku) zetrzeć na tarce oraz wymieszać z sokiem z jednej cytryny. Rozcieńczyć wodą oraz wypić od razu po przygotowaniu. Już pół szklanki takiego naparu może okazać się skuteczne w udrożnianiu zatkanego nosa, zmniejszeniu kataru i kaszlu. Podczas silnego przeziębienia zaleca się wypijanie ok. 2 szklanek dziennie.
• Kanapka z tartym chrzanem: pieczywo posmarować masłem bądź margaryną i dodać starty na tarce korzeń chrzanu. Aby nieco złagodzić jego ostry smak, można dodać plaster sera, wędliny lub warzyw.

Imbir na przeziębienie w ciąży

Lecznicze właściwości imbiru znane były już w dawnej, ludowej medycynie indyjskiej oraz arabskiej, gdzie wykorzystywano go nie tylko jako dodatek i przyprawa do posiłków, ale również jako lek na większość infekcji i chorób. Imbir posiada potwierdzone działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwgorączkowe. Co więcej, hamuje namnażanie bakterii i wirusów w organizmie, działa rozgrzewająco i wykrztuśnie, wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe. Hamuje namnażanie wirusów i bakterii, działa rozgrzewająco, wykrztuśnie, wzmacnia układ odpornościowy. Jest to wynikiem dużej zawartości gingerolu w kłączach imbiru – niektóre badania sugerują, iż posiada silniejsze właściwości i jest skuteczniejszy niż aspiryna.

Podczas przeziębienia imbir można stosować jako dodatek do potraw, zjadać na surowo, a także wykorzystać do przygotowywania rozgrzewających naparów i syropów:

• Napar z imbiru na przeziębienie w ciąży: imbir zetrzeć na tarce i zalać wrzątkiem. Odstawić pod przykryciem do lekkiego ostygnięcia. Następnie dodać miód i sok z cytryny. Wypić od razu po przygotowaniu. Podczas przeziębienia zaleca się wypijanie 2-3 szklanek imbirowego naparu, w celach prewencyjnych w okresach jesienno-zimowych wystarczy jedna szklanka. 
• Syrop z imbiru: imbir obrać i pokroić w plasterki. Włożyć do rondelka i zasypać warstwą cukru. Gdy puści sok zalać wodą i zagotować – gotować na wolnym ogniu ok. 30 min, co jakiś czas mieszając. Zawekować, a po otwarciu przechowywać w lodówce około 2 tygodni. Odstawić na noc pod przykryciem, rano przecedzić. Taki syrop można spożywać samodzielnie (2 łyżki stołowe dziennie), lub jako dodatek do herbaty.
• Dodatek do herbaty: do ulubionej, gorącej herbaty należy wkroić kilka plastrów imbiru lub przecisnąć przez praskę. Wysoka temperatura nie powoduje zmniejszenia jego prozdrowotnych właściwości wspomagających leczenie przeziębienia.

Cebula

Cebula (Allium cepa) – to jedno z najpopularniejszych w polskiej kuchni warzyw, wykorzystywane jest od pokoleń w walce z wieloma problemami zdrowotnymi, w tym z przeziębieniem, katarem i infekcjami dolnych i górnych dróg oddechowych. Zawiera szereg substancji tj. związki alkilowe, witamina C, kwercetyna, flawonoidy działających bakteriobójczo oraz przeciwwirusowo, a także wykrztuśnie i rozgrzewająco. W warunkach domowych na co dzień w celach profilaktycznych cebulę można wykorzystać jako dodatek do przygotowywanych dań obiadowych, czy kanapek.

Jeśli pojawią się objawy przeziębienia warto wspomóc się syropem z cebuli:

• Syrop z cebuli w ciąży: dwie duże cebule umyć, obrać i pokroić w plastry. Układać w wysokim, szklanym naczyniu na zmianę warstwę cebuli, następnie zasypać warstwą cukru. Odstawić na kilka godzin (najlepiej na całą noc), żeby puściła sok. Tak przygotowany syrop należy pić w ilości 2-3 łyżek stołowych dziennie w trakcie przeziębienia oraz 1 łyżkę dziennie w okresie zimowym w celach profilaktycznych. Najlepiej przechowywać go w lodówce, lub chłodnym zaciemnionym miejscu ok. 3 tygodni

Burak

Burak zazwyczaj nie jest kojarzony z profilaktyką i leczeniem przeziębienia, jednak jego wykorzystanie może być świetnym rozwiązaniem dla osób, które nie są w stanie spożywać syropu z cebuli ze względu na charakterystyczny i intensywny smak oraz zapach. Swoje działanie zawdzięcza barwnikom (betaniny), które nadają mu kolor a jednocześnie wspierają odporność organizmu i stymulują jego pracę w okresie przeziębieniowym oraz podczas infekcji. Działają przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie oraz wykrztuśnie. Syrop z buraka można przygotować podczas występowania uporczywego kaszlu, zwłaszcza mokrego, przebiegającego z trudną do odkrztuszenia wydzieliną.

