Klirens kreatyniny
Spis treści
Klirens kreatyniny – informacje ogólne
Klirens (współczynnik oczyszczania) jest to objętość osocza, oczyszczana przez nerki z danej substancji w jednostce czasu.
Nerki mają zdolność do usuwania i wydalania kreatyniny z moczem. Im większa jest wartość klirensu, tym skuteczniej dany związek jest wydalany, tym lepsza jest wydolność nerek.
W diagnostyce laboratoryjnej standardowo oznaczany jest klirens kreatyniny, wynik podawany jest w mililitrach/minutę.
Aby go oznaczyć, potrzebujemy takich danych jak:
- stężenie kreatyniny w osoczu krwi
- stężenie kreatyniny w moczu
- objętość próbki moczu
- ilość moczu oddana w zbiórce dobowej
- waga i wzrost pacjenta
Najczęstszą przyczyną błędu jest niedokładna zbiórka dobowa moczu.
Klirens kreatyniny – kiedy obniżony, a kiedy podwyższony
Obniżony klirens występuje w przebiegu:
- niewydolności nerek,
- zastoinowej niewydolności krążenia,
- spadku dopływu krwi do nerki. Obniżony klirens kreatyniny jest wynikiem chorób nerek, w których dochodzi do obniżonej filtracji. Na podstawie oceny klirensu kreatyniny możemy wnioskować o stopniu niewydolności nerek, stadium choroby, w której znajduje się znajduje się pacjent. Możemy monitorować dynamikę postępu przewlekłej niewydolności nerek i zaklasyfikować chorego do leczenia nerkozastępczego (wskazaniem do rozpoczęcia dializ jest spadek GFR poniżej 5 ml/min). Ponadto badanie klirensu kreatyniny i oznaczenie wartości GFR wykonuje się w celu monitorowania funkcji nerek u chorych zażywających leki potencjalnie nefrotoksyczne (czyli uszkadzające nerki).
Podwyższony klirens kreatyniny może pojawić się w przypadku:
- ciąży,
- spożywania dużej ilości mięsa,
- intensywnego wysiłku fizycznego.
Przygotowanie do badania klirensu kreatyniny
Dzień przed badaniem powinieneś/ powinnaś powstrzymać się przed piciem kawy i herbaty (ponieważ zawarte w tych używkach substancje działają moczopędnie). Poza tym wskazane jest, byś zażył/a tylko niezbędne leki. Przed rozpoczęciem badania należy być też dobrze nawodniony (dobrze, aby wypić około 0,5 l wody), w celu uzyskania odpowiedniej produkcji moczu (około 2 ml/min).
Dobowa zbiórka moczu: mocz powinno się zbierać do jednego naczynia, zbiórkę rozpoczyna się od drugiej mikcji (czyli pierwszą poranną porcję moczu należy oddać normalnie do toalety), a kończy na pierwszej porannej porcji moczu z dnia następnego.
Wartości prawidłowe klirensu kreatyniny
- 80-120 ml/min.