Twoje ciało w 26 tygodniu ciąży

Twój brzuszek stale się powiększa. Maluch ma jeszcze sporo miejsca, więc może do woli trenować fikołki, akrobatykę czy wymachy rąk i nóg. Ocenia się, że okres pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży to czas jego największej aktywności, choć jest ona zmienna w czasie i najczęściej krótka.

Pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży aktywność Twojego Smyka stanie się bardziej stała w czasie i zorganizowana, z podziałem na wyraźne okresy odpoczynku i ruchu. W miarę upływu ciąży ruchy te będą też łagodniejsze, gdyż Mały będzie miał coraz mniej miejsca w brzuchu. Nie ulegaj pokusie porównywania ruchów Twojego Dziecka i Twoich odczuć z innymi mamami. Pamiętaj, że jest to bardzo indywidualna sprawa. Każdy Maluch ma swój własny model i rytm aktywności, jeden jest bardziej spokojny, inny zaś bardzo ruchliwy i wg jego aktywności można regulować zegarki. Niedługo opowiemy Ci też więcej o monitorowaniu ruchów Dziecka. (DWUDZIESTY ÓSMY TYDZIEŃ CIĄŻY)

Hemoroidy w ciąży

W poprzednim tygodniu pisaliśmy również o tym, że jedną z dolegliwości, która może się pojawić są hemoroidy, czyli żylaki odbytu. Pod względem lokalizacji, możemy je podzielić na hemoroidy wewnętrzne (możliwe do oceny jedynie poprzez badanie per rectum) oraz zewnętrzne (często możemy je same zlokalizować, gdyż mają postać takiej zewnętrznej wypustki, czy wypukłości w okolicy odbytu).

Hemoroidy mogą dawać dość przykre dolegliwości jak pieczenie, świąd i ból w okolicy odbytu czy niepełne wypróżnienia. Część hemoroidów daje krwawienia, co w ciąży jest dosyć stresującym momentem, który może zasiać nutę niepokoju i niepotrzebnie przywołać najgorsze myśli związane z poronieniem. Chociażby dlatego warto wiedzieć o takiej przypadłości jak hemoroidy. W sytuacji gdy się rozwiną w trakcie ciąży lub zaczną doskwierać u kobiet, które miały je już wcześniej, jedyne co możemy zrobić, to zastosować metody, które ulżą naszym dolegliwościom.

U wielu kobiet sprawdzają się preparatu na hemoroidy (np. maści, kremy, czopki). Nie należy jednak samodzielnie podejmować decyzji o ich zastosowaniu. Zawsze wcześniej potrzebna jest konsultacja z lekarzem, który oceni czy jest potrzeba ich stosowania oraz doradzi, które są odpowiednie dla ciężarnych. Czasem ulgę przynosi również zastosowanie zimnych okładów w okolicy odbytu (pamiętaj, aby np. kostkami lodu nie dotykać bezpośrednio skóry i odbytu, a owinąć je np. w bawełnianą ściereczkę). Wygodnym rozwiązaniem dostępnym w aptekach są tzw. doodbytnicze czopki krioterapeutyczne, które zamraża się przed aplikacją. Bardzo ważna jest odpowiednia higiena. Pamiętaj o odpowiednim kierunku podcierania się i mycia (od przodu do tyłu). Przydatne mogą się okazać nawilżane chusteczki zamiast papieru toaletowego.

Często zadawanym pytaniem jest czy mając hemoroidy można rodzić drogą naturalną. W większości przypadków jak najbardziej tak. Pamiętaj, że zawsze decyduje o tym lekarz. Oczywiście mogą się zdarzyć skrajnie rzadkie sytuacje, gdy z powodu np. bardzo dużych hemoroidów i obfitych krwawień poród siłami natury nie byłby rekomendowany. Najważniejsze – wiedz, że hemoroidy pomimo, że mogą dawać dość przykre i nieprzyjemne dolegliwości, nie stanowią zagrożenia dla Ciebie i Dziecka.

