Łożysko to tymczasowy narząd u ludzi i innych ssaków łożyskowych, który powstaje tylko w czasie ciąży. Składa się z fragmentów tkanek należących zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Jest niezwykle ważną strukturą, która jest odpowiedzialna za przekazywanie składników potrzebnych do rozwoju płodu od Mamy. 

Łożysko wrośnięte – rodzaje, czynniki ryzyka

Czasem zdarza się, że rozwijające się łożysko zbyt ściśle przylgnie do ściany macicy – nazywamy ten stan łożyskiem wrośniętym. Nieprawidłowe zagnieżdżenie jest spowodowane nieprawidłowym przerośnięciem kosmków do doczesnej podstawnej. Występuje średnio 1 raz na 7 tysięcy porodów.

W zależności od stopnia inwazji wyróżnia się: 

• łożysko przyrośnięte – kosmki nie przekraczają doczesnej podstawnej, 
• łożysko wrośnięte – kosmki wrastają w mięśniówkę macicy,  
• łożysko przerośnięte – kosmki łożyska silnie przenikają ścianę macicy i naciekają sąsiadujące narządy, np. pęcherz moczowy.

Czynniki, które zwiększają ryzyko łożyska wrośniętego: 

• blizny po cięciu cesarskim,  
• blizny po operacjach w obrębie mięśniówki,  
• łożysko przodujące,  
• wiek kobiety >35 rż,  
• ciąża wielopłodowa.

Rozpoznanie i powikłania łożyska wrośniętego

Rozpoznanie łożyska wrośniętego stawia się na podstawie obrazu klinicznego oraz badań histopatologicznych. Symptomy występujące u Pacjentki są niecharakterystyczne, zazwyczaj jest to krwawienie lub plamienie.

W badaniach dodatkowych znaczenie mają: 

• badania obrazowe, np. ultrasonografia – daje jednak dużo wyników fałszywie dodatnich, 
• objawy kliniczne np. trudności lub brak urodzenia łożyska, a podczas ręcznego wydobycia łożyska pojawiają się trudności lub wręcz wydobycie całego łożyska jest niemożliwe. Innym sygnałem może być znaczne krwawienie po usunięciu łożyska, 
• badanie histopatologiczne tkanek pobranych po zakończeniu porodu.

Powikłania łożyska wrośniętego są poważne i wymagana jest multidyscyplinarna opieka nad ciężarną. 65% ciąż jest przedwcześnie zakończona przed 37 tyg. ciąży, w tym 1/3 przed 24 tyg. ciąży. Dzieje się tak, ponieważ łożysko nie jest w stanie prawidłowo spełniać swojej funkcji biologicznej, np. nie wszystkie substancje odżywcze docierają do rozwijającego się płodu, dostawa tlenu jest zmniejszona. Dlatego dziecko może wykazywać cechy wewnątrzmacicznego zahamowanie wzrostu (IUGR) i jest zazwyczaj mniejsze od średniej populacyjnej. 

Najpoważniejszym powikłaniem w czasie i tuż po porodzie jest intensywne krwawienie – ściśle przylegające łożysko jest połączone z dużą ilością naczyń krwionośnych. Po jego zazwyczaj trudnym oddzieleniu, światła naczyń otwierają się i duża ilość krwi ulega wynaczynieniu. Duża ilość utraconej krwi może doprowadzić nawet do wstrząsu krwotocznego, co jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Drugim poważnym powikłaniem jest atonia macicy, czyli zmniejszenie zdolności skurczowej narządu. W takim przypadku po porodzie brakuje skurczów, które pomagają w prawidłowych warunkach w wydaleniu popłodu (m.in. łożyska). 

Postępowanie w przypadku łożyska wrośniętego

Postępowanie kliniczne jest indywidualnie dobierane do sytuacji klinicznej. Przy sprzyjających warunkach i niewielkim nasileniu objawów, które nie zagrażają życiu lub poważnemu uszczerbkowi na zdrowiu, preferencyjnie wdraża się leczenie zachowawcze i obserwację. Jeżeli stan jest poważniejszy z powodu atonii macicy lub niecałkowitego oddzielenia łożyska popłód nie ulegnie samodzielnemu wydaleniu, można wspomóc proces metodą łyżeczkowania jamy macicy. W skrajnych i ciężkich przypadkach oraz w celu uniknięcia wstrząsu krwotocznego najskuteczniejszą metodą leczenia inwazyjnego jest histerektomia, czyli usunięcie macicy z pozostałościami popłodu.  

W praktyce klinicznej często przyjmuje się postawą wyczekującą i pozostawia się popłód w organizmie kobiety.

Podejście to ma swoje wady i zalety: 

• z pozytywnej strony: pozostawienie popłodu pomaga w zamknięciu otwartych naczyń krwionośnych i może pomóc zapobiec nadmiernej utracie krwi, a czasem nawet pozwala to uratować narząd (macicę),  
• z negatywnej strony: obumierające tkanki popłodu mogą być źródłem zakażenia i narastającego procesu zapalnego.  

W okresie wyczekiwania pomiędzy porodem i wydaleniem popłodu pacjentka powinna być pod pilną obserwacją lekarza i kontrolą parametrów stanu zapalnego (m.in. CRP). Warto wdrożyć profilaktykę antybiotykową, która jest indywidualnie dobrana do pacjentki, aby zmniejszyć ryzyko zakażeń. Zazwyczaj po 4-6 tygodniach pozostały popłód samoistnie ulegnie wydaleniu.

Bibliografia 

1. Bręborowicz GH. Położnictwo i ginekologia. II. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2015. 
2. Gruca-Stryjak K, Ropacka-Lesiak M, Breborowicz G. [Placenta percreta–a severe obstetric complication despite correct diagnosis–a case report]. Ginekol Pol 2015;86:951–6. doi:10.17772/gp/60833. 
3. Kassem  gamal, alzahrani  ali K. Maternal and neonatal outcomes of placenta previa and placenta accreta: three years of experience with a two-consultant approach. Int J Womens Health 2013;5:803–10. doi:10.2147/IJWH.S53865.