• Syrop z buraka: 2 duże buraki drobno posiekać lub zetrzeć na tarce. Przełożyć do szklanego słoika i zasypać 2-3 łyżkami cukru. Odstawić na 24 godziny, pod przykryciem. Można dodać sok z cytryny, czosnek, lub imbir. Tak przygotowany syrop można pić kilka razy dziennie (optymalnie 3 łyżki), najlepiej jak tylko pojawią się pierwsze objawy przeziębienia i kaszel. Należy przechowywać go w lodówce, zdatność do spożycia zachowuje zazwyczaj ok. 2 tygodni. 

Rumianek w ciąży

Rumianek (Chamomillae anthodium) – mimo, iż przez większość osób kojarzony jest z działaniem uspokajającym i wyciszającym, rumianek, a zwłaszcza koszyczek rumianku, zawierają wiele cennych, prozdrowotnych substancji. Najważniejsze z nich to alfa-bisabolol, chamazulen oraz apigenina, które wykazują silne właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Dzięki nim, wypijanie naparów z rumianku może przynosić ulgę w stanach zapalnych gardła oraz górnych dróg oddechowych, a także zmniejszać nasilenie kataru. Do przygotowania tego napoju można wykorzystać gotowe herbaty rumiankowe lub samodzielnie przyrządzić napar. Korzystne może być jego wypijanie przed pójściem spać – ze względu na właściwości uspokajające może pomóc w zaśnięciu i poprawić czas trwania i jakość snu, co jest szczególnie istotne w stanach obniżonej odporności.

• Napar z rumianku: jedną łyżkę suszonych koszyczków rumianku należy zalać szklanką wrzącej wody. Przykryć naczynie i odstawić na 15-20 min. Następnie przecedzić i wypić. Taki napar, w przypadku przeziębienia można spożywać 2-3 razy dziennie.
• Rumianek – inhalacje na przeziębienie w ciąży: napar przygotowany według powyższych wskazówek można wykorzystać również do inhalacji, które będą miały działanie łagodzące oraz zmniejszające katar. Należy pochylić się nad gorącym naparem, przykryć głowę np. Ręcznikiem i wdychać opary przez około 5-10 min.

Melisa lekarska

Melisa (Melissa officynalis) – podobnie jak rumianek, najczęściej kojarzona jest głównie jako środek uspokajający. Posiada jednak szereg innych właściwości, wynikających z dużej zawartości związków czynnych w jej liściach – cytral i cytronelal działają przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo, kwasy fenolowe zmniejszają stan zapalny, a śluzy działają ochronnie na błony śluzowe gardła i górnych dróg oddechowych. Wykorzystanie melisy podczas przeziębienia może przyczynić się do skrócenia czasu trwania infekcji, a także złagodzenia jej przebiegu.

W tym celu można wykorzystać gotowe herbaty z melisą lub przygotować domowy napar:

• Napar z melisy: jedną łyżkę suszonej melisy lub kilka listków świeżej zalać gorącą wodą i odstawić pod przykryciem na 20-25 min. Wypić od razu po przygotowaniu.

Cynamon cejloński

Cynamon cejloński, oprócz powszechnie znanych walorów smakowych, posiada również właściwości lecznicze. Niestety w większości sklepów najczęściej dostępny jest cynamon cassia o bardzo podobnym wyglądzie, identycznym smaku, jednak zupełnie innych właściwościach. Kupując cynamon mielony rzadko kiedy można być pewnym co do jego gatunku, dlatego najlepszym wyborem będzie cynamon w laskach (ewentualnie mielony ze sprawdzonych sklepów ze zdrową żywnością, który na opakowaniu będzie miał jasną informację odnośnie gatunku). Laski cynamonu cejlońskiego są cieńsze, a przede wszystkim kilkuwarstwowe – jest to najprostszy sposób na odróżnienie dwóch gatunków cynamonu. 

