Masaż krocza jest ważnym elementem zapobiegania urazom krocza podczas porodu naturalnego. Dzięki niemu poprawia się elastyczność tkanek, ich odżywienie i krążenie zmniejszając ryzyko nacięcia oraz pęknięć krocza. Przed jego rozpoczęciem, należy skonsultować się z lekarzem w celu upewnienia się czy nie istnieją przeciwwskazania do jego wykonywania, gdyż np. w trakcie infekcji pochwy lub wystąpienia przedwczesnych skurczy macicy nie wykonujemy masażu! Powinien być on wykonywany z umiarem, ponieważ błędnie wykonywany może prowadzić do urazów krocza. 

Masaż krocza wpływa na uelastycznienie i miękkość tkanek krocza oraz zwiększa przepływ krwi w ich obrębie. Badania wykazały, że masaż krocza zmniejsza nacięcia oraz pęknięcia III i IV stopnia w trakcie porodu. U kobiet, które stosowały masaż przedporodowy głębokość pęknięć była mniejsza. Istnieją dowody naukowe na to, że kobiety które stosowały masaż  odczuwają  mniejszy ból krocza po 3 miesiącach po porodzie. Masaż wykonywany z umiarem i w prawidłowy sposób jest bezpieczny. Należy jednak pamiętać, że mimo wykonywanego masażu nie daje on pełnej ochrony krocza. 

Kiedy zacząć wykonywać masaż krocza? 

Masaż krocza warto rozpocząć od 34 tygodnia ciąży, najlepiej 3-4 razy w tygodniu. Nie powinien trwać dłużej niż 5-10 minut. Masaż krocza  kobieta może wykonywać sama lub z pomocą partnera. Najlepiej masować krocze po kąpieli.

Do masowania zaleca się  używać oleju rozpuszczalnego w wodzie, pochodzenia roślinnego np. z oliwek, migdałów, kiełków pszenicy, kokosowy, bądź preparaty z kwasem hialuronowym lub witaminą E.  Nie zaleca się stosowania olejów mineralnych, gdyż mogą one powodować zaburzenia naturalnej flory czego skutkiem są  infekcje pochwy. 

Jak wykonać masaż krocza?

Rozpoczynając masaż krocza ważne jest,  aby kobieta  być  rozluźniona. Dlatego tak istotna  jest odpowiednia, wygodna dla kobiety pozycja ciała. Może to być pozycja  półsiedząca, leżąca, na boku, klęcząca lub stojąca – z dostępem do masowanego miejsca czyli z odwiedzioną nogą do boku. 

Na dłonie należy nałożyć olejek, rozgrzewając go przenieść na okolice pochwy i warg sromowych. W trakcie masażu kobieta nie powinna odczuwać bólu ani dyskomfortu. Kiedy dłoń znajduje się już w okolicach pochwy należy zacząć wykonywać delikatne okrężne ruchy wokół niej, nie zapominając o  środku  ścięgnistym krocza, który  znajduje się pomiędzy pochwą, a odbytem. Jeżeli takie ruchy sprawiają dyskomfort to najlepiej przerwać masaż i pozostać na takim etapie przez kilka dni. Najważniejsze jest rozluźnienie, a nie działanie na napiętych tkankach.

Następnym krokiem jest włożenie pośrodkowo palca wskazującego lub kciuka do pochwy, niezbyt głęboko na ok 2-3 cm. Lekko uciskając tkanki krocza rozciągamy je w kierunku odbytu. Ważną zasadą jest, aby w trakcie ucisku wprowadzić równoczesne oddychanie. Ucisk wykonuje się na wydechu, utrzymując go przez kilka sekund lub do odczucia delikatnego pieczenia, NIE BÓLU! Wykonujemy tak około 3 serii.

Następnie wolnymi, okrężnymi ruchami, naciskamy w kierunku odbytu rozciągając tylną i tylno-boczną ścianę pochwy zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara (od godziny 3 do 9). Stosując regularnie masaż krocza po pewnym czasie masując wprowadzamy kolejne palce, tak aby końcowo pracować 3 palcami. Wówczas tkanki krocza będą w stanie rozciągnąć się do 2/3 obwodu główki dziecka. 

Jeżeli kobieta boi się i ma obawy przed samodzielnym wykonywaniem masażu krocza warto udać się na konsultacje do fizjoterapeuty uroginekologicznego. 

Bibliografia

1. Simkin P., Ancheta R.  Udany poród. Jak wcześnie zapobiec dystocji i ją leczyć. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2014
2. Iwanowicz-Palus G., Bień A. Edukacja przedporodowa. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2020
3. Demirel, G., & Golbasi, Z. (2015). Effect of perineal massage on the rate of episiotomy and perineal tearing. International Journal of Gynecology & Obstetrics, 131(2), 183–186.4. Seehusen D., Raleigh M. Antenatal Perineal Massage to Prevent Birth Trauma. Am Fam Physician. 2014 Mar 1;89(5):335-336.