Czy mogę poprawić IQ dziecka będąc w ciąży?
IQ, czyli tzw. iloraz inteligencji, to wskaźnik odnoszący się do inteligencji intelektualnej, obrazujący sprawność umysłu. Oceniany jest na podstawie specjalistycznych testów, które mają formę krótkich zadań sprawdzających m.in. sprawność językową, skojarzeniową, analityczną i przestrzenną. Wiele przyszłych mam zastanawia się, czy może wpłynąć na IQ, a tym samym poprawić inteligencję swojego dziecka jeszcze na etapie ciąży. Okazuje się, że wiele podejmowanych codziennie zachowań może mieć bezpośredni wpływ na rozwój funkcji poznawczych w okresie płodowym i może warunkować sprawność umysłu dziecka w kolejnych latach życia. Jeśli zastanawiasz się co robić, a czego unikać aby poprawić IQ dziecka w ciąży koniecznie przeczytaj ten artykuł.
Spis treści
Co wpływa na inteligencję płodu?
Aby zadbać o inteligencję i wysokie IQ dziecka już na etapie życia płodowego, niezbędne jest zapewnienie prawidłowych warunków do rozwoju mózgu i układu nerwowego. Ma na to wpływ wiele czynników – zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. IQ dziecka w przyszłości może zależeć m.in. od diety i suplementacji stosowanej przez przyszłą mamę, jej aktywności fizycznej, narażenia na stres, czy przyjmowania używek.
Co jeść w ciąży aby dziecko było inteligentne?
Dieta rozwijająca inteligencję dziecka w ciąży powinna być urozmaicona, niskoprzetworzona oraz dostarczać wszystkich witamin i składników mineralnych w odpowiednich ilościach. Szczególny, pozytywny wpływ na IQ dziecka w przyszłości ma model diety śródziemnomorskiej, który już od wielu lat bywa nazywany najzdrowszym sposobem żywienia.
Dieta śródziemnomorska wspierająca rozwój mózgu i inteligencję dziecka w ciąży, powinna być oparta o różnorodne warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zwierzęce i roślinne źródła białka (mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych), a także produkty mleczne oraz tłuszcze roślinne.
Główne zalecenia, których warto przestrzegać to:
- Obecność warzyw i owoców w każdym posiłku. Codziennie warto uwzględnić minimum 3-4 porcje warzyw i 1-2 porcje owoców.
- Należy wybierać przede wszystkim pełnoziarniste, razowe produkty zbożowe. Powinny być obecne w każdym głównym posiłku.
- W każdym posiłku należy uwzględnić wartościowe źródła białka (chude mięso, ryby, jaja, strączki) oraz niewielki dodatek roślinnego tłuszczu.
- Każdego dnia należy spożywać minimum 2 porcje produktów mlecznych, najlepiej o obniżonej, procentowej zawartości tłuszczu.
- Ryby, w szczególności tłuste ryby morskie, należy jeść co najmniej 2 razy tygodniowo
- Warto ograniczyć czerwone mięso (zwłaszcza przetworzone) do 150-200 g na tydzień.
- Nasiona roślin strączkowych warto spożywać minimum 2 razy tygodniowo i wykorzystywać je jako zamiennik zwierzęcych źródeł białka.
- Głównym tłuszczem wykorzystywanym jako dodatek do potraw powinna być nierafinowana, tłoczona na zimno oliwa z oliwek.
- Warto ograniczyć sól do maksymalnie 5 g dziennie (1 łyżeczka). Warto zastąpić ją naturalnymi, świeżymi lub suszonymi przyprawami.
- Należy zadbać o ograniczenie cukru, zarówno tego dodanego samodzielnie w warunkach domowych, jak również obecnego w gotowych produktach. Cukier warto zastąpić ksylitolem lub erytrytolem.
Suplementy w ciąż a IQ dziecka
Dla inteligencji dziecka, oprócz prawidłowej diety, równie ważne jest przyjmowanie suplementów dedykowanych kobietom ciężarnym. Najważniejsze dla rozwoju mózgu, wykształcenia funkcji poznawczych, sprawności umysłowej oraz wysokiego IQ są jod, kwas foliowy oraz kwasy omega-3.