Cynamon cejloński jest przyprawą o działaniu rozgrzewającym, dlatego dobrze sprawdzi się w przypadku gorączki i występowania dreszczy – cassia niestety nie posiada takich właściwości. W leczeniu przeziębienia, najlepiej wykorzystać cynamon do przygotowania napoju z mlekiem, cynamonem i miodem (proporcje wedle uznania i preferencji smakowych). Taka kuracja działa rozgrzewająco i napotnie, łagodzi bóle gardła, katar oraz udrażnia zatkany nos. Korzystnie jest spożywać taki napój przed snem – ułatwia zasypianie, a odpowiednia ilość snu jest niezbędna do prawidłowej regeneracji i odporności organizmu. Laski cynamonu można dodać również do rozgrzewającej herbaty np. z imbirem – wysoka temperatura nie powoduje zmniejszenia jego prozdrowotnych właściwości.

Czarnuszka

Czarnuszka od wieków nazywana jest panaceum na wszystkie choroby poza śmiercią, a w starożytnym Egipcie nazywana była złotem faraonów. Współczesna nauka potwierdza jej korzystne działanie, szczególnie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe. Regularne spożywanie nasion czarnuszki i oleju wzmacnia odporność, zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji oraz skraca czas trwania choroby. Obecne w czarnuszce związki aktywne oddziałują na układ odpornościowy, stymulując produkcję komórek odpowiedzialnych za zwalczanie patogenów. Do najważniejszych z nich należą saponiny działające przeciwbólowo, hederakozyd wspomagający leczenie kaszlu oraz tymochinon o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Podczas przeziębienia i w okresie jesienno-zimowym warto wykorzystać nasiona lub olej czarnuszki jako dodatek do kanapek, sałatek, zup, czy dań głównych w ilości ok. 2 łyżek dziennie.

Tymianek

Specjaliści medycyny ludowej od wieków zalecają stosowanie tymianku w przypadku nieżytu górnych dróg oddechowych, zapalenia oskrzeli, czy uporczywego kaszlu. Roślina ta sprawdza się zwłaszcza w przypadku kaszlu mokrego – zawarty w niej tymol ma działanie wykrztuśne i umożliwia odkrztuszanie zalegającej wydzieliny. Kobiety w ciąży, w trakcie przeziębienia mogą przygotowywać samodzielnie napary tymianku, jednak nie zaleca się im stosowania olejków tymiankowych, dostępnych w wielu aptekach i sklepach zielarskich. Stężenie w nich tymolu i innych olejków eterycznych jest na tyle wysokie, iż może szkodliwie oddziaływać na płód. Kwestia ta jest jednak niejednoznaczna, a ze względów bezpieczeństwa lepiej stosować wyłącznie samodzielnie przygotowane napary.

• Napar z tymianku: łyżkę stołową ziela tymianku zalać ok. 300 ml wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na 15 min. Następnie zdjąć przykrywkę i odczekać jeszcze 10-15 min. Następnie przecedzić napar i wypić – w ciągu dnia nie należy wypijać więcej niż jednej szklanki naparu. 

Bazylia pospolita

Bazylia pospolita (Ocimum basilicum L.) – to jedna z najpopularniejszych i najczęściej wykorzystywanych przypraw, jednak niewiele osób zdaje sobie sprawę z jej leczniczych właściwości. Liście bazylii (świeże i suszone) są bogactwem składników mineralnych oraz związków polifenolowych o silnym działaniu przeciwzapalnym i wspomagającym regenerację oraz odporność organizmu. Najważniejszą czynną substancją bazylii jest olejek eteryczny, nadający jej aromatyczny zapach, a jednocześnie dostarczający związków tj. linalol o działaniu przeciwzapalnym, eugenol działający przeciwbólowo oraz estragol o działaniu przeciwbakteryjnym i prawdopodobnie przeciwwirusowym. Związki te wykazują również działanie wykrztuśne oraz napotne, co jest korzystne w przypadku występowania uporczywego kaszlu oraz wysokiej temperatury. Podczas przeziębienia czy grypy stosowanie naparów czy herbatek z bazylii działa rozgrzewająco i pozwala się wypocić, a także usunąć nadmiar śluzu z dróg oddechowych. W świeżym zielu bazylii zawartość olejku wynosi ok. 0,5% natomiast w suszonym ok. 1,5%. Ilości te uważane są za wystarczające do wywołania efektu wzmacniającego odporność i łagodzącego objawy przeziębienia, a jednocześnie bezpieczne dla kobiet w ciąży. Popularne w ostatnim czasie wyekstrahowane olejki z bazylii dostępne w aptekach i sklepach zielarskich, ze względu na bardzo duże stężenie związków czynnych, nie są polecane kobietom w ciąży. Bezpieczeństwo ich spożycia w tak dużych ilościach jest kontrowersyjne, ze względu na pojawiające się doniesienia odnośnie możliwości ich kancerogennego i teratogennego wpływu, a także wywoływania silnych skurczów macicy. Stosowanie świeżych i/lub suszonych liści bazylii w formie dodatków do potraw oraz przyrządzania naparów jest bezpieczna i nie stanowi powodu do obaw. Żucie świeżych liści łagodzi kaszel.

