Twoje ciało w 15 tygodniu ciąży

Twój Maluch rośnie, w związku z tym powiększa się również Twoja macica. Mniej więcej w tym czasie wysokość dna macicy osiągnie połowę odległości między pępkiem a spojeniem łonowym, przez co jest ona wyraźnie wyczuwalna ręką. Jeśli położysz się wygodnie i rozluźnisz powłoki brzuszne, nad łonem, a pod pępkiem możesz wyczuć twardą wypukłość pod skórą brzucha.

Możesz również odczuwać wyraźnie mocniejsze, a czasem również szybsze bicie swojego serca. Jeśli serce bije równomiernie, nie ma powodów do niepokoju. Jest to efekt wzrastającej objętości Twojej krwi, co jest niezbędne dla zaspokojenia potrzeb Twoich i Twego Dziecka. Piersi stają się jeszcze pełniejsze, często z widoczną błękitną siateczką naczyń krwionośnych pod skórą. Już niebawem (16-22 tydzień ciąży) gruczoły mleczne rozpoczną produkcję mleka przedporodowego. Będzie go niewiele i gromadzić się ono będzie w przewodach mlecznych, chociaż u niektórych kobiet kropelki mleka mogą pojawić się na brodawkach. Mleko to różni się składem od mleka, które będziesz produkować po porodzie, zawiera dużo białka, sodu, chlorków, mało laktozy i tłuszczów.

15 tydzień ciąży – jak sobie radzić ze zgagą i wzdęciami

W tym okresie, czyli w okolicy 15 tygodnia ciąży, wyraźnie zwiększy ci się apetyt. Jednocześnie, efektem zmian hormonalnych może być rozluźnienie mięśni wpustu żołądka. W związku z tym możesz odczuwać nieprzyjemną zgagę i pieczenie w klatce piersiowej po obfitych posiłkach. O tym jak radzić sobie w przypadku zgagi pisaliśmy w sekcji Zapytaj dietetyka w tygodniu 9 (DZIEWIĄTY TYDZIEŃ CIĄŻY).

W 15 tygodniu ciąży mogą również pojawiać się wzdęcia. Jeśli dopada Cię wilczy apetyt, jedz powoli, małymi kęsami, przeżuwaj każdy kęs. Szybkie i nieuważne, łapczywe jedzenie jest związane z równoczesnym połykaniem większych ilości powietrza, co niekorzystnie wpływa na pracę jelit i powoduje wzdęcia. Dodatkowo podwyższony poziom progesteronu powoduje rozluźnienie jelit i gorsze przesuwanie się gazów i treści pokarmowej. Jeśli męczą Cię wzdęcia – pamiętaj – jedz często, ale mniejsze porcje i przede wszystkim jedz powoli. Unikaj tłustych i ostrych potraw, napojów  gazowanych, słonych przekąsek i słodyczy. Jedz jak najwięcej warzyw. Możesz również poprosić Swojego Partnera o delikatny masaż brzucha, który ułatwi przesuwanie treści pokarmowej.

Czy 15 tydzień ciąży, to właściwy czas na kolejną wizytę u ginekologa?

Zgodnie z kalendarzem opieki w okresie ciąży w okresie między 15. a 20. tygodniem ciąży czeka Cię kolejna wizyta kontrolna u lekarza ginekologa. Powinnaś również wykonać podstawowe badania diagnostyczne, czyli morfologię krwi oraz badanie ogólne moczu. Jeżeli masz choroby przewlekłe, zapewne Twój lekarz ustalił już z Tobą, czy potrzebne jest monitorowanie dodatkowych parametrów biochemicznych krwi.

Wizyta u lekarza, podobnie jak poprzednia będzie obejmowała:

• wywiad i badanie ogólnolekarskie
• badanie ginekologiczne
• pomiar ciśnienia tętniczego
• pomiar masy ciała
• ocenę ryzyka ciążowego
• porady z zakresu zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej

Rozwój Twojego dziecka w 15 tygodniu ciąży

Twoje Dziecko w 15 tygodniu ciąży osiąga rozmiary pomarańczy, ma 8-9 cm w wymiarze ciemieniowo-siedzeniowym, a jego waga może wynosić nawet 80 g.

