Twoje ciało w 32 tygodniu ciąży

Rozpoczynasz swój 32 tydzień ciąży, to początek 8 miesiąca. Twoje Dziecko wypełnia prawie całą macicę, która jest obecnie ok. 500 razy większa w porównaniu do czasu przed ciążą. Dno macicy (czyli jej górna część) znajduje się w połowie odcinka między pępkiem a wyrostkiem mieczykowatym (najniżej położona kość mostka). Powiększający się ciążowy brzuszek powoduje, że niektóre kobiety ciężarne mogą czuć się nieco ociężale, mają trudności ze schylaniem się i ogólny spadek formy. Ponieważ Twój środek ciężkości coraz bardziej przesuwa się do przodu, co zwiększa obciążenie dla kręgosłupa, może nasilać bóle pleców i powodować zaburzenia równowagi. Możesz również odczuwać dyskomfort ze strony miednicy czy spojenia łonowego. Trudniej jest Ci się poruszać i oddychać, może powrócić uczucie zmęczenia i senność. Twoje ciało potrzebuje delikatnego traktowania i troski. Możesz o nie zadbać i jednocześnie ulżyć swoim dolegliwościom dostosowując rodzaj aktywności fizycznej odpowiedniej dla tego etapu ciąży.

Jeżeli tylko ciąża przebiega prawidłowo i nie masz przeciwwskazań zdrowotnych do ćwiczeń nadal możesz je wykonywać. Fizjoterapeuci zalecają, aby w trzecim trymestrze ciąży skupić się szczególnie na ćwiczeniach relaksacyjnych, rozluźniających – zwłaszcza świadomego rozluźniania mięśni brzucha i dna miednicy oraz ćwiczeniach oddechowych. Ważne są również ćwiczenia wzmacniające prawidłową postawę ciała i utrzymujące wypracowaną kondycję fizyczną.

Warto zasięgnąć porady specjalisty, który pokaże Ci jakie ćwiczenia mogą wesprzeć Twoje zdrowie i samopoczucie w ostatnim trymestrze ciąży oraz jak je prawidłowo wykonywać. Możesz również zapytać fizjoterapeuty o przykłady pozycji, ćwiczeń odciążających dno miednicy tak, aby miało ono chwilę przerwy i odpoczynku od dźwigania Dziecka i całego narządu rodnego.

Kolka nerkowa w ciąży

Najczęstszą przyczyną kolki nerkowej w całej populacji jest kamica moczowodowa spowodowana przemieszczeniem kamienia, czyli złogu z nerki do moczowodu. W takim przypadku czynnikiem hamującym odpływ moczu jest kamień (bądź kamienie), który w pewien sposób „zatykają” moczowód. Kamienie w nerkach występują u ok. 10% populacji i mogą również występować u kobiet ciężarnych. Częstotliwość ich występowania w okresie ciąży jest porównywalna do częstotliwości kamicy dla ogółu populacji, pomimo, że z teoretycznego punktu widzenia zmiany fizjologiczne u kobiet ciężarnych mogłyby zwiększać ryzyko krystalizacji moczu (czyli tworzenia się kamieni). Zdecydowanie częściej przyczyną kolki nerkowej w ciąży jest wpływ zmian hormonalnych na układ sercowo-naczyniowy i układ moczowy oraz ucisk powiększającej się macicy na moczowód.

Fizjologiczne zmiany zachodzące w obrębie tych układów kobiety ciężarnej sprzyjają wystąpieniu kolki nerkowej. Hormony łożyskowe (progesteron, estrogeny, laktogen łożyskowy, prostaglandyny) oraz relaksyna produkowana przez jajniki powodują zmiany w układzie sercowo-naczyniowym. Hormony ciążowe, powodują m.in. zwiotczenie mięśniówki gładkiej w ścianie naczyń krwionośnych, co prowadzi do zwiększenia średnicy naczyń, a przez to do zwiększenia łożyska naczyniowego i spadku ciśnienia tętniczego krwi.

Takie zmiany w układzie krążenia są potrzebne, gdyż w trakcie ciąży wzrasta objętość krwi krążącej. Oczywistą konsekwencją wzrostu objętości krwi krążącej jest wzrost objętości krwi, która jest filtrowana przez nerki. Przepływ krwi przez nerki u kobiety ciężarnej wzrasta wraz z rozwojem ciąży i w szczytowym momencie (ok. 32 – 34 tydzień ciąży) może być większy nawet o 50-75% w porównaniu do czasu przed ciążą. Z tego powodu również w nerkach zachodzą zmiany adaptacyjne, które mają pomóc dostosować się organizmowi kobiety ciężarnej do wymogów ciąży, a jednocześnie zapewnić optymalne warunki dla prawidłowego rozwoju wewnątrzmacicznego dziecka.

Z tego powodu objętość nerek kobiet w ciąży wzrasta o ponad 30%, a ich wymiar podłużny zwiększa się o około 1-1,5 cm. Dodatkowo hormony ciążowe wpływają na rozluźnienie mięśniówki gładkiej dróg moczowych, co doprowadza do poszerzenia układu kielichowo-miedniczkowego w nerkach oraz poszerzenia moczowodów i osłabienia ich perystaltyki. Tak zwane fizjologiczne wodonercze (poszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego nerki) stwierdza się u około 70-90% ciężarnych, nawet już w 6.–10. tygodniu ciąży i ustępuje z reguły w ciągu 6 tygodni od porodu. Takie adaptacyjne poszerzenie się dróg moczowych u kobiet ciężarnych zwiększa tzw. martwą przestrzeń, w której dochodzi do zatrzymywania moczu.

