Menopauza - rola diety i stylu życia
Spis treści
Menopauza – objawy
Menopauza, zwana także klimakterium lub przekwitaniem, określa etap w życiu kobiet, podczas którego zachodzi szereg zmian prowadzących do zatrzymania funkcji rozrodczych i zakończenia okresu płodności. Najczęściej występuje około 50 roku życia, jednak, u niektórych kobiet może pojawić się nawet kilka lat wcześniej. Podczas menopauzy dochodzi do zmniejszenia produkcji hormonów przez jajniki, głównie estrogenów, co prowadzi do wielu nieprzyjemnych, charakterystycznych dla tego okresu objawów.
Do najczęstszych dolegliwości menopauzy zalicza się:
- uczucie uderzeń gorąca
- bóle głowy
- pocenie nocne
- zmniejszone libido
- drażliwość, huśtawki nastrojów
- zaburzenia snu
- osłabienie koncentracji
- suchość pochwy
- wypadanie i łamliwość włosów
Czas utrzymywania się dolegliwości menopauzalnych, ich częstotliwość i nasilenie są uwarunkowane wieloma czynnikami i mogą różnić się u poszczególnych kobiet – niektóre z nich przechodzą menopauzę prawie bezobjawowo, podczas gdy inne mogą mieć duże trudności w radzeniu sobie z jej objawami.
Należy zdawać sobie także sprawę, iż niedobór estrogenów i wynikające z niego zmiany w organizmie niosą ze sobą ryzyko długofalowych problemów zdrowotnych tj.:
- osteoporoza – estrogeny zapobiegają osteoporozie poprzez wspomaganie odkładania wapnia w kościach, stymulację komórek odpowiedzialnych za wzrost kośćca oraz hamowanie aktywności tzw. komórek kościogubnych. Zmniejszenie ich produkcji przez jajniki podczas menopauzy sprawia, iż kobiety po 50 roku mają zwiększone ryzyko wystąpienia osteoporozy nawet o 40%.
- choroby sercowo-naczyniowe – estrogeny pozytywnie wpływają na gospodarkę lipidową oraz stan układu krwionośnego – ich niedobór sprzyja zwiększeniu stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL zwanego potocznie „złym cholesterolem”, a także zmniejszenie cholesterolu HDL czyli „dobrego cholesterolu”.
Przyrost masy ciała podczas menopauzy
Kobiety w okresie menopauzy często przybierają na masie, co wynika przede wszystkim z zachodzących zmian hormonalnych – niedobór estrogenów sprzyja przyrostowi i odkładaniu tkanki tłuszczowej zwłaszcza w okolicach brzucha. Co więcej, wraz z wiekiem maleje podstawowa przemiana materii, a często także częstotliwość podejmowania aktywności fizycznej. Może powodować to spadek zapotrzebowania energetycznego oraz przyrost masy ciała w przypadku braku świadomości i kontroli ilości spożywanych kilokalorii. Ponadto towarzyszące menopauzie zaburzenia nastrojów i apatia często stają się przyczyną sięgania po słodycze i słodkie przekąski, których nadmierne spożycie prowadzi do przyrostu tkanki tłuszczowej. Dlatego kobietom podczas menopauzy zalecana jest regularna kontrola masy ciała i wprowadzenie odpowiednich modyfikacji w sposobie żywienia i stylu życia, aby zapobiec jej nadmiernym przyrostom.
Ustalenie zapotrzebowania energetycznego kobiety w okresie menopauzy
Zapotrzebowanie energetyczne jest kwestią bardzo indywidualną i zależy od wielu czynników m.in. wzrostu, obecnej masy ciała, wieku, częstotliwości i rodzaju podejmowanej aktywności, rytmu dnia, rodzaju wykonywanej pracy, obecnego stanu zdrowia. Do jego samodzielnego oszacowania w warunkach domowych można wykorzystać dostępny w internecie wzór Harrisa-Benedicta, jednak należy pamiętać, iż może być on obarczony błędem – nie powinien stanowić jedynego wyznacznika, a jedynie sugestię do wstępnej oceny swojego zapotrzebowania i poprawności spożywanej do tej pory kaloryczności diety. Można przyjąć, iż jeśli w ciągu miesiąca nie dojdzie do zmiany masy ciała o więcej niż 1,5-2 kg sposób żywienia jest prawidłowy i nie ma konieczności zmniejszania lub zwiększania kaloryczności diety. W przypadku wątpliwości, najlepszym rozwiązaniem jest konsultacja z dietetykiem.
Redukcja masy ciała podczas menopauzy
Podejmowanie prób odchudzania w okresie menopauzy najlepiej zawsze skonsultować z dietetykiem, ponieważ nadmierne restrykcje kaloryczne są obciążone ryzykiem niedoboru wielu składników pokarmowych, pogorszenia ogólnego samopoczucia i objawów menopauzy. Często powodują również efekt jojo, który dodatkowo zaburza gospodarkę hormonalną.
W większości przypadków, zamiast obniżania kaloryczności diety, zalecane i w pełni wystarczające jest zwiększenie codziennej aktywności fizycznej, co wpłynie korzystnie nie tylko na przemianę materii i spalanie nadmiernej tkanki tłuszczowej, ale może być pomocne także w łagodzeniu objawów menopauzy i zapobieganiu osteoporozie czy chorobom układu krążenia.
Jeśli jednak wprowadzenie aktywności fizycznej nie przyniesie pożądanych efektów, zaleca się zmniejszenie kaloryczności diety o 300-500 kcal w zależności od wyjściowej masy ciała, poziomu aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Taka redukcja powinna przyczynić się do spadku masy ciała o ok. 0,5-1 kg tygodniowo, co uznawane jest za w pełni bezpieczne i prawidłowe tempo chudnięcia.
Dieta w okresie menopauzy – ogólne zasady
Menopauza jest procesem nieuniknionym, a jej przebieg jest bardzo indywidualny i zależny od wielu czynników m.in. predyspozycji genetycznych, ogólnego stanu zdrowia i dotychczasowego stylu życia.
Dlatego nie ma jednego, uniwersalnego sposobu, który byłby skuteczny w walce ze wszystkimi dolegliwościami. Sposób żywienia kobiet w okresie menopauzy i po menopauzie powinien opierać się na ogólnych zasadach zdrowego odżywiania:
- podstawą diety powinny być warzywa i owoce, o których obecność należy zadbać przy okazji każdego posiłku. Łącznie w ciągu dnia zaleca się ich spożywanie w ilości ok. 500g.
- należy wybierać pełnoziarniste produkty zbożowe np. pieczywa z mąki pełnoziarnistej lub razowej, gruboziarniste kasze, pełnoziarniste makarony i ryż. Zalecane jest ograniczenie spożycia produktów przetworzonych, powstałych z białej, oczyszczonej mąki oraz pieczywa cukierniczego.
- w ciągu dnia należy spożywać ok. 3 porcji mleka lub produktów mlecznych tj. sery żółte, twarogowe, jogurty, kefiry, maślanki (1 porcja = 1 szklanka mleka/kubeczek jogurtu/dwa plastry sera). Najlepiej wybierać te o średniej lub obniżonej zawartości tłuszczu, a ograniczyć te pełnotłuste.
- korzystne jest ograniczenie spożycia mięsa do maksymalnie 500 g tygodniowo. W szczególności dotyczy to mięsa czerwonego i przetworzonego.
- źródłem tłuszczów w diecie powinny być oleje roślinne oraz orzechy, pestki i nasiona. Ograniczyć należy tłuszcze zwierzęce poprzez ograniczenie spożywania tłustych mięs (wieprzowina, wołowina, baranina), pełnotłustych produktów mlecznych oraz dodatku np. smalcu, czy skwarków do posiłku.
