Twoje ciało w 25 tygodniu ciąży

Twój Maluch jest coraz większy i coraz bardziej ruchliwy, więc coraz częściej będziesz odczuwała jego harce. Nie zdziw się, gdy od czasu do czasu na powierzchni Twojego ciążowego brzuszka pojawi się uwypuklenie, którym może być „wystająca” rączka czy nóżka Twej Kruszyny.

Z tygodnia na tydzień powiększa się również Twoja macica. Na przestrzeni całej ciąży z narządu o pojemności kilku mililitrów i ważącego ok. 60-70 g, zmienia się w narząd o zdecydowanie większych rozmiarach. Pod koniec ciąży macica może ważyć nawet ok. 1 kg i mieć pojemność 5 litrów. Natomiast na tym etapie ciąży jej wielkość określa się jako porównywalną do wielkości piłki do siatkówki.

Niewydolność żylna kończyn dolnych w ciąży

Rosnąca macica uciskając naczynia żylne może powodować zaburzenia krążenia oraz przyczyniać się do rozwoju lub nasilenia żylaków. Dodatkowymi czynnikami przyczyniającym się do ich rozwoju są: progesteron, który obniżając napięcie mięśni naczyń krwionośnych negatywnie wpływa na funkcję układu żylnego oraz wzrastająca objętość krwi krążącej w ciele kobiety ciężarnej.

Ilość krwi wzrasta stopniowo od początku ciąży i swój szczyt osiąga pod koniec II trymestru (objętość krwi może być nawet o 40 % większa w porównaniu z okresem sprzed ciąży), utrzymując się na tym poziomie do końca ciąży. Najczęściej występują żylaki kończyn dolnych oraz żylaki odbytu, czyli hemoroidy. Dużo rzadsze są żylaki okolicy sromu i krocza. Mogą się one zacząć nasilać na różnych etapach ciąży (u jednych kobiet już na początku, u innych na późniejszych etapach ciąży, pod koniec II lub w III trymestrze). Zależy to od wielu czynników, m.in. od tego czy przed ciążą kobieta miała już pierwsze pajączki i żylaki, czy miała lub ma nadwagę bądź otyłość i ile przytyła w okresie ciąży, jaki tryb życia prowadziła (duże znaczenie ma ilość ruchu i rodzaj pracy – siedząca/stojąca). Znaczenie mają również predyspozycje genetyczne.

Dane statystyczne pokazują, że problem żylaków kończyn dolnych dotyczy nawet  40 % kobiet w ciąży, a hemoroidów ok. 30%. Do tematu hemoroidów wrócimy jeszcze w opisie kolejnego – 26. tygodnia ciąży.

Jak mogą manifestować się objawy niewydolności żylnej kończyn dolnych?

Często powodują dyskomfort, uczucie ciężkości nóg, szczególnie w obrębie podudzi, obrzęki oraz ból w trakcie chodzenia oraz ból wieczorem, po całym dniu. Niektóre kobiety skarżą się również na pieczenie, zmianę zabarwienia skóry kończyn i okolic kostek, czasem skóra w okolicy żylaków, czy pajączków staje się nabrzmiała, sucha i wrażliwa.

Co możemy zrobić, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia niewydolności żylnej w obrębie kończyn dolnych i miednicy lub jeśli już żylaki nam dokuczają, jak możemy sobie pomóc?

Do takich działań zapobiegawczych należą m.in.:

• unikanie nadmiernego przyrostu wagi w czasie ciąży
• wykonywanie ćwiczeń aktywizujących łydkę, ruch, codzienne spacery
• ograniczanie długiego stania lub siedzenia – jeżeli masz pracę siedzącą, częściej wstawaj, chodź, aby uruchomić pracę mięśni łydek i usprawnić przepływ krwi w nogach, jeżeli masz  pracę stojącą, jak najczęściej siadaj, a jeśli stoisz w miejscu, rób przerwy, aby się przespacerować
• unikanie słońca, gorących kąpieli i sauny, zwłaszcza w pozycji siedzącej
• odpoczywanie z nogami uniesionymi wyżej, częściej na lewym boku
• unikanie noszenia obcisłej odzieży i bielizny ograniczającej swobodne ruchy
• zakładanie dobranych odpowiednio wyrobów kompresyjnych (np. rajstopy, pończochy)
• unikanie dźwigania ciężarów
• unikanie zakładania nogi na nogę podczas siedzenia, ponieważ utrudnia się wówczas przepływ krwi
• spożywanie produktów bogatych w witaminę C i rutynę (np. papryka, zielone warzywa, owoce jagodowe, kasza gryczana, jabłka, wiśnie, cebula, winogrona, śliwki, brzoskwinie, morele, pomidory, marchew, cytrusy, aronia, bez, dziurawiec, mięta), która wspiera elastyczność naczyń krwionośnych (więcej informacji o tym, jakie składniki pokarmowe wspierają
• masaże stóp i łydek – wykonywane od stóp w górę
• stosowanie naprzemienne natrysków, raz zimną, raz ciepłą wodą
• ewentualne wprowadzenie leków przeciwzakrzepowych czy preparatów wspomagających krążenie – zależy od stanu zdrowia i stopnia zaawansowania niewydolności, odbywa się tylko i wyłącznie za zgodą i na zlecenia lekarza.

