Czy w ciąży można jeść słodycze?

Odpowiedź na to pytanie, warto zacząć od tego, dlaczego nadmiar słodyczy w ciąży nie jest wskazany. Pierwsza kwestia to ich wysoka kaloryczność i jednocześnie niska wartość odżywcza. Są one źródłem przede wszystkim tzw. pustych kalorii, a ich stała obecność w diecie może przyczynić się do jej nadmiernej kaloryczności i niepożądanych, zbyt wysokich przyrostów masy ciała.

Dodatkowo, słodycze są źródłem wielu składników o negatywnym wpływie na zdrowie tj. cukier, czy kwasy tłuszczowe typu trans. Nadmierne spożycie cukru może predysponować do zaburzeń gospodarki węglowodanowo – insulinowej w ciąży, z kolei tłuszcze typu trans mają działanie prozapalne oraz zwiększają ryzyko wielu chorób metabolicznych u mamy i dziecka.

Istnieją przesłanki mówiące o tym, że dieta matki w pewien sposób programuje preferencje żywieniowe dziecka. Zatem dieta matki obfitująca w słodycze może przyczynić się do tego, że jej dziecko w przyszłości również będzie sięgało po ich większe ilości.

Biorąc pod uwagę te wszystkie czynniki, nietrudno stwierdzić, że słodycze nie są prozdrowotnym produktem i nie powinny być stałym, codziennym elementem diety przyszłej mamy. Chcąc wybierać jak najlepsze produkty i zdrowsze alternatywy dla słodyczy w ciąży, należy kierować się przede wszystkim tym, aby miały one mniejszą kaloryczność, mniejszą (a najlepiej zerową) zawartość niekorzystnych składników oraz dostarczały więcej witamin, składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego, na które wzrasta zapotrzebowanie u każdej ciężarnej.

Jakie słodycze wybierać w ciąży?

Większość ciężarnych, poszukując zdrowszych alternatyw dla słodyczy często w pierwszej kolejności zwraca uwagę na ich kaloryczność. Jest to oczywiście bardzo pozytywne zjawisko, ponieważ tradycyjne, sklepowe słodycze najczęściej dostarczają wielu kilokalorii, których nadmierne spożycie może przyczynić się do zbyt dużych przyrostów masy ciała w poszczególnych trymestrach, a to może doprowadzić do wielu powikłań, zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Na kaloryczność wybieranych produktów powinny zwrócić uwagę przede wszystkim kobiety, u których problem z utrzymaniem masy ciała występował już przed ciążą.

Warto jednak zaznaczyć, że mniejsza kaloryczność, nie oznacza, że dany produkt dla każdej ciężarnej będzie bardziej odżywczym produktem oraz przeciwnie – wyższa kaloryczność nie zawsze świadczy o jego mniejszej wartości. Co więcej, u kobiet u których występuje tendencja do niedowagi oraz zbyt niskie przyrosty masy ciała w kolejnych trymestrach, słodycze na bazie naturalnych, zdrowych, ale stosunkowo kalorycznych składników (np. orzechów, suszonych owoców, naturalnego kakao), mogą być dobrym elementem diety, wspomagającym utrzymanie zalecanej kaloryczności. Dlatego zawartość kalorii, choć jest bardzo istotna, nie powinna być jedynym wyznacznikiem podczas dokonywania właściwych wyborów żywieniowych.

Wybierając słodycze, czy słodkie przekąski należy zwracać uwagę przede wszystkim na składniki, z jakich zostały przygotowane. Im bardziej naturalny i krótszy skład tym lepiej. Przykładowo, batony zbożowe z płatków owsianych, z dodatkiem kakao, cynamonu, orzechów, suszonych owoców, będą lepszym wyborem niż tradycyjne batony z oczyszczonej mąki, dużej ilości cukru, tłuszczu oraz barwników, czy innych dodatków chemicznych

Jakich składników unikać w zdrowym słodkim w ciąży?

Cukier i jego pochodne

Tradycyjne słodycze charakteryzują się wysoką zawartością cukru, który nadaje im pożądany, słodki smak. Na opakowaniach zdrowszych, fit alternatyw dla słodyczy często można zobaczyć napis „bez cukru”, który sugeruje że są one go całkowicie pozbawione.