Skóra jest przeźroczysta z prześwitującymi naczyniami krwionośnymi i pokryta meszkiem płodowym – małymi, delikatnymi włoskami czyli lanugo. Na twarzy pojawiły się już brwi i rzęsy. Rączki i nóżki wydłużają się a nóżki są dłuższe od rączek. Na tym etapie ciąży przedramiona, nadgarstki, dłonie i palce Twojego Malucha są już dobrze zróżnicowane. W sytuacji, gdy w 15 tygodniowej ciąży jest wykonywane USG, na zdjęciach możemy zobaczyć widoczny kręgosłup i pozostałą część szkieletu. Czasem udaje się również „przyłapać” Maluszka jak wkłada paluszki do buzi.

Narządy wewnętrzne są dobrze wykształcone – teraz rosną i dojrzewają. W tym okresie szybciej zaczynają rozwijać się nerki, gdzie ciągle powstają nowe nefrony, czyli podstawowe jednostki funkcjonalno-strukturalne nerki składające się z ciałka nerkowego i kanalika nerkowego. Nefrony będą się tworzyć aż do 37 tygodnia ciąży, a każda nerka będzie zawierać ich ok. 2 mln. Dalej rozwija się narząd słuchu. Ucho wewnętrzne, które zaczęło kształtować się jako pierwsze od ok. 6 tygodnia ciąży, osiągnie rozmiar i kształt ucha wewnętrznego osoby dorosłej już ok. 20 tygodnia ciąży. W 15 tygodniu ciąży zaczynają kształtować się kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko i strzemiączko) ucha środkowego, które pośredniczą w przekazywaniu bodźców dźwiękowych. To oznacza, że w miarę ich rozwoju Twoje Dziecko będzie coraz lepiej odbierało dźwięki dochodzące z zewnątrz w tym również Twój głos (ok. 20 tygodnia ciąży). Do tej pory Maluch odczuwał na swojej skórze głównie wibracje wywoływane dźwiękami z otaczającego go świata.

15 tydzień ciąży, który to miesiąc?

Piętnasty tydzień ciąży, to czwarty miesiąca rozwoju płodu. Jesteś w II trymestrze ciąży.

Tygodnik ciąży – to już 15 tydzień ciąży

• Pamiętaj o wykonaniu badań diagnostycznych oraz wizycie u lekarza.
• Suplementuj kwas foliowy, witaminę D3, jod i kwasy omega 3.
• Wybierz się na spacer, ćwicz regularnie.

Wybrane biometryczne wymiary płodu w 15 tygodniu ciąży

*3% **97%

Aby określić wartości referencyjne dla poszczególnych wymiarów płodu, przy określaniu prawidłowości rozwoju, podaje się zazwyczaj tzw. średnią (mediana) – w powyższej tabeli jest to  kolumna środkowa (nazwana średnia, inaczej 50%). Warto pamiętać, że nie należy każdego z podanych wymiarów traktować oddzielnie i jako pojedynczy wyznacznik zdrowia dziecka. Są to wartości referencyjne, podane jako średnie statystyczne, a przecież każde dziecko rozwija się we własnym tempie i nie jest średnią statystyczną.