Twoje dziecko w 25 tygodniu ciąży

W 25 tygodniu ciąży Twoje Maleństwo ma średnio 34,6 cm długości i może ważyć ok. 785 g. Osiąga rozmiary, które możemy porównać do wielkości cukinii.

Aparat ruchu Twojego Dziecka – jego kręgosłup i kości nie tylko systematycznie rosną, ale również już od kilku tygodni twardnieją i tkanka chrzęstna, z której były zbudowane jest zastępowana przez tkankę kostną.

Wyobraź sobie, że stopa Twojej Kruszynki osiągnie w 25 tygodniu ciąży już 4 cm!

Rozwijają się też stawy i więzadła. Intensywnie rozwijają się również płuca, które są obecnie w tzw. fazie kanalikowej (tworzą się kolejne, coraz mniejsze „gałązki” drzewa oskrzelowego. Faza ta będzie trwała do 29 tygodnia ciąży.

Rozwój mózgu w 25 tygodniu ciąży

Rozpoczyna się faza intensywnego rozwoju zewnętrznej warstwy mózgu, czyli kory mózgowej. U dorosłego człowieka kora mózgowa stanowi ok. 40% masy mózgowia. Odpowiada ona w organizmie za kontrolowanie najbardziej złożonych procesów jak odbieranie bodźców dotykowych, termicznych, wzrokowych, słuchowych, zapachowych i smakowych, za naszą aktywność umysłową (uczenie się, rozumienie, pamięć, kojarzenie) czy też za sterowanie ruchami świadomymi, które wykonywane są przy udziale mięśni szkieletowych. Tworzą się kolejne, złożone warstwy, fałdy i bruzdy, przez co mózg Dziecka zaczyna być coraz bardziej pofałdowany.

Pod koniec 6 m-ca ciąży powstają pineaoblasty. Są to komórki, z których powstaną ostateczne komórki glejowe i wydzielnicze (tzw. pinealocyty) szyszynki . Szyszynka jest niewielkim gruczołem dokrewnym, który znajduje się w środkowej części mózgu. Hormony produkowane przez szyszynkę regulują pracę wielu tkanek i narządów. My najczęściej kojarzymy szyszynkę z produkcją melatoniny i jej wpływu na regulacje  naszego rytmu dobowego i snu. W tym tygodniu swoją dojrzałość osiąga narząd ślimakowy, czyli narząd słuchu Maluszka.

25 tydzień ciąży, który to miesiąc?

Dwudziesty piąty tydzień ciąży to już połowa szóstego miesiąca życia płodowego Twojego dziecka. To również przedostatni tydzień II trymestru ciąży.

Tygodnik ciąży – to już 25 tydzień ciąży

• Pamiętaj o swojej codziennej suplementacji. Zestaw obowiązkowy wg rekomendacji to:  kwas foliowy, kwasy omega 3, jod i witamina D3.
• To już ostatni moment na odbycie planowej wizyty kontrolnej u swojego lekarza, bowiem powinna się ona odbyć pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży. Na wizytę dobrze jest przyjść z kompletem zleconych badań laboratoryjnych. Sprawdź listę badań, które należy wykonać rutynowo przed tą wizytą. Znajdziesz je w opisie 20. tygodnia ciąży. (DWUDZIESTY TYDZIEŃ CIĄŻY) 
• Pamiętaj o wykonaniu doustnego testu obciążenia glukozą w okresie pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży. Jak się przygotować do tego badania znajdziesz w opisie dwudziestego trzeciego tygodnia. (DWUDZIESTY TRZECI TYDZIEŃ CIĄŻY)
• Codzienny ruch dostosowany do Twoich obecnych możliwości jest również formą dbania o zdrowie swoje i swojego Dziecka. 