• Herbatka z bazylii: kilka świeżych liści lub łyżeczkę suszonych należy zalać gorącą wodą i parzyć ok. 5 min pod przykryciem. Następnie przecedzić i wypić od razu po przygotowaniu. W ciągu dnia można wypijać 1-2 szklanki naparu.

Pigwa

Owoc ten często bywa nazywany polską cytryną. Mimo iż jej działanie w prewencji i leczeniu przeziębienia nie zostało naukowo potwierdzone, od pokoleń używana była w ramach leczenia kaszlu i przeziębienia. Najprawdopodobniej swoje działanie zawdzięcza wysokiej zawartości witaminy C oraz A, które są kluczowe dla prawidłowej pracy układu odpornościowego oraz zwalczania drobnoustrojów. Dostarcza również sporych ilości polifenoli o działaniu przeciwzapalnym. 

• Syrop z pigwy na kaszel: pigwę (ok. 1 kg) dokładnie umyć, pokroić w ćwiartki i usunąć gniazda nasienne. Tak przygotowany owoc pokroić w cienkie plastry. W słoiku ułożyć warstwę plastrów owoców i zasypać łyżką cukru – kontynuować układanie warstwami do wypełnienia słoika, co jakiś czas dociskając owoce aby puściły sok. Słoik przykryć lnianą szmatką lub ściereczką i odstawić na 4 dni w chłodne miejsce, codziennie dociskając owoce i dosypując świeżą warstwę cukru. Gdy sok przykryje owoce należy dokładnie zakręcić słoiki i przechowywać w lodówce ok. 2-3 tygodniu lub zawekować. Syrop można spożywać w ilości 2-3 łyżek dziennie lub jako dodatek do herbaty, najlepiej już podczas pierwszej doby od wystąpienia kaszlu.

Daktyle

Daktyle są dobrym źródłem salicylanów, dzięki czemu działają jak naturalna aspiryna. W medycynie ludowej znajdują zastosowanie jako środek przeciwbólowy oraz przeciwzapalny, zmniejszający gorączkę oraz niwelujący kaszel i katar. Można spożywać je samodzielnie w formie przekąski (zarówno świeże, jak i suszone), a także przygotować odwar, który może być pomocny w rozrzedzeniu zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, złagodzeniu bólu gardła, kataru i kaszlu.

• Odwar z daktyli: daktyle świeże lub suszone należy zalać letnią wodą i odstawić na ok. 15-30 min. Następnie odcedzić owoce, pokroić w drobniejsze cząstki, umieścić w garnku ze świeżą wodą i zagotować. Gotować ok. 20 min pod przykryciem, mieszając co jakiś czas. Odstawić do ostygnięcia i wypić od razu po przygotowaniu. 

Propolis

Propolis, to nazwa pochodząca z języka greckiego, określająca kit pszczeli. Od wieków wykorzystywany jest jako środek wzmacniający ogólną odporność organizmu, działający przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Posiada ponad 300 substancji aktywnych, dzięki czemu ma działanie immunostymulujące, przeciwzapalne, regenerujące i poprawiające witalność. Niektóre badania sugerują, iż posiada aktywność w stosunku do wirusów grypy, przez co jego stosowanie może zmniejszać ryzyko zachorowania i łagodzić przebieg choroby. Propolis dostępny jest w większości sklepów ze zdrową żywnością, a także bezpośrednio u wielu pszczelarzy. Podczas przeziębienia najlepiej wykorzystać go jako dodatek do herbat, czy naparów z innych opisanych wyżej ziół i roślin w ilości ok. 2 łyżeczek dziennie.

