Najczęstsze błędy w leczeniu SIBO. Jak uniknać nawrotów?
SIBO jest tematem stosunkowo nowym, a jednocześnie nierzadko jest to trudny problem do rozwiązania. Ponieważ wciąż brakuje oficjalnych, jednoznacznych zaleceń w wielu kwestiach dotyczących terapii przerostu bakteryjnego, wiele osób decyduje się na samodzielne działanie i korzystanie z wiedzy internetowej, która nie zawsze jest rzetelna. Często sprawia to, że popełniane jest wiele błędów, a proces leczenia trwa znacznie dłużej niż powinien, a osiągnięcie remisji jest trudniejsze.
Najczęstsze błędy w leczeniu SIBO
Do najczęstszych błędów popełnianych podczas leczenia SIBO zalicza się:
- Wprowadzanie zbyt wielu interwencji na raz
Wiele osób z objawami SIBO na własną rękę szuka i wprowadza różne sposoby łagodzenia dolegliwości. Często na raz wprowadzane są zmiany w diecie, różne suplementy, czy wspomaganie się ziołami, licząc na to, że poprawa nadejdzie szybko. Jednak proces leczenia SIBO wymaga czasu i cierpliwości, a nieprzemyślane, jednoczesne stosowanie wielu metod może przynieść więcej problemów niż korzyści. Przy jednoczesnym wprowadzeniu wielu działań, w przypadku poprawy lub zaostrzenia objawów nie będzie wiadomo co dokładnie się do tego przyczyniło, nie będzie więc możliwe wprowadzenie odpowiednich modyfikacji. Należy pamiętać, że podstawą leczenia SIBO jest antybiotykoterapia i dietoterapia protokołem low fodmap, a wszystkie inne terapie powinny być jedynie dodatkiem, wprowadzanym stopniowo, po konsultacji ze specjalistami. - Wprowadzanie diety low fodmap bez wyniku testu
Dieta low fodmap w większości przypadków jest niezbędna do uporania się z SIBO, jednak nie powinna być wprowadzana bez pełnej diagnostyki i pewności co do występowania przerostu bakteryjnego. Samo występowanie dolegliwości żołądkowo-jelitowych, bez diagnostyki i rozpoznania w czym tkwi problem, nie może być wskazaniem do zastosowania diety eliminacyjnej. Należy też pamiętać, że w okresie diagnostyki SIBO, stosowanie diety low fodmap na własną rękę może zafałszować wyniki.
- Niepełne przestrzeganie low fodmap lub zbyt krótkie jej stosowanie
Dieta low fodmap jest dietą leczniczą, która, aby przynieść pozytywne skutki musi być dobrze i rzetelnie poprowadzona. Mimo, że bardzo częstym i pozytywnym zjawiskiem w ostatnich latach jest propagowanie luźniejszego podejścia do diety, unikanie jej restrykcyjnego przestrzegania i pozwalanie sobie na drobne odstępstwa dla zachowania równowagi i zdrowia psychicznego, w przypadku diet terapeutycznych, jaką jest dieta low fodmap niezbędne jest jej pełne przestrzeganie. W sytuacjach, kiedy u danej osoby zastosowanie diety low fodmap może być niemożliwe lepiej jest odroczyć jej rozpoczęcie niż stosować bez pełnego przestrzegania. - Rezygnacja/niechęć do antybiotyków
W ostatnich czasach bardzo rośnie popularność naturalnych metod leczenia różnych schorzeń, w tym SIBO. Z jednej strony jest to pozytywne zjawisko, ponieważ nadmierne stosowanie antybiotykoterapii i farmakoterapii może wiązać się z wieloma skutkami ubocznymi. Jednak są sytuacje kiedy antybiotyki są niezbędne i taką sytuacją jest właśnie SIBO. Samo wprowadzenie diety nie będzie wystarczające do całkowitego pozbycia się problemu. Coraz częściej pojawiają się badania naukowe, których wyniki potwierdzają skuteczność terapii ziołowych w leczeniu SIBO na poziomie zbliżonym do antybiotyków, jednak wciąż zaleca się, aby były one jedynie dodatkiem i uzupełnieniem terapii, a nie jej podstawą. - Brak poszukiwań przyczyny
Jak wspomniano na samym początku, SIBO nie jest chorobą samo w sobie, ale konsekwencją innych problemów zdrowotnych. Aby terapia była skuteczna konieczne jest zastanowienie się nad potencjalnymi przyczynami przerostu bakteryjnego i ich wyleczenie. W przeciwnym razie antybiotykoterapia i dieta mogą co prawda przynieść poprawę, jednak nawrót SIBO może nastąpić bardzo szybko
Co może spowodować nawrót SIBO?
Jest wiele czynników, które mogą przyczynić się do nawrotów SIBO. Wśród nich bardzo często wyróżnia się zatrucia pokarmowe, infekcje, grypę jelitową, dalekie podróże. W bardzo krótkim czasie mogą one spowodować powrót objawów, jednak jednocześnie rzadko kiedy wymagają leczenia „od zera” i można się z nimi uporać nawet w 2-3 tygodnie. W takich sytuacjach należy możliwie jak najszybciej wprowadzić pierwszy etap diety eliminacyjnej low fodmap. Zazwyczaj po dwóch tygodniach jest już odczuwalna poprawa i od razu można wrócić do normalnego, tradycyjnego sposobu żywienia. Rzadko kiedy zdarza się, że objawy utrzymują się dłużej, jednak jeśli mimo zastosowania diety low fodmap objawy nie ustąpią w ciągu 5 tygodni konieczne może być ponowne wprowadzenie antybiotykoterapii.
Do nawrotów SIBO przyczynić mogą się również operacje, zabiegi chirurgiczne w obrębie jamy brzusznej, w tym poród poprzez cięcie cesarskie. Niestety, ze względu na rozległe zmiany, jakie zachodzą wtedy w obrębie przewodu pokarmowego, objawy SIBO wracają bardzo często i konieczne może okazać się przeprowadzenie całej terapii od początku.
Podsumowanie
Prawidłowe, skuteczne postępowanie terapeutyczne w przypadku SIBO, które pomoże osiągnąć długotrwałą remisję powinno obejmować:
- Wykonanie testu wodorowo-metanowego w celu potwierdzenia lub wykluczenia przerostu bakteryjnego i określenie jego rodzaju
- Poszukiwanie potencjalnych przyczyn SIBO (nieprawidłowa higiena jedzenia, nieprawidłowości na którymkolwiek etapie przewodu pokarmowego, inne problemy zdrowotne)
- Zastosowanie celowanej antybiotykoterapii
- Dietoterapia trzy-etapowym protokołem low fodmap, a w przypadku braku powodzenia rozważenie diety SCD lub diety elementarnej
- Wybór indywidualnie dobranej suplementacji, ziołoterapii i ewentualnie probiotykoterapii
- Dbałość o zdrowie po zakończeniu leczenia
- Szybkie wprowadzanie interwencji w przypadku pojawienia się objawów
Proces wychodzenia z SIBO jest procesem długotrwałym i często trudnym, wymagającym wielu wyrzeczeń. Najważniejsze jest ścisłe przestrzeganie zasad i niepodejmowanie żadnych działań na własną rękę, ponieważ nieprzemyślane działanie może tylko wydłużyć proces zdrowienia. Odpowiednio poprowadzona antybiotykoterapia i dietoterapia prowadzą do remisji SIBO u zdecydowanej większości pacjentów.