Dlatego też wartości referencyjne uwzględniają różnorodność i różne tempo rozwoju podając oprócz wartości średnich tzw. wartości skrajne. Są one wskazane w dwóch kolumnach – 5 i 95%, inaczej 5 i 95 centyli. Piąty centyl pokazuje nam taką wartość, poniżej której znajduje się tylko 5% dzieci – czyli np. obwód główki poniżej 10,50 cm dotyczy jedynie 5% płodów w 15. tygodniu ciąży. Z kolei dziewięćdziesiąty piąty centyl to wartość, powyżej której znajduje się również 5% największych dzieci – czyli np. obwód główki powyżej 13,00 cm dotyczy 5% płodów w 15. tygodniu ciąży. Są to tzw. siatki centylowe, które odwzorowują rozkład danej cechy (w tym przypadku poszczególnych pomiarów biometrycznych płodu) w populacji. Ponieważ dzieci rosną, to trudno byłoby zastosować u nich sztywne normy, tak jak w przypadku dorosłych. Dlatego też do oceny rozwoju dziecka – zarówno w życiu pre-, jaki postnatalnym stosujemy siatki centylowe. Tutaj wartości graniczne, czyli tzw. normy wyznaczają centyle. Najczęściej jako wartości graniczne uznaje się centyle 3-97, 5-95 lub 10-90, co oznacza, ze pomiary mieszczące się w podanych kanałach centylowych uznawane są za prawidłowe. Jeżeli określone wymiary zbliżone są do wartości granicznych, to taka sytuacja wymaga ostrożnej oceny i bacznej obserwacji, co zapewne uczyni lekarz  prowadzący.

Źródła

• Merz E., Wellek S.“Normal Fetal Development Profiles A Model to obtain Standard Development Graphs for the Head and Abdominal Parameters and the Long Limb Bones” Ultraschall in der Medizin 17 (1996) 153-162 (AC)
• Hadlock F.P., Harrist R.B., Martinez-Poyer J. „In Utero Analysis of Fetal Growth: A Sonographic Weight Standard“ Radiology.1991, 181: 129-133

Zapytaj dietetyka

Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży

W okresie ciąży zapotrzebowanie na żelazo wzrasta aż o połowę i wynosi 27 mg żelaza na dobę (rekomendowana dzienna dawka, Instytut Żywności i Żywienia 2017). Jest to związane z tym, że w okresie ciąży wzrasta objętość krwi, a więc również całkowita liczba krwinek czerwonych, która wzrasta o 15-20%.

Niedobór żelaza może skutkować niedokrwistością (anemią) prowadzącą do obniżenia kondycji fizycznej, zdolności koncentracji i odporności organizmu. Niedobór żelaza w ciąży zwiększa również ryzyko przedwczesnego porodu oraz ryzyko urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową. Dlatego tak ważne jest, aby w Twojej codziennej diecie pojawiła się odpowiednia ilość produktów zawierających żelazo. Ważne jest również, żebyś wiedziała, że żelazo zawarte w produktach zwierzęcych (tzw. żelazo hemowe) ma dużo lepszą biodostępność i wchłania się zdecydowanie lepiej niż żelazo niehemowe, które znajduje się w produktach pochodzenia roślinnego. To stwarza dodatkowy kłopot dla osób, które zrezygnowały z jedzenia produktów pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza mięsa.

Ze względu na zawartość żelaza możemy wyróżnić produkty o (na zielono zaznaczone produkty zawierające żelazo hemowe):

• wysokiej zawartości żelaza, powyżej 4 mg w 100 g produktu (np. podroby i nasiona roślin strączkowych, natka pietruszki, otręby pszenne, kasza jaglana, pestki dyni, nasiona słonecznika, mak)
• średniej zawartości żelaza od 1 do 4 mg w 100 g produktu (np. drób, mięso czerwone, kasze – zwłaszcza gryczana, płatki – owsiane, pszenne, żytnie, amarantus, jaja, niektóre ryby – łosoś, makrela, śledź, sardynka, śledź, dorsz, tuńczyk, warzywa, zwłaszcza zielone, liściaste, orzechy, suszone owoce: morele, figi, daktyle, rodzynki).
• niskiej zawartości żelaza, poniżej 1 mg w 100 g produktu (np. ziemniaki, owoce, ryż, mleko i produkty mleczne)

Jeżeli jesteś na diecie roślinnej i wykluczyłaś z niej produkty zwierzęce, a zwłaszcza mięso i ryby musisz bardzo uważnie komponować swoją dietę pod kątem produktów zawierających większą ilość żelaza. Kluczowe dla Ciebie będą nasiona roślin strączkowych, amarantus, zielone warzywa, orzechy i ziarna, sezam, kasza gryczana.

To o czym również warto pamiętać, to:

• witamina C jest najważniejszym czynnikiem ułatwiającym wchłanianie żelaza, dlatego też zawsze należy łączyć w jednym posiłku produkty zawierające żelazo z tymi, które są bogate w witaminę C, czyli: czerwona i zielona papryka, natka pietruszki, brokuły, jarmuż, kiwi, dzika róża, czarna porzeczka, brukselka, owoce cytrusowe, truskawki, kalarepa, kalafior, kapusta kiszona, włoska, czerwona, szpinak
• ogranicz spożycie kawy i herbaty, gdyż zawierają one taniny – związki hamujące wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego, dlatego też nie pij ich do posiłku ani bezpośrednio po posiłku (pij wodę z cytryną), a jeżeli masz ochotę napić się kawy czy herbaty to zrób to między posiłkami
• niektóre procesy obróbki żywności pomagają poprawić biodostępność żelaza niehemowego, należą do nich: moczenie (np. moczenie nasion strączkowych, orzechów), mielenie (np. mielenie mąki, orzechów, ziaren), kiełkowanie, fermentacja (np. zakwas w pieczywie żytnim) – w procesach tych aktywowane są fitazy, czyli enzymy, które mają za zadanie zneutralizować kwas fitynowy obecny w produktach roślinnych i utrudniający wchłanianie żelaza

Przyczyną niedokrwistości może być również niedobór kwasu foliowego lub witaminy B12.

Niedokrwistość w ciąży a kwas foliowy

Jeżeli chodzi o kwas foliowy – suplementujesz go, więc ryzyko jego niedoboru jest mniejsze. Nie mniej jednak oprócz doustnej suplementacji kwasem foliowym dbaj również o wzbogacenie codziennej diety żywnością zawierającą foliany, zwłaszcza, że są to zazwyczaj produkty bogate w witaminę C lub lizynę, które ułatwiają wchłanianie żelaza. Kwas foliowy znajdziesz w roślinach strączkowych, zielonych warzywach liściastych, zwłaszcza w szpinaku, sałacie, natce pietruszki, kapuście, szparagach, brukselce, brokułach, groszku i kalafiorze.

Niedokrwistość w ciąży a witamina B12

Witamina B12  – jej źródłem są jedynie produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso i jego przetwory, ryby, mleko, jaja, sery), w związku z czym osoby na diecie roślinnej obarczone są dużym ryzykiem niedoboru tej witaminy. Co prawda mamy obecnie na rynku produkty wzbogacone w witaminę B12 (np. napoje i jogurty roślinne, płatki śniadaniowe), ale dawki witaminy B12 w nich zawarte są za niskie (mogą pokryć zaledwie do 15% dziennego zapotrzebowania), aby opierać swoją dietę jedynie na tych produktach

Uważa się, że w przypadku diety zarówno wegańskiej, jak i wegetariańskiej suplementacja witaminy B12 jest niezbędna. 

Odpowiednią dawkę witaminy B12 dobierze dla Ciebie lekarz.

To ciekawe

Czy wiesz, że w brzuchu dziecko słyszy przede wszystkim odgłosy pochodzące z wnętrza ciała swojej mamy?

Jest to przepływ krwi w naczyniach krwionośnych, pępowinie, bicie serca mamy, ruchy przepony oraz ruchy perystaltyczne jelit. Naukowcy zmierzyli, że taki „wewnętrzny hałas” wywoływany pracą poszczególnych narządów i układów, który dociera do płodu ma ok. 28dB. Dla porównania, ok. 20 dB to natężenie dźwięku odpowiadające szeptowi, a 30 dB tykaniu zegara lub odgłosom bardzo spokojnej ulicy, gdzie nie ma ruchu.