Wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego, czyli jak zadbać o mięśnie dna miednicy

Wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego coraz częściej staje się czymś normalnym, a wręcz wskazanym dla kobiet w różnym wieku, nie tylko w ramach wizyty poporodowej.

Temat mięśni dna miednicy, ich jakże ważnej roli w utrzymaniu kobiecego zdrowia przestaje być tematem tabu i coraz częściej przychodzą do gabinetu kobiety, które chcą o swoje dno miednicy zadbać.  Mimo, iż w tej materii jest jeszcze dużo do zrobienia, nas fizjoterapeutów, cieszy fakt, że edukacja w zakresie mięśni dna miednicy przynosi wymierne efekty.

Na pytanie „Czy ćwiczyła Pani mięśnie dna miednicy?”  coraz częściej spotykamy się z odpowiedzią twierdzącą, ale w większości przypadków ćwiczenia te były wykonywane w oparciu o wiedzę, instruktaż przeczytany w Internecie. Oczywiście nie musi oznaczać to, że ćwiczenia były wykonywane nieprawidłowo, ale bardzo rzadko są one w pełni dopasowane do problemu danej kobiety.

Podstawowym narzędziem diagnostycznym jest badanie wewnętrzne per vaginam (o przebiegu tego badania przeczytasz więcej w tekście PRZEBIEG WIZYTY FIZJOTERAPEUTYCZNEJ), na podstawie którego jesteśmy w stanie ocenić jak pracują mięśnie, jaka jest technika aktywacji i co najważniejsze jaki trening będzie skuteczny. Czy ten nastawiony na napięcie, siłę czy może ten skoncentrowany na nauce relaksacji i prawidłowego rozluźniania.

Bardzo często badanie, które kobieta wykonuje aktywnie jest jednocześnie pomocne w nauce prawidłowej aktywacji mięśni. Możemy wówczas określić czy dochodzi do kompensacji innych grup mięśniowych, czy pojawia się parcie, brak rozluźnienia. Pozwala nam to na przygotowanie ćwiczeń i wskazówek tak, aby kobieta mogła później te ćwiczenia odtworzyć w warunkach domowych.

Czy tak się jednak dzieje?

Oczywistym jest, że mięśnie dna miednicy pracują cały czas, w trakcie każdej naszej czynności jaką wykonujemy w ciągu dnia. Jednak w przypadku gdy dno miednicy nie pracuje prawidłowo, pojawiają się dysfunkcje konieczne jest wdrożenie treningu w trakcie którego kobieta uczy się izolowanego skurczu mięśni dna miednicy. I tutaj nie zawsze ćwiczenia oparte na wizualizacjach są wystarczające.

Na wizytach kontrolnych Panie często zgłaszają, że przez pierwsze kilka dni po wizycie był zapał, ale trudności i zawirowania życia codziennego sprawiają, że finalnie ćwiczenia nie są wykonywane albo są robione „przy okazji czegoś innego”. Najczęściej wówczas nie ma takiej koncentracji i kontroli nad tym czy nie angażują się inne grupy mięśniowe, czy nie dochodzi do zasysania pępka, problemów z parciem, bezdechem. Skutkuje to brakiem właściwych efektów co wywołuje frustrację u kobiety, a czas z dnia na dzień ucieka …

W związku z tym postanowiliśmy wprowadzić w naszym Centrum  Meavita w Krakowie urządzenie, które pomoże kobietom zobaczyć naocznie pracę mięśni i tym samym poprawić jakość ćwiczeń. I tak w gabinecie pojawiło się urządzenie Pelvifly.

Czym jest Pelvifly

Pelvifly to urządzenie stworzone dla kobiet do treningu mięśni dna miednicy. Połączenie sondy dopochwowej, aplikacji mobilnej i platformy telemedycznej ma na celu zwiększenie świadomości kobiet, zobrazowanie pracy własnych mięśni z odpowiednio dobranym obciążeniem i co równie istotne zmotywowanie kobiet do regularnych treningów poprzez zaprojektowanie ćwiczeń w formie gier. Dodatkowo fizjoterapeutom urządzenie to może posłużyć jako element diagnostyczny stanowiący uzupełnienie badania per vaginam. Parametry uzyskane w trakcie testu można także odnieść do skali Oxford używanej przy ocenie dna miednicy w oparciu o badanie wewnętrzne i test PERFECT.

Sonda Pelvifly

Sonda jest wykonana z silikonu medycznego  dzięki czemu jest w pełni bezpieczna. Posiada wbudowane czujniki, które zbierają informację na temat siły skurczu a także monitorują stopień rozluźnienia. Sonda składa się z części wewnętrznej, która ma możliwość “dopompowania” przez co idealnie dopasowuje się do kształtu pochwy, a także z ramienia zewnętrznego na którym znajduje się przycisk służący do włączenia jak również kalibracji urządzenia.

Wymiary sondy są następujące: 

• długość- 9 cm
• szerokość- 3,8 cm 
• waga – 85g

Warto się z nimi zapoznać ponieważ w przypadku dysfunkcji związanych z nadmiernie napiętym dnem miednicy aplikacja sondy może być problematyczna. Niejednokrotnie treningi z sondami są poprzedzone terapią w gabinecie, której celem jest znormalizowanie napięcia mięśni tak, aby praca z sondą była możliwa i co ważne bezbolesna. W przypadku wątpliwości warto przed zamówieniem urządzenia zgłosić się do fizjoterapeuty gdzie w warunkach gabinetowych zostanie przeprowadzony nie tylko test za pomocą sondy, ale także badanie per vaginam, co pozwoli w pełni zdiagnozować istniejący problem. 

Sonda ma wbudowaną funkcję wibracji, co pomaga kontrolować skurcz, a tym samym poprawić efektywność ćwiczeń, szczególnie w przypadku bardzo niskich wartości.

Do dyspozycji są 3 rodzaje wibracji:

• 20 Hz,
• 50 Hz
• Biofeedback,

a także możliwość włączenia wibracji na ramieniu zewnętrznym. Jest to przydatne szczególnie w przypadku zaburzeń w obrębie przedniej ściany pochwy. 

Warto nadmienić, że sonda jest odporna na działanie wody, co umożliwia łatwe zachowanie higieny przy codziennym użytkowaniu.

Pelvifly – aplikacja mobilna 

Aplikacja mobilna pelvifly, to przede wszystkim wizualna informacja zwrotna dla kobiety ćwiczącej mięśnie dna miednicy. Biofeedback, który otrzymuje w trakcie ćwiczeń pozwala zobaczyć reakcję mięśni co niewątpliwie wpływa na zwiększenie świadomości, pozwala lepiej kontrolować skurcz i co najważniejsze umożliwia precyzyjny dobór obciążenia do aktualnego stanu mięśni.

Możemy wyróżnić 2 zasadnicze elementy:

1. Test mięśni – jest to parametryczne sprawdzenie aktualnego stanu mięśni dna miednicy. Składa się z 6 etapów weryfikujących wszystkie podstawowe funkcję mięśni. Wizualizacja w postaci motyla pokazuje aktywność dna miednicy. W trakcie skurczu motyl się unosi, w trakcie rozluźniania opada. Istotą testu jest także ustawienie obciążenia do dalszych treningów. Jest to jeden z istotniejszych powodów dla których trening z sondą pelvifly jest bardziej efektywny i bezpieczny niż ćwiczenia wizualizacyjne.
2. Treningi – w aplikacji pelvifly mamy 4 rodzaje treningów:

• Rozgrzewka
• Wytrzymałość
• Szybkość
• Rozluźnienie

Kilka słów na temat poszczególnych treningów.