W trzecim trymestrze ciąży pojemność pęcherza moczowego może wzrosnąć nawet do 1000 ml (średnia pojemność pęcherza osoby dorosłej to 300-600 ml), łączna pojemność układu kielichowo-miedniczkowego i moczowodu zwiększa się z 5–10 ml do 50 ml, a filtracja kłębuszkowa wzrasta nawet o 55% ( średnio o około 150–200 ml osocza/min).

Jakie są objawy kolki nerkowej u kobiet w ciąży?

Częstość występowania kolki nerkowej u kobiet ciężarnych wynosi 1/3000 kobiet. Atak kolki nerkowej charakteryzuje się ostrym, silnym bólem w dolnej części pleców (okolica krzyżowo-lędźwiowa), który może promieniować aż do pachwin i krocza. Osoby, które go doświadczyły opisują ten ból jako niewyobrażalnie silny, rozdzierający, uniemożliwiający wykonanie jakichkolwiek czynności.

Poza bólem mogą pojawić się także inne objawy kolki nerkowej w ciąży, jak na przykład:

• mdłości lub wymioty
• ból w czasie oddawania moczu, częste oddawanie moczu czy też silne, bolesne parcie na mocz
• pogorszenie samopoczucia
• podwyższona temperatura ciała
• dreszcze
• krwiomocz (krwiste zabarwienie moczu).

Charakterystyczny ból, którym objawia się kolka nerkowa jest wynikiem wzrostu ciśnienia moczu w układzie kielichowo-miedniczkowym nerki. Dlaczego tak się dzieje? U osoby zdrowej mocz, który został wyprodukowany przez nerki spływa moczowodami z układu kielichowo-miedniczkowego każdej z nerek do pęcherza moczowego. W przypadku kolki nerkowej ten odpływ moczu jest utrudniony, a czasami wręcz zahamowany. Przez to dochodzi do  gromadzenia się moczu w układzie kielichowo-miedniczkowym nerki, co powoduje rozciągnięcie się jego ściany, wzrost ciśnienia w nerce i drażnienie zakończeń nerwowych w torebce nerki, a w konsekwencji ból.

W sytuacji wystąpienia takiego nagłego silnego bólu, który może być objawem kolki nerkowej należy skonsultować się z lekarzem. Czasami nieodzowne może okazać się  zgłoszenie do szpitala na SOR. Tak silne dolegliwości bólowe wymagają dalszej diagnostyki różnicowej, a przede wszystkim odpowiedniego leczenia. Jest to ważne, zwłaszcza że przyczyny dolegliwości mogą być różne (oprócz kolki nerkowej mogą to być np. ostre zakażenia układu moczowego, rwa kulszowa, zapalenie wyrostka robaczkowego i wiele wiele innych). Zatem dobra diagnostyka pozwala włączyć właściwe postępowanie lecznicze, które nie tylko zmniejszy dolegliwości bólowe, ale również zmniejszy ryzyko groźnych  dla zdrowia zarówno mamy, jak i dziecka powikłań kolki nerkowej, takich jak np. urosepsa.

Jak rozpoznać objawy kolki nerkowej?

Aby rozpoznać atak kolki nerkowej lekarz przeprowadza odpowiedni wywiad chorobowy i badanie przedmiotowe. Jednym z charakterystycznych objawów jest tzw. objaw Goldflama (nasilenie bólu w dolnej części pleców pojawiające się w badaniu fizykalnym przeprowadzanym przez lekarza – ból występuje podczas wstrząśnięcia okolicy lędźwiowej poprzez uderzanie pięścią w otwartą dłoń przyłożoną w tą okolicę).

W następnej kolejności przeprowadzane jest badanie USG jamy brzusznej, które jest złotym standardem w diagnostyce i leczeniu kolki nerkowej u kobiet w ciąży. Przeprowadzenie badania USG pozwala na ocenę wielkości zastoju moczu w nerce. Czasem udaje się uwidocznić niektóre złogi w moczowodzie, niemniej jednak, w praktyce nie pozwala na ustalenie lokalizacji kamienia i jego wielkości. Czyli innymi słowy USG jamy brzusznej nie daje nam odpowiedzi na to jaka jest przyczyna kolki nerkowej, natomiast  jest niezbędne, aby ocenić aktualny stan i wdrożyć odpowiednie postępowanie lecznicze. Inne badania obrazowe, jak np. urografia, tomografia komputerowa nie są wskazane do przeprowadzenia w ciąży gdyż w związku z promieniowaniem, które jest w tych technikach wykorzystywane, niosą ze sobą ryzyko powikłań ze strony rozwijającego się płodu.

W bardzo rzadkich, skomplikowanych przypadkach wykorzystanie tych metod diagnostycznych może być brane pod uwagę, ale taka decyzja zawsze poprzedzona jest rozważną oceną stanu zdrowia i tego czy korzyści wynikające z ich zastosowania przewyższają ryzyko związane z narażeniem płodu na promieniowanie.

Leczenie kolki nerkowej u kobiet w ciąży

Leczenie ataku kolki nerkowej u kobiet ciężarnych w pierwszej kolejności opiera się na leczeniu objawowym (leki przeciwbólowe i rozkurczowe, w przypadku wymiotów leki przeciwwymiotne, a przy towarzyszącym zakażeniu układu moczowego – antybiotykoterapia). Bardzo ważne jest również odpowiednie nawodnienie. W przypadku gdy takie postępowanie nie przyniesie efektów, lekarz może zdecydować o założeniu cewnika moczowodowego do moczowodu przez cewkę moczową lub wykonanie nefrostomii (specjalny dren jest wprowadzany przez skórę okolicy lędźwiowej do układu kielichowo-miedniczkowego nerki). Takie postępowanie ma na celu odbarczenie nerki poprzez ułatwienie odpływu zalegającego moczu z układu kielichowo-miedniczkowego nerki. Zabiegi usunięcia kamieni nie są przeprowadzane w czasie ciąży.

