Chociaż wiele kwestii wciąż pozostaje niezbadanych, to podejrzewa się, iż praktycznie każdy ze stosowanych narkotyków ma wpływ na jakość spermy mężczyzny, prowadząc do całościowego obniżenia jej jakości, zmniejszenia liczebności plemników, zmniejszenia ich ruchliwości. Jednak po pewnym czasie od odstawienia obserwuje się powrót upośledzonych w trakcie brania narkotyków właściwości spermy. Inaczej jest w przypadku kobiet, bowiem wiadomo, iż jej komórki rozrodcze nie podlegają regeneracji, tak jak ma to miejsce w przypadku mężczyzn.

Wpływ poszczególnych substancji odurzających z podziałem na płeć osób mających z nimi kontakt

Kobiety

Marihuana

W jednym ze starszych opracowań (1990) zaobserwowano zwiększone ryzyko niepłodności u kobiet przewlekle stosujących marihuanę poprzez brak owulacji w czasie cyklu miesięcznego. Nie jest znany dokładny mechanizm tego zjawiska, podejrzewa się wpływ substancji zawartych w liściach marihuany na oś przysadka – podwzgórze – jajniki, która reguluje wyrzut hormonów regulujących pracę tych narządów. Marihuana może powodować spadek poziomu hormonu luteinizującego (LH), który współodpowiedzialny jest za owulację u kobiety. Wydaje się, że efekt jest silniejszy u kobiet palących marihuanę okazjonalnie, niż u tych palących przewlekle. Słabszy wpływ na płodność u przewlekłych palaczek może mieć związek z tolerancją na marihuanę po dłuższym czasie spożywania. Substancje zawarte w marihuanie mogą mieć ponadto wpływ na zmniejszenie szybkości przemieszczania się komórki jajowej przez jajowody. Nie został jednak jednoznacznie udowodniony negatywny wpływ przyjmowania marihuany na płodność przez kobiety starające się o dziecko.

Kokaina 

Ciężko jest ocenić wpływ kokainy na płodność, gdyż spożywanie tego narkotyku bardzo często współistnieje z nieumiarkowanym spożywaniem innych używek, głównie piciem alkoholu. Tak samo, jak w przypadku THC istnieją doniesienia, które wskazują na negatywny wpływ kokainy na oś przysadka – podwzgórze – jajniki, co może z kolei mieć hamujący wpływ na owulację u kobiety. Kokaina również podnosi stężenie prolaktyny, która również odgrywa znaną od dawna rolę w etiologii niepłodności. Substancja ta może również bezpośrednio wpływać w sposób destrukcyjny na jajowody. Należy zaznaczyć, że negatywny wpływ kokainy na płodność również nie został jednoznacznie udowodniony, mimo sporej ilości doniesień na ten temat. Na koniec warto dodać, iż narkotyk ma silny wpływ na przebieg samej ciąży, co zostało opisane szerzej w rozdziale „Wpływ narkotyków na ciążę”.

Opioidy

W ostatnich latach dochodzi do stałego wzrostu częstości przyjmowania opioidów, także wśród kobiet ciężarnych. Najlepszymi danymi epidemiologicznymi dysponują USA, w niektórych regionach tego kraju nawet 40 na 1000 donoszonych noworodków było narażonych na te substancje w czasie ciąży. Istnieje stosunkowo dużo danych na temat wpływu opiatów na przebieg ciąży oraz noworodki (patrz „płodowy zespół abstynencyjny”), wpływ tych substancji na płodność kobiecą jest nadal mało poznany, niemniej jednak często mówi się o związku nadużywania substancji opioidowych z dysfunkcją żeńskich narządów płciowych.

Amfetaminy

Mimo, że istnieje wiele rodzajów substancji zaliczanych do grupy amfetamin, w badaniach nad ich działaniem na organizm ludzki są one zazwyczaj ujmowane razem. Należy dodać, iż do tej pory nie udało się stworzyć dobrej jakości opracowań analizujących wpływ amfetamin na płodność ludzką. Głównym czynnikiem ograniczającym analizę z punktu widzenia metodologicznego jest tu fakt, że kobiety przyjmujące amfetaminę, zazwyczaj nie poprzestają na tym jednym narkotyku. Zdecydowanie lepiej poznany jest wpływ substancji z grupy amfetamin na dobrostan płodu już rozwijającego się w łonie matki oraz wpływ na samą matkę. Zostało to opisane w poprzednich rozdziałach. Kwestia wpływu na płodność pozostaje póki co nadal nierozwiązana, niemniej jednak nie zaleca się przyjmowania pochodnych amfetamin przez żadne z członków par starających się o dziecko.