Rozgrzewka – pozorna nazwa- istotna funkcja. Trening ten uczy przede wszystkim kontroli nad mięśniami zarówno pod kątem napięcia jak i rozluźnienia. Zadanie polega na wykonaniu skurczu o coraz większej sile po którym następuje stopniowe rozluźnienie mięśni. W aplikacji poszczególne wartości siły skurczu wyznaczają trasę, którą należy podążać jednocześnie zdobywając punkty. Siła skurczu jaką należy użyć aby zdobyć najwyżej umieszczony punkt to 50% siły maksymalnej, która została obliczona w trakcie testu.

Trening wytrzymałości – składa się z 3 etapów w których należy wykonać skurcz kolejno na 10%, 15%, 20% maksymalnej siły. Po każdym skurczu należy rozluźnić mięśnie. W każdej serii nie tylko dochodzi do wzrostu siły ale także wydłużony zostaje czas zarówno napięcia jak i późniejszego rozluźnienia. Jeśli na określonym etapie występuje trudność z utrzymaniem napięcia na zadanym poziomie w kolejnej serii aplikacja nie zwiększy obciążenia. Ponadto w sytuacji gdy osoba ćwicząca straci kontrolę nad mięśniami animacja podświetli się na inny kolor.

Wytrzymałość mięśni to bardzo ważna umiejętność, która jest niezbędna do tego aby mięśnie dna miednicy prawidłowo pracowały.  I tutaj poniekąd zostaje wyjaśniona kwestia dlaczego popularne kulki gejszy nie są idealnym rozwiązaniem do treningu wytrzymałości. W ich przypadku mięśnie narażone są na ciągłą pracę bez fazy rozluźnienia. Najlepsze efekty pracy mięśni dna miednicy uzyskujemy jeśli w treningu są cykliczne fazy napięcia i rozluźnienia. Wyłączenie fazy relaksu powoduje że mięsień nie pracuje w pełnym zakresie ruchu. Z tego właśnie powodu trening wytrzymałości w aplikacji pelvifly uczy wytrzymałości stosując te 2 fazy, a nie jedynie samo napięcie.

Trening szybkości ma na celu nie tylko poprawę siły mięśniowej ale przede wszystkim opanowanie umiejętności do szybkiej, automatycznej reakcji mięśni.

W aplikacji Pelvifly są dostępne 3 treningi w których każdy składa się z 3 etapów o coraz wyższym poziomie trudności- od 50% do 100% siły maksymalnej wyznaczonej na podstawie wcześniej wykonanego testu. Jeżeli ćwiczenie jest zbyt trudne w aplikacji pojawia się komunikat o możliwości przerwania treningu. 

Trening rozluźniający – często pomijany, a jakże istotny trening szczególnie dla osób mających problemy ze zwiększonym tonusem mięśniowym w obrębie dna miednicy.  Prawidłowo funkcjonujące dno miednicy ma zachowany balans między silnym skurczem, a umiejętnym rozluźnieniem stąd ćwiczenia oddechowe ukierunkowane na świadome rozluźnienie mięśni dna miednicy powinny stanowić stały element treningu.

Dzięki temu, że aplikacja odwzorowuje aktywność mięśni w formie animacji, osoba ćwicząca dostaje informację zwrotną mi.in. na temat tego czy:

• ćwiczy prawidłowo
• używa właściwej siły mięśniowej
• jest w stanie utrzymać stałe napięcie przez określoną ilość czasu
• potrafi w pełni rozluźnić mięśnie
• potrafi płynnie zwiększać / zmniejszać siłę skurczu.

Po każdym treningu/ teście w aplikacji pelvifly pojawiają się wyniki obrazujące obecny stan mięśni. Możemy na ich podstawie zobaczyć nasze osiągnięcia w porównaniu z tym co powinnyśmy umieć wykonać. Aby jeszcze bardziej motywować do regularnych treningów dostajemy informację o “zdobytych punktach” i dzięki temu sami możemy ocenić postępy. 

