Hormon wzrostu hGH

Spis treści

Hormon wzrostu jest peptydem wydzielanym przez przedni płat przysadki mózgowej. Jego wydzielanie jest kontrolowane przez czynniki podwzgórzowe, które stymulują jego sekrecję – somatoliberyna (GH-RH), lub ją hamują – somatostatyna (SRIF/GHIH).

Rola hormonu wzrostu

Hormon wzrostu pobudza przyrost masy ciała i wzrastanie, poprzez stymulację osteogenezy (wzrost i rozwój kości) i chondrogenezy (wzrost i rozwój chrząstek). Wpływa na syntezę białek, transport glukozy i odbudowę zapasu glikogenu w komórkach. Powoduje zwiększenie wchłaniania jelitowego wapnia i zwiększenie wychwytu nieestryfikowanych kwasów tłuszczowych przez mięśnie oraz przyspiesza mobilizację tłuszczu z komórek tłuszczowych.

Cel badania

Diagnostyka i leczenie chorób związanych z zaburzeniami wydzielania, lub opornością na GH, w tym:

Zaburzenia wzrostu u dzieci (karłowatość, gigantyzm) i dorosłych (akromegalia);
Zdiagnozowany nowotwór przysadki;
Zaburzenia masy mięśniowej, zaburzenia gęstości kości i inne zaburzenia metaboliczne;
Monitorowanie chorych po zabiegach chirurgicznych;
Pacjenci po długotrwałej chemioterapii i/lub radioterapii przysadki.

Przygotowanie do badania oraz interpretacja wyników

Interpretacja stężenia GH w krwi na podstawie pojedynczego oznaczenia jest trudna ze względu na zależność poziomu GH od rytmu dobowego. Poziom hormonu wzrostu zmienia się w okresie snu, czuwania, stresu, ćwiczeń fizycznych, hipoglikemii, pod wpływem estrogenów czy kortykosteroidów itd.

Poziom podstawowy hormonu uzależniony jest od wieku badanego. W 10% przypadków akromegalii poziom GH w krwi nie odbiega od wartości prawidłowych. Z drugiej strony u osób z niedoborem GH podstawowy poziom hormonu (w spoczynku, na czczo) jest analogiczny do stwierdzanego u osób zdrowych. Ze względu na małą wartość oznaczenia GH w pojedynczej próbce krwi i trudności w uzyskiwaniu serii próbek w fazie głębokiego snu, hormon oznaczany jest w testach dynamicznych po użyciu czynników stymulujących lub hamujących wydzielanie.

Jako czynniki stymulujące stosuje się:

wysiłek fizyczny,
argininę,
insulinę,
L-DOPA,
klonidynę,
diazepam,
a jako dodatkowo wzmagające propranolol lub estrogen.

Jako czynnik hamujący stosowana jest glukoza, którą wykorzystuje się w teście doustnego obciążenia glukozą (ang. oral glucose tolerance test, OGTT).

W przypadku akromegalii i nadmiernie podwyższonych poziomów GH we krwi po 2h OGTT nie obserwuje się spadku stężenia hormonu wzrostu poniżej 46 pmol/l (<1,0 ug/l), co z dużym prawdopodobieństwem przemawia m.in. za zaburzeniem funkcji przysadki i niezależną syntezą i wydzielaniem GH przez obecny w jej obrębie gruczolak.

Trudności z oznaczeniem GH powodują konieczność oznaczenia czynników insulinozależnych IGF-1 i IGFPB-3.