LSD

Żadne z przeprowadzonych dotychczas badań nie powiązało przyjmowania LSD z późniejszymi problemami z płodnością, niestety wciąż brakuje wielu danych na ten temat. Pragniemy jednocześnie zaznaczyć, iż nie stanowi to w żadnym wymiarze zachęty do przyjmowania tego typu specyfików w tracie bycia ciężarną oraz w czasie starania się o dziecko.

Mężczyźni

Okazuje się, że istnieje bardzo wiele substancji o udowodnionym negatywnym oddziaływaniu na płodność ludzką. Z tego względu mężczyźni starający się o dziecko i przyjmujący jakiekolwiek substancje lecznicze czy będący w trakcie jakiegokolwiek leczenia, powinni tę kwestię zawsze omówić ze swoim lekarzem. Poniższe opracowanie omawia głównie wpływ narkotyków na męską płodność, niemniej jednak należy pamiętać, że negatywne udowodnione działanie na ten aspekt ludzkiego życia, mają również takie używki jak alkohol, papierosy, sterydy anaboliczne a także stosowane leki, do których zaliczyć można m.in zastępczą terapię testosteronem, leki przeciwdepresyjne, leki przeciwnadciśnieniowe, oraz wiele innych substancji leczniczych nie omawianych w niniejszym opracowaniu. Z tego względu kwestię wpływu przyjmowanych substancji na płodność mężczyzny powinny być zawsze przedyskutowane z lekarzem.

Marihuana

Najaktywniejszy składnik marihuany, czyli THC ma udowodniony negatywny wpływ na płodność męską. Substancja ta zmniejsza endogenną produkcję testosteronu w ciele mężczyzny oraz wywiera bezpośrednie szkodliwe działanie na plemniki obecne w spermie prowadząc do zmniejszenia ich ruchliwości. Ponadto specyfiki z marihuaną mogą zawierać śladowe ilości substancji, które również negatywnie wpływają na płodność, takich jak sole metali ciężkich (np. ołów) czy substancji wywołujących większe niż THC uzależnienie, takich jak chociażby kokaina. Z tych oraz innych względów pary starające się o dziecko, powinny zrezygnować z przyjmowania jakichkolwiek form marihuany.

Opiaty (Opioidy)

Substancje z tej grupy mają bardzo szerokie zastosowanie w medycynie (głównie leczenie bólu oraz terapia uzależnień) oraz jako nielegalne substancje o właściwościach odurzających. Nie udowodniono do tej pory, by krótkotrwały kontakt z tymi substancjami miał negatywny wpływ na ludzką płodność, więc pacjenci po operacjach mogą być spokojni. Natomiast udowodniono, iż długotrwałe przyjmowanie opioidów wpływa negatywnie na układy kontrolujące wydzielanie testosteronu przez jądra, co może przyczyniać się do zmniejszenia płodności.

Kokaina

Wciąż brakuje danych na temat wpływu kokainy na płodność męską, mimo stosunkowo wielu informacji na temat wpływu substancji na przebieg ciąży oraz rozwój płodu w łonie matki. Udało się zaobserwować, iż mężczyźni przewlekle przyjmujący kokainę mają obniżone libido czy cierpią na zaburzenia erekcji. Ponadto narkotyk ten wpływa niekorzystnie na stężenia prolaktyny (wzrost stężenia) oraz testosteronu (obniżenie stężenia), co w efekcie zaburza produkcję plemników.

Wpływ innych nielegalnych substancji odurzających takich jak amfetaminy, czy LSD na płodność mężczyzn wciąż pozostaje nieznany. Wszystkie dotychczasowe badania zostały przeprowadzone wyłącznie na modelach zwierzęcych.