Twoje ciało w 3 tygodniu ciąży

Spośród setek milionów plemników, które zostały uwolnione w Twojej pochwie, kilkaset (ok. 200-300) dotrze do jajowodu, a tylko jeden połączy się z komórką jajową. Gdy dojdzie do tego arcyważnego spotkania, plemnik wniknie do środka komórki jajowej. Wynikiem zapłodnienia, czyli połączenia obu komórek rozrodczych jest nowa komórka nazywana zygotą. A więc zygota, to pierwsza komórka nowego organizmu – pierwsza komórka Twojego Dziecka.

Każdy plemnik i komórka jajowa zawierają po 23 chromosomy, niosąc tym samym po połowie materiału genetycznego Twojego Maleństwa. I chociaż Ty dowiesz się o tym najwcześniej za 10 tygodni, to właśnie na tym etapie decyduje się jakiej płci biologicznej będzie Twój Potomek. Każda komórka jajowa niesie ze sobą chromosom X, natomiast plemnik może zawierać chromosom X lub Y. I to właśnie od tego zależy jakiej płci będzie Twoje Dziecko. Jeśli komórkę jajową zapłodni plemnik z chromosomem X będzie to dziewczynka, a jeżeli plemnik z chromosomem Y, będzie to chłopiec. 

Po zapłodnieniu zygota zaczyna się dzielić i wędrować w kierunku macicy. W tym czasie rozpoczynają się zmiany w Twoim ciele przygotowujące macicę do zagnieżdżenia zarodka. Po uwolnieniu komórki jajowej pęknięty pęcherzyk Graffa przekształca się w ciałko żółte, które gdy dojdzie do zapłodnienia staje się ciałkiem żółtym ciążowym i zaczyna produkować hormon – progesteron.

Rola progesteronu na tym etapie jest bardzo ważna. Oddziałuje on na błonę śluzową macicy (endometrium) powodując jej pogrubienie i większe ukrwienie. Takie zmiany są konieczne do tego, aby zapłodniona komórka jajowa mogła zagnieździć się w błonie śluzowej macicy. Do tego procesu dojdzie na przełomie 3 i 4 tygodnia ciąży. W tym czasie u niektórych z Was (ok. 25%) może pojawić się niewielkie plamienie, które jest właśnie wynikiem zagnieżdżania się zarodka. W większości sytuacji trwa ono krótko i jeżeli nie odczuwasz żadnego bólu czy dyskomfortu, nie powinno być powodu do niepokoju. Zdarza się jednak, że krwawienie związane jest z poronieniem (ok. 1/3 ciąż kończy się na przestrzeni pierwszych 5 tygodni). Jeżeli coś Cię niepokoi, zapisuj objawy i powiedz o nich swojemu lekarzowi.

Rozwój Twojego dziecka w 3 tygodniu ciąży

Ok. 30 godz. od momentu zapłodnienia zygota, która ma średnicę jedynie 0,1 mm zaczyna się intensywnie dzielić. Najpierw na 2 komórki, następnie na 4, 8, 16, 32 i tak dalej. Każda taka nowa komórka organizmu nazywana jest blastomerem. Możemy sobie wyobrazić, że na etapie 12-32 blastomerów zarodek nazywany morulą ma kształt pęcherzyka otoczonego tzw. osłonką przejrzystą i nadal jest on wielkości zygoty. Wszystkie komórki moruli są totipotencjalne, co oznacza, że mogą z nich powstać różne typy komórek naszego organizmu. Morula odżywiana substancjami odżywczymi zgromadzonymi w komórce jajowej rozpoczyna swoją ok. 12-centymetrową drogę z jajowodu do jamy macicy, gdzie dociera ok. 4 dnia po zapłodnieniu.

Wtedy też wewnętrzne blastomery przekształcają się w embrioblast (inaczej węzeł zarodkowy), z którego komórek będzie rozwijał się zarodek, natomiast zewnętrzne blastomery będą tworzyć trofoblast, który na późniejszych etapach da początek zarodkowej części łożyska. Nowo powstała struktura ma maksymalnie 58 komórek i jest nazywana blastocystą.

Po dotarciu do jamy macicy zanika osłonka przejrzysta i dzięki temu blastocysta może zacząć zwiększać swoją objętość. Blastocysta pływa swobodnie w jamie macicy przez ok. 2 dni, odżywiana jest przez wydzielinę gruczołów macicznych i dzieli się.

Piątego dnia od zapłodnienia Twój Maluch ma już ponad 100 komórek!

Ok. 6 dni po zapłodnieniu blastocysta zbliża się do powierzchni endometrium i rozpoczyna się proces zagnieżdżania zarodka i formowania łożyska.

Trofoblast ma w tym czasie już 2 warstwy:

• wewnętrzną – cytotrofoblast
• zewnętrzną  – syncytiotrofoblast.

To właśnie syncytiotrofoblast wydziela specjalne enzymy proteolityczne, które trawią nabłonek pokrywający błonę śluzową macicy i umożliwiają blastocyście wniknięcie w głąb endometrium.  

Genetyka – dziedziczenie?

Będąc w ciąży zastanawiamy się często jak będzie wyglądało nasze Dziecko? Jaki będzie miało kolor oczu, włosów, kształt nosa czy uszu? Zastanawiamy się czy będzie miało predyspozycje do sportu, będzie uzdolnione muzycznie, a może plastycznie. Wiele z tych cech jest zapisanych w genach, które nasze potomstwo odziedziczy po nas – rodzicach.

Jaki jest mechanizm ich dziedziczenia?

Wiemy, że człowiek w większości swoich komórek posiada 23 pary chromosomów, w tym 1 para to chromosomy płci (X i Y), a pozostałe 22 pary to tzw. chromosomy autosomalne, które są ponumerowane w kolejności od 1 do 22. Jeżeli chodzi o chromosomy płci, to dziewczynki posiadają 2 chromosomy X, a chłopcy chromosom X i Y. Geny kodujące nasze cechy umieszczone są właśnie na chromosomach i składają się z DNA. Chromosomy dziedziczymy od naszych rodziców – po jednym zestawie od mamy i od taty. Czyli posiadamy 2 zestawy chromosomów – 23 od matki i 23 od ojca, co razem daje 23 pary chromosomów. Ponieważ geny znajdują się właśnie na chromosomach, od rodziców dziedziczymy po 2 kopie danego genu – po jednej kopii od każdego z rodziców.

Zespół genów, które posiada człowiek to tzw. genotyp. Różne warianty tego samego genu to allele. Allele mogą być dominujące bądź recesywne. Wiemy już, że allele tego samego genu występują u nas parami. Pary rozdzielają się tylko podczas tworzenia gamet (komórek jajowych i plemników) – czyli gamety mogą zawierać tylko jeden allel tego samego genu (w prawidłowej sytuacji).  Cecha zakodowana na allelu dominującym jest silniejszą informacją od tej, która jest zakodowana na allelu recesywnym. Zygota w której połączyły się 2 takie same allele (warianty genu) danej cechy to homozygota. W zależności od tego czy w parze są 2 allele recesywne czy dominujące, to taka cecha się ujawni. Z kolei heterozygota posiada 2 różne allele tego samego genu, jeden dominujący, a drugi recesywny. W takim przypadku zawsze ujawni się cecha dominująca.

Większość cech dziedziczymy wielogenowo, to znaczy, że informacja o nich jest zapisana w kilku, czasem kilkunastu genach, często znajdujących się na różnych chromosomach.  Należą do nich m.in. barwa oczu, włosów, kształt uszu, wzrost, prawo i leworęczność, kształt twarzy, żuchwy inteligencja.

Wśród nielicznych cech, które dziedziczmy jednogenowo (monogenowo) są m.in.: grupy krwi, oraz czynnik Rh. Interesujące jest również to, że część cech zapisana jest jedynie na chromosomach płci. Oczywiście są to geny warunkujące wykształcenie się męskich i żeńskich cech płciowych, które są zapisane odpowiednio na chromosomie Y dla chłopców i chromosomie X dla dziewczynek.

Co ważne – do ujawnienia się żeńskich cech płciowych potrzeba obu chromosomów X. Na chromosomie Y znajduje się niewiele genów – głównie te związane z męskimi cechami płciowymi. Natomiast na chromosomie X dodatkowo występuje ponad 1200 innych genów ważnych dla zdrowia obu płci. Są to m.in. geny odpowiadające za krzepnięcie krwi, widzenie barw, pracę mięśni. Takie umiejscowienie genów powoduje, że niektóre choroby są sprzężone z płcią. Przykładem jest chociażby daltonizm i hemofilia (wrodzona nieprawidłowość w krzepnięciu krwi). W obu przypadkach kobiety są głównie nosicielkami choroby (w większości jeżeli chodzi o chromosomy płci, to kobiety są heterozygotami, jednie 0,5% to homozygoty), a chorują mężczyźni. Choroba związana jest z odziedziczeniem chromosomu X, na którym znajduje się allel recesywny tych cech.

Wybrane cechy dominujące i recesywne u człowieka, które dziedziczymy wielogenowo:

3 tydzień ciąży, który to miesiąc?

Trzeci tydzień ciąży, to pierwszy miesiąc ciąży. Jesteś w I trymestrze ciąży.

Zapytaj dietetyka – trzeci tydzień ciąży

Suplementacja kwasu foliowego w ciąży

Jeżeli jeszcze nie zaczęłaś, to naprawdę nie ma już na co czekać. Zacznij jak najszybciej! Pisaliśmy o tym szerzej w opisie pierwszego tygodnia ciąży, ale przypomnimy – kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego zamknięcia się cewy nerwowej  oraz pełni bardzo ważną rolę w kształtowaniu się i rozwoju układu nerwowego. Co więcej, jest niezbędny do powstawania DNA, a więc mówiąc w skrócie jest niezbędny do powstawania każdej komórki w ludzkim organizmie.

Jaka dawka kwasu foliowego?
Wg rekomendacji Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) dawka podstawowa u zdrowych kobiet bez obciążonego wywiadu położniczego to 0,4 mg kwasu foliowego dziennie. Jeżeli jesteś w grupie ryzyka dawki powinny być większe – dokładny opis znajdziesz w opisie pierwszego tygodnia ciąży. (Pierwszy tydzień ciąży) Jeśli masz wątpliwości lub nie wiesz jaką dawkę stosować, zapytaj swojego lekarza.

Suplementacja witaminy D3 w ciąży

Zgodnie z rekomendacjami PTG obowiązuje u kobiet planujących ciążę, przez cały okres ciąży oraz w okresie karmienia piersią. Zalecana dawka to 2000 IU.

To ciekawe

• Plemniki zawierające chromosom Y są lżejsze, a przez to mogą szybciej dotrzeć do komórki jajowej. Dlatego seks podczas owulacji daje większe szanse na poczęcie chłopca.
• Plemniki zawierające chromosom X są cięższe, wolniejsze i bardziej wytrzymałe, a dotarcie do komórki jajowej zajmuje im więcej czasu. Współżyjąc na kilka dni przed jajeczkowaniem dajecie tym plemnikom czas na dotarcie do jajowodu i kiedy dojdzie do uwolnienia komórki jajowej to właśnie tych cięższych i wolniejszych plemników z chromosomem płciowym X będzie więcej w otoczeniu komórki jajowej i to one będą miały większą szansę połączenia się z nią.