+48 881 20 20 20
+48 881 20 20 20

Rwa kulszowa w ciąży - dlaczego warto udać się do fizjoterapeuty?

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety w ciąży mogą wywoływać szereg nieprzyjemnych dolegliwości w życiu codziennym. Ze strony układu ruchu często pojawiającym się problemem jest rwa kulszowa. Obniża ona znacznie komfort życia kobiety w ciąży i zmusza ją do ograniczenia swojej aktywności ruchowej. Czym jest rwa kulszowa i jak jej zaradzić? Czy fizjoterapia dolegliwości bólowych w ciąży jest bezpieczna i skuteczna? Po zapoznaniu się z naszym artykułem rozwiejesz wszystkie swoje wątpliwości.

Fizjoterapia dolegliwości bólowych kobiet w ciąży

W obecnych czasach wiedza na temat fizjoterapii kobiet w ciąży znacznie się poprawiła. Choć jeszcze wciąż w niektórych grupach społecznych pokutuje przeświadczenie, że z leczeniem czy rehabilitacją trzeba czekać do czasu rozwiązania ciąży. Dzisiaj jednak kobieta w ciąży jest już bardziej świadoma możliwości, jakie oferuje jej współczesna medycyna i fizjoterapia. Wbrew pozorom bardzo dużo dysfunkcji czy zaburzeń funkcjonalnych w układzie mięśniowo-szkieletowym można usunąć już w trakcie ciąży.

W przypadku rehabilitacji dolegliwości bólowych kobiet w ciąży są jednak pewne ograniczenia. Nie wszystkie badania obrazowe można wykonać jak przykładowo zdjęcie RTG kręgosłupa czy też nie wszystkie procedury fizjoterapeutyczne będą mogły być wykonane na kobiecie w ciąży. Nie zmienia to jednak faktu, że duży odsetek problemów bólowych można w ciąży poddać bezpiecznej i  skutecznej rehabilitacji.

Anatomia i funkcje nerwu kulszowego

Obwodowy układ nerwowy składa się przede wszystkim z nerwów czuciowych i ruchowych, które zaopatrują mięśnie szkieletowe i skórę. Nerw kulszowy jest najdłuższym nerwem obwodowym. Korzenie nerwowe wychodzą z segmentów L4-S3 odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Nerw kulszowy swój przebieg zaczyna w miednicy mniejszej, po czym najczęściej przechodzi przez mięsień gruszkowaty i poniżej mięśnia pośladkowego wielkiego przechodzi na tylną stronę uda. Następnie można go spotkać w bruździe mięśni kulszowo-goleniowych, a poniżej dołu podkolanowego rozdziela się na dwa odrębne nerwy: piszczelowy i strzałkowy wspólny.

Nerw kulszowy odpowiedzialny jest za unerwienie ruchowe większości mięśni kończyny dolnej. Będą to m.in. mięśnie grupy kulszowo-goleniowej (tylna powierzchnia uda)oraz wybrane mięśnie podudzia i stopy. Nerw kulszowy na przebiegu w kierunku dołu podkolanowego nie daje gałęzi czuciowych (nie unerwia skóry czuciowo). Natomiast jego część strzałowa i piszczelowa już tak i odpowiadają one za unerwienie skóry podudzia oraz stopy.

Nerw kulszowy jest największym nerwem obwodowym, stąd też można go łatwo odnaleźć palpacyjnie. Najbardziej dostępny jest na poziomie wyjścia z mięśnia gruszkowatego i w bruździe mięśni kulszowo-goleniowych. Można go wyczuć jako swego rodzaju kabel, ponieważ taką też formę przybiera. Co ciekawe nerw kulszowy jest również bardzo odporny na uszkodzenia mechaniczne.

Rwa kulszowa – co to jest?

Rwa kulszowa to zespół objawów spowodowany podrażnieniem lub uciśnięciem nerwu kulszowego na całym jego przebiegu.

Czym może objawiać się rwa kulszowa?

  • Dolegliwości bólowe na poziomie odcinka lędźwiowego, pośladka czy na tylnej części uda/podudzia
  • Uczucie mrowienia, drętwienia i „impulsów prądowych” na przebiegu nerwu kulszowego
  • Zaburzenia czucia powierzchownego w miejscach zaopatrywanych przez nerw kulszowy
  • Osłabienie mięśni zaopatrywanych ruchowo przez nerw kulszowy
rwa kulszowa co to

Bardzo ważne w diagnostyce i terapii będzie odnalezienie miejsca ucisku nerwu kulszowego. Pierwszą z lokalizacji może być poziom korzeni nerwowych na wyjściu z kanału kręgowego. Ucisk mechaniczny wywoływany jest przez przepuklinę krążka międzykręgowego na najniższych segmentach kręgosłupa lędźwiowego. Jest to zapewne najczęstszy sposób powstawania rwy kulszowej u osób dorosłych. Nieprzyjemne dolegliwości mogą pojawić się na poziomie danego segmentu kręgosłupa czy na przebiegu nerwu kulszowego po stronie ucisku.

Innym miejscem ucisku nerwu kulszowego jest okolica mięśnia gruszkowatego (znajduje się on pod mięśniem pośladkowym wielkim). Zbyt duże napięcie mięśniowe powoduje kompresję na nerw kulszowy, co w konsekwencji daje objawy wymienione powyżej z wyjątkiem bólu na poziomie kręgosłupa. Objawy nie promieniują powyżej problemu, tylko poniżej. U kobiet w ciąży ryzyko ucisku nerwu kulszowego przy mięśniu gruszkowatym jest zwiększone z uwagi na zmianę postawy ciała. Przesunięcie do przodu środka ciężkości powoduje przodopochylenie miednicy i zwiększenie napięcia mięśnia gruszkowatego.

Idąc dalej wzdłuż nerwu kulszowego, przykładowym miejscem ucisku nerwu kulszowego może być bruzda mięśniowa na tylnej stronie uda. Taka sytuacja zdarza się jednak dużo rzadziej niż te powyżej wymienione. Z uwagi na to, że nerw kulszowy jest wytrzymały na obciążenia mechaniczne to ciężko jest go uszkodzić. Może jednak dojść do sytuacji, kiedy to urazowi ulegnie kość strzałkowa  w podudziu i wtórnie nastąpi ucisk na nerw kulszowy przebiegający tuż obok.

Dlaczego warto odwiedzić fizjoterapeutę w ciąży?

Dolegliwości bólowe ze strony narządu ruchu nie są normalną sytuacją w ciąży. Przekonanie, że coś może boleć z racji samej ciąży jest błędne, a jest niestety wciąż powielane wśród kobiet. Fizjoterapia oferuje szereg możliwości, które pomogą przeciwdziałać dolegliwościom bólowym w ciąży. Nie trzeba czekać z leczeniem problemów mięśniowo-stawowych po porodzie, ponieważ ból wpływa niekorzystnie na jakość życia i kondycję psychofizyczną kobiety w ciąży.

Niewyleczone dolegliwości powstałe w ciąży mogą niestety dać o sobie znać podczas porodu siłami natury czy tuż po porodzie, kiedy ciało jest dodatkowo osłabione przez wysiłek związany z narodzinami dziecka. Dodatkowo dużo łatwiej jest wybrać się na serię zabiegów do fizjoterapeuty w ciąży niż mając już maluszka przy sobie. Oczywiście istotną sprawą jest brak zgłaszanych przeciwskazań medycznych do rozpoczęcia rehabilitacji ze strony lekarza prowadzącego.

rwa kulszowa ciąża fizjoterapia

Najlepszym rozwiązaniem będzie wybranie się do fizjoterapeuty uroginekologicznego, który ma doświadczenie w pracy z kobietami w ciąży. Temat rwy kulszowej wśród fizjoterapeutów jest powszechnie znany, jednak przy postępowaniu z kobietą w ciąży trzeba przestrzegać pewnych zasad. Z wielu względów zalecane są także profilaktyczne wizyty u fizjoterapeuty uroginekologicznego w trakcie ciąży po to, by wdrażać ćwiczenia profilaktyczne, które minimalizują ryzyko pojawienia się nieprzyjemnych dolegliwości bólowych. Również świadome podejście do planowania ciąży powinno  opierać się na wyeliminowaniu wszelkich dolegliwości bólowych na poziomie kręgosłupa, ponieważ mogą one w przyszłej ciąży dać o sobie znać ze zdwojoną siłą.

Jak leczyć rwę kulszową w ciąży?

Pierwsza wizyta konsultacyjna u fizjoterapeuty zawiera dokładny wywiad medyczny i badanie szczegółowe.