Wybrane biometryczne wymiary płodu w 25 tygodniu ciąży

*3% **97%

Aby określić wartości referencyjne dla poszczególnych wymiarów płodu, przy określaniu prawidłowości rozwoju, podaje się zazwyczaj tzw. średnią (mediana) – w powyższej tabeli jest to  kolumna środkowa (nazwana średnia, inaczej 50%). Warto pamiętać, że nie należy każdego z podanych wymiarów traktować oddzielnie i jako pojedynczy wyznacznik zdrowia dziecka. Są to wartości referencyjne, podane jako średnie statystyczne, a przecież każde dziecko rozwija się we własnym tempie i nie jest średnią statystyczną. Dlatego też wartości referencyjne uwzględniają różnorodność i różne tempo rozwoju podając oprócz wartości średnich tzw. wartości skrajne. Są one wskazane w dwóch kolumnach – 5 i 95%, inaczej 5 i 95 centyli. Piąty centyl pokazuje nam taką wartość, poniżej której znajduje się tylko 5% dzieci – czyli np. obwód główki poniżej 16,70 cm dotyczy jedynie 5% płodów w 20. tygodniu ciąży. Z kolei dziewięćdziesiąty piąty centyl to wartość, powyżej której znajduje się również 5% największych dzieci – czyli np. obwód główki powyżej 19,40 cm dotyczy 5% płodów w 20. tygodniu ciąży. Są to tzw. siatki centylowe, które odwzorowują rozkład danej cechy (w tym przypadku poszczególnych pomiarów biometrycznych płodu) w populacji. Ponieważ dzieci rosną, to trudno byłoby zastosować u nich sztywne normy, tak jak w przypadku dorosłych. Dlatego też do oceny rozwoju dziecka – zarówno w życiu pre-, jaki postnatalnym stosujemy siatki centylowe. Tutaj wartości graniczne, czyli tzw. normy wyznaczają centyle. Najczęściej jako wartości graniczne uznaje się centyle 3-97, 5-95 lub 10-90, co oznacza, że pomiary mieszczące się w podanych kanałach centylowych uznawane są za prawidłowe. Jeżeli określone wymiary zbliżone są do wartości granicznych, to taka sytuacja wymaga ostrożnej oceny i bacznej obserwacji, co zapewne uczyni lekarz  prowadzący.

Źródła:

1. Merz E., Wellek S.“Normal Fetal Development Profiles A Model to obtain Standard Development Graphs for the Head and Abdominal Parameters and the Long Limb Bones” Ultraschall in der Medizin 17 (1996) 153-162 (AC)
2. Hadlock F.P., Harrist R.B., Martinez-Poyer J. „In Utero Analysis of Fetal Growth: A Sonographic Weight Standard“ Radiology.1991, 181: 129-133

Zapytaj dietetyka

Dieta w cukrzycy ciążowej

Kluczowym elementem leczenia cukrzycy ciążowej jest odpowiednia dieta. Dlatego tak ważne jest, aby zrozumieć i przyswoić sobie jej zasady. Odpowiednio skomponowana dieta ma na celu wyregulować poziom glikemii oraz zapobiec niekontrolowanemu przyrostowi masy ciała, co niekorzystnie wpływa na gospodarkę węglowodanową.

Dwie najbardziej istotne kwestie związane z odpowiednim żywieniem przy tym zaburzeniu metabolicznym dotyczą regularności i częstotliwości spożywania posiłków oraz odpowiedniego ich komponowania.

Dieta w cukrzycy ciążowej najczęściej składa się z 6 posiłków dziennie (3 główne: śniadanie, obiad, kolacja oraz 3 mniejsze przekąski).

Oczywiście taka ilość posiłków nie jest wartością sztywną, należy ją dostosować do swojego trybu dnia i aktywności oraz stanu zdrowia (np. są osoby, które wstają o godz. 5 rano, a są takie, które wstają o godz. 8 rano). Rzeczywiście 6 posiłków w ciągu dnia, to najczęściej występująca i sprawdzająca się ich liczba, natomiast w szczególnych przypadkach tych posiłków bywa 5 lub nawet 8. Drugą kwestią jest ta związana z jakościowym komponowaniem posiłków. W cukrzycy ciążowej sprawdza się dieta o niskim indeksie glikemicznym.