Warto jednak pamiętać, że cukier może być obecny w produkcie pod wieloma nazwami np. syropu glukozowo-fruktozowego, maltodekstryn, sacharozy, dlatego brak słowa „cukier” w wykazie składników nie powinien być jedynym wyznacznikiem.

Dodatkowo, warto być wyczulonym na popularne w ostatnim czasie, inne rodzaje cukru np. brązowy, trzcinowy, różany, czy kokosowy, które uznawane są za zdrowsze, jednak w rzeczywistości ich wartość odżywcza, kaloryczna i wpływ na zdrowie są identyczne, jak w przypadku białego, tradycyjnego cukru. Dlatego słodycze z np. cukrem brązowym zamiast cukru białego wcale nie będą lepszym, ani zdrowszym wyborem. Popularny jest również dodatkiem miodu, syropu klonowego, daktylowego, czy z agawy – co prawda w porównaniu do cukru charakteryzują się nieco większą zawartością składników mineralnych, jednak wciąż jest ona bardzo niska, a składniki te mają wysoką kaloryczność i indeks glikemiczny. U ciężarnych z prawidłowymi przyrostami masy ciała i przebiegiem ciąży wybór produktów z ich niewielkim dodatkiem nie będzie błędem, uważać powinny natomiast kobiety z cukrzycą ciężarnych.

Niektóre słodziki

Zamienniki cukru zyskują na popularności w ostatnich latach, ponieważ charakteryzuje je zdecydowanie niższa kaloryczność oraz indeks glikemiczny, co sprawia, że świetnie sprawdzają się u wszystkich, którzy nie chcą rezygnować ze słodkich przekąsek, a jednocześnie pragną zadbać o swoje zdrowie. Ich wykorzystanie do produkcji słodyczy jest jak najbardziej pozytywne, przyszłe mamy powinny jednak mieć świadomość, że nie wszystkie słodziki będą odpowiednim wyborem w ciąży.

Bezpieczne są produkty powstałe z wykorzystaniem ksylitolu, erytrytolu, sorbitolu, czy stewii, unikać należy jednak słodyczy zawierających sacharynę – niektóre przesłanki naukowe mówią o tym, że ma ona zdolność do przenikania przez łożysko i potencjalny negatywny wpływ na rozwój dziecka. Dlatego, ze względów bezpieczeństwa spożycie sacharyny i produktów, które ją zawierają nie jest wskazane w okresie ciąży.

Kwasy tłuszczowe typu trans

Ten rodzaj tłuszczów charakteryzuje się najbardziej negatywnym wpływem na zdrowie i ich spożycie w ciąży powinno być tak niskie jak to tylko możliwe. Znajdują się one głównie w produktach wysokoprzetworzonych, w tym w słodyczach. Powstają w procesie utwardzania tłuszczów roślinnych, który może odbywać się drogą uwodornienia całkowitego, uwodornienia częściowego oraz estryfikacji.

Kwasy tłuszczowe typu trans są końcowym produktem procesu uwodorniania częściowego, nie powstają natomiast podczas uwodorniania całkowitego, ani estryfikacji. Jest to bardzo ważna informacja, ponieważ w przypadku większości produktów, w najczęściej nie ma informacji o obecności kwasów tłuszczowych typu trans, a można przeczytać jedynie o zastosowanej metodzie utwardzania tłuszczów.

Dlatego kobiety ciężarne, wybierając zdrowe słodycze, powinny szukać produktów, które nie zawierają tłuszczów częściowo utwardzonych, czyli trans. Jakość tłuszczów obecnych w produkcie jest zdecydowanie ważniejszą kwestią niż ich całkowita ilość, dlatego nie zawsze warto wybierać słodycze o ich najmniejszej, ogólnej zawartości.

Kawa

Kawa bywa dodatkiem do słodyczy, który wpływa zarówno na ich smak, jak i właściwości zdrowotne. Jednak ze względu na obecność kofeiny, której ilości w okresie ciąży powinny być ograniczone do 200-300 mg dziennie, słodycze z jej dodatkiem nie zawsze będą dobrym wyborem. Ilość kofeiny bezpieczna do spożycia przez przyszłe mamy znajduje się średnio w 2 filiżankach kawy – jeśli taka ilość tego napoju jest obecna w codziennej diecie, warto zrezygnować z dodatkowych źródeł kofeiny i wybierać słodycze bez ziaren kawy.

Przepisy na zdrowe słodycze w ciąży

Ze względu na to, że wiele słodyczy, które możemy znaleźć na półkach sklepowych charakteryzuje się niską wartością odżywczą i nie najlepszym składem, wiele przyszłych mam decyduje się na samodzielne przygotowywanie słodkich przekąsem w domu. Na ogół będą one zdecydowanie lepszym wyborem. Jednak nie należy zapominać o opisanych wcześniej zasadach oraz zadbać o jak najwyższą jakość wybieranych składników. Jeśli do domowych słodyczy dodamy duże ilości cukru może się okazać, że wcale nie będą one zdrowszą alternatywą do tych, które kupilibyśmy w sklepie. Dodatkowo, warto pamiętać o tym, że w ciąży przeciwwskazane jest jedzenie surowych jajek, dlatego wszystkie słodycze i desery na ich bazie (np. niektóre puddingi, kogel mogel) nie będą dobrym wyborem dla przyszłych mam. Poniżej przedstawiamy przykładowe przepisy na proste i zdrowe domowe słodycze dla ciężarnych.

Domowy sorbet z malin

Składniki:

• Maliny – 500 g
• Cytryna – 2 sztuki
• Ksylitol – 4 łyżki

Do małego garnka wyciśnij sok z cytryny (bez pestek), dodaj ksylitol i wymieszaj. Podgrzewaj na małym ogniu, aż ksylitol się rozpuści i odstaw do wystudzenia. Maliny dokładnie umyj i zblenduj na mus. Dodaj przygotowany wcześniej sok z cytryny i dokładnie zamieszaj. Przelej do pojemnika na lody, wygładź powierzchnię łyżką i wstaw do zamrażalnika. Po ok. 1,5-2 godzinach wyjmij pojemnik i wymieszaj sorbet łyżką lub blenderem. Powtarzaj 2-3 razy w ok. 1 godzinnych odstępach. 

Deser tiramisu dla kobiet w ciąży (bez surowych jajek, kawy i alkoholu)

Składniki:

• Serek mascarpone – 1 opakowanie (250 g)
• Śmietanka 30% – ¾ szklanki (200 ml)
• Biszkopty bez cukru– 100 g
• Ksylitol – 3 łyżki (30 g)
• Kawa zbożowa – 1 łyżeczka (5 g)
• Kakao naturalne bez cukru – 1 łyżka (5 g)

Kawę zbożową zaparz w 1/2 szklanki gorącej wody i odstaw do całkowitego ostygnięcia. Śmietankę przelej do szklanej miski i ubij mikserem, aż powstanie puszysta, sztywna piana. Stopniowo, łyżkami dodaj mascarpone, a następnie ksylitol, cały czas miksując, do momentu połączenia wszystkich składników. Biszkopty kolejno nasączaj we wcześniej przygotowanej kawie. Połowę ułóż na dnie naczynia, w którym podasz tiramisu, na wierzchu rozsmaruj połowę porcji kremu, przykryj pozostałymi biszkoptami i jeszcze raz rozsmaruj pozostały krem. Posyp kakao. Odstaw do lodówki na kilka godzin do schłodzenia.

Podsumowanie

Wybierając zdrowe słodycze w ciąży bardzo ważna jest umiejętność czytania składów i identyfikacji składników, które w tym czasie warto ograniczyć tj. cukier, kwasy tłuszczowe typu trans, kofeina, czy sacharyna. Szukając zdrowszych zamienników dla tradycyjnych sklepowych słodyczy, warto wybierać te o ich jak najmniejszej, a najlepiej zerowej zawartości. Mimo, że słodycze trudno uznać za prozdrowotny element diety, warto zachować do nich zdrowo-rozsądkowe podejście. Nie ma konieczności ich całkowitej, rygorystycznej eliminacji z diety w ciąży. Wskazane jest jednak zachowanie umiaru i zwracanie uwagi na skład, aby dokonywać najlepszych, możliwych wyborów.