Istotne będą takie informacje jak:

  • Opis dolegliwości bólowych – czas trwania, częstotliwość, nasilenie, lokalizacja
  • Pozycje przynoszące ulgę
  • Przebyte urazy i operacje
  • Historia wcześniejszych dolegliwości z narządu ruchu
  • Obecna aktywność ruchowa i praca zawodowa
  • Choroby współtowarzyszące, leki na stałe

Odpowiedzi na powyższe pytania pozwolą stworzyć fizjoterapeucie początkowy obraz problemu, z którym przyszła pacjentka. Kolejnym etapem wizyty będzie badanie szczegółowe, które będzie opierać się na ocenie ruchomości kręgosłupa, miednicy czy stawów biodrowych i próbie sprowokowania wspomnianych dolegliwości bólowych. Dodatkowo konieczne będzie sprawdzenie napięcia mięśniowego w obrębie tułowia i kończyn dolnych. Dobry fizjoterapeuta nie może również zapomnieć o globalnej ocenie ustawienia wszystkich części ciała, a przede wszystkim o skontrolowaniu postawy. Prawidłowe obciążenie stóp i kończyn dolnych będzie kluczowe w przypadku dysfunkcji na poziomie miednicy czy stawów kręgosłupa.

Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu medycznego i badania szczegółowego można wytyczyć plan terapii zgodnie z uzyskanymi wnioskami. Fizjoterapia może skutecznie zadziałać w leczeniu rwy kulszowej i poprawić komfort życia kobiety w ciąży. Przede wszystkim wykorzystywane są techniki mięśniowo-powięziowe, które to opierają się na niwelowaniu nadmiernych napięć w narządzie ruchu. Pozycja do terapii powinna być wygodna dla pacjentki i nie sprawiać dyskomfortu. O ile w początkowych tygodniach ciąży dozwolona jest pozycja leżenia przodem (na brzuchu), to w późniejszych miesiącach lepiej wybrać pozycję leżenia na boku (ewentualnie z poduszką między kolanami) czy leżenia tyłem (jeśli nie występuje zespół żyły głównej dolnej spowodowany powiększającą się macicą).

Plan terapii i wykorzystywane techniki fizjoterapeutycznych będą zależne od tego, jaka jest pierwotna przyczyna rwy kulszowej. Działanie przyczynowe przyniesie dużo lepsze efekty terapeutyczne, niż praca wyłącznie ze zgłaszanymi przez pacjentkę objawami. Rwa kulszowa może mieć inne objawy i przebieg u różnych pacjentek, dlatego też nie ma jednego standardu postępowania fizjoterapeutycznego. Dla każdego przypadku dostosowuje się plan terapii i dobór ćwiczeń indywidualnie.

Podsumowanie

Nie każdy ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej powinien być nazywany rwą kulszową. Przyczyn dolegliwości bólowych może być bardzo dużo i jedynie skrupulatna diagnostyka pozwoli znaleźć właściwy powód. Wywiad medyczny i badanie szczegółowe u dobrego fizjoterapeuty (najlepiej uroginekologicznego) będą istotne w określeniu planu terapii kobiety w ciąży borykającej się z problemem bólowym. Dolegliwości z narządu ruchu nie są czymś standardowym w ciąży, dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonego fizjoterapeuty w przypadku ich pojawienia się. (Jeśli szukasz dobrego fizjoterapeuty uroginekologicznego, to sprawdź ofertę Centrum Medycznego Meavita).

Bibliografia

  1. Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, 2006 AWF Kraków
  2. Prometeusz. Atlas anatomii człowieka t.1. Medpharm, Wrocław 2014
  3. Conder R, Zamani R, Akrami M. The Biomechanics of Pregnancy: A Systematic Review. J Funct Morphol Kinesiol. 2019 Dec; 4(4): 72.
  4. Majchrzycki M. I inni. Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa u kobiet w ciąży. Ginekologia Polska 2010, 81, 851-855.
mapa dojazdu

Centrum Medyczne Meavita

Nasza lokalizacja

ul. Rusznikarska 14 lokal XX,
31-261 Kraków

Rejestracja pacjentów

pon – czw: 8:00 – 18:00
pt: 8:00 – 16:00
+48 881 20 20 20
+48 881 30 30 30
kontakt@meavita.pl

Fizjoterapia

mgr Ewelina Bijak
+48 881 03 03 07

mgr Konrad Węgliński
+48 881 91 91 60

fizjoterapia@meavita.pl

Poradnia dietetyczna

mgr Aneta Żebrowska

dietetyka@meavita.pl

Infolinia testy prenatalne

+48 881 03 03 03

Poradnia psychologiczna

mgr Gabriela Czarnecka
+48 881 03 03 04

mgr Dorota Stachnik
+48 881 03 03 05

mgr Aleksandra Wasilewska

psychologia@meavita.pl

Inspektor Ochrony Danych

Łukasz Długosz
iod@meavita.pl

Nasze strony

Media społecznościowe

Współpraca

Treści publikowanie na stronie mają charakter informacyjny oraz edukacyjny, nie stanowią porady medycznej.