- należy ograniczyć dodatek soli i cukru do przygotowywanych posiłków.
- w ciągu dnia zaleca się wypijanie minimum 1,5 litra wody mineralnej.
Oprócz stosowania powyższych zasad kobietom w okresie menopauzy często zaleca się wykorzystanie naturalnych, domowych metod, które mogą przyczynić się do złagodzenia jej objawów. Obejmują one wykorzystanie surowców roślinnych, które dzięki wysokiej zawartości związków aktywnych mogą regulować pracę organizmu i wpływać na samopoczucie i zdrowie. Pamiętać należy jednak iż reakcja organizmu na poszczególne metody jest kwestią indywidualną i nie u wszystkich efekt będzie identyczny. Co więcej, przed ich zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli przyjmowane są leki, aby uniknąć ewentualnych, niepożądanych interakcji.
Naturalne sposoby na załagodzenie objawów menopauzy
Fitoestrogeny roślinne – remedium na objawy menopauzy
Fitoestrogeny to związki pochodzenia roślinnego, których budowa jest bardzo podobna do struktury chemicznej estrogenów. Dlatego w organizmie wykazują się aktywnością zbliżoną do działania tych hormonów i mogą niwelować objawy menopauzy związane z ich niedoborem. Zalecane dawki fitoestrogenów nie zostały dotychczas ustalone. Z tego powodu najczęściej zaleca się wzbogacenie codziennej diety o jedną lub dwie porcje produktów bogatych w te związki.
Fitoestrogeny roślinne to przede wszystkim:
- soja (ok. 100g gotowanej soi)
- fasola mung (ok. 100g gotowanej fasoli)
- siemię lniane (ok. 2 łyżek nasion lub zmielonego siemienia)
- olej lniany (ok. 2 łyżki stołowe oleju)
- orzechy laskowe (ok. 1 garść orzechów)
- orzechy pistacjowe (ok. 1 garść orzechów)
- nasiona sezamu (ok. 2 łyżek nasion)
- soczewica (ok. 100 g gotowanej soczewicy)
*w nawiasach przedstawiono porcje produktów, w których ilość fitoestrogenów jest wystarczająca do wykazania pozytywnego efektu
Wiele badań wykazuje, iż Azjatki, zamieszkujące kraje charakteryzujące się jej wyższym spożyciem niż Polska, znacznie łagodniej przechodzą menopauzę, a także rzadziej chorują na osteoporozę i choroby serca w okresie pomenopauzalnym. W większości przypadków spożywanie 1-2 porcji soi dziennie w postaci gotowanych nasion (ok. 100 g), mleka sojowego (ok. 1 szklanki), czy tofu (ok. 50 g) może przyczynić się do zredukowania epizodów uderzeń gorąca podczas menopauzy, a także długofalowo wpłynąć korzystnie na ogólny stan zdrowia.
Zioła w okresie menopauzy
Do ziół uznawanych za najskuteczniejsze w łagodzeniu większości objawów menopauzy zalicza się:
- Niepokalanek – jagody niepokalanka są bardzo cennym surowcem wykorzystywanym w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie oraz stanowią składnik większości aptecznych preparatów dedykowanych kobietom podczas menopauzy. Zawierają fitosterole oraz związki fenolowe, dzięki którym korzystnie wpływają na regulację gospodarki hormonalnej organizmu. Niepokalanek jest szczególnie skuteczny w przypadku wahań nastroju i drażliwości, może zmniejszać także częstotliwość i nasilenie epizodów uderzeń gorąca. Dlatego warto sięgnąć po domowe napary z niepokalanka – łyżkę owoców (świeżych lub suszonych) należy zalać jedną szklanką wrzątku i odstawić na 20 min pod przykryciem, a następnie przecedzić. Taki napar należy wypijać dwa razy dziennie po pół szklanki.