Ścieżka postępów 

Jeśli o postępach mowa to warto wspomnieć także o tzw. ścieżce postępu. Treningi dna miednicy możemy wykonywać w 3 pozycjach: leżąca, kolankowo-łokciowa i stojąca.

Nauczanie motoryczne mięśni dna miednicy zostało podzielone na 3 fazy:

• faza poznawcza,
• faza kontrolowania,
• faza automatyzacji.

Na poziomie każdej z nich są odpowiednie zadania do wykonania. O tym jak szybko udaje się przez poszczególne fazy przejść decyduje przede wszystkim wyjściowy stan mięśni dna miednicy. Pamiętajmy, że sonda Pelvifly to przede wszystkim urządzenie mające działanie pro zdrowotne, stąd szybkość zdobywania poszczególnych etapów nie może być nadrzędnym celem w stosunku do rzeczywistych umiejętności. Aplikacja posiada także system alertów, które pojawiają się w  przypadku np. zbyt niskiej bądź zbyt wysokiej  siły mięśniowej, braku przejścia na wyższy poziom czy chociażby problemów z łącznością bluetooth. 

Platforma telemedyczna Pelvifly

A teraz o funkcji, która z perspektywy fizjoterapeuty jest niezwykle istotnym elementem, pomagającym  w prowadzeniu terapii. Mowa tutaj o platformie telemedycznej. Dzięki niej mamy możliwość stałego dostępu do wyników pacjenta, sami jako terapeuci układamy treningi adekwatne do stanu mięśni naszych pacjentów. Mamy możliwość monitorowania postępów, ale także szybkiego reagowania w sytuacji kiedy analizując wyniki widzimy możliwe nieprawidłowości. 

Ilość danych do jakich mamy dostęp jest znacznie większa niż te, które są wyświetlane bezpośrednio na poziomie aplikacji pelvifly.  Funkcja ta umożliwia prowadzenie  tzw. Treningu hybrydowego – kontrolne wizyty w gabinecie połączone ze stałym monitoringiem w domu. 

Jest to szczególnie przydatne u pacjentów z dużymi dysfunkcjami w obrębie dna miednicy oraz w sytuacji gdy regularne  wizyty w gabinecie stacjonarnym nie są możliwe.

Poniżej kilka przykładowych wyników testów wykonanych w Centrum Medycznym Meavita w Krakowie. Oczywiście badanie per vaginam pozostaje podstawowym „narzędziem diagnostycznym”, ale uzupełnienie diagnostyki o dodatkowe już parametryczne wyniki na pewno pozwala w dokładniejszy sposób ocenić stan mięśni a następnie dobrać właściwą terapię.

Testy

Pakiety dostępne w aplikacji Plevifly

Każdy kto zdecyduje się na zakup urządzenia Pelvifly z poziomu swojego konta w aplikacji wybiera pakiet w ramach którego chce prowadzić treningi. 

Na start każdy otrzymuje bezpłatną konsultację z fizjoterapeutą uroginekologicznym którego może wybrać z poziomu aplikacji. Po 2 tygodniach decyduje, który z 3 dostępnych pakietów wybiera.

Pakiet care

Zacznijmy od pakietu, który zawiera wszystkie dostępne w aplikacji możliwości treningowe- mowa oczywiście o pakiecie care.

Największą korzyścią jest fakt, że decydując się na taki pakiet masz swojego opiekuna przez cały okres trwania pakietu. Taka opieka zawsze rozpoczyna się od rozmowy telefonicznej na której zostaną poruszone wszystkie kwestie, które są niezbędne do ułożenia prawidłowego treningu, zaczynając od wywiadu, omówienia problemu, przeanalizowania dotychczasowych treningów no i ustalenia celu do jakiego wspólnie z terapeutą będziecie dążyć. 