Produkty, o których brakuje wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa spożycia w trakcie ciąży

Poniżej opisane produkty, spożywane jedynie sporadycznie podczas przeziębienia, nie dłużej niż 4-5 dni, w większości przypadków będą w pełni bezpieczne. Kobiety w ciąży o dużym ryzyku poronienia czy porodu przedwczesnego nie powinny ich stosować, a jeśli przyjmowane są na stałe jakiekolwiek leki należy skonsultować się z lekarzem.

Szałwia lekarska

Szałwia lekarska (Salvia officinalis) – od tysiącleci wykorzystywana jest jako roślina lecznicza. Już w czasach starożytnych opisano jej korzystne działanie w leczeniu gorączki, przeziębienia, czy bólów gardła w przebiegu grypy lub anginy. Jej właściwości wynikają z obecności dużej zawartości witamin i składników mineralnych w liściach szałwii, a także obecności związków diterpenowych, które mają potwierdzone działanie przeciwwirusowe. 

• Napar z szałwii do picia: najlepszym sposobem na wykorzystanie szałwii jest przygotowanie naparu samodzielnie (z 1-2 łyżek liści i 200 ml gorącej wody) lub wykorzystując gotowe herbatki dostępne do kupienia w aptekach i większości sklepów. Wypijanie tych napojów w ilości 1 szklanki dziennie może przyczynić się do obniżenia gorączki oraz skrócenia czasu trwania infekcji.
• Napar z szałwii do płukania gardła: jeśli kobiecie towarzyszy ból lub uczucie drapania w gardle można zastosować płukanie gardła ciepłym naparem z szałwii (1-2 razy dziennie) przygotowanym według powyższych wskazówek. 

Do jednego zaparzenia naparu nie zaleca się wykorzystywania więcej niż 15 g liści szałwii. Wynika to z obecności w nich tujonu – związku, który spożyty w nadmiarze może zaburzać funkcje układu nerwowego, a u kobiet w ciąży powodować skurcze macicy.

Przygotowując napary należy pamiętać o nieprzekraczaniu 15 g (optymalną ilością do przygotowania szklanki naparu jest 8-10 g) oraz wypijaniu nie więcej niż jednej szklanki dziennie.

Biedrzec anyż

Biedrzec anyż (Pimpinella anisum) – początki jego wykorzystania w lecznictwie szacuje się na ponad 4000 lat wstecz. Nasiona zawierają wiele substancji ułatwiających odkrztuszanie oraz oczyszczanie dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny, dlatego ich wykorzystanie jest szczególnie polecane w leczenie kaszlu i kataru. 

• Napar z biedrzeńca: jedną łyżkę drobno rozdrobnionych nasion należy zalać połową szklanki gorącej wody i wypić od razu po przygotowaniu. Taką ilość naparu można wypijać raz dziennie podczas trwania przeziębienia.

Podbiał pospolity

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L) – znany jest ze swoich właściwości wykrztuśnych oraz łagodzących kaszel – przyczynia się do rozrzedzenia zalegającej wydzieliny w drogach oddechowych i pobudza ruchy rzęsek ułatwiając ich usunięcie. Obecne w roślinie flawonoidy, garbniki, związki śluzowe oraz fenolowe działają nie tylko wykrztuśnie, ale też przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie oraz osłonowo na błony śluzowe gardła. Wskazania do stosowania podbiału to przede wszystkim bóle i podrażnienia gardła, kaszel oraz stany zapalne górnych dróg oddechowych.

• Napar z suszu podbiału: podczas przeziębienia można zastosować napar z suszu podbiału przygotowany w wyniku zalania dwóch łyżek suszu 200 ml gorącej wody. Taki napar można wypijać raz dziennie podczas trwania przeziębienia. 

Dostępne w aptekach preparaty zawierające podbiał należy stosować wyłącznie po konsultacji z lekarzem. 

Porost islandzki

Porost islandzki (Cetraria islandica)– od wieków stosowany jest w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, stanach zapalnych gardła, oskrzeli czy krtani. Ma potwierdzone właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe oraz osłonowe na błony śluzowe. Poleca się jego stosowanie podczas kaszlu, ze względu na działanie wykrztuśne, oraz w przypadku podrażnień błony śluzowej gardła. Na rynku można kupić ziele suszone, które następnie można wykorzystać do przygotowania odwaru.