- Dzięgiel chiński – roślina ta dostarcza wielu witamin i składników mineralnych a także związków aktywnych tj. związki fenolowe, fitosterole, czy kwasy organiczne. Dzięki nim dzięgiel może korzystanie oddziaływać na gospodarkę hormonalna i łagodzić dolegliwości menopauzalne tj. uderzenia gorąca, spadek libido, czy suchość pochwy. Korzystnie działa również na kondycję psychiczną, wspomagając koncentrację i prawidłowy rytm snu. Do przygotowania domowego naparu należy wykorzystać jedną łyżkę pokruszonych korzeni dzięgla i zalać je 1,5 szklanki gorącej wody. Następnie podgrzewać na wolnym ogniu pod przykryciem ok. 15 min, odstawić na 10 min i przecedzić. Tak przygotowany napar można pić w ilości ok. pół szklanki 3 razy dziennie.
- Pluskwica groniasta – przez wielu specjalistów medycyny tradycyjnej i ziołolecznictwa uważana jest za jeden z najskuteczniejszych sposobów na zwalczanie dolegliwości występujących podczas menopauzy. W warunkach domowych najlepiej wykorzystać jej korzeń ponieważ zawiera najwięcej aktywnych związków tj. fitoestrogeny, związki fenolowe, glikozydy triterpenowe, a także kwas salicylowy. Wykazują one działanie przeciwzapalne oraz estrogenne, dzięki czemu mogą przyczynić się do zmniejszenia częstotliwości uderzeń gorąca, nocnych potów, huśtawek nastrojów i drażliwości. W warunkach domowych najlepiej wykorzystać ten surowiec do przygotowania naparu – łyżeczkę rozdrobnionego korzenia należy wsypać do garnuszka, zalać szklanką gorącej wody, doprowadzić do wrzenia, a następnie gotować na małym ogniu ok. 30 min pod przykryciem. Powstały napar należy przecedzić, podzielić na 2 porcje i wypijać rano i wieczorem.
Zioła łagodzące objawy menopauzy
Dodatkowo w zależności od dominujących objawów menopauzy warto wspomóc się następującymi surowcami.
Uderzenia gorąca
- Lukrecja – korzeń lukrecji od wieków wykorzystywany jest jako domowe lekarstwo na wyrównaniu gospodarki hormonalnej oraz uporanie się z objawami menopauzy takimi jak uderzenia gorąca. Swoje działanie roślina ta zawdzięcza dużej zawartości substancji estrogenopodobnych, które mogą niwelować nieprzyjemne skutki niedoboru estrogennów. W warunkach domowych najlepiej przygotować herbatkę z lukrecji – 1 łyżeczkę posiekanego, suszonego korzenia należy zalać 150 ml wrzącej wody i odstawić na 15 min, wypić po przecedzeniu. Taki napar można wypijać 2-3 razy dziennie.
- Chmiel – szyszki chmielu mogą być skuteczne w walce z objawami klimakterium takimi jak uderzenia gorąca, czy zlewne poty. Swoje działanie zawdzięczają wysokiej zawartości substancji o nazwie prenylnaryngenina, która wykazuje aktywność estrogenową, dzięki czemu może niwelować konsekwencje niedoboru hormonów. Podczas menopauzy warto stosować napary z syszek chmieli – 1 łyżeczkę suszonych szyszek należy zalać szklanką gorącej wody i zaparzać pod przykryciem ok. 15 min. Następnie odcedzić i wypijać w ilości ok. 2-3 szklanek dziennie.
Zlewne poty
- Szałwia lekarska – roślina ta może okazać się pomocna w przypadku problemów z nadmierną potliwością, może łagodzić także epizody uderzeń gorąca. Do przygotowania domowego naparu można wykorzystać świeże lub suszone liście, bądź gotowe herbatki dostępne w większości sklepów i aptek. Sporządzając napar samodzielnie należy zalać 1-2 łyżek liści 200 ml gorącej wody i wypić od razu po przygotowaniu, najlepiej raz dziennie.