Twoje dziecko w 32 tygodniu ciąży

Na początku 8 miesiąca ciąży (32 tydzień ciąży)Twoje Dziecko osiąga rozmiary dyni piżmowej. Waży średnio 1950 g i mierzy ok. 42 cm.

Skóra Malucha staje się coraz bardziej różowa i gładka. Znika meszek na twarzy, a warstwa mazi płodowej staje się coraz grubsza. Dzieciaczkowi rosną paznokcie – szybciej rozpoczęły się rozwijać paznokcie u rąk, sięgają teraz już do końca palców. Paznokcie u stóp rosną wolniej, ten sam etap osiągną za ok. 3-4 tygodnie. Jego ciało ma coraz więcej tkanki tłuszczowej, która jest mu potrzebna jako termoizolacja pomagająca utrzymać właściwą temperaturę ciała po przyjściu na świat.

Tłuszcz stanowi już 10% masy ciała Maluszka.

Hemoglobina

Od ok. 32 tygodnia ciąży zaczyna być syntetyzowana przez szpik kostny hemoglobina dorosłych (hemoglobina A -HbA, ang. adult hemoglobin, A hemoglobin). Do tej pory Mały Człowiek produkował hemoglobinę płodową (hemoglobina F – HbF, ang. fetal hemoglobin, F hemoglobin). Stopniowo hemoglobina płodowa zaczyna być wymieniana na hemoglobinę dorosłych. Hemoglobina to znajdujące się w erytrocytach (krwinkach czerwonych) białko, którego główną funkcją w organizmie jest transport tlenu do komórek. Dodatkowo hemoglobina uczestniczy w transporcie części dwutlenku węgla (ok. 20%) będącego produktem oddychania komórkowego.

Hemoglobina składa się z 2 części:

• białka globiny
• części niebiałkowej – grupy hemowej (tzw. hem); a każda grupa hemowa zawiera 1 jon żelaza

Białko globina składa się z 2 par łańcuchów polipeptydowych oznaczonych symbolami α, β, γ, δ, (alfa, beta, gamma, delta), z których każdy zawiera jedną grupę hemową.

U dorosłego człowieka występują 3 rodzaje hemoglobiny:

• hemoglobina dorosłych A1, która składa się z 2 łańcuchów polipeptydowych typu alfa i 2 typu beta
• hemoglobina dorosłych A2 zbudowana z 2 łańcuchów polipeptydowych typu alfa i 2 typu delta
• hemoglobina płodowa F zbudowana jest z 2 łańcuchów alfa i 2 gamma

A więc widzimy, że hemoglobiny płodowa i dorosłych różnią się budową. U zdrowej dorosłej osoby ok. 97% hemoglobiny stanowi hemoglobina A1, ok. 2,5% hemoglobina A2 i ok. 0,5% hemoglobina F. Natomiast od razu po urodzeniu w krwi noworodka ok. 20% stanowi hemoglobina dorosłych, a pozostałą część hemoglobina płodowa. Te wartości zmieniają się i ok. 6 m-ca życia osiągają takie jak u dorosłego człowieka.

Dlaczego Maluch podczas życia płodowego wyposażony jest w inny rodzaj hemoglobiny?

Hemoglobina płodowa różni się od hemoglobiny dorosłych nie tylko budową, ale różni się również funkcjonalnie – ma większe powinowactwo do tlenu niż hemoglobina A, dzięki czemu wysyca się tlenem przy niższym ciśnieniu parcjalnym. Jest to bardzo ważne, gdyż miejscem wymiany gazowej między kobietą w ciąży, a płodem jest łożysko. To tutaj dochodzi do wymiany tlenu i dwutlenku węgla. Wysycenie krwi matczynej tlenem w łożysku jest na tyle niskie, że gdyby erytrocyty płodu zawierały taką samą hemoglobinę jak erytrocyty matki to wymiana tlenu między nimi byłaby praktycznie niemożliwa. Dzięki temu, że hemoglobina płodowa ma większe powinowactwo do tlenu, a więc erytrocyty płodu mają większą zdolność wiązania tlenu, to nawet w takich warunkach są zdolne do “przejęcia” tlenu z hemoglobiny A matki. Tak więc hemoglobina F wysyca się tlenem nawet przy niższych stężeniach tlenu (a takie warunki tlenowe są w łożysku) i następnie dostarcza tlen do poszczególnych narządów i tkanek płodu. Jednocześnie hemoglobina płodowa ma też mniejsze powinowactwo do dwutlenku węgla , co ułatwia jego usuwanie z organizmu płodu przez związanie z hemoglobiną matki.

Narząd równowagi Twojej Kruszynki osiąga właśnie swoją dojrzałość. Najdłużej zajęła mu krystalizacja otolitów, czyli malutkich kulek będących kryształkami soli wapniowych. To one, a właściwie ich przemieszczanie się podczas ruchu głowy w linii prostej, pobudza komórki zmysłowe błędnika, które przesyłają impulsy do ośrodkowego układu nerwowego dając nam informację o położeniu naszego ciała. A w układzie nerwowym Dziecka dynamicznie dojrzewa kora mózgowa oraz tworzą się liczne połączenia pomiędzy korą mózgową a poszczególnymi częściami ciała. O rozwoju kory mózgowej napiszemy więcej w opisie kolejnych tygodni ciąży.