• Odwar z porostu islandzkiego: 1 łyżeczkę ziela wsypać do garnuszka, zalać szklanką wody i gotować ok. 15 min od zagotowania. Przecedzić i pić jedną szklankę dziennie nie dłużej niż przez 5 kolejnych dni. 

Pędy sosny

Preparaty z pędów sosny wykazują działanie pomocnicze w leczeniu infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych. Działają przeciwzapalnie, antyseptycznie oraz łagodząco na błony śluzowe, a także zmniejszają kaszel i katar.

W warunkach domowych, można wykorzystać je do przygotowania syropu:

• Syrop z sosny: pędy sosny należy dokładnie opłukać i pokroić na mniejsze kawałki. Ułożyć w słoiku na zmianę warstwy sosny i cukru/miodu. Całość dokładnie ugnieść. Spożycie syropu nie powinno przekraczać 1 łyżki raz dziennie podczas przeziębienia. Przechowywany powinien być w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu, po otwarci zachowuje ważność przed około 3-4 tygodnie. 

Kora wierzby

Kora wierzby (Salicis cortec)– w całej historii tradycyjnej medycyny polecana jest jako środek przeciwgorączkowy. Niektóre badania farmakologiczne i toksykologiczne podają, iż zastosowanie kory wierzby ma podobną skuteczność do aspiryny w leczeniu grypy i przeziębienia przebiegających z podwyższoną temperaturą ciała, a jednocześnie znacznie mniej skutków ubocznych. Podczas choroby przyszłe mamy mogą przygotować napar z wierzby i wypijać go podczas gorączki, nie częściej niż 2 szklanki na dobę i nie dłużej niż 3 dni.

Napar z kory wierzby: jedną łyżkę kory wierzby należy zalać 250 ml wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na co najmniej 30 min. Wypić po przecedzeniu.

Przetacznik leśny

Przetacznik leśny (Veronica officinalis) – lecznicze właściwości przetacznika wykorzystywały głównie plemiona indiańskie w Ameryce Północnej. Ma potwierdzone działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Pomocny jest w leczeniu nieżytów dróg oddechowych, jego napar łagodzi kaszel i ułatwia odkrztuszanie wydzieliny. Kobiety w ciąży mogą wykorzystać go do przygotowywania naparów i spożywać w ilości ½-1 szklanki dziennie.

• Napar z przetacznika: 2-3 łyżki rozdrobnionego ziela przetacznika zalać szklanką gorącej wody i parzyć pod przykryciem 20-25 min. 

Pelargonia afrykańska

Pelargonia afrykańska (Pelargonium sidoides) – roślina ta pochodzi z Afryki Południowej, gdzie od wieków wykorzystywana jest w celach leczniczych. Ostatnimi laty, zyskuje coraz większą popularność w Europie, również w Polsce. Korzeń pelargonii afrykańskiej zawiera szereg czynnych substancji tj. kumaryny, katechiny, prodelifinidyny. Udowodniono jej działanie przeciwbakteryjne (hamuje przyleganie bakterii do błony śluzowej dróg oddechowych), przeciwwirusowe (hamuje ich namnażanie i rozprzestrzenianie w organizmie), immunomodulujące (stymuluje organizm do walki z drobnoustrojami). Jej stosowanie może przyczynić się do skrócenia czasu trwania przeziębienia, a szybkie wdrożenie zmniejszyć prawdopodobieństwo skorzystania z leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Pelargonię afrykańską można zakupić w formie suszu do przygotowywania naparów lub gotowego syropu. Dzienne spożycie powinno być zgodne z tym zalecanym przez konkretnego producenta.

• Napar z pelargonii: łyżkę suszonego ziela pelargonii afrykańskiej należy zalać szklanką gorącej wody, odstawić pod przykryciem na ok. 5-10 min i wypijać nie częściej niż raz dziennie. 

Lipa drobnolistna

Lipa drobnolistna (Tilia cordata) – kwiaty lipy to jedne z tradycyjnych lekarstw wykorzystywanych w medycynie ludowej. Pierwotnie stosowano ją do leczenia wyłącznie migrenowych bólów głowy, coraz częściej wykorzystywana jest jednak we wspomaganiu leczenia przeziębienia, grypy, infekcji górnych dróg oddechowych i gorączki. Swoje działanie zawdzięcza dużej zawartości związków flawonoidowych, tylirozydu oraz olejków eterycznych działających napotnie, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie.