Jod
Jod to składnik pokarmowy, który znany jest głównie ze swoich funkcji wspierających pracę tarczycy oraz gospodarkę hormonalną. Tymczasem badania i obserwacje naukowe potwierdzają, że dzieci matek, które nie spożywały w okresie ciąży wystarczającej ilości jodu częściej mają niższy wskaźnik IQ, niż dzieci kobiet, które w ciąży dostarczały do organizmu odpowiednią ilość tego składnika. Dlatego, chcąc zadbać o prawidłowy rozwój dziecka i jego inteligencję w kolejnych latach życia, niezwykle ważne jest, aby dostarczać jego odpowiednich ilości. W okresie ciąży znacząco wzrasta zapotrzebowanie na jod przez co przyszłe mamy narażone są na jego niedobór bardziej niż populacja ogólna, a jego obecność w pożywieniu staje się niewystarczająca. Niezbędna jest więc suplementacja jodu od okresu prekoncepcyjnego do rozwiązania ciąży. Do najlepszych źródeł pokarmowych jodu zalicza się ryby morskie oraz produkty mleczne, jednak ze względu na zwiększone zapotrzebowanie, nawet ich częsta obecność w diecie wymaga dodatkowej suplementacji.
Kwas DHA – DHA
Kwas dokozaheksaenowy zaliczany jest do grupy kwasów tłuszczowych omega-3. Jest jednym z kluczowych składników zapewniających prawidłowy rozwój mózgu i całego układu nerwowego dziecka w życiu płodowym. Badania naukowe i obserwacje kliniczne jednoznacznie potwierdzają, że niedostateczne spożycie kwasu DHA w ciąży powiązane jest z obniżeniem funkcji poznawczych, niższym wskaźnikiem IQ oraz gorszą zdolnością uczenia się dzieci. Dlatego bardzo istotne jest dostarczanie go do organizmu razem z dietą i suplementami. Główne pokarmowe źródła kwasu dokozaheksaenowego to tłuste ryby morskie i owoce morza, które powinny być spożywane minimum 2 razy w tygodniu. Dodatkowo niezbędna jest suplementacja DHA w dawce minimum 250 mg dziennie. Suplementację najlepiej rozpocząć jeszcze w okresie prekoncepcyjnym i kontynuować przez cały czas trwania ciąży.
Kwas foliowy
Kwas foliowy, czyli witamina B9, znany jest przede wszystkim ze swojej roli jaką spełnia w profilaktyce wad cewy nerwowej, czyli stanowiącej początek dla rozwoju mózgu i rdzenia kręgowego. Dlatego wszystkim kobietom w ciąży i planującym ciąże zaleca się jego suplementację. Jest ona kluczowa zwłaszcza w pierwszym trymestrze, kiedy rozwój i różnicowanie układu nerwowego mają najintensywniejszy przebieg. Okazuje się jednak, że kontynuacja suplementacji kwasu foliowego przez wszystkie 9 miesięcy ciąży może wiązać się z wyższym poziomem IQ u dzieci, w porównaniu z dziećmi kobiet, które w ciąży nie suplementowały kwasu foliowego lub robiły to tylko w pierwszym trymestrze. Dlatego, warto wprowadzić suplementację kwasu foliowego na cały okres ciąży, a dodatkowo zadbać o codzienne spożywanie pokarmowych źródeł kwasu foliowego, przede wszystkim zielonych warzyw liściastych.
Nudności w ciąży a inteligencja dziecka
Poranne nudności to jedne z pierwszych i najczęstszych dolegliwości ciążowych. Nie tylko mogą negatywnie wpływać na samopoczucie i komfort kobiety, ale często przysparzają też wielu zmartwień i budzą obawy dotyczące ryzyka niedoborów pokarmowych spowodowanych wymiotami, czy obniżonym apetytem. Okazuje się jednak, że dzieci kobiet, które w ciąży doświadczały porannych mdłości mają wyższy iloraz inteligencji w późniejszych latach życia. Dotychczas nie znaleziono naukowego wyjaśnienia dla tego zjawiska, warto natomiast pamiętać, że w wielu przypadkach nudności nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla rozwoju dziecka.