Ponadto to właśnie Twój opiekun układa dla Ciebie treningi, które może dowolnie modyfikować na podstawie uzyskiwanych przez Ciebie wyników. Co równie ważne twój program jest układany pod Ciebie tak, abyś mogła realizować założone cele zgodnie ze swoimi możliwościami chociażby czasowymi.  Dodatkowo otrzymujesz regularne analizy wraz ze wskazówkami dzięki czemu wiesz na jakich aspektach musisz się skoncentrować. Samodzielna analiza nie jest łatwa stąd wykresy z zaznaczonymi ważnymi informacjami są łatwiejsze do zrozumienia, a przecież Twój opiekun ma dostęp do zdecydowanie większej ilości danych niż Ty z poziomu samej aplikacji. Jeśli ma się nad sobą osobę, która motywuje łatwiej jest osiągnąć pożądane efekty.

Pakiet smart

W pakiecie smart jest dostępnych 5 zestawów treningowych ułożonych pod konkretny problem/dysfunkcję jednocześnie zawierające różne poziomy trudności.

Zaczynając od najłatwiejszego możemy wyróżnić:

• Smart relax
• Smart Mom
• Smart Bladder control
• Smart sport
• Smart sex

Poziom trudności jest związany z intensywnością przechodzenia do wyższych pozycji natomiast same parametry są dobierane indywidualnie na podstawie testu. W pakiecie smart są dostępne wszystkie rodzaje ćwiczeń, ścieżka postępu, możliwość wibracji. To co odróżnia go od pakietu care to brak terapeuty, który indywidualnie dobiera i monitoruje treningi. 

Pakiet basic

Pakiet basic jest pakietem podstawowym w którym pojawia się 5 animacji treningowych dzięki którym możemy pracować nad siłą mięśniową, wytrzymałością, kontrolą skurczu czy rozluźnienia. Intensywność ćwiczeń jest ustalana na podstawie testu, a swoje postępy możemy monitorować za pośrednictwem ścieżki postępu. W tym pakiecie ćwiczenia są wykonywane jedynie w pozycji leżącej. Podobnie jak w pakiecie smart nie ma nadzoru fizjoterapeuty nad treningami. 

Każda z kobiet sama podejmuje decyzje na który pakiet się decyduje. Patrząc z perspektywy terapeuty pelvifly pomaga kontrolować postępy ćwiczeń właśnie w pakiecie care. Idealnym rozwiązaniem jest rehabilitacja hybrydowa na którą część kobiet się decyduje. Monitorowanie ćwiczeń połączone z terapią w gabinecie przynosi bardzo dobre efekty. Oczywiście jest grupa kobiet, która z różnych przyczyn nie jest w stanie pojawiać się na wizytach stacjonarnych i właśnie dla nich taka opcja treningów jest korzystna. 

Pelvifly Boost

Nowością, która ostatnio pojawiła się na rynku jest pelvifly boost. Urządzenie zewnętrzne do treningu dna miednicy dedykowane w pierwszej kolejności mężczyznom natomiast kobiety także z tym urządzeniem  mogą ćwiczyć. 

Pelvifly boost to interaktywny system treningowy składający się z urządzenia oraz aplikacji mobilnej. Trening mięśni dna miednicy prowadzony jest w oparciu o grę zaprojektowaną w technologii UNITY, a sama animacja przedstawia jazdę samochodem. Prowadząc samochód, pokonując różne przeszkody trenujesz konkretne funkcje mięśni.

Urządzenie to świetnie sprawdzi się w przypadku:

• kobiet które nie chcą ćwiczyć z urządzeniem dopochwowym
• menstruacji
• kobiet, które są w ciąży i nie mogą ćwiczyć z urządzeniem wewnętrznym
• kobiet, które ze względu na napięcie mięśniowe bądź inne czynniki nie są w stanie zaaplikować sondy.

W Centrum Medycznym Meavita możecie zobaczyć i przetestować zarówno niebieskie urządzenie dopochwowe jak również pelvifly boost.