+48 881 20 20 20
+48 881 20 20 20

Ostuda w ciąży

W czasie ciąży kobieta ciesząca się ze swojego błogosławionego stanu, chciałaby czuć się piękna i atrakcyjna. Niestety, wygląd zewnętrzny ciężarnych nie zawsze idzie w parze z płynącą z serca radością związaną z oczekiwaniem na potomstwo. Niektóre kobiety w tym okresie wyglądają na zmęczone, na ich cerze pojawiają się plamy, przebarwienia czy nawet krosty typowe dla trądziku , a włosy wypadają – w społeczeństwie wciąż żywy jest nawet przesąd, że kobiety, które w ciąży tracą urodę urodzą dziewczynkę, która to „kradnie” mamie piękny wygląd.

Tymczasem, za występowanie większości zmian skórnych w okresie ciąży odpowiedzialne są gwałtownie przebiegające zmiany dotychczasowej równowagi hormonalnej. Mają one m.in. związek z rozwojem tzw. ostudy ciążowej, czyli skórnych zmian o charakterze brązowych plam i przebarwień. Ważną informację stanowi jednak fakt, że zmiany te mają charakter fizjologiczny i nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia matki, ani też rozwijającego się płodu.

Lokalizacja zmian skórnych związanych z ostudą

Ostudą (łac. chloasma, chloasma gravidarum) określamy, najogólniej, nabyte, przewlekłe brązowe przebarwienia skórne, których występowanie często współistnieje z określonymi stanami zdrowotnymi. Do jej rozwoju dochodzi zdecydowanie częściej u kobiet niż u mężczyzn. Ostuda występować może zarówno u kobiet niebędących w ciąży, jak i tych spodziewających się dziecka.

Szacuje się, że ostuda dotyczy łącznie około 1% populacji, a w grupach ryzyka, w tym u kobiet w ciąży, częstość występowania tego schorzenia waha się od 9 do nawet 50%.

Szacuje się, że zmiany skórne w czasie ciąży, pod jakąkolwiek postacią, występują u ponad 90% kobiet, a jednym z częstszych problemów dermatologicznych tego okresu jest właśnie ostuda ciążowa.

Zmiany skórne, w przebiegu ostudy, są zazwyczaj ostro odgraniczone od otoczenia i lokalizują się symetrycznie głównie w rejonie twarzy i na innych odsłoniętych częściach ciała, rzadziej w obrębie górnej połowy klatki piersiowej. Należy zauważyć, że do pojawienia się ostudy, dochodzi głównie u kobiet będących ciąży — szacuje się, że nawet u około 50-70% z nich dojdzie, w tym czasie, do pojawienia się brązowych przebarwień skóry.

Zmiany, w przebiegu ostudy, lokalizują się najczęściej symetrycznie w okolicach:

  • czoła,
  • górnej wargi,
  • policzków,
  • podbródka.

Zazwyczaj mają charakter plam, które mogą, ale nie muszą, się ze sobą zlewać.

Przyczyny rozwoju i czynniki ryzyka ostudy w ciąży

Obecnie wciąż nie ustalono jednoznacznie, w jakim mechanizmie dochodzi do rozwoju tych charakterystycznych dla okresu ciąży zmian skórnych. Ocenia się, że występowanie przebarwień skórnych może mieć związek ze zmianami  hormonalnymi okresu ciąży, a zwłaszcza z podwyższonym stężeniem progesteronu. Progesteron jest żeńskim hormonem płciowym o budowie steroidowej, który w okresie ciąży, odpowiada m.in. za utrzymanie ciąży. Zauważono, że u kobiet, które przyjmują hormonalną terapię zastępczą, doustną antykoncepcję czy same preparaty progestagenu, częściej dochodzi do rozwoju ostudy.

Związek przyczynowy pomiędzy brązowymi przebarwieniami skórnymi a gospodarką hormonalną potwierdzają również obserwacje guzów jajnika, w przebiegu których także dochodzi częściej do rozwoju ostudy. Podobna sytuacja ma miejsce w niektórych chorobach wątroby – postępujący proces destrukcji miąższu wątroby sprawia, że narząd ten nie jest w stanie skutecznie neutralizować  i metabolizować toksyn czy hormonów, w tym hormonów płciowych, co sprawia, że ich stężenie we krwi zaczyna wzrastać.

poziom progesteronu a ostuda

Dodatkowo oceniono, że najsilniejszym, pojedynczym czynnikiem ryzyka pojawienia się ostudy jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Docierające do powierzchni skóry promieniowanie ultrafioletowe (UV) pobudza obecne w skórze komórki pigmentowe, czyli tzw. melanocyty, do wzmożonej produkcji melaniny, która to odpowiada bezpośrednio za zmianę zabarwienia powłok skórnych i opaleniznę. Zauważono, że rejony skóry dotknięte ostudą charakteryzują się większą zawartością melaniny, niż przyległe do nich zdrowe obszary. Doniesienia te znajdują potwierdzenie w obserwacjach dotyczących intensywności przebarwień skórnych w zależności od pory roku. Nasilenie zmian skórnych ma miejsce głównie w miesiącach letnich, z kolei okres zimowy wpływa pozytywnie na stan skóry i zmniejszenie intensywności ostudy.  