Warto również wiedzieć, że hemoroidom można zapobiegać, stosując kilka ważnych zasad profilaktyki. Należą do nich:

• podstawowym elementem profilaktyki jest przeciwdziałanie zaparciom, czyli dbałość o regularne wypróżnienia. Czyli odpowiednia dieta (przeczytaj w opisie 10. tygodnia ciąży – DZIESIĄTY TYDZIEŃ CIĄŻY), nawodnienie organizmu oraz aktywność fizyczna.
• spotykanym problemem jest również powstrzymywanie się od wypróżniania w miejscach publicznych jak praca, przychodnia, sklep itp. co niestety sprzyja zaburzeniom motoryki jelit i może powodować zaparcia. Jest to problem natury psychicznej, nad którym warto się pochylić, aby to zmienić.
• wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie dna miednicy, które wpływają również pozytywnie na mięśnie odbytu i okolicy krocza przeciwdziałając hemoroidom.

Twoje dziecko w 26 tygodniu ciąży

Swoim wyglądem rozwijający się Szkrab przypomina już noworodka. W 26 tygodniu ciąży ma średnio 35,6 cm długości i waży ok. 913 g. Jego rozmiary możemy porównać do wielkości główki sałaty.

Od tego momentu masa ciała Malucha będzie rosła szybciej – średnio ok. 150-200 g tygodniowo.

Odruch ssania jest u niego coraz silniejszy. Twoja Kruszyna bardzo lubi ssać, nie tylko kciuk i pozostałe paluszki dłoni, ale i duży palec u stopy. W ten sposób również ćwiczy i doskonali swoją koordynację ruchową. Czasem uda się to zaobserwować podczas badania ultrasonograficznego, co daje wiele radości obserwującym swojego Smyka na monitorze aparatu USG rodzicom. Dziecko wierci się, zmienia pozycję ciała, ćwiczy swój chwyt łapiąc pępowinę. W ciąży mnogiej dotyka i obejmuje rozwijające się razem z nim rodzeństwo, co nie tylko rozwija jego zmysł dotyku, ale również rozpoczyna kształtowanie się relacji pomiędzy nimi. Właśnie osiągają swoją pełną dojrzałość (pomiędzy 24 a 28 tygodniem ciąży) nocyreceptory, czyli receptory bólu, które znajdują się w skórze i w mięśniach stanowiąc unerwienie czuciowe skóry.

W 26 tygodniu ciąży trwa również mielinizacja nerwów rdzeniowo-wzgórzowych, które są odpowiedzialne za przewodzenie sygnałów z nocyreceptorów do wzgórza znajdującego się w międzymózgowiu. Zaczynają się tworzyć synapsy wzgórzowo-korowe, które ostatecznie przewodzą sygnał do ośrodka bólu w korze mózgowej. Dlatego też uważa się, że na tym etapie ciąży u płodu są już wykształcone połączenia nerwowe, które są odpowiedzialne za fizjologiczne reakcje na ból i nieświadome odczuwanie bólu.

26 tydzień ciąży, który to miesiąc?

Dwudziesty szósty tydzień ciąży to półmetek szóstego miesiąca życia płodowego Twojego dziecka. Jesteś w II trymestrze ciąży.