Kobiety ciężarne mogą z powodzeniem wykorzystać napary z kwiatostanów lipy:

• Napar z kwiatów lipy: 1-2 łyżki suszonych kwiatów należy zalać gorącą wodą i odstawić pod przykryciem na 20-25 min. Przecedzić i wypić – działanie obniżające gorączkę można zaobserwować po wypiciu dwóch szklanek dziennie.

Oliwka europejska

Oliwka europejska (Olea europaea) – to jedna z najstarszych roślin uprawnych, szeroko wykorzystywanych w lecznictwie. Zawarta w niej oleuropeina działa przeciwdrobnoustrojowo, przeciwzapalnie, dlatego stosowanie naparów z jej liści może być korzystne w leczeniu przeziębień, stanów podgorączkowych, infekcji bakteryjnych i wirusowych. Najlepiej zacząć je stosować w ciągu pierwszych 48 godzin od wystąpienia objawów. Gotowe mieszanki suszu można zakupić w większości sklepów zielarskich – przygotowując z nich napary należy ściśle przestrzegać instrukcji producenta.

Lukrecja

Lukrecja (Glycyrrhiza) – korzeń lukrecji wykorzystywany jest w lecznictwie od 4000 lat. Jest źródłem wielu związków tj. flawonoidy działające przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie, a także kwasy lukrecjowy, glicyrytynowy prawdopodobnie odpowiedzialne za działanie wykrztuśne. Roślina ta jest powszechnie wykorzystywana we wspomaganiu leczenia kaszlu i nieżytów górnych dróg oddechowych i obecna w wielu aptecznych preparatach przeznaczonych dla osób z grypą czy przeziębieniem. Jednak ze względu na brak pewności co do bezpieczeństwa ich stosowania w trakcie ciąży, uważa się iż najlepiej samodzielnie przygotować napar z korzenia lukrecji oraz spożywać go wyłącznie w trakcie występowania kaszlu.

• Napar z korzenia lukrecji: 1 łyżeczkę posiekanego korzenia lukrecji zalać filiżanką zimnej wody i zagotować. Gotować pod przykryciem ok. 5 min. Przecedzić i wypić od razu po przygotowaniu. Tak przygotowany napar można pić raz dziennie i nie dłużej niż 5 dni.

Prawoślaz lekarski

 Prawoślaz lekarski (Althaea officinalis) – podstawowym, czynnym składnikiem korzenia prawoślazu lekarskiego są śluzy. Ich działanie polega na stymulacji regeneracji błony śluzowej gardła, podrażnionej przez przewlekły kaszel, zmniejszają także stan zapalny, rozrzedzają zalegającą wydzielinę i ułatwiają jej odkrztuszanie.

Korzeń prawoślazu można wykorzystać do przygotowania domowego syropu na kaszel:

• Syrop na kaszel z prawoślazu lekarskiego: 3 łyżki korzenia prawoślazu należy zalać ok. 700-800 ml wody i dodać łyżeczkę cynamonu. Gotować na bardzo małym ogniu przez minimum 40 minut, optymalnie jedną godzinę. Na koniec dodać 3 łyżki miodu i (opcjonalnie) łyżkę octu jabłkowego, podgrzewać jeszcze przez ok. 5 min. Tak przygotowany syrop można stosować w przypadku kaszlu w ilości ok. 3 łyżek dziennie samodzielnie lub jako dodatek do herbaty. Powinien być przechowywany w lodówce, po otwarciu przez około 3 tygodnie zachowuje swoją wartość. 

Złocień maruna

Złocień maruna (Tanacetum parthenium) – roślina ta zwana jest średniowieczną aspiryną, ponieważ odkryty w niej wieki temu związek – partenolid – wykazuje działanie przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe, zbliżone do tego obserwowanego po przyjęciu aspiryny. Roślina ta prawdopodobnie działa też przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Ziele złocienia można wykorzystać do przygotowania naparu, pomocnego w obniżaniu podwyższonej temperatury ciała:

• Napar ze złocienia: 1-2 łyżki świeżego ziela należy zalać szklanką wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na 20 min. Przy przeziębieniu przyjmować do 1 szklanki dziennie, nie stosować profilaktycznie i dłużej niż 3 dni.

Wrotycz pospolity

Wrotycz pospolity (Tanacetum Vulgare) – roślina ta charakteryzuje się bardzo bogatym składem chemicznym – zawiera kilkaset substancji czynnych m.in. laktony seskwiterpenowe, flawonoidy, kwasy organiczne, garbniki, które stymulują odporność organizmu, działają napotnie i przeciwgorączkowo. Prawdopodobnie są również skuteczne w hamowaniu rozwoju bakterii i wirusów oraz a stosowanie naparów z wrotyczu może skracać czas trwania przeziębienia o 2-3 dni.

• Napar wrotyczowy: 1 łyżkę stołową świeżego lub suszonego rozdrobnionego ziela zalać szklanką wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na ok. 30 min. Wypić od razu po przygotowaniu, nie przekraczając ilości jednej szklanki dziennie.
  

Forsycja

Forsycja (Forsythia Vahl) – w tradycyjnej medycynie chińskiej owoce i kwiaty forsycji wykorzystywane są w odtruwaniu organizmu, leczeniu zapaleń płuc i oskrzeli, a także obniżaniu gorączki usuwaniu toksyn z organizmu, powiększonych węzłów chłonnych, zaparć oraz ropni i wrzodów. Jest rośliną o największej zawartości rutyny – związku należącego do flawonoidów, który wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Kwiaty i owoce forsycji można wykorzystać do przygotowania herbat i naparów, jednak należy mieć na uwadze, iż brakuje jakichkolwiek danych dotyczących bezpieczeństwa ich przyjmowania i ewentualnej dawki/czasu trwania kuracji.

• Napar z forsycji: garść suszonych lub świeżych kwiatów należy zalać szklanką gorącej wody i parzyć pod przykryciem ok. 10-15 min. 

Kwiat chryzantemy

Chryzantema bywa nazywana kwiatem, który uzdrawia. Jej właściwości doceniane są głównie na Dalekim Wschodzie, gdzie uważana jest za sposób na długowieczność i zdrowie. Kwiaty chryzantemy są bogatym źródłem wielu witamin, składników mineralnych oraz związków o działaniu przeciwzapalnym, a przygotowane z nich napary od wieków wykorzystywane są jako zabezpieczenie przez infekcjami i osłabieniem odporności. Jednak, podobnie jak w przypadku forsycji brakuje rzetelnych informacji odnośnie ich bezpieczeństwa w trakcie ciąży, dlatego zaleca się ostrożność.

• Napar z kwiatów chryzantemy: 5-6 kwiatów chryzantemy należy zalać gorącą, ale nie wrzącą wodą. Odstawić na kilka minut, bez przykrycia. Wypić od razu po przygotowaniu.

Jakich ziół należy unikać w ciąży?

Istnieje wiele ziół i roślin pomocnych w leczeniu przeziębienia, jednak które nie mogą być stosowane przez przyszłe mamy ze względu na ich potwierdzone, szkodliwe działania.

Najważniejsze zioła zakazane w ciąży to:

• Aloes i senes – są niewskazane szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży, wykazują działanie genotoksyczne
• Boldo – zwiększa ryzyko poronienia, nawet u kobiet nie znajdujących się w grupie wysokiego ryzyka
• Jałowiec pospolity – ma stwierdzone działanie poronne, może powodować silne skurcze macicy we wczesnych etapach ciąży
• Mącznica lekarska – zwiększa ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego
• Żeń-szeń – zwiększa ryzyko nadmiernych krwawień oraz komplikacji w okresie okołoporodowym 
• Kora kruszyny – wykazuje silne działanie poronne

Powyższych ziół należy unikać na każdym etapie ciąży w jakiejkolwiek postaci. Szczególna ostrożność jest niezbędna podczas kupowania gotowych mieszanek ziołowych, czy herbat – często mogą zawierać ich dodatek.

Jak walczyć z przeziębieniem w ciąży – podsumowanie

Kobiety ciężarne w okresie przeziębienia mogą wykorzystać wiele domowych, w pełni naturalnych sposobów, które nie tylko przyczyniają się do skrócenia czasu jego trwania, ale również długofalowo wspomagają pracę układu immunologicznego zapobiegając kolejnym infekcjom. Przed zastosowaniem którejkolwiek z nich należy jednak upewnić się, iż wybrane zioła, czy produkty roślinne znajdują się w kategorii produktów bezpiecznych w trakcie ciąży, oraz czy nie istnieją jakiekolwiek przeciwwskazania do ich stosowania np. obarczenie ryzykiem poronienia, lub przedwczesnego porodu.