- Tasznik pospolity – domowe preparaty z tasznika mogą być skuteczne w walce z nadmiernym poceniem w okresie menopauzy. Dzięki wysokiej zawartości flawonoidów, fitosteroli oraz witamin i składników mineralnych jest pomocny również w profilaktyce chorób układu krążenia i osteoporozy. W warunkach domowych warto wykorzystać napar lub macerat z tasznika.
Napar z tasznika: 1,5 łyżeczki ziela tasznika należy zalać gorącą wodą i zaparzać około minuty. Następnie odcedzić. Tak przygotowany napar podczas menopauzy można wypijać 2 razy dziennie po jednej szklance, jednak jedna kuracja nie powinna trwać dłużej niż 3 tygodnie.
Macerat z tasznika: 4 łyżki stołowe ziela należy zalać szklanką wody i odstawić pod przykryciem na minimum 8 godzin. Następnie przecedzić i wypijać 2 łyżeczki 2 razy dziennie.
Bóle głowy i kłopoty ze snem
- Melisa – melisa nazywana jest rośliną ukojenia. Jej właściwości lecznicze wykorzystywano już w starożytnej medycynie, obecnie stanowi jeden z najczęstszych sposobów na radzenie sobie z bezsennością, bólami głowy, czy rozdrażnieniem. Działanie to jest najprawdopodobniej wynikiem wysokiej zawartości olejków eterycznych i związków fenolowych, które wykazują właściwości kojące i uspokajające. Melisę najlepiej wykorzystać do przygotowywania naparów, które można wypijać przed snem, lub podczas nasilonego bólu głowy. W tym celu łyżkę suszonych liści melisy należy zalać szklanką wrzącej wody i wypić po 3-5 minutach parzenia.
- Kozłek lekarski – roślina ta wykazuje działanie uspokajające, przeciwbólowe i nasenne, dlatego może być pomocna w dolegliwościach tj. Bóle głowy, zaburzenia snu, czy wahania nastrojów. Jego właściwości wynikają głównie z obecności związków zwanych walepotriatami – poprawiają ogólną jakość snu, przyśpieszają także czas zasypiania, łagodzą nerwowość i drażliwość. U niektórych kobiet kozłek lekarski może przyczynić się również do zmniejszenia częstotliwości występowania uderzeń gorąca. Najprostszym sposobem na jego wykorzystanie w warunkach domowych jest przygotowanie naparu z łyżki suszonego ziela zalanej szklanką wrzątku, parzonego ok. 10 min. Największą skuteczność obserwuje się w przypadku ich wypijania raz dziennie, tuż przed snem.
- Serdecznik – serdecznik to naturalny lek na uspokojenie, korzystnie wpływający również na jakość snu. Może być także pomocny w uśmierzaniu bólów głowy, mięśni i stawów. Swoje właściwości zawdzięcza zawartości glikozydów, garbników i związków fenolowych. Napar przygotowany z jednej łyżeczki suszu serdecznika zalanej jedną szklanką wrzątku można wypijać dwa razy dziennie, najlepiej przed snem i w sytuacjach wzmożonego napięcia nerwowego.
Zmniejszone libido
- Rozmaryn – właściwości rozmarynu korzystnie wpływające na libido zostały opisane już w XVI wieku. Obecnie jest jednym z najczęściej polecanych i najbezpieczniejszych afrodyzjaków dla kobiet w okresie menopauzy, a swoje właściwości zawdzięcza przede wszystkim dużej ilości związków eterycznych. Najlepiej wykorzystać go do jako dodatek do posiłków lub do przyrządzania naparów – w tym celu łyżkę ziela należy zalać gorącą wodą, odstawić na ok. 10 min i wypijać w ilości 1-2 szklanek dziennie.
