Twoje ciało w 19 tygodniu ciąży

Twój brzuch w 19 tygodniu ciąży jest już wyraźnie zaokrąglony. Od kilku tygodni może już towarzyszyć Ci większe parcie na pęcherz moczowy i nieprzyjemne ciągnięcie, czy też bolesność pachwin. Jest to związane z rozciąganiem się więzadeł, na których zawieszona jest macica. Jeśli odczuwasz bóle, możesz spróbować masować bolące pachwiny. Pomocny jest również odpoczynek w pozycji leżącej.

19 tydzień ciąży – wzrost libido

Charakterystycznym objawem, który towarzyszy większości kobiet ciężarnych w 5 miesiącu jest uczucie ciągłego gorąca. Ma to związek ze zwiększonym przepływem krwi przez ciało oraz z rozrostem sieci naczyń włosowatych. Efektem tych zmian jest również często wzrost libido u kobiet w ciąży w tym okresie. Jeżeli tylko nie masz przeciwwskazań medycznych, możesz cieszyć się intymnymi chwilami ze swoim partnerem. Brzuszek ciążowy, choć wyraźnie już zaznaczony w 19 tygodniu ciąży, nie przeszkadza, a lepsze ukrwienie okolic pasa miednicznego wzmaga odczuwanie satysfakcji i przyjemności.

19 tydzień ciąży – infekcje intymne

Warto również zwrócić uwagę na charakter wydzieliny z pochwy i ewentualne dolegliwości, takie jak:

• swędzenie,
• pieczenie,
• ból,
• świąd pochwy,
• upławy.

W okresie ciąży kobiety są bardziej podatne na infekcje intymne (np. grzybicze). Przyczyniają się do tego zmiany hormonalne, które zmieniają pH pochwy na mniej kwaśne. Jeżeli zaobserwujesz u siebie tego typu dolegliwości, nie czekaj, tylko zgłoś to lekarzowi, który zaordynuje odpowiednie leki. Ponadto pamiętaj o prawidłowej higienie okolic intymnych i właściwemu podmywaniu się (od przodu do tyłu) oraz używaniu odpowiednich kosmetyków. Możesz również wesprzeć odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej pijąc jogurty naturalne, kefir bądź maślankę.

Rozwój Twojego dziecka w 19 tygodniu ciąży

To już 19 tydzień ciąży, Twoje Dziecko osiąga wielkość małego mango. Może mieć ok. 14-16 cm w wymiarze ciemieniowo-siedzeniowym i ważyć nawet 280 g.

Maź płodowa

Około 19 tygodnia ciąży, ciało malucha zaczyna pokrywać maź płodowa (VC, ang. vernix caseosa). Ta śliska, mazista, tłustawa substancja w swoim składzie zawiera wydzieliny gruczołów łojowych płodu, złuszczone komórki jego nabłonka, włoski meszku płodowego oraz wydzieliny komórek nabłonka owodni. Ma biało-żółty kolor i występuje nie tylko u ludzi, ale u wszystkich ssaków. Ma działanie nawilżające, regenerujące i oczyszczające.

Podstawową funkcją mazi płodowej w trakcie życia wewnątrzmacicznego jest ochrona i izolacja skóry płodu od płynu owodniowego. Utrzymywanie odpowiedniego poziomu nawodnienia skóry jest możliwe m.in. dzięki zawartości naturalnego czynnika nawilżającego (tzw. NMF, ang. Natural Moisturising Factor), który jest mieszaniną substancji rozpuszczalnych w wodzie (między innymi aminokwasy, mocznik, mleczany oraz kwas PGA).

Skóra Malucha pokryta mazią płodową jest chroniona przed nadmierną maceracją i może rozwijać się i dojrzewać dzień po dniu. Maź płodowa pełni również rolę nieswoistej bariery immunologicznej, czyli bariery chroniącej dziecko przed czynnikami infekcyjnymi np. bakteriami. W swoim składzie zawiera substancje o działaniu przeciwbakteryjnym, jak np. lizozym, laktoferyna, kalprotektyna, ubikwityna i wiele innych

Maź odgrywa również ważną rolę podczas porodu – ułatwia Dziecku dokonywanie odpowiednich ruchów oraz usprawnia sam proces przechodzenia przez kanał rodny. Ułatwia również adaptację skóry Noworodka do nowych warunków zaraz po porodzie. Utrzymuje jej nawilżenie i odpowiednie pH, działa antybakteryjnie i chroni przed działaniem wolnych rodników.