Co to jest indeks glikemiczny?

W dużym uproszczeniu – indeks glikemiczny (IG) produktu mówi nam o tym jak może wzrosnąć poziom glukozy we krwi po spożyciu wybranego produktu w stosunku do tego, jakby on wzrósł po spożyciu czystej glukozy (IG glukozy to 100). Na podstawie indeksu glikemicznego produkty spożywcze możemy podzielić na te o niskim IG (poniżej 55), średnim IG (50-70) oraz wysokim IG (powyżej 70).

Należy jednak pamiętać o tym, że indeks glikemiczny to wskaźnik, który uwzględnia jedynie tempo wchłaniania węglowodanów, natomiast nie uwzględnia on ich ilości w danym posiłku. Dlatego też nie jest on parametrem idealnym. Jest bardzo pomocny, opierając się jedynie na produktach o niskim indeksie glikemicznym kontrolowanie glikemii jest prostsze, natomiast może być trudne pod kątem rygoru jaki w takim przypadku należałoby utrzymać.

Na szczęście mamy wyjście z takiej sytuacji. Wprowadzono pojęcie ładunku glikemicznego (ŁG), który bierze pod uwagę nie tylko tempo wchłaniania węglowodanów, ale także ich ilość i jakość. Ładunek glikemiczny to parametr, który jest bardzo przydatny, zwłaszcza, że nasze posiłki nie są jednoskładnikowe, a zazwyczaj zawierają przynajmniej kilka różnych produktów. Najkorzystniejsze dla utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi są produkty i posiłki o niskim ładunku glikemicznym (poniżej 10). Możemy czasem również sięgać po te o średnim ŁG (11-19). Nie martw się – nie musisz za każdym razem liczyć jaki jest ładunek glikemiczny Twojego posiłku. Wystarczy, że opanujesz podstawowe zasady łączenia ze sobą poszczególnych produktów i będziesz wiedziała jakie grupy produktów mają niski, średni bądź wysoki indeks glikemiczny.

Bardzo szczegółowe informacje dotyczące tego jak komponować posiłki, jakich produktów używać, jak może wyglądać prawidłowy rozkład posiłków w ciągu dnia znajdziesz w sekcji Cukrzyca ciążowa – dieta. (CUKRZYCA CIĄŻOWA) Zapoznanie się z tym materiałem pomoże Ci odpowiednio planować swoje żywienie.

Jeżeli jednak masz mętlik w głowie i nie wiesz jak zaplanować swoje posiłki, jak je komponować i jak kontrolować poziom glukozy we krwi, pomocna będzie konsultacja z dietetykiem. Zapoznaj się z ofertą Centrum Medycznego Meavita – OFERTA DIETETYKA

To ciekawe

Piękne włosy w ciąży

Czy wiesz, że w trakcie ciąży wydłużeniu ulega faza wzrostu włosów (tzw. anagen). To dlatego większość kobiet będąc w ciąży ma piękne i gęste włosy. Natomiast po porodzie, włosy które znajdowały się w fazie wzrostu przechodzą szybko w fazę telogenu (okres spoczynku włosa). Pod koniec trwania tej fazy stopniowo zanika opuszka włosa znajdująca się na brodawce skóry właściwej. W ten sposób brodawka zostaje uwolniona, a obumarły włos wypada. U niektórych kobiet w okresie poporodowym proces wypadania włosów jest bardzo nasilony. Proces ten nazywamy łysieniem telogenowym. Zazwyczaj występuje on około 2-4 miesięcy po porodzie i niestety może trwać nawet rok. Proces ten uważany jest za fizjologiczny i zazwyczaj po tym czasie nasze włosy odbudowują się.

Bardzo ważnym czynnikiem powstrzymującym nadmierne wypadanie włosów i wspierającym ich odbudowę jest zrównoważona, zbilansowana dieta, która dostarcza organizmowi odpowiednie ilości minerałów i witamin oraz makroskładników (białka, tłuszcze, węglowodany) i ogranicza spożycie cukru i soli, żywności przetworzonej oraz używek.
Jeśli zainteresował Cię temat wpływu używek na kobietę w ciąży, to zapraszamy do działu UŻYWKI W CIĄŻY.