Tygodnik ciąży – to już dwudziesty szósty tydzień ciąży

• Nie zapominaj o codziennej suplementacji, która jest niezbędna dla prawidłowego rozwoju Twojego Maleństwa. Zgodnie z rekomendacjami, każda kobieta w ciąży powinna suplementować: kwas foliowy, kwasy omega 3, jod i witamina D3.
• Pamiętaj, że pomiędzy 21 a 26 tygodniem ciąży powinnaś pojawić się u swojego lekarza na planowej wizycie kontrolnej.  Lista badań, które należy wykonać rutynowo przed tą wizytą znajduje się w opisie 20 tygodnia ciąży. (D) 
• Jeśli jeszcze nie odwiedziłaś laboratorium, aby wykonać doustny test obciążenia glukozą (obowiązkowy dla każdej kobiety w ciąży w okresie pomiędzy 24. a 26. tygodniem ciąży), postaraj się zrobić go jak najprędzej. To bardzo ważne, abyś nie odwlekała tego testu przesiewowego w kierunku cukrzycy ciążowej Jeżeli nie wiesz jak się przygotować do tego badania zajrzyj do opisu 24 tygodnia ciąży. (DWUDZIESTY CZWARTY TYDZIEŃ CIĄŻY)
• Jeżeli jesteś już po badaniu przesiewowym w kierunku cukrzycy ciążowej i Twoje wyniki wskazują na jej obecność, zapewne otrzymasz od swojego lekarza ginekologa skierowanie na konsultację diabetologiczną. Nie zwlekaj, umów się na wizytę u diabetologa jak najprędzej. A w międzyczasie zapoznaj się z zasadami diety w cukrzycy ciążowej (CUKRZYCA CIĄŻOWA) i zacznij je wdrażać. Możesz również zapytać w przychodni lub aptece o dostępność glukometrów. Często samo urządzenie można otrzymać bezkosztowo i jedynie dokupić do nich paski potrzebne do pomiarów poziomu glukozy we krwi. Glukometr będzie Ci potrzebny do codziennego monitorowania glikemii poposiłkowej oraz glikemii na czczo. Więcej na ten temat napiszemy w kolejnym tygodniu.
• Zmiany jakie zachodzą w funkcjonowaniu m.in. Twojego układu oddechowego, krążenia czy aparatu ruchu podczas ciąży powodują, że Twoja wydolność i kondycja fizyczna może być osłabiona. Zadbaj o nią spacerując, ćwicząc jogę czy pilates. Możesz również wybrać zajęcia fitness przeznaczone dla kobiet w ciąży czy też kontynuować pływanie, bieganie, jeżeli Twoje ciało jest wytrenowane i robiłaś to również przed ciążą. Pamiętaj, aby wszystkie ćwiczenia były wykonywane spokojnie i bez fizycznego forsowania się, czyli dostosuj je do swoich obecnych możliwości.

Wybrane biometryczne wymiary płodu w 26 tygodniu ciąży

*3% **97%

Aby określić wartości referencyjne dla poszczególnych wymiarów płodu, przy określaniu prawidłowości rozwoju, podaje się zazwyczaj tzw. średnią (mediana) – w powyższej tabeli jest to  kolumna środkowa (nazwana średnia, inaczej 50%). Warto pamiętać, że nie należy każdego z podanych wymiarów traktować oddzielnie i jako pojedynczy wyznacznik zdrowia dziecka. Są to wartości referencyjne, podane jako średnie statystyczne, a przecież każde dziecko rozwija się we własnym tempie i nie jest średnią statystyczną. Dlatego też wartości referencyjne uwzględniają różnorodność i różne tempo rozwoju podając oprócz wartości średnich tzw. wartości skrajne. Są one wskazane w dwóch kolumnach – 5 i 95%, inaczej 5 i 95 centyli. Piąty centyl pokazuje nam taką wartość, poniżej której znajduje się tylko 5% dzieci – czyli np. obwód główki poniżej 23,80 cm dotyczy jedynie 5% płodów w 26. tygodniu ciąży. Z kolei dziewięćdziesiąty piąty centyl to wartość, powyżej której znajduje się również 5% największych dzieci – czyli np. obwód główki powyżej 26,70 cm dotyczy 5% płodów w 26. tygodniu ciąży. Są to tzw. siatki centylowe, które odwzorowują rozkład danej cechy (w tym przypadku poszczególnych pomiarów biometrycznych płodu) w populacji. Ponieważ dzieci rosną, to trudno byłoby zastosować u nich sztywne normy, tak jak w przypadku dorosłych. Dlatego też do oceny rozwoju dziecka – zarówno w życiu pre-, jaki postnatalnym stosujemy siatki centylowe. Tutaj wartości graniczne, czyli tzw. normy wyznaczają centyle. Najczęściej jako wartości graniczne uznaje się centyle 3-97, 5-95 lub 10-90, co oznacza, ze pomiary mieszczące się w podanych kanałach centylowych uznawane są za prawidłowe. Jeżeli określone wymiary zbliżone są do wartości granicznych, to taka sytuacja wymaga ostrożnej oceny i bacznej obserwacji, co zapewne uczyni lekarz  prowadzący.