Masa ciała w ciąży a IQ dziecka
Częste spożywanie dużej ilości produktów wysokokalorycznych, wysokoprzetworzonych o niskiej wartości odżywczej może doprowadzić do nadwyżki kalorycznej, niezamierzonych, nadmiernych przyrostów masy ciała w ciąży, a w konsekwencji negatywnie wpływać na IQ dzieci. Dlatego, bardzo ważne jest zadbanie o wysoką jakość diety, a w przypadku nadwagi czy otyłości również o bezpieczną redukcję jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko. Należy jednak pamiętać, że restrykcyjne diety odchudzające, głodówki, czy eliminacja dużych grup produktów, również nie są wskazane ponieważ narażają organizm na stres oraz niedobory pokarmowe. Dieta odchudzająca, mimo deficytu energetycznego, powinna być dietą urozmaiconą, dobrze zbilansowaną i zapewniać umiarkowany spadek masy ciała w granicach 1-1,5 kg tygodniowo.
„Efekt Mozarta” – muzyka klasyczna w ciąży, a inteligencja dziecka
„Efekt Mozarta” to dość nowa i wciąż nie do końca przebadana hipoteza naukowa, mówiąca o korzystnym wpływie słuchania muzyki klasycznej w ciąży na współczynnik inteligencji dziecka. Wydaje się, że muzyka klasyczna sprzyja wejściu w stan relaksu, pobudza struktury mózgu odpowiedzialne za pamięć, koncentrację, czy zdolność do wysiłku umysłowego. Mimo, że do dziś brakuje jednoznacznego potwierdzenia dla tego efektu, słuchanie muzyki klasycznej w ciąży jest dobrym sposobem dla przyszłych mam na chwilę odpoczynku i potencjalny, korzystny wpływ na funkcjonowanie mózgu i inteligencję dziecka.
Używki w ciąży a IQ dziecka
Aby zadbać o sprawność umysłową i inteligencję dziecka jeszcze za życia płodowego niezbędna jest całkowita rezygnacja z alkoholu i papierosów. Ich stosowanie w ciąży wywiera bardzo negatywny wpływ na rozwijający się mózg i cały układ nerwowy, co może skutkować nieprawidłowym wykształceniem ich struktur, funkcji oraz niższym ilorazem inteligencji w przyszłości.
Mimo, że coraz częściej mówi się o negatywnych skutkach picia alkoholu w ciąży i prowadzonych jest na ten temat wiele kampanii edukacyjnych, wciąż wśród niektórych osób panuje przekonanie, że „jedna lampka wina nie zaszkodzi”. Tymczasem, nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że nie istnieje bezpieczna dawka, ani bezpieczny rodzaj alkoholu w ciąży i jego eliminacja jest niezbędna. Picie alkoholu w ciąży, na każdym jej etapie może uszkadzać układ nerwowy, a w najpoważniejszych przypadkach prowadzić do tzw. Alkoholowego Zespołu Płodowego.
Objawia się on m.in.:
- trudnościami z nauką,
- mową,
- pamięcią,
- koncentracją,
- problemami behawioralnymi
- niskim ilorazem inteligencji w późniejszych latach życia dziecka.
Dlatego, bardzo ważne jest wstrzymanie się od spożywania jakiegokolwiek alkoholu, w jakiejkolwiek dawce już od momentu podjęcia decyzji o rozpoczęciu starań o ciążę.
Negatywny wpływ na rozwój mózgu i sprawności umysłowej dziecka w okresie ciąży ma również palenie papierosów. Zawarte w nim substancje mają działanie toksyczne i mogą powodować niedotlenienie komórek nerwowych. U dzieci matek, które w ciąży paliły papierosy, częściej można zaobserwować problemy z pamięcią, koncentracją, czy uczeniem się.
Czy mogę poprawić IQ dziecka będąc w ciąży – podsumowanie
Istotne dla prawidłowego rozwoju mózgu, funkcji poznawczych i sprawności umysłu dziecka jest prawidłowa dieta, suplementacja oraz unikanie używek. Szczególnie polecany jest model diety śródziemnomorskiej oraz przyjmowanie preparatów kwasu foliowego, jodu i omega-3. Bardzo ważne jest również zadbanie o prawidłową masę ciała, unikanie alkoholu oraz czynnego i biernego palenia papierosów.