- Lubczyk – w tradycyjnej medycynie ludowej lubczyk często był składnikiem tzw. wywarów miłosnych, którym przypisywano właściwości podnoszenia libido oraz przyjemności ze współżycia. Swoje działanie roślina ta zawdzięcza wysokiej zawartości olejków eterycznych, żywic i kumaryny, które działają pobudzająco, przez co uznawana jest jeden z najsilniejszych afrodyzjaków. Podczas menopauzy, wpływają nie tylko na libido, ale mogą poprawić również stan włosów, zmniejszyć ich łamliwość i wypadanie. W warunkach domowych można wykorzystać zarówno korzeń jak i liście lubczyku. Liście najlepiej sprawdzają się w formie przyprawy, jako dodatek do przygotowywanych posiłków. Korzeń można wykorzystać natomiast do przygotowywania naparów – 2-3 łyżeczki suszonego korzenia należy umieścić w garnuszku, zalać szklanką wody i doprowadzić do wrzenia. Następnie przecedzić i wypijać w ilości ok. 2 szklanek dziennie.
- Buzdyganek naziemny – roślina ta charakteryzuje się wysoką zawartością związków tj. Protodioscyna i protogracylina, które pobudzają zmysły, funkcje seksualne oraz receptory odpowiedzialne za odczuwanie przyjemności ze współżycia. Działanie to obserwuje się zarówno po spożyciu owoców, jak i ziela buzdyganka, jednak najlepsze efekty obserwuje się po wykorzystaniu ziela. W celu przygotowania domowego naparu, 1 łyżeczkę surowca należy zalać 1 szklanką wrzącej wody, parzyć pod przykryciem ok. 15 min i wypijać do dwóch szklanek dziennie.
- Kozieradka pospolita – roślina ta uznawana jest za afrodyzjak, poprawiający popęd seksualny wśród kobiet. Dzięki zawartości związków estrogenopodobnych może regulować również gospodarkę hormonalną i niwelować skutki niedoboru estrogenów w okresie menopauzy. Spożywana regularnie poprawia także kondycję włosów, zmniejsza ich łamliwość i wypadanie. W warunkach domowych kozieradkę można wykorzystać do przygotowania naparu – w tym celu 1-2 łyżeczki nasion należy zalać gorącą wodą, odstawić na kilka minut pod przykryciem i wypijać 1-2 szklanki dziennie.
Huśtawki nastrojów
- Dziurawiec – surowiec ten wykazuje wielokierunkowe działanie, jednak najbardziej znany jest ze swoich właściwości przeciwdepresyjnych, łagodzących stres i zaburzenia nastroju. Wynika to z zawartości związku hiperycyny, która oddziałuje na odpowiednie receptory w mózgu oraz stymuluje wzrost serotoniny odpowiedzialnej za poprawę samopoczucia. Dziurawiec może przyczynić się także do zmniejszenia częstotliwości i intensywności napadów gorąca, a także nocnych potów podczas menopauzy. W przypadku wystąpienia tych objawów, w szczególności huśtawek nastroju, warto wspomóc się domowymi naparami z dziurawca – w tym celu łyżkę suszonego ziela należy zalać szklanką gorącej wody, odstawić pod przykryciem na ok. 20 min i wypijać raz dziennie.
- Lawenda – kwiaty lawendy charakteryzują się wysoką zawartością olejków eterycznych, triterpenów, kumaryn oraz antocyjanów, które działają kojąco na układ nerwowy, zmniejszają stres i jego negatywne skutki, poprawiają ogólne samopoczucie i nastrój. Surowiec ten można również wykorzystać w przypadku problemów ze snem. Z kwiatów lawendy warto przygotować domową herbatę o działaniu relaksującym – łyżkę kwiatów lawendy należy zalać szklanką gorącej, wrzącej wody, zaparzać pod przykryciem ok. 15 min a następnie przecedzić. Tak przygotowany napar można wypijać dwa razy dziennie.