Twój Szkrab intensywnie przygotowuje się do życia poza Twoim organizmem. Często ssie kciuk, dzięki czemu rozwijają się u niego mięśnie wokół ust oraz mięśnie żuchwy, które będą mu potrzebne zaraz po przyjściu na świat. Oczywiście będzie je wykorzystywał ssąc pierś matki. Od ok. 32 tygodnia ciąży wykonywana przez niego czynność ssania jest silniejsza i można w niej dostrzec wyraźny rytm. Między 32. a 35. tygodniem ciąży doskonalić będzie się koordynacja ruchów mięśni wykorzystywanych do ssania, połykania i oddychania.

Ciągle dojrzewają płuca – tworzą się kolejne pęcherzyki płucne i stale produkowany jest surfaktant. Zaczyna również wydłużać się czas praktykowania ruchów oddechowych przez Malucha. Podczas gdy w poprzednich tygodniach ćwiczył ok. 3 godziny dziennie, to w ostatnich 2 miesiącach ciąży ten czas ćwiczeń oddechowych będzie się wydłużał nawet do 8 godzin dziennie. Ruchy oddechowe klatki piersiowej, które wykonuje Dziecko w brzuchu mamy są niezbędnym elementem dojrzewania płuc. Sam zaś proces oddychania, czyli wymiany gazowej do końca życia płodowego zachodzi w łożysku i odbywa się poprzez krew. Jeżeli chcesz sobie przypomnieć jak oddycha płód – zajrzyj do opisu 18. Tygodnia ciąży (OSIEMNASTY TYDZIEŃ CIĄŻY).

Tygodnik ciąży – to już 32 tydzień ciąży

• Dbaj o codzienną suplementację składników potrzebnych Twojemu Maluchowi do rozwoju. Zgodnie z rekomendacjami specjalistów w okresie ciąży powinnaś zażywać kwas foliowy, witaminę D3, kwasy omega 3 i jod.
• Czas pomiędzy 27. a 32. tygodniem ciąży to okres kiedy zgodnie z wytycznymi powinna odbyć się Twoja kolejna wizyta kontrolna u lekarza. Listę podstawowych badań, które powinnaś wykonać przed tą wizytą znajdziesz w opisie 27. tygodnia ciąży – DWUDZIESTY SIÓDMY TYDZIEŃ CIĄŻY).
• Przypominamy również o USG trzeciego trymestru (zalecany termin wykonania to 28-32 tydzień ciąży). Czy widziałaś już na monitorze USG jak zmieniła się Twoja Kruszynka od ostatniego badania ultrasonograficznego?
• Pamiętaj, żeby monitorować ruchy Twojego Maleństwa. To bardzo ważne na tym etapie ciąży. Jeśli chcesz sobie przypomnieć  w jaki sposób liczyć ruchy Malucha – opis znajdziesz w 28. tygodniu ciąży (DWUDZIESTY ÓSMY TYDZIEŃ CIAŻY).
• Nie rezygnuj z regularnego, codziennego ruchu nawet jeśli czujesz się zmęczona czy też ociężała. Wiele z ćwiczeń proponowanych do wykonywania w trzecim trymestrze ciąży jak np. ćwiczenia rozluźniające mięśnie czy też odciążające dno macicy może pomóc Ci zniwelować niektóre z niedogodności tego momentu ciąży. Jeśli masz wątpliwości bądź nie wiem jaki rodzaj aktywności będzie odpowiedni dla Ciebie – poproś o poradę osobę specjalizującą się w pracy z kobietami w ciąży, np. fizjoterapeutą uroginekologicznym. (FIZJOTERAPIA)

Wybrane biometryczne wymiary płodu w 32 tygodniu ciąży

*3% **97%

Aby określić wartości referencyjne dla poszczególnych wymiarów płodu, przy określaniu prawidłowości rozwoju, podaje się zazwyczaj tzw. średnią (mediana) – w powyższej tabeli jest to  kolumna środkowa (nazwana średnia, inaczej 50%). Warto pamiętać, że nie należy każdego z podanych wymiarów traktować oddzielnie i jako pojedynczy wyznacznik zdrowia dziecka. Są to wartości referencyjne, podane jako średnie statystyczne, a przecież każde dziecko rozwija się we własnym tempie i nie jest średnią statystyczną.

Dlatego też wartości referencyjne uwzględniają różnorodność i różne tempo rozwoju podając oprócz wartości średnich tzw. wartości skrajne. Są one wskazane w dwóch kolumnach – 5 i 95%, inaczej 5 i 95 centyli. Piąty centyl pokazuje nam taką wartość, poniżej której znajduje się tylko 5% dzieci – czyli np. obwód główki poniżej 16,70 cm dotyczy jedynie 5% płodów w 20. tygodniu ciąży. Z kolei dziewięćdziesiąty piąty centyl to wartość, powyżej której znajduje się również 5% największych dzieci – czyli np. obwód główki powyżej 19,40 cm dotyczy 5% płodów w 20. tygodniu ciąży. Są to tzw. siatki centylowe, które odwzorowują rozkład danej cechy (w tym przypadku poszczególnych pomiarów biometrycznych płodu) w populacji. Ponieważ dzieci rosną, to trudno byłoby zastosować u nich sztywne normy, tak jak w przypadku dorosłych. Dlatego też do oceny rozwoju dziecka – zarówno w życiu pre-, jaki postnatalnym stosujemy siatki centylowe. Tutaj wartości graniczne, czyli tzw. normy wyznaczają centyle. Najczęściej jako wartości graniczne uznaje się centyle 3-97, 5-95 lub 10-90, co oznacza, że pomiary mieszczące się w podanych kanałach centylowych uznawane są za prawidłowe. Jeżeli określone wymiary zbliżone są do wartości granicznych, to taka sytuacja wymaga ostrożnej oceny i bacznej obserwacji, co zapewne uczyni lekarz  prowadzący.

Źródła:

• Merz E., Wellek S.“Normal Fetal Development Profiles A Model to obtain Standard Development Graphs for the Head and Abdominal Parameters and the Long Limb Bones” Ultraschall in der Medizin 17 (1996) 153-162 (AC)
• Hadlock F.P., Harrist R.B., Martinez-Poyer J. „In Utero Analysis of Fetal Growth: A Sonographic Weight Standard“ Radiology.1991, 181: 129-133

32 tydzień ciąży – zapytaj psychologa

Przed Tobą ostatnia prosta. Wielkimi krokami zbliżasz się do porodu, który wieńczy okres ciąży i bezsprzecznie stanowi sytuację zwrotną w Twoim życiu. Chociaż w większości przypadków oczekiwanie na poród niesie ze sobą wiele pozytywnych emocji, na które składają się wizja rodzicielstwa oraz poznania nowego rodzaju miłości, wiele kobiet w tym szczególnym okresie zaczyna odczuwać lęk przed porodem. Współczesne badania psychologiczne ukazują, iż w słabym stopniu doświadcza go aż 80% przyszłych mam. Natomiast 20% kobiet w ciąży doświadcza intensywnego lęku przed porodem.

Kiedy najczęściej pojawia się lęk przed porodem?

Lęk przed porodem zazwyczaj zaczyna dawać o sobie znać w trzecim trymestrze ciąży, kiedy to wielkimi krokami zaczynamy przygotowywać się do porodu. W tym miejscu warto zaznaczyć, iż zgodnie z obserwacjami specjalistów, każdego roku coraz więcej kobiet wyraża swoje obawy związane z niniejszym przeżyciem. W świetle badań naukowych, od 6% do 10% kobiet w ciąży zmaga się z patologicznym nasileniem lęku przed porodem. Ponadto, blisko 2% przyszłym mam na co dzień odczuwa objawy lęku przed porodem o skrajnym natężeniu. W związku z tym, z roku na rok coraz więcej kobiet decyduje się na poród za pomocą cesarskiego cięcia.

Jakie są potencjalne przyczyny lęku przed porodem?

Na powstawanie lęku przed porodem może wpływać wiele czynników, między innymi zjawisko jego medykalizacji. Ponadto, sama perspektywa pobytu w szpitalu dla wielu kobiet może zdawać się być niezwykle stresującym wydarzeniem (zwłaszcza wtedy, gdy nigdy wcześniej nie przebywały w szpitalu), a ich poczucie bezpieczeństwa zostaje w ten sposób zaburzone. Warto jednak wiedzieć, iż podczas wywiadów psychologicznych, większość kobiet jako główne źródło lęku wskazuje strach przed intensywnym bólem w czasie porodu. Ponadto, przyszłe matki martwią się o stan zdrowia swojego dziecka, jak również brak poczucia kontroli w czasie porodu. Wiele obaw wśród kobiet wzbudza także wizja, iż w czasie porodu może zabraknąć im sił fizycznych, aby w prawidłowy sposób wydać dziecko na świat.

Jakie są możliwe konsekwencje nasilonego lęku przed porodem?

Okazuje się, iż nasilenie lęku przed porodem w niektórych przypadkach jest na tyle intensywne, że może doprowadzić do rozwoju objawów spełniających kryteria Zespołu Stresu Pourazowego (PTSD). W sytuacji, w której poród traktowany jest jako zaburzenie traumatyczne, wiele kobiet przypisuje mu przede wszystkim silne emocje związane z możliwością utraty kontroli nad silnym bólem. Wspomniana niemożność opanowania doznań bólowych nasila poczucie zagrożenia oraz lęku, że poród nie przebiegnie w prawidłowy sposób.

Czy doświadczenia związane z wcześniejszymi porodami mogą wpływać na nasilenie lęku?

Okazuje się, iż to jakie doświadczenia mamy z poprzednimi porodami, w istotny sposób wpływa na redukcję lub nasilenie lęku przed nadchodzącym porodem. Ponadto, wpływ na niniejsze zjawisko wywiera sytuacja zagrożenia stanu zdrowia dziecka, która miała miejsce podczas obecnej ciąży lub w trakcie poprzednich ciąż. Ze szczególnie trudną sytuacją mamy do czynienia wtedy, gdy oba z powyższych czynników nakładają się na siebie. Wówczas, kobieta może doświadczać skrajnie negatywnych emocji, związanych z wizją zbliżającego się porodu.

Kiedy nasila się ryzyko wystąpienia lęku przed porodem?

Ryzyko wystąpienia lęku przed porodem zwiększa się szczególnie u tych kobiet, które nie otrzymują wystarczającego wsparcia społecznego lub wtedy, gdy zmuszone zostają przejść przez poród samotnie. Wówczas, wizja rozdzierającego bólu, z którym wcześniej nie miały do czynienia, staje się dla nich jeszcze bardziej lękotwórcza. Ponadto, lęk przed porodem występuje częściej u kobiet, które na co dzień wykazują nieskuteczne mechanizmy radzenia sobie ze stresem, a także charakteryzują się wysokim poziomem neurotyzmu. Wystąpienie lęku przed porodem mogą nasilać również doświadczone w przeszłości zaburzenia natury emocjonalnej oraz zaburzenia nastroju.