Źródła

1. Merz E., Wellek S.“Normal Fetal Development Profiles A Model to obtain Standard Development Graphs for the Head and Abdominal Parameters and the Long Limb Bones” Ultraschall in der Medizin 17 (1996) 153-162 (AC)
2. Hadlock F.P., Harrist R.B., Martinez-Poyer J. „In Utero Analysis of Fetal Growth: A Sonographic Weight Standard“ Radiology.1991, 181: 129-133

Zapytaj dietetyka

W jaki sposób można obniżyć indeks glikemiczny posiłku?

Jeżeli masz cukrzycę ciążową poniższe rady mogą się okazać pomocne w kontroli glikemii poposiłkowej.

Każdy posiłek powinien zawierać produkty bogate w błonnik

• W przypadku posiłków głównych (śniadanie, obiad, kolacja) oraz przekąsek wytrawnych taką rolę będą pełniły przede wszystkim warzywa (możesz kierować się tzw. zasadą zdrowego talerza, która mówi o tym, że warzywa powinny stanowić połowę porcji posiłku) oraz pełnoziarniste produkty zbożowe (pieczywo razowe, pieczywo pełnoziarniste, nieprzetworzone płatki zbożowe (np. płatki owsiane górskie), otręby, gruboziarniste kasze (np. kasza jęczmienna pęczak, kasza gryczana), pełnoziarniste makarony, brązowy ryż)
• W przypadku przekąsek owocowych, słodkich (np. jogurt z owocem) taką rolę będą pełniły np. otręby lub płatki zbożowe

Każdy posiłek powinien zawierać produkty będące źródłem białka, węglowodanów i tłuszczy.

Jeżeli nie wiesz jakie grupy produktów są źródłem tych składników pokarmowych – zajrzyj do artykułu WĘGLOWODANY. Zarówno dodatek białka, jak i tłuszczu do posiłku obniża jego indeks glikemiczny. Przeczytaj o tym, jakie źródła białka (BIAŁKO ROŚLINNE I ZWIERZĘCE ) i jakie źródła tłuszczy (TŁUSZCZE ROŚLINNE I ZWIERZĘCE) wybierać.

Bazuj głownie na warzywach surowych oraz gotowanych al dente.

Dobrym pomysłem jest również rozpoczęcie posiłku od zjedzenia przynajmniej części warzyw, które masz na dany posiłek.

Owoce – jak najbardziej możesz je jeść. Warto zadbać o to, aby nie stanowiły one samodzielnego posiłku.

Jedz je albo po głównych posiłkach albo łącz je z produktami zawierającymi białko, tłuszcz i błonnik. Takim najbardziej obrazowym przykładem jest jogurt (maślanka, kefir, skyr itp.) z wybranym owocem, dodatkiem płatków lub otrąb czy też mielonego siemienia lnianego bądź orzechów, migdałów, pestek dyni, ziaren słonecznika.

Sposób przygotowania i obróbki termicznej też ma znaczenie.

Raczej unikaj mocnego rozdrabniania potraw (np. miksowania, trąc warzywa na tarce możesz wybrać grube oczka, a nie małe) oraz rozgotowywania potraw. Oba te procesy podwyższają indeks glikemiczny.

Dobrym sposobem jest zwiększenie ilości skrobi opornej w produktach węglowodanowych.

Wyjaśniając głębiej ten temat – zacznijmy od tego co to jest skrobia?

