Wazopresyna - ADH

Spis treści

Wazopresyna (hormon antydiuretyczny) jest wydzielana przez podwzgórze i magazynowana w tylnym płacie przysadki. Odgrywa ważną rolę w regulacji gospodarki wodnej i ciśnienia tętniczego. Jest odpowiedzialna za kontrolowanie wchłaniania zwrotnego wody w nerkach.

Skutkiem jej działania jest zagęszczenie moczu. Bierze udział w regulacji rytmów biologicznych, uczucia pragnienia i procesach termoregulacji. Pobudzać wydzielania ADH mogą hiperosmolarność osocza, stojąca pozycja ciała, wysiłek fizyczny, ból, nudności, stres emocjonalny, cukrzyca, choroby płuc, spadek efektywnej objętości krwi krążącej (np.: krwotok, zastoinowa niewydolność serca), stres fizyczny i psychiczny oraz zabiegi operacyjne.

Wydzielanie ADH zależy od stymulacji osmoreceptorów w podwzgórzu i receptorów objętościowych w lewym przedsionku serca. Efekt działania tych receptorów obserwujemy przy wzroście stężenia jonów Na+ we krwi. Baroreceptory położone w tętnicy szyjnej i aorcie są stymulowane przez zmniejszenie objętości krwi krążącej i obniżenie się ciśnienia tętniczego. ADH powoduje obkurczanie mięśniówki gładkiej naczyń krwionośnych, co zwiększa opór naczyniowy i podnosi ciśnienie krwi.

Niektóre leki i używki mogą powodować nadmierne wydzielanie ADH, jak np.:

nikotyna,
morfina,
winkrystyna,
cyklofosfamid,
chlorpropamid.

Alkohol etylowy z kolei hamuje sekrecję ADH, powodując zwiększoną diurezę. Inne hormony, m.in. angiotensyna II, adrenalina, kortyzol i steroidy płciowe modulują wydzielanie wazopresyny.

Cel badania poziomu wazopresyny

Określamy aktywność wazopresyny w przypadku zaburzeń związanych z wydzielaniem moczu, gdy obserwujemy wydzielanie nieprawidłowej objętości moczu i/lub występowanie objawów ze strony układu nerwowego i układu krążenia.

Skutki zbyt wysokiego lub zbyt niskiego poziomu ADH

ADH – poniżej normy

Powoduje wystąpienie moczówki prostej, której przyczyną może być brak odpowiedzi nerek na ADH lub niedostateczne wydzielanie ADH przez podwzgórze. Pacjenci cierpiący na tę przypadłość wydzielają duże ilości rozcieńczonego moczu.

ADH – powyżej normy

Powoduje podwyższoną resorpcję wody w nerkach, czego efektem jest zwiększenie objętości krwi krążącej i obniżenie stężenia elektrolitów w surowicy. Może to spowodować zmiany metaboliczne, sercowe i neurologiczne (obrzęki kończyn, mózgu, niewydolność serca).

Przygotowanie do badania poziomu wazopresyny

Pobranie krwi powinno odbywać się w pozycji leżącej.

Oznaczanie samej wazopresyny może dostarczyć niewiarygodnych wyników. Ocena jest możliwa wyłącznie razem z kontrolą stężenia sodu w surowicy i pomiarem osmolarności surowicy i moczu.