Osłabienie koncentracji
- Miłorząb japoński – surowiec ten dostarcza związków tj. flawonoidy i terpeny, które korzystnie wpływają na przepływ krwi przez naczynia zaopatrujące mózg, dlatego wpływa korzystnie na dotlenienie i odżywienie tego narządu, wspomagając jego pracę. Stosowaniu miłorzębu poprawia koncentrację, a także zdolność do zapamiętywania nowych rzeczy. U niektórych osób działa korzystnie również w kontekście podnoszenia nastroju i ogólnego samopoczucia. Do przygotowania domowego naparu z miłorzębu należy wykorzystać suszone liście tej rośliny – jedną łyżkę zalać szklanką gorącej wody, parzyć pod przykryciem ok. 20 min i przecedzić. Taką ilość można wypijać dwa razy dziennie.
- Żeń – szeń – jest jedną z najczęściej wykorzystywanych roślin w celu poprawy koncentracji. Jego stosowanie poprawia funkcje myślowe, szybkość reakcji oraz zdolność do skupienia, co jest wynikiem działania zawartych w nim substancji takich jak panaksozydy i ginsenozydy. W ciągu dnia można wypijać jedną szklankę naparu przygotowanego w wyniku zalania jednej łyżeczki sproszkowanego korzenia 200 ml gorącej wody.
- Pieprzyca peruwiańska – surowiec ten można spotkać pod nazwą “maca” w większości aptecznych preparatów polecanych osobom z zaburzeniami koncentracji. Jej działanie jest wynikiem wysokiej zawartości witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowej pracy układu nerwowego oraz substancji tj. Glukozynolaty, izotiocyjaniany i związki fenolowe. Wśród niektórych kobiet w okresie menopauzy, maca może być również skuteczne w radzeniu sobie z uderzeniami gorąca, wahaniami nastrojów i obniżonym libido. W tym okresie korzystne jest spożywanie 1 porcji dziennie naparu przygotowanego w wyniku zalaniu łyżki sproszkowanego korzenia pieprzycy szklanką wrzącej wody.
Wypadanie i łamliwość włosów
- Pokrzywa – pokrzywa jest jednym z najczęściej polecanych i wykorzystywanych surowców roślinnych w walce z nadmiernym wypadaniem i łamliwością włosów. Jest źródłem wielu witamin i składników mineralnych, które korzystnie wpływają na ich strukturę, wzmacniają cebulki oraz poprawiają ukrwienie skóry głowy. Napary z pokrzywy można wykorzystać zarówno jako herbatę do picia, jak i płukankę do włosów. W tym celu należy zalać 2-3 łyżki suszonej pokrzywy szklanką wrzącej wody, odstawić na 10 minut pod przykryciem i wypijać 2-3 razy dziennie.
- Sok z brzozy – sok z brzozy bywa nazywany eliksirem zdrowia ze względu na wysoką zawartość substancji aktywnych oraz witamin i składników mineralnych. Według medycyny chińskiej wspomaga walkę z wypadaniem i łamliwością włosów, poprawia również kondycję skóry i paznokci. Prawdopodobnie, dzięki zawartości substancji zwanej betuliną, działa korzystnie także w kontekście osteoporozy i chorób układu sercowo-naczyniowego, na które szczególnie narażone są kobiety po menopauzie. W celu uzyskania leczniczego efektu zaleca się wypijanie 1 szklanki soku z brzozy dziennie przez minimum 3 tygodnie.
- Łopian – napary i płukanki z korzenia łopianu są uznawane za jeden z najskuteczniejszych sposobów na walkę z nadmiernym wypadaniem włosów. Roślina ta jest bogatym źródłem witamin, garbników, kwasu krzemowego i siarki, które wzmacniają cebulki włosów, stymulują ich wzrost oraz poprawiają mikrokrążenie skóry głowy. Do przygotowania naparu najlepiej wykorzystać rozdrobniony korzeń łopianu – łyżkę surowca należy wsypać do garnka, zalać dwoma szklankami ciepłej wody i doprowadzić do wrzenia. Następnie gotować pod przykryciem, na wolnym ogniu około 3 minut. Napar można wypijać dwa razy dziennie, po jednej szklance.