Wydaje się, że temat narkotyków przyjmowanych w trakcie ciąży jest wciąż mocno niedoszacowanym problemem, zarówno w kwestii tzw. narkotyków „miękkich” jak i tych najbardziej niebezpiecznych dla naszego zdrowia, czyli narkotyków „twardych”. Poniżej postaramy się przedstawić czytelnikowi, co obecnie w sposób obiektywny wiadomo na temat stosowania różnych narkotyków w ciąży, jaki jest ich wpływ na kobietę, jej dziecko oraz jakie realne zagrożenia niesie za sobą obcowanie z niedozwolonymi substancjami psychoaktywnymi. Należy mieć jednak na uwadze fakt, iż mimo wielu badań dotyczących narkotyków w ciąży, ich wpływ jest niestety nadal stosunkowo słabo poznany z uwagi na wiele czynników zakłócających możliwość przeprowadzenia w pełni obiektywnych badań naukowych. Do owych czynników zaliczyć możemy w głównej mierze: status socjoekonomiczny matki, jej stan odżywienia, polipragmazję farmakologiczną, czyli przyjmowanie wielu substancji odurzających, czy leków naraz, choroby towarzyszące matki czy też niepełną opiekę ginekologiczną w czasie ciąży. Trzeba również pamiętać, iż wymienione pozycje stanowią jedynie małą część bardzo długiej listy.

Przyjmowaniu narkotyków często towarzyszą inne społeczne problemy, które mogą znacznie utrudniać nawiązanie relacji lekarz – pacjentka. Ciąża w tej grupie społecznej jest często zjawiskiem niechcianym i przypadkowym, ponadto obserwuje się częściej, niż w pozostałej części populacji, brak wsparcia ze strony najbliższych, problemy finansowe oraz choroby przenoszone drogą płciową takie jak zakażenia HIV, chlamydiozy, kiłę, rzeżączkę, wirusowe zapalenia wątroby typu B i C. Ponadto kobiety zażywające narkotyki często mylą pierwsze objawy ciąży z objawami odstawienia narkotyków, co tylko naraża rozwijający się płód na dalsze działanie tych substancji. To wszystko razem wskazuje na dużą złożoność problemu, z którym spotykają się pracownicy ochrony zdrowia współpracujący z pacjentkami dla ich własnego dobra oraz dobra ich dziecka. Niemniej jednak, okazuje się, że mimo wielu kłopotów kobiet mających na co dzień kontakt z substancjami odurzającymi, wykazują one silną motywację do zaprzestania nałogu, na co ma wpływ otrzymana informacja o ciąży tych kobiet. W jednym z dużych badań obserwacyjnych dotyczyło to aż 57% respondentek, natomiast efektem końcowym było całkowite zerwanie z nałogiem.

Podczas wizyty lekarskiej kobiety będące w ciąży oraz mające problem z narkotykami, często przecząco odpowiadają na pytania lekarza dotyczące spożywania substancji psychoaktywnych. Zaobserwowano, że zaprzeczenie jest częstym mechanizmem obronnym u kobiet w ciąży biorących narkotyki. Spowodowane jest to głównie obawami o konsekwencje prawne wynikające z przyjmowania nielegalnych substancji oraz lękiem przed odebraniem im nienarodzonego jeszcze dziecka . Obserwacje takie skłoniły to wytworzenia szybkich testów przesiewowych. W świetle obecnej wiedzy medycznej, reprezentatywnym okazuje się być kwestionariusz CRAFFT, który służy na co dzień lekarzom jako przydatne narzędzie diagnostyczne. Na niniejszej stronie można także taki test wykonać samodzielnie i anonimowo.

Najważniejsza mimo wszystko pozostaje intensywna praca pracowników służby zdrowia, głównie lekarzy ginekologów oraz lekarzy innych specjalności, aby promