Rozejście spojenia łonowego – kiedy i dlaczego do niego dochodzi?

Spojenie łonowe, które zlokalizowane jest z przodu miednicy, łączy ze sobą parzyste kości łonowe. Jest swego rodzaju połączeniem dwóch stron miednicy, dlatego wpływ na niego będzie miała zarówno symetria, jak i asymetria napięć na poziomie pasa miednicznego. Co więcej, mięśnie przywodziciele uda mają swój przyczep na kościach łonowych.

Zatem, czy wzmożone/niesymetryczne napięcie tych mięśni (skrócenie ich) może mieć wpływ na oddalenie się od siebie dwóch części spojenia łonowego? Tak!

Wszystkie połączenia stawowe na poziomie miednicy mają na siebie wzajemny wpływ. Niezależnie od tego, czy mowa o stawie krzyżowo-biodrowym, o połączeniu lędźwiowo-krzyżowym czy o spojeniu łonowym, ich wzajemna relacja będzie widoczna podczas wykonywania badania szczegółowego czy testów funkcjonalnych. Dysfunkcja na poziomie jednego z tych elementów może być czynnikiem powodującym dolegliwości w innej części miednicy. Dodatkowo nie można zapomnieć o przeciążeniu spojenia łonowego wynikającego z rosnącej macicy, która wywiera nacisk na struktury znajdujące się poniżej. Czynnikami ryzyka rozejścia spojenia łonowego jest także zbyt duży przyrost masy ciała kobiety czy obciążająca praca fizyczna podczas całej ciąży.

Rozejście spojenia łonowego może pojawić się niestety już na półmetku ciąży. Działanie hormonu o nazwie relaksyna rozluźnia tkankę łączną (np. więzadła) i może doprowadzić do destabilizacji połączeń stawowych. Oddalenie się kości łonowych od siebie na odległość ponad 10 mm już wskazuje na rozejście się ich.

Ocenę spojenia łonowego najlepiej jest wykonać poprzez badanie palpacyjne i badanie ultrasonograficzne.

Jakie objawy występują przy rozejściu spojenia łonowego?

Rozejście spojenia łonowego może dawać bardzo dokuczliwe objawy zarówno podczas niewielkich czynności codziennych, jak i przy większym wysiłku. Ta dysfunkcja spojenia łonowego znacznie utrudnia kobiecie funkcjonowanie na co dzień. Im większy stopień utraty stabilizacji na poziomie miednicy, tym dolegliwości bólowe mogą być bardziej odczuwalne.

Objawy rozejścia spojenia łonowego

• Uczucie ciężkości na podbrzuszu
• Ból podczas wchodzenia po schodach (stanie na jednej nodze, unoszenie nogi)
• Problem z komfortowym obrotem na łóżku/wstawaniem z łóżka czy z krzesła
• Trudności w chodzeniu (tzw. chód kaczkowaty lub chód kołyszący)
• Tkliwość palpacyjna na spojeniu łonowym (może również wystąpić miejscowy obrzęk)
• Ból przy odwodzeniu kończyn dolnych

Wspomniane powyżej dolegliwości bólowe występujące podczas ruchu mogą się lokalizować w różnych rejonach dolnych części ciała.

• Na spojeniu łonowym
• Wzdłuż wewnętrznej strony ud
• Na pośladkach
• W dolnej części kręgosłupa

Pacjentka, która zgłasza się do gabinetu fizjoterapeutycznego z problemem bólowym ze strony spojenia łonowego, nierzadko będzie informować również o objawach umiejscowionych dalej niż miednica. Przykładem są drętwienia kończyn dolnych. Mogą być one związane bezpośrednio z rozejściem spojenia łonowego, ale mogą także być osobnym problemem, który również towarzyszy pacjentce w aktualnym momencie i ewentualnie może mieć pośredni wpływ na spojenie łonowe. Diagnostyka różnicowa wykonana przez fizjoterapeutę uroginekologicznego będzie bardzo ważna!

Rozejście spojenia łonowego czy inna dysfunkcja spojenia łonowego?

Rozejście spojenia łonowego jest jedną z możliwych dysfunkcji w tym rejonie miednicy. Nie zawsze wymieniane przez pacjentkę objawy będą świadczyły o patologicznej szerokości spojenia łonowego (powyżej 10 mm). Wspomniane powyżej typowe objawy rozejścia będą też występować w przypadku innych zaburzeń ruchomości na poziomie spojenia łonowego. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy może być nieprawidłowe ułożenie kości łonowych wynikające z asymetrii obecnej na poziomie miednicy czy kończyn dolnych (np. anatomiczne lub funkcjonalne skrócenie jednej kończyny dolnej). O ile poza okresem ciąży ciało adaptuje się do tej sytuacji, to obciążenie wynikające ze zmian biomechanicznych w ciąży może wywołać wspomniane objawy.

Spojenie łonowe może być również w dysfunkcji z uwagi na zwiększone napięcie mięśniowe po jednej stronie miednicy, przez co ruchomość jednej z kości łonowych będzie ograniczona. Może to doprowadzić do dysbalansu napięciowego na poziomie spojenia łonowego. Umiejętność zróżnicowania problemów w obrębie miednicy jest cenną zaletą dobrego fizjoterapeuty uroginekologicznego.

Rozejście spojenia łonowego – jak sobie pomóc?

Przede wszystkim odwiedź swojego fizjoterapeutę uroginekologicznego!

Wspólne ustalenie planu terapii pozwoli stopniowo wycofywać objawy, a nawet całkowicie pozbyć się problemu (w zależności od stopnia zaawansowania rozejścia spojenia łonowego). Fizjoterapeuta uroginekologiczny przeprowadzi z pacjentką wywiad na temat jej objawów, jak i innych ważnych informacji wpływających na obecny stan pacjentki. Ważne, aby powiedzieć o wszystkim niepokojących dolegliwościach!

Wywiad medyczny i badanie szczegółowe są bardzo ważnym elementem planowania terapii, która będzie polegać na usunięciu czynników doprowadzających do rozejścia spojenia łonowego. Przede wszystkim kluczową sprawą jest odzyskanie balansu mięśniowego i pełnej ruchomości stawowej na poziomie miednicy. Jak już zostało wcześniej wspomniane, rozejście spojenia łonowego może być objawem dysfunkcji w innych rejonach ciała, dlatego też konieczne jest niekiedy wyrównanie napięć w całym organizmie. Dzięki temu kobieta będzie mogła swobodniej przyjąć również pozycje wertykalne podczas porodu. Przy rozejściu spojenia łonowego można wykorzystać metodę kinesiotapingu, aby odciążyć miednicę, a przy zaawansowanych objawach ze strony spojenia łonowego należy rozważyć używanie pasu stabilizującego miednicę na co dzień. 

Podsumowanie

Typowe objawy rozejścia spojenia łonowego mogą powodować lekki dyskomfort, ale mogą także uniemożliwić kobiecie w ciąży jej codzienne funkcjonowanie. Jeśli pojawią się pierwsze objawy ze strony spojenia łonowego, dobrze jest wprowadzić działania profilaktyczne, ale także udać się do fizjoterapeuty uroginekologicznego na wizytę konsultacyjną. Rozejście spojenia łonowego można, a nawet trzeba leczyć przy pomocy metod fizjoterapeutycznych i w razie konieczności również zaopatrzenia ortopedycznego (pas stabilizujący).

Bibliografia

1. Prometeusz. Atlas anatomii człowieka t.1. Medpharm, Wrocław 2014
2. 2. Conder R, Zamani R, Akrami M. The Biomechanics of Pregnancy: A Systematic Review. J Funct Morphol Kinesiol. 2019 Dec; 4(4): 72.
3. Truszczyńska A.: Fizjoterapia w łagodzeniu dolegliwości okresu ciąży oraz leczeniu stanów patologicznych. [W:] Fizjoterapia w ginekologii i położnictwie. Red. D. Szukiewicz, PZWL, Warszawa 2012, 183-192
4. Kozłowska J.: Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie. AWF Kraków, Kraków 2006
5. Kozłowska J., Curyło M.: Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie. Część praktyczna. AWF Kraków 2013