Czym jest tokofobia?

Tokofobia stanowi jedno z częstszych powikłań wystąpienia Zespołu Stresu Pourazowego po porodzie. Niniejsze zaburzenie rozwija się u kobiet, które wykazują pozytywny stosunek do posiadania dzieci. Tokofobia związana jest nie tylko z silnym lękiem przed samym porodem, ale także okresem ciąży. Zaburzenie to może nieść ze sobą liczne konsekwencje natury psychologicznej oraz społecznej. Zdarza się, iż na skutek nieleczonej tokofobii, kobiety mimo wyrażanej chęci posiadania potomstwa, rezygnują z macierzyństwa. W tym miejscu warto także zaznaczyć, iż nasilająca się tokofobia może nieść ze sobą również ryzyko rozwoju innych zaburzeń psychologicznych, w tym ryzyko rozwoju depresji. Współczesne badania zwracają uwagę na fakt, iż tokofobia rozpoznawana jest częściej u kobiet, które w wywiadzie psychologicznym wykazują doświadczenie zdarzeń traumatycznych (w tym tych związanych z wcześniejszymi porodami).

Jak radzić sobie z lękiem przed porodem?

Jeśli towarzyszy Ci nasilony lęk przed porodem, czas najwyższy zapobiec jego dalszemu rozwojowi. Po pierwsze, powiedz o swoich obawach partnerowi. Następnie, poinformuj o odczuwanym lęku swojego ginekologa oraz położną. I w końcu, skorzystaj z pomocy doświadczonego psychologa. Strach przed nieznanym dotyczy wielu z nas. Niemniej jednak, w sytuacji, w której lęk istotnie oddziałuje na Twoje codzienne funkcjonowanie, a także jest przyczyną znacznego obniżenia jakości życia, stanowi to znak, że należy go leczyć.

Zapytaj dietetyka

Dieta w profilaktyce kolki nerkowej i kamicy układu moczowego w ciąży

Odpowiednie postępowanie żywieniowe jest jednym z elementów wspierających proces leczenia oraz profilaktykę nawrotów kolki nerkowej i kamicy układu moczowego.  Część zaleceń ma charakter ogólny, bez względu na rodzaj kamicy. Ponadto znając skład chemiczny kamieni można doprecyzować bardziej szczegółowe zalecenia dietetyczne.

Podstawowe zalecenia dla osób chorujących na kamicę:

• Najważniejsze zalecenie dotyczy odpowiedniej podaży płynów (zaleca się, wypijać tyle, by dobowa objętość wydalanego moczu wynosiła około 2 l dziennie; w praktyce jest to 2-3 l wypijanych płynów na dobę).
• Zaleca się, aby połowę codziennie wypijanych płynów stanowiła woda filtrowana lub niskozmineralizowana, a pozostałe płyny mogą być zróżnicowane, ale mają mieć neutralne pH (np. herbaty, kawa) . Można również dołączyć soki z cytrusów (za wyjątkiem soku  grejpfrutowego, który może indukować powstawanie kamieni nerkowych).
• Płyny warto spożywać przez cały dzień, małymi porcjami. Warto również wypić wodę przed snem oraz rano zaraz po oddaniu moczu.
• Zaleca się również unikanie nadmiaru soli.
• Bardzo ważnym elementem jest regularny ruch i utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Gdy nie znamy składu kamieni przestrzegamy różnorodnej, dobrze zbilansowanej diety. Jest to szczególnie ważne w okresie ciąży, kiedy to nasz sposób żywienia dodatkowo wpływa na wzrost i rozwój naszego Malucha. Jeżeli znamy skład kamieni moczowych, bo np. kamica dokuczała nam już przed ciążą lub samoistnie wydaliłyśmy kamienie z moczem w okresie ciąży i poznałyśmy ich skład oddając je do badania, wtedy możemy realizować szczegółowe zalecenia dietetyczne w zależności od rodzaju kamicy. Poniżej przedstawimy ogólne zalecenia dla głównych typów kamieni. To co trzeba podkreślić to, że eliminacja lub ograniczenie niektórych produktów, które mogą sprzyjać tworzeniu się określonych kamieni, bo dostarczają składniki mineralne, z których te kamienie się tworzą jeżeli nie jest właściwie przeprowadzona, może skutkować pewnymi niedoborami w diecie. Dlatego też, jeśli nie jesteś pewna jak przeprowadzić taką dietę skonsultuj się z dietetykiem i nie rób tego na własną rękę.

Zalecenia w kamicy szczawianowej

W tym przypadku chorzy powinni unikać produktów będących źródłem szczawianów: szczaw, szpinak, botwina, rabarbar, buraki, nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soja, soczewica), czekolada, kakao, ostre przyprawy, napoje typu cola, suszone figi, mocna kawa i herbata. Należy również ograniczyć spożycie cukru, mleka i przetworów mlecznych. Do produktów szczególnie zalecanych należą: mięso, ryby, jaja, masło, pieczywo, kapusta, ogórki, sałata, cebula, owoce (za wyjątkiem agrestu, śliwek), produkty zbożowe.  Zaleca się gotowanie potraw, duszenie, pieczenie w folii lub pergaminie, smażenie bez tłuszczu

Zalecenia w kamicy moczanowej

Zaleca się stosowanie diety mleczno-roślinnej, która alkalizuje mocz. Wskazane jest spożywanie warzyw, owoców, mleka i jego przetworów, potraw mącznych. Zupy przyrządzać na wywarach z warzyw, a unikać zup na wywarach mięsnych oraz sosów i galaretek mięsnych. Dzienną porcję mięsa i wędlin należy ograniczyć do 100-150g. Warto również zrezygnować z mocnej kawy i herbaty, podrobów, sardynek, śledzi, szprotek, orzechów, grzybów, soczewicy, grochu i fasoli.

Zalecenia w kamicy fosforanowej

W diecie powinny się znaleźć pokarmy zakwaszające mocz, czyli mięso, ryby, wędliny, pieczywo, kasze, makarony, chude sery, masło. Z kolei ograniczyć warto produkty alkalizujące mocz (mleko i jego przetwory, warzywa, owoce, ziemniaki). Przeciwwskazane są pokarmy zawierające duże ilości wapnia i fosforu jak  nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soja, soczewica), ser żółty, ser topiony, konserwy rybne. Zaleca się picie wody o małej zawartości wapnia.

To ciekawe

Czy znasz pojęcie babymoon?

Często pierwsze skojarzenie, to skojarzenie ze słowem honeymoon, czyli podróż poślubna. Babymoon to neologizm, czyli stosunkowo nowy wyraz, który do niedawna nie istniał i nie był używany, a oznacza wakacje, podróż we dwoje przed narodzinami Dziecka. Taki wyjazd to często okazja do tego, żeby odpocząć, zrelaksować się i w niecodziennym dla nas środowisku pomyśleć,  porozmawiać o nadchodzącym czasie we troje. Pomysł i pewnego rodzaju trend na wyjazdy „we dwoje będąc już w ciąży” (humorystycznie możemy powiedzieć, że z trzecim pasażerem na gapę) rozpoczął się w USA, skąd przywędrował do Europy. Babymoon rzeczywiście może być bardzo miłym doświadczeniem, czasem wytchnienia, spokoju i radości oczekiwania na Potomka. Aby tak było, warto zadbać o to, aby taki urlop był również bezpieczny.

Podróże w ciąży

Podstawowym pytaniem, które może się pojawić jest – czy ja w ogóle mogę podróżować będąc w ciąży i kiedy najlepiej jest zaplanować sobie wyjazd?

Zasadniczo do 37 tygodnia ciąży w przypadku ciąży pojedynczej, a 32. tygodnia w przypadku ciąży mnogiej  nie ma przeciwwskazań do podróżowania innych niż ewentualne kwestie zdrowotne. Natomiast najbardziej optymalnym momentem wydaje się jednak być drugi trymestr ciąży, który najczęściej jest okresem bardzo dobrego samopoczucia kobiety ciężarnej. Co więcej jest to czas, kiedy organogeneza, czyli czas formowania zawiązków wszystkich narządów Dziecka już się zakończył. Warto również zrezygnować z podróżowania w okresie okołoporodowym. Zawsze należy jednak pamiętać, że każda ciąża jest inna i są sytuacje zdrowotne, które nakazują rozwagę w tej kwestii (np. stan zdrowia stwarzający zagrożenie porodu przedwczesnego, łożysko przodujące czy też niewydolność szyjki macicy), dlatego zawsze warto w tej kwestii skonsultować się z swoim lekarzem prowadzącym. On zna Twoją aktualną sytuację zdrowotną, ma wiedzę dotyczącą ewentualnych zagrożeń i będzie mógł Ci doradzić czy podróżować, jak i w jaki sposób.

Wybierając się w podróż (zwłaszcza zagraniczną) dobrze jest zorientować się jakie są warunki opieki zdrowotnej w naszym miejscu docelowym. W przypadku podróży samolotem, szczególnie w trzecim trymestrze ciąży wcześniej należy sprawdzić jakie przepisy danej linii lotniczej dotyczące kobiet w ciąży. Przewoźnicy określają w swoich regulacjach czy wymagane jest posiadanie przez kobietę ciężarną specjalnego zaświadczenia od swojego lekarza (tzw. formularz MEDIF), od którego tygodnia ciąży jest ono niezbędne, kiedy należy je dostarczyć do linii lotniczych oraz jak długo jest ważne. W regulaminie możemy również znaleźć informację do którego tygodnia ciąży możemy skorzystać z danych linii (w większości przewoźnicy nie zgadzają się na podróż ciężarnych po 37. tygodniu ciąży, ale zawsze należy to sprawdzić indywidualnie dla danej linii lotniczej).

Kolejnym z pytań, które może się pojawić przy planowaniu wycieczki jest środek lokomocji. Samochód, pociąg, autobus, a może samolot? O ile trzema pierwszymi często poruszamy się na co dzień, to podróżowanie samolotem budzi czasem niepokój, który wynika z faktu zmiany takich warunków jak wysokość na której przebywamy i związane z tym inne ciśnienie atmosferyczne i dostęp tlenu inna wilgotność powietrza czy chociażby podwyższone działanie promieniowania kosmicznego.

A więc czy podróż samolotem jest bezpieczna w ciąży?

Szczegółowe informacje dotyczące podróżowania samolotem w ciąży znajdziesz w artykule PODRÓŻE SAMOLOTEM W CZASIE CIĄŻY.  Jeżeli chodzi o podróżowanie samochodem – prawdopodobnie jest to najwygodniejszy środek lokomocji, gdyż daje nam możliwość  swobodnego przemieszania się w swoim tempie, pozwala robić przerwy w podróży wg potrzeb kobiety ciężarnej oraz pozwala nam spakować się na wyjazd praktycznie bez ograniczeń, więc możesz zabrać wszystko co będzie dla Ciebie pomocne. Podróżowanie pociągiem już nas bardziej ogranicza, natomiast ma tą przewagę nad autobusem, że umożliwia zmianę pozycji – zawsze możesz wstać, rozciągnąć się i pospacerować po wagonie, co jest utrudnione w autobusie. 

Pasy bezpieczeństwa a ciąża

Ważną kwestią związaną z podróżowaniem w ciąży jest zapinanie pasów bezpieczeństwa. Kwestię obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa reguluje prawo o ruchu drogowych. Art. 39 tej ustawy mówi nam, że kierujący pojazdem samochodowym oraz osoba przewożona takim pojazdem wyposażonym w pasy bezpieczeństwa są obowiązani korzystać z tych pasów podczas jazdy. Z tego obowiązku wyłączone są m.in kobiety w widocznej ciąży oraz osoby mającej zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do używania pasów bezpieczeństwa (w sytuacji jeżeli ciąża nie jest widoczna, a lekarz uzna, że istnieje przeciwwskazanie do ich zapinania, może wydać takie zaświadczenie). Chociaż prawo daje nam możliwość, aby w widocznej ciąży tych pasów nie zapinać, to jednak absolutnie wszyscy eksperci radzą, aby używać i jednak zapinać pasy bezpieczeństwa w trakcie podróży.

Prawidłowo zapięte pasy zwiększają szanse przeżycia wypadku komunikacyjnego przynajmniej dwukrotnie i są najskuteczniejszym środkiem ratującym ludzkie życie. Pamiętaj, że zapięte pasy bezpieczeństwa u kobiety w ciąży mogą uratować życie dwóm osobom – mamie i jeszcze nienarodzonemu dziecku.

Jak prawidłowo zapinać pasy będąc w ciąży?

Dolna część pasów (biodrowa) powinna zostać poprowadzona pod brzuchem i być dobrze naciągnięta. Absolutnie nie wolno prowadzić pasa biodrowego na brzuchu lub nad brzuchem. Ta część pasa ma opierać się na kości miednicy, wówczas w razie wypadku nie uciska brzucha. Z kolei górna (ramienna) część pasa powinna biec między piersiami i iść obok brzucha – nie na nim. To na co często skarżą się kobiety ciężarne, to ucisk pasa w brzuch.  Jeżeli przyszła mama nie jest w stanie komfortowo podróżować  z prawidłowo zapiętym pasem warto rozważyć zakup specjalnego adaptera do pasów bezpieczeństwa przeznaczonego dla kobiet w ciąży. Taki adapter jest bardzo pomocny i pozwala umieścić pas jeszcze niżej pod brzuchem. Dzięki temu możemy podróżować nie tylko wygodniej, ale również bezpiecznie.

Ciąża a czas trwania podróży

To o czym warto jeszcze pamiętać planując urlop czy wycieczkę to czas trwania podróży. Układ krążenia kobiety przechodzi szereg adaptacji w okresie ciąży, które dostosowują go do bardziej wytężonej pracy. Dodatkowo im bardziej zaawansowana jest ciąża, tym większy jest ucisk rosnącej macicy wraz z Dzieckiem na główne naczynia krwionośne. To wszystko powoduje, że długie przebywanie w jednej pozycji, zwłaszcza siedzącej sprzyja powstaniu choroby zakrzepowo-zatorowej. Aby zminimalizować ryzyko zakrzepicy warto wybierać bliższe destynacje lub podzielić trasę na krótsze odcinki. Możliwa jest również w uzasadnionych przypadkach profilaktyka przeciwzakrzepowa heparyną, zalecana zwłaszcza przy długich lotach. Taką decyzję zawsze podejmuje lekarz. Więcej szczegółów odnośnie czynników ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej, jej objawów i tego co robić, aby zredukować ryzyko jej wystąpienia znajdziesz artykule dotyczącym podróżowania samolotem (PODRÓŻE SAMOLOTEM W CZASIE CIĄŻY).

Szczepienia przed podróżą w ciąży

Destynacja – czyli to gdzie decydujemy się wyjechać również wymaga przemyślenia, szczególnie w przypadku egzotycznych podróży. To co warto wziąć pod uwagę to klimat, w którym będziemy przebywać oraz rodzaj kuchni w danym miejscu (niektóre kuchnie bazują np. na surowych owocach morza, które są przeciwwskazane w ciąży). W przypadku dalekich wyjazdów np. do krajów rozwijających się, o niskim statusie ekonomicznym czy też niskim reżimie sanitarnym pozostaje jeszcze kwestia narażenia na ewentualne choroby zakaźne. Zanim zaplanujesz więc taki wyjazd sprawdź czy przebywanie w danym kraju wymaga szczepień i jakich. Jeżeli wyjazd w dane miejsce wiąże się z ryzykiem zakażenia konkretną chorobą, bądź w ogóle wymagane jest określone szczepienie, aby móc przebywać w danym kraju, Ty będąc w ciąży, dodatkowo musisz sprawdzić czy w ogóle możesz takie szczepienie zrealizować. Nie każde szczepienie może być wykonane w ciąży.

W okresie ciąży można stosować tylko szczepionki inaktywowane (nieżywe).

Zawsze w tej kwestii rozmawiaj ze swoim lekarzem. W poniższej tabeli zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu przedstawiamy zestawienie szczepień wraz z informacją, które są możliwe do zrealizowania w okresie ciąży.