Ponadto brązowe przebarwienia skórne statystycznie częściej dotyczą kobiet, których skóra należy do typu IV-VI w tzw. klasyfikacji Fitzpatrick’a. Klasyfikacja Fitzpatrick’a wyróżnia u ludzi 6 fototypów skóry — im niższy stopień, tym większa skłonność do oparzeń i trudniejszy proces opalania. Osoby, które łatwiej się opalają i trudniej dochodzi u nich do rozwoju oparzeń przyporządkowany mają wyższy stopień w tej klasyfikacji. Kobiety, u których stosunkowo szybko dochodzi, pod wpływem słońca, do pojawienia się opalenizny obarczone są większym ryzykiem rozwoju ostudy, ponieważ świadczy to o skłonności ich melanocytów do produkcji większych ilości melaniny. 

Leczenie ostudy

Niestety, z powodu nie do końca poznanej etiologii powstających w okresie ciąży przebarwień skórnych leczenie ostudy jest leczeniem objawowym, a nie przyczynowym. Jednakże ogólne rokowanie w przebiegu tego schorzenia jest, najczęściej, pozytywne, a same zmiany mają tendencję do ustępowania po porodzie. Przebarwienia skórne, wraz z upływem czasu, zazwyczaj tracą stopniowo swoje intensywne zabarwienie.

W przypadkach, w których po rozwiązaniu zmiany nie ustępują w zadowalającym stopniu, zastosowanie znajdują preparaty bazujące na tzw. hydrochinonie. Hydrochinon jest związkiem chemicznym, który poprzez blokadę enzymów zaangażowanych bezpośrednio w syntezę melaniny wpływa na rozjaśnienie przebarwień skórnych powstałych w przebiegu ostudy. Dodatkowo, w poprawie wyglądu skóry stosuje się również tretynoinę, czyli pochodną witaminy A czy określone maści sterydowe. W przypadku nieskuteczności leczenia farmakologicznego, w terapii wykorzystuje się także zabiegi laserowe – lasery o określonej energii i długości fali ’’mają zdolność’’ rozbijania obecnych w skórze pigmentów, w tym melaniny, co prowadzi do redukcji przebarwień.

Bibliografia:

  1. Bolanca I, Bolanca Z, Kuna K, Vuković A, Tuckar N, Herman R, Grubisić G. Chloasma–the mask of pregnancy. Coll Antropol. 2008 Oct;32 Suppl 2:139-41.
  2. Ana Carolina Handel, Luciane Donida Bartoli Miot and Hélio Amante Miot Melasma: a clinical and epidemiological review An Bras Dermatol. 2014 Sep-Oct; 89(5): 771–782.
  3. Rashmi Sarkar, Pooja Arora, Vijay Kumar Garg, Sidharth Sonthalia and Narendra Gokhale Melasma update Indian Dermatol Online J. 2014 Oct-Dec; 5(4): 426–435.
  4. Sumit Kar, Ajay Krishnan and Poonam Varma Shivkumar Pregnancy and Skin J Obstet Gynaecol India. 2012 Jun; 62(3): 268–275.
  5. Oluwatobi A. Ogbechie-Godec and Nada Elbuluk Melasma: an Up-to-Date Comprehensive Review Dermatol Ther (Heidelb). 2017 Sep; 7(3): 305–318.
mapa dojazdu

Centrum Medyczne Meavita

Nasza lokalizacja

ul. Rusznikarska 14 lokal XX,
31-261 Kraków

Rejestracja pacjentów

pon – pt: 7:00 – 18:00
+48 881 20 20 20
+48 881 30 30 30
kontakt@meavita.pl

Fizjoterapia

mgr Ewelina Bijak
+48 881 03 03 07

mgr Marta Węglińska
+48 881 03 03 09

mgr Konrad Węgliński
+48 881 91 91 60

fizjoterapia@meavita.pl

Poradnia dietetyczna

mgr Aneta Żebrowska

dietetyka@meavita.pl

Infolinia testy prenatalne

+48 881 03 03 03

Poradnia psychologiczna

mgr Gabriela Czarnecka
+48 881 03 03 04

mgr Dorota Stachnik
+48 881 03 03 05

mgr Aleksandra Wasilewska

psychologia@meavita.pl

Inspektor Ochrony Danych

Łukasz Długosz
iod@meavita.pl

Nasze strony

Media społecznościowe

Współpraca

Treści publikowanie na stronie mają charakter informacyjny oraz edukacyjny, nie stanowią porady medycznej.