Pomiędzy 19, a 22 tygodniem ciąży zaczyna się również proces powstawania brunatnej tkanki tłuszczowej, której głównym zadaniem będzie wytwarzanie ciepła w okresie noworodkowym.

W 19 tygodniu ciąży układ nerwowy Malucha jest coraz lepiej rozwinięty, powstają miliony nowych połączeń nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Coraz wyraźniej zauważalny staje się rytm okołodobowy rozwijającej się Kruszyny. W niektórych momentach dnia Dziecko wykazuje coraz bardziej wzmożoną aktywność ruchową, w innych zaś jest spokojne i prawdopodobnie śpi.

19 tydzień ciąży, który to miesiąc?

Dziewiętnasty tydzień ciąży to już piąty miesiąc życia płodowego Twojego dziecka. Jesteś w II trymestrze ciąży!

Tygodnik ciąży – To już 19 tydzień ciąży

• Pamiętaj o suplementacji. Obowiązkowo zażywaj kwas foliowy, kwasy omega 3, jod oraz witaminę D3.
• Czy jesteś już po USG połówkowym?
• Wkrótce powinna mieć miejsce (pomiędzy 21 a 26 tygodniem ciąży) kolejna wizyta kontrolna. Zaplanuj czas tak, aby odpowiednio wcześnie wykonać potrzebne badania diagnostyczne. Więcej informacji o tym, jakie badania powinnaś wykonać na tym etapie ciąży znajdziesz w opisie kolejnego tygodnia ciąży(DWUDZIESTY TYDZIEŃ CIĄŻY).
• Gorąco zachęcamy do codziennej aktywności fizycznej.

Wybrane biometryczne wymiary płodu w 19 tygodniu ciąży

*3% **97%

Aby określić wartości referencyjne dla poszczególnych wymiarów płodu, przy określaniu prawidłowości rozwoju, podaje się zazwyczaj tzw. średnią (mediana) – w powyższej tabeli jest to  kolumna środkowa (nazwana średnia, inaczej 50%). Warto pamiętać, że nie należy każdego z podanych wymiarów traktować oddzielnie i jako pojedynczy wyznacznik zdrowia dziecka. Są to wartości referencyjne, podane jako średnie statystyczne, a przecież każde dziecko rozwija się we własnym tempie i nie jest średnią statystyczną. Dlatego też wartości referencyjne uwzględniają różnorodność i różne tempo rozwoju podając oprócz wartości średnich tzw. wartości skrajne. Są one wskazane w dwóch kolumnach – 5 i 95%, inaczej 5 i 95 centyli. Piąty centyl pokazuje nam taką wartość, poniżej której znajduje się tylko 5% dzieci – czyli np. obwód główki poniżej 15,50 cm dotyczy jedynie 5% płodów w 19. tygodniu ciąży. Z kolei dziewięćdziesiąty piąty centyl to wartość, powyżej której znajduje się również 5% największych dzieci – czyli np. obwód główki powyżej 18,10 cm dotyczy 5% płodów w 19. tygodniu ciąży. Są to tzw. siatki centylowe, które odwzorowują rozkład danej cechy (w tym przypadku poszczególnych pomiarów biometrycznych płodu) w populacji. Ponieważ dzieci rosną, to trudno byłoby zastosować u nich sztywne normy, tak jak w przypadku dorosłych. Dlatego też do oceny rozwoju dziecka – zarówno w życiu pre-, jaki postnatalnym stosujemy siatki centylowe. Tutaj wartości graniczne, czyli tzw. normy wyznaczają centyle. Najczęściej jako wartości graniczne uznaje się centyle 3-97, 5-95 lub 10-90, co oznacza, ze pomiary mieszczące się w podanych kanałach centylowych uznawane są za prawidłowe. Jeżeli określone wymiary zbliżone są do wartości granicznych, to taka sytuacja wymaga ostrożnej oceny i bacznej obserwacji, co zapewne uczyni lekarz  prowadzący.

