Potas

Spis treści

Potas jest podstawowym kationem płynu zewnątrzkomórkowego. Prawie 98 % tego jonu znajduje się wewnątrz komórek, a to oznacza, że jego stężenie w surowicy nie jest wystarczającym odzwierciedleniem gospodarki potasowej w całym ustroju. Stężenie potasu we krwi jest ściśle związane z równowagą kwasowo-zasadową organizmu.

Potas jest konieczny dla prawidłowej pracy serca i ośrodkowego układu nerwowego.

Wskazania do oznaczeń stężeń potasu (K⁺)

zaburzenia rytmu serca,
nadciśnienie,
stany przebiegające z kwasicą lub zasadowicą,
ostra i przewlekła niewydolność nerek,
leczenie diuretykami pętlowymi np. furosemidem,
długotrwałe biegunki i wymioty,
przyjmowanie soli potasu
cukrzyca.

Objawy niedoboru potasu (hipokaliemia)

Często przebiega bezobjawowo. Może być wynikiem zbyt dużej utraty potasu z moczem (leki moczopędne). Niektóre objawy mogą sugerować występowanie tego stanu.

Należą do nich objawy nerwowo-mięśniowe jak zaburzenia czucia, uczucie mrowienia wokół ust i języka, skurcze włókienkowe mięśni, porażenie mięśni. Także pewne zmiany w zapisie EKG mogą sugerować obniżony poziom potasu. Mogą się pojawić zaburzenia rytmu serca, jak bradykardia, asystolia, migotanie komór (wszystkie są bardzo groźne dla życia) oraz zaburzenia świadomości.

Objawy nadmiaru potasu (hiperkaliemia)

Może być wywołany nadmierną ilością pierwiastka w pokarmach szczególnie jeżeli pacjent ma upośledzoną czynność wydalniczą nerek lub przyjmuje leki hamujące wydalanie potasu, takie jak: inhibitory konwertazy angiotensyny, antagoniści receptora dla angiotensyny czy antagoniści receptora aldosteronowego – (wszystkie są stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego), a także niesterydowe leki przeciwzapalne. Zbyt małe wydalanie potasu przez nerki będziemy obserwować w ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, w przypadku niedoboru hormonu kory nadnerczy – aldosteronu, który w prawidłowych warunkach zwiększa wydalanie potasu z moczem. Poziom potasu w surowicy podniesie się także, gdy dojdzie do jego uwolnienia z komórek, na przykład z powodu rabdomiolizy (czyli uszkodzenia mięśni), zespołu rozpadu nowotworów, sepsy.