Jak zdiagnozować SIBO?

W diagnostyce SIBO wykorzystuje się testy oddechowe. W pobranych próbkach z wydychanym powietrzem ocenia się zawartość gazów produkowanych przez bakterie jelitowe. Złotym standardem jest test oddechowy wodorowo-metanowy z użyciem laktulozy. Tylko ten test może w pełni potwierdzić lub wykluczyć każdy z rodzajów SIBO. Niestety, jego dostępność jest wciąż dość ograniczona, a jego wykonanie możliwe jest jedynie w kilku placówkach w największych miastach w Polsce.

Zdecydowanie częściej można spotkać się z testami wodorowymi, które jednak nie powinny być wykorzystywane do diagnostyki SIBO. Jak wskazuje nazwa, mają one możliwość oceny stężenia wyłącznie wodoru w wydychanym powietrzu, dlatego nie wykryją SIBO metanowego, ani wodorowo-metanowego. Pełna diagnostyka SIBO nie będzie więc możliwa. Bardzo ważna jest edukacja pacjentów na ten temat, aby uniknąć sytuacji, kiedy pacjent np. z SIBO metanowym i silnymi objawami wykona test wodorowy, który wykluczy przerost bakteryjny, a pacjent nie zostanie poddany odpowiedniemu leczeniu.

Przygotowanie do testu wodorowo-metanowego

Test oddechowy wodorowo-metanowy, aby był miarodajny wymaga odpowiedniego przygotowania oraz przestrzegania pewnych zasad podczas jego trwania. Całe badanie trwa około 3 godzin, a próbki wydychanego powietrza pobierane są co 20 minut. Przez cały czas trwania testu pacjent nie może jeść, pić, ani poruszać się – powinien pozostać w pozycji siedzącej lub leżącej. Pierwsza próbka wydychanego powietrza powinna być pobrana po co najmniej 12 godzinach całkowitego postu – nie należy w tym czasie jeść, pić (dozwolone są jedynie niewielkie ilości wody), myć zębów, płukać ust, ani żuć gumy do żucia.

Niezwykle istotnym elementem prawidłowej diagnostyki SIBO jest odpowiednie przygotowanie do badania. Wymaga ono zapamiętania wielu istotnych kwestii, do których zastosowanie się jest bezwzględnie wymagane, aby wynik testu był wiarygodny. Jest to na tyle istotne, że w niektórych sytuacjach, kiedy przestrzeganie tych zasad przez odpowiedni czas mogłoby zostać zakłócone zaleca się przesunięcie daty wykonania testu. Poniżej w punktach przedstawiono najważniejsze zasady, do których należy zastosować się przed testem wodorowo-metanowym.

Miesiąc (4 tygodnie) przed badaniem:

• Nie należy przyjmować antybiotyków
• Nie należy stosować jakichkolwiek probiotyków, zarówno wieloszczepowych, jak i jednoszczepowych
• Nie należy stosować prokinetyków: imbiru, iberogastu, ani prokitu (o prokinetykach przeczytasz więcej w dalszej części)
• Nie należy wykonywać kolonoskopii
• Nie należy stosować leków przeczyszczających

Dwa tygodnie przed padaniem:

• Należy odstawić wszystkie suplementy
• Nie należy przyjmować żadnych ziół, naparów, suplementów ziołowych
• Nie należy przyjmować leków IPP (inhibitorów pompy protonowej)
• Należy unikać intensywnego treningu

Dwa dni przed badaniem:

Należy zastosować ścisłą dietę, z której niestety należy wykluczyć bardzo dużo produktów, jednak jest ona niezbędna do tego, aby wynik testu był miarodajny. O diecie przed testem przeczytasz więcej w dalszej części.

12 godzin przed badaniem:

• Nie należy nic jeść, ani pić. Dozwolone są jedynie niewielkie ilości wody
• Nie należy myć zębów, ani żuć gumy do żucia
• Nie należy palić papierosów
• Nie należy stosować kleju do protez

Dieta przed testem na SIBO

Dwa dni przed testem oddechowym wodorowo-metanowym z diety należy wykluczyć:

• Wszystkie produkty zbożowe: pieczywo, ryż, kasze, makarony, płatki
• Owoce w każdej postaci surowe, gotowane, pieczone, suszone, w całości, w formie musów, czy soków
• Warzywa w każdej postaci
• Produkty mleczne zarówno bezlaktozowe, jak i tradycyjne zawierające laktozę
• Napoje gazowane, kawę, herbatę
• Zioła, przyprawy

W diecie mogą znaleźć się pieczone lub gotowane mięsa (drobiowe, wołowe, wieprzowe), ryby i owoce morza, jajka (gotowane na półtwardo, miękko, płynna jajecznica), niewielki dodatek oliwy z oliwek, pieprz i sól. Konieczne jest również zadbanie o to, aby w ciągu dnia obecne były 3 posiłki jedzone w odstępach ok. 3-4 godzin, a post nocny, czyli przerwa między ostatnim posiłkiem, a pierwszym posiłkiem kolejnego dnia był nie krótszy niż 12 godzin. Dieta ta, jest bardzo restrykcyjna, ale niezbędna do tego, aby wynik testu był miarodajny.

Poniżej przedstawiono przykładowy jadłospis do zastosowania 2 dni przed badaniem:

• Śniadanie: jajecznica z 3 jaj na łyżeczce oliwie z oliwek
• Obiad: gotowany kurczak (ok. 300 g) z solą i pieprzem
• Kolacja: pieczony łosoś (ok. 300 g) z solą i pieprzem

Do diety przed testem można włączyć niewielką ilość gotowanego białego ryżu (max. 50 g), ale wyłącznie u pacjentów u których wystąpią objawy hipoglikemii. W takich sytuacjach czas stosowania diety warto wydłużyć do 3 dni.

Interpretacja wyników

Przygotowanie do testu wodorowo-metanowego jest niezbędne do tego, aby wynik był miarodajny i mógł prawidłowo stwierdzić lub wykluczyć przerost bakteryjny.

SIBO stwierdza się, kiedy ilość wodoru w wydychanym powietrzu wzrośnie o co najmniej 20 ppm (części na milion, z ang. parts per milion) w stosunku do wartości wyjściowej w ciągu 90 minut. Mówimy wtedy o SIBO wodorowym.

SIBO metanowe stwierdza się w sytuacji kiedy stężenie metanu w którymkolwiek momencie badania wynosi 10 ppm lub więcej. Jeśli jednocześnie obserwowane są za wysokie wartości wodoru i metanu mamy do czynienia z SIBO mieszanym (wodorowo-metanowym).

Podsumowanie

W diagnostyce SIBO bardzo istotny jest zarówno właściwy wybór metod diagnostycznych, jak również prawidłowe przygotowania się do badań, które często należy zacząć nawet na 3-4 tygodnie przed ich terminem. Bez prawidłowego przygotowania wynik testu nie będzie miarodajny i na jego podstawie niemożliwe będzie rozpoczęcie terapii. Po otrzymaniu wyniku każdy pacjent powinien zgłosić się do lekarza, a następnie dietetyka w celu bardzo szczegółowej analizy testu i zaplanowania dalszego postępowania.