Źródła

1. Merz E., Wellek S.“Normal Fetal Development Profiles A Model to obtain Standard Development Graphs for the Head and Abdominal Parameters and the Long Limb Bones” Ultraschall in der Medizin 17 (1996) 153-162 (AC)
2. Hadlock F.P., Harrist R.B., Martinez-Poyer J. „In Utero Analysis of Fetal Growth: A Sonographic Weight Standard“ Radiology.1991, 181: 129-133

Zapytaj dietetyka

19 tydzień ciąży – Niedobór składników odżywczych a rozwój dziecka

W poprzednim tygodniu pisaliśmy o tzw. wczesnym programowaniu żywieniowym (inaczej metabolicznym programowaniu płodu) w kontekście wpływu nadwagi i otyłości rodziców na zdrowie ich potomstwa. Badania pokazują, że nie tylko nadprogramowe kilogramy i nadmiar energii (często mówimy potocznie o tzw. nadmiarze „kalorii”) z pożywienia.

Okazuje się, że również niedobór składników odżywczych może niekorzystnie wpływać na postnatalne zdrowie dziecka. Wiemy o tym, że na zespół wszystkich cech charakteryzujących nasz organizm (np. budowa fizyczna, morfologia, sposób zachowania, zachodzące w organizmie przemiany biochemiczne, fizjologia, płodność itp.) – czyli jaki będzie nasz fenotyp, oprócz genów odziedziczonych od obojga rodziców (naszego genotypu), wpływ mają również czynniki środowiskowe. Do takich czynników należy również pokarm, jego ilość i jakość. W trakcie naszego rozwoju osobniczego istnieją tzw. momenty krytyczne, które są szczególnie ważne pod kątem kształtowania się naszego fenotypu. Do tych momentów należą m.in. okres życia płodowego oraz okres niemowlęcy.

Niedostatek składników odżywczych w okresie życia płodowego, niedożywienie czy głód mogą prowadzić do wykształcenia się u płodu tzw. oszczędnego fenotypu. Jeśli dojdzie do sytuacji, gdy mały organizm nie będzie otrzymywał dostatecznej ilości pożywienia, to takie warunki wpłyną na modyfikację procesów biochemicznych w kierunku takich, które pozwolą na jak najlepszą adaptację do niekorzystnych warunków.

Oszczędny fenotyp ma podwójną funkcję adaptacyjną: organizm programuje swoje procesy metaboliczne tak, aby sprostać złym warunkom odżywiania zarówno w życiu płodowym, jak i pozapłodowym po to, aby zmaksymalizować swoje szanse na przeżycie.

Jakie to może przynieść konsekwencje zdrowotne dla naszego dziecka?

W przypadku braku odpowiedniej puli składników odżywczych,  rozwijający się płód ,,zapamiętuje”  fakt rzadkiego otrzymywania pokarmu i „zostaje zaprogramowany” na maksymalne magazynowanie substancji energetycznych, przede wszystkim tłuszczu.

• badania pokazują, że istnieje związek pomiędzy odżywianiem w okresie płodowym i noworodkowym, a ilością i rozmieszczeniem tkanki tłuszczowej w dorosłym życiu.
• noworodki, które urodziły się z masą urodzeniową za małą w stosunku do swojego wieku płodowego szybko „nadrabiają straty” po urodzeniu i mają szybsze tempo wzrostu, szczególnie w pierwszych dwóch latach życia. Początkowo zjawisko to jest bardzo korzystne, niestety w późniejszym życiu mechanizmy regulacyjne zaprogramowane na nieustanne magazynowanie energii mogą doprowadzić do powstawania otyłości i zespołu metabolicznego.
• badania sugerują, że w przypadku niedoborów żywieniowych w okresie płodowym w mózgu dochodzi do zaprogramowania nowych ścieżek odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi energetycznej organizmu, m.in. ścieżki związanej z regulacją apetytu i mechanizmami odczuwania sytości. Uważa się, że główne znaczenie ma tutaj zwiększająca się ilość komórek tłuszczowych (adipocytów), które wydzielają m.in. leptynę – hormon nazywany również hormonem sytości, odpowiedzialny m.in. za regulację pobierania pokarmu oraz homeostazy energetycznej organizmu.

Niewystarczająca ilość składników odżywczych jaką otrzymuje płód przez łożysko musi być jak najlepiej wykorzystana – dla organizmu priorytetem jest dostarczenie odpowiedniej ilości pokarmu dla mózgu i to ten narząd jest na uprzywilejowanej pozycji. W związku z tym pozostałe narządy, jak np. trzustka, nerki, wątroba, mięśnie otrzymują mniej niż potrzebują i to na nich najbardziej odbija się niedobór składników pokarmowych.

Rozwijają się wolniej, są mniejsze i zachodzą w nich niekorzystne dla późniejszego zdrowia zmiany, np.:

• trzustka jest słabiej unaczyniona, ma mniejszą masę wyjściową komórek β, które są odpowiedzialne za wydzielanie insuliny. Negatywnym efektem w takim przypadku może być zaburzone wydzielanie insuliny, co w późniejszym życiu może przyczyniać się do rozwoju cukrzycy.
• nerki mają mniejszą ilość nefronów, co powoduje, że szybciej mogą się wyeksploatować, a w dorosłym życiu może doprowadzić do rozwoju nefropatii, przewlekłej choroby nerek, czy też zaburzeń w układzie renina-angiotensyna powodujących nadciśnienie tętnicze.
• w komórkach mięśniowych może dojść do zmian ekspresji genów kodujących białka receptorowe insuliny, co powoduje insulinooporność tych komórek.
• zaobserwowano, że dzieci z opóźnionym wzrostem wewnątrzmacicznym w porównaniu ze swoimi rówieśnikami, u których masa ciała w okresie płodowym była odpowiednia do wieku mają zwiększoną grubość ściany tętnicy głównej, co może powodować przyspieszony rozwój zmian miażdżycowych.
• wolniejsze tempo wzrostu w okresie płodowym, a także wyrównawczy skok wzrostowy po urodzeniu, mogą prowadzić do zaburzeń mineralizacji kości i zwiększają ryzyko złamań oraz osteoporozy w życiu dorosłym.

Podkreślaliśmy wcześniej kilkukrotnie, że okres ciąży to nie jest czas na odchudzanie.

Teraz już wiemy dlaczego i jakie niekorzystne efekty dla zdrowia naszego potomka może przynieść nadmierne, rygorystyczne ograniczanie spożywanych „kalorii”. Nie jest to jednak argument przemawiający za nadmiernym objadaniem się i spełnianiem wszystkich zachcianek żywieniowych.

O konsekwencjach nadmiaru pisaliśmy w opisie tygodnia 18 ciąży (OSIEMNASTY TYDZIEŃ CIĄŻY). Jak widać, skrajności w jedną, bądź drugą stronę nie są korzystne dla nikogo. Najwięcej korzyści przyniesie zdrowy, racjonalny i zbilansowany sposób odżywiania. Jeśli nie jesteś pewna, czy odżywiasz się w prawidłowy sposób wróć do opisu tygodnia 2 ciąży (DRUGI TYDZIEŃ CIĄŻY). Więcej informacji znajdziesz również w sekcji dietetycznej w opisie 4 (CZWARTY TYDZIEŃ CIĄŻY) i 5 (PIĄTY TYDZIEŃ CIĄŻY) tygodnia ciąży.

Możesz również skorzystać z porady dietetyka. Sprawdź ofertę poradni dietetycznej w Centrum Medycznym Meavita – OFERTA DIETETYKA.

To ciekawe

Skala Ballarda

Maź płodowa (wraz z innymi cechami morfologicznymi i neurologicznymi) może być również pomocna w określeniu wieku płodowego nowonarodzonego Maluszka. W tym celu wykorzystywana jest tzw. skala Ballarda.

Im młodszy wcześniak, tym więcej mazi płodowej u niego zaobserwujemy. Jej ilość zwiększa się stopniowo od 19 tygodnia ciąży, a pod koniec 7 miesiąca ciąży jej ilość zaczyna znów maleć. Dlatego też dzieci donoszone (urodzone między 38-42 tygodniem ciąży) będą pokryte mazią płodowa w o wiele mniejszym stopniu, niż np. 32-36 tygodniowe wcześniaki. Natomiast u noworodków, które przyjdą na świat po terminie porodu (po 42 tygodniu ciąży) może wystąpić tzw. zespół przenoszenia. Charakteryzuje się on najczęściej zmniejszoną ilością tkanki podskórnej, brakiem meszku płodowego oraz całkowitym brakiem mazi płodowej. Maź płodowa będzie praktycznie nieobecna również u skrajnych wcześniaków.