Skrobia należy do węglowodanów złożonych. Jest głównym źródłem energii w naszej diecie. Znajduje się głównie w produktach zbożowych, ziemniakach, batatach, roślinach strączkowych. Jej mniejsze ilości występują w niektórych warzywach (zwłaszcza korzeniowych) i owocach.

Skrobia przed ugotowaniem ma strukturę krystaliczną, która nie pozwala dotrzeć do niej enzymom trawiennym, aby ją rozłożyć. To dlatego np. po zjedzeniu surowych ziemniaków czy surowego ciasta na pierogi może boleć nas brzuch. Natomiast po ugotowaniu skrobia jest już trawiona i rozkładana do glukozy w jelicie cienkim.

Jak to się dzieje?

Podczas gotowania skrobia chłonie wodę i pęcznieje. Proces wchłaniania wody przez skrobię nazywamy kleikowaniem. Dzięki niemu skrobia ze stanu krystalicznego przechodzi w tzw. skrobię skleikowaną, która może być łatwo rozłożona przez enzymy trawienne. Natomiast jeżeli skrobię skleikowaną schłodzimy to ulegnie ona procesowi retrogradacji, który polega na tym, że skrobia odda z powrotem wodę, a jej cząsteczki znów utworzą strukturę krystaliczną, której nie trawią nasze enzymy. W ten sposób wytworzymy tzw. skrobię oporną, czyli taki rodzaj skrobi, którego nie trawimy (stąd pochodzi nazwa oporna). Dlatego też skrobię oporną zaliczamy do błonnika pokarmowego. Im więc większa zawartość skrobi opornej w produkcie, tym niższy jest jego indeks glikemiczny. Dzięki temu wydzielanie insuliny po posiłku będzie niższe. Ponadto skrobia oporna spowalnia tempo wchłaniania glukozy do krwi oraz poprawia insulinowrażliwość.

Jak możemy wykorzystać to zjawisko w praktyce?

Produkty zbożowe (np. kasza, makaron), ziemniaki, rośliny strączkowe, bataty chłodzimy po ugotowaniu najpierw w temperaturze pokojowej, a następnie w lodówce. Najlepiej jest tak sobie zaplanować żywienie, aby te produkty ugotować dzień wcześniej i chłodzić je w lodówce przez całą noc. Następnego dnia wyjmujemy produkt z lodówki i w zależności od potrawy jaką mamy zaplanowaną, jemy go na zimno lub podgrzewamy (np. w wodzie, dusząc na patelni w sosie albo w piekarniku czy w mikrofalówce).

Ważne, aby  czas podgrzewania był w miarę krótki, gdyż proces retrogradacji jest odwracalny.

Największą korzyść z takiego przygotowania produktów widzimy w przypadku batatów i ziemniaków, które po ugotowaniu mają wysoki IG (powyżej 80), natomiast schłodzone i jedzone na zimno lub w temperaturze pokojowej, mają wg badań indeks glikemiczny w okolicach 50-56. Innym przykładem, tym razem wykorzystania faktu, że skrobia surowa nie jest przez nas trawiona i obniża indeks glikemiczny produktu czy posiłku są banany, które w zależności od ich stopnia dojrzałości mają różny IG. Indeks glikemiczny dojrzałych bananów wynosi 62, natomiast niedojrzałych 30.

To ciekawe

Skrobia oporna jaki ma wpływ na nasze zdrowie?

Skrobia oporna wpływa korzystnie na nasze zdrowie nie tylko dlatego, że obniża indeks glikemiczny produktów spożywczych.

Do innych prozdrowotnych działań skrobi opornej należą m.in.:

• działa jako prebiotyk, przez co pozytywnie wpływa na naszą mikroflorę jelitową
• poprawia pracę jelit, reguluje częstość wypróżnień
• zmniejsza ryzyko raka jelita grubego oraz chorób zapalnych jelit
• wpływa korzystnie na nasz profil lipidowy (obniża stężenie trójglicerydów i cholesterolu ldl)
• obniża ryzyko kamicy pęcherzyka żółciowego
• sprzyja redukcji ilości tkanki tłuszczowej
• pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego