Czy alkohol wpływa na ciążę?

Należy zdać sobie sprawę, iż zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej nie ulega absolutnie żadnym wątpliwościom, iż alkohol etylowy jako substancja, negatywnie wpływa na rozwijający się wewnątrzmacicznie płód. Co ważne, dzieje się to niezależnie od poziomu zaawansowania ciąży. Poziom tego wpływu zdaje się­ być sprawą bardzo indywidualną, zależną od wielu czynników takich jak ilość spożytego alkoholu w jednostce czasu, szybkości jego eliminacji z ustroju (co rozumiane jest głównie przez aktywność enzymatyczną wątroby i szybkość metabolizmu alkoholu), wieku matki, poziomu jej odżywienia, palenia papierosów oraz wielu innych czynników, z których nie wszystkie zostały do tej pory obiektywnie zidentyfikowane.

Należy zdać sobie sprawę,  iż alkohol z ogromną wręcz łatwością przenika przez łożysko, już po dwóch godzinach osiągając we krwi płodu takie samo stężenie jak we krwi jego matki. Wiele osób, znając ten fakt, pyta się lekarzy o bezpieczne dawki alkoholu, które można spożyć w czasie ciąży. Trzeba zaznaczyć, iż w chwili obecnej aktualny stan wiedzy medycznej niestety nie pozwala na ustalenie takiej „bezpiecznej” dawki alkoholu, która może być spożyta w czasie ciąży bez ryzyka dla płodu. Co jest jednak wiadome w chwili obecnej?

Wnioski płynące z badań obserwacyjnych i populacyjnych (inne badania nie są oczywiście możliwe ze względów etycznych) są następujące:

• Wypicie jednorazowo większych ilości alkoholu zdaje się mieć dużo bardziej destruktywny wpływ na płód, niż picie małych dawek alkoholu (<1,5 porcji standardowej dziennie) regularnie od czasu do czasu, jednak wyniki tych badań budzą wśród naukowców wiele kontrowersji
• U matek spożywających mniej niż 9 porcji standardowych alkoholu w ciągu tygodnia nie udowodniono wpływu alkoholu na rozwój dzieci do 5 roku życia. Badania te jednak mają swoje poważne ograniczenia, bowiem większość (60%) zaburzeń poznawczych u dzieci po narażeniu na alkohol w czasie ciąży, diagnozuje się w późniejszym wieku, czyli około 10 lat, natomiast tylko 10% pacjentów otrzymuje diagnozę w wieku do 5 lat.
• Nie udowodniono, aby równowartość 10 g czystego alkoholu etylowego (1 porcja standardowa dziennie) miała wpływ na wzrost wewnątrzmaciczny płodu. Negatywne oddziaływanie zaobserwowano dopiero przy spożywaniu powyżej 1,5 porcji standardowej dziennie. Badanie to jednak również ma wiele ograniczeń
  i nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie, czy ta sama ilość alkoholu nie przyczynia się do rozwoju FAS, czy innych zaburzeń w sferze poznawczej u dzieci.
• W wielu badaniach nie udowodniono szkodliwości małych dawek alkoholu na przebieg ciąży, jednak należy wyraźnie zaznaczyć, iż te badania mają swoje poważne ograniczenia w sposobach, w jakie zostały przeprowadzane

Wobec tych i wielu innych doniesień oraz niejasności, które powstają w związku z nimi, wszystkie Towarzystwa Naukowe oraz Lekarskie zalecają całkowitą abstynencję od alkoholu w czasie ciąży.

Konsekwencje z picia alkoholu w ciąży

Najpoważniejsze udowodnione konsekwencje spożycia alkoholu w czasie ciąży obejmują poronienie oraz FAS, czyli alkoholowy zespół płodowy, cechujący się anomaliami w budowie twarzy, spowolnionym rozwojem fizycznym oraz objawami wynikającymi z uszkodzenia centralnego systemu nerwowego. FAS został szerzej omówiony w dalszych częściach opracowania. Należy również zaznaczyć, że alkohol jest powszechnie uznawany za substancję teratogenną, co oznacza, iż negatywnie wpływa na rozwój u dziecka jego narządów życiowo ważnych takich, chociażby jak mózg, serce, płuca, czy wątroba.

W razie jakichkolwiek pytań odnośnie wpływu alkoholu na przebieg ciąży zaleca się skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę, który w sposób nieoceniający i bezkrytyczny udzieli osobom zainteresowanym wszelkich potrzebnych informacji. Zaobserwowano bowiem, iż takie postępowanie ze strony profesjonalisty bardziej skłania do zaprzestania spożywania alkoholu w czasie ciąży.

Alkohol w ciąży – to warto wiedzieć

• Więcej niż połowa ciężarnych między 18 a 44 rokiem życia deklaruje spożywanie alkoholu w czasie ciąży, 1/8 przyznaje się do wypicia dużych ilości alkoholu w ciągu ostatniego miesiąca
• Obecne dowody naukowe wskazują na wyraźny negatywny efekt alkoholu na rozwijający się płód niezależnie od stopnia zaawansowania ciąży
• Nie ma liniowej zależności między ilością spożytego alkoholu a ryzykiem wykształcenia ciężkich wad rozwojowych płodu, wliczając w to zespół FAS.
• Nie jest do końca wiadome, jak niewielkie i umiarkowane ilości alkoholu wpływają na rozwijający się płód. Doniesienia naukowe niosą ze sobą wiele kontrowersji, z tego względu Towarzystwa Naukowe zalecają całkowitą abstynencję od alkoholu w czasie ciąży
• Najpoważniejsze konsekwencje spożywania alkoholu w ciąży obejmują poronienie oraz zespół FAS. Ponadto alkohol jest substancją teratogenną.
• W razie jakichkolwiek pytań i niejasności zawsze wskazana jest konsultacja z lekarzem, który w sposób nieoceniający postępowania ciężarnej wyjaśni jej wpływ alkoholu na przebieg ciąży oraz związane z nim ryzyko.