Czy warto przygotowywać dno miednicy do porodu?

Poród drogami i siłami natury to duży wysiłek fizyczny dla kobiety. Całe ciało mocno mobilizuje się, aby ułatwić w sposób bezpieczny narodziny maluszka. Podczas porody dno miednicy jest poddane przeciążeniom, jak nigdy wcześniej. Warstwa wewnętrzna mięśni dna miednicy bierze czynny udział w rotowaniu główki dziecka i kierowaniu go do wyjścia. Natomiast warstwa zewnętrzna mięśni dna miednicy musi się ekstremalnie rozciągnąć, aby umożliwić wyłonienie się główki dziecka. Maluszek urodzony w terminie ma główkę o średnicy ponad 30 cm, zatem można sobie wyobrazić, jak ogromne przeciążenia zostają nałożone na mięśnie powierzchowne dna miednicy.

Zdecydowanie warto przygotować dno miednicy do pracy, którą ma wykonać podczas porodu naturalnego!

Nieprzygotowane mięśnie dna miednicy to większe ryzyko komplikacji okołoporodowych czy urazów krocza. Zdobyta przed porodem świadomość mięśni na poziomie miednicy i umiejętność pracy z nim pozwala również kobiecie po porodzie w bezpieczniejszy sposób wrócić do aktywności ruchowej.

Kiedy powinno się zacząć ćwiczyć mięśnie dna miednicy przed porodem?

O mięśnie dna miednicy warto już zadbać przed planowanym zajściem w ciążę.

Dlaczego?

Aby przygotować je nie tylko do porodu, ale także na zmiany zachodzące przez cały okres ciąży. Elastyczność mięśni dna miednicy jest bardzo ważna przez całe „9 miesięcy” tak, aby zapobiegać negatywnym objawom jak wysiłkowe nietrzymanie moczu czy dolegliwości bólowe kompleksu lędźwiowo-miednicznego. Jednak w perspektywie porodu naturalnego, im lepsza będzie kondycja mięśni dna miednicy przez cały okres ciąży, tym łatwiejsze będzie ich przygotowanie do porodu.

Automasaż krocza wykonywany w domu zalecany jest najczęściej od około 35 tygodnia ciąży. Czasem jednak są sytuacje, kiedy zbyt wygórowane napięcie dna miednicy towarzyszy kobiecie już od czasów sprzed ciąży. Warto wtedy pracować nad rozluźnieniem i uelastycznieniem mięśni dna miednicy już od początku, ponieważ ostatnie tygodnie ciąży mogą być niewystarczającym czasem, aby je odpowiednio przygotować.

Najlepszym rozwiązaniem jest zaplanować wizytę profilaktyczną u fizjoterapeuty uroginekologicznego przed ciążą, żeby ocenić stan swoich mięśni dna miednicy i na podstawie badania ustalić wspólnie nad czym warto popracować. Będąc w ciąży również nie warto umawiać terminu wizyty w gabinecie fizjoterapeutycznym na ostatnią chwilę, tylko skorzystać z wizyty już przykładowo w II trymestrze. Dzięki temu, zyska się czas na to, aby spokojnie przygotować się do porodu.

Jak wykonać masaż krocza?

Nauka masażu krocza jest jednym z elementów wizyt przygotowujących do porodu naturalnego u fizjoterapeuty uroginekologicznego. Po dokładnie przeprowadzonym instruktażu wykonanie masażu krocza w domu nie powinno sprawiać problemów kobiecie (piszemy o tym również w artykule MASAŻ KROCZA). Zawsze może również poprosić o pomoc męża czy partnera.

Od czego zacząć masaż krocza?

• Znajdź wygodną pozycję!

Najoptymalniejszą pozycją będzie pozycja półleżąca z kolanami zgiętymi. Ułatwia ona być w miarę rozluźnionym, a jednocześnie z łatwością można dotrzeć ręką do krocza.

• Przygotuj sobie olejek lub żel intymny oparty na naturalnym składzie np. olejek ze słodkich migdałów

Wykonywanie masażu krocza „na sucho” może sprawiać dyskomfort i tworzyć niewielkie mikrouszkodzenia tkanek. Warto zatem skorzystać z naturalnych żeli intymnych czy olejków roślinnych.

• Postępuj zgodnie z instruktażem masażu krocza przedstawionym przez fizjoterapeutę uroginekologicznego

Na początku dobrze jest zacząć od rozluźniania środka ścięgnistego (obszar między wejściem do pochwy, a odbytem), a następnie delikatnymi ruchami palców II i III wykonać masaż „otwierający” wejście do pochwy z dociskiem doodbytniczym – porównując do pracy zegara będzie to ruch od 3:00 do 9:00 i od 9:00 do 3:00.

W przypadku zwiększonego napięcia w jednym miejscu można poświęcić mu więcej czasu tak, aby doprowadzić do zrównoważenia napięcia na całej warstwie zewnętrznej dna miednicy.

Pamiętaj, masaż krocza nie może sprawiać bólu!

Inne sposoby pracy z dnem miednicy przed porodem

Przygotowanie dna miednicy do porodu to nie tylko automasaż krocza. Praca nad ruchomością miednicy i stawów biodrowych ma również bezpośredni wpływ na mięśnie dna miednicy. Takiego rodzaju ćwiczenia można wykonywać przez cały okres ciąży. Podobnie jak ćwiczenia dna miednicy ukierunkowane na elastyczność. Zdrowe i dobrze pracujące dno miednicy powinno posiadać umiejętność zarówno efektywnego skurczu, jak i prawidłowego rozkurczu.

Rozluźnianie warstwy zewnętrznej dna miednicy przed porodem można wykonać poprzez siedzenie na rollerze czy miękkiej piłeczce. Praca z oddechem również może być doskonałą drogą do świadomego rozluźniania krocza, co będzie szczególnie ważne podczas porodu. Wykorzystanie różnych metod przygotowania dna miednicy do porodu naturalnego będzie dobrym rozwiązaniem, aby uatrakcyjnić codzienne ćwiczenia.

Podsumowanie

Bez wątpienia należy przygotować dno miednicy do porodu! Świadomość własnego ciała już od początku ciąży będzie dużym plusem, dlatego trzeba pamiętać, że przygotowanie mięśni dna miednicy do porodu nie odbywa się wyłącznie po 35 czy 36 tygodniu ciąży, a zaczyna się dużo wcześniej. Dno miednicy wykonuje podczas porodu ogromną pracę i warto go wspomóc poprzez ćwiczenia przygotowujące do tego.

Bibliografia

1. Tanzberger R., Kuhn A., Mobs G., Baumgartner U. Dno miednicy. Fizjologia, patologia, diagnostyka i leczenie. Wrocław 2020.
2. Interdyscyplinarne Wytyczne Polskiego Towarzystwa Uroginekologicznego odnośnie Rehabilitacji Okołoporodowej dotyczące opieki nad kobietą w ciąży fizjologicznej, podczas porodu fizjologicznego i w połogu celem zapobiegania urazom narządów dna miednicy oraz związanemu z tym nietrzymaniu moczu i stolca. 2015
3. Jóźwik M, Jóźwik M, Adamkiewicz M, Szymanowski P, Jóźwik M. Budowa i czynność dna miednicy u kobiet – uaktualniony przegląd z podkreśleniem wpływu porodu drogami natury. Developmental Period Medicine, 2013, XVII, 1.
4. Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące zapobiegania śródporodowym urazom kanału rodnego oraz struktur dna miednicy. Ginekologia Polska. 5/2011, 82, 390-394
5.  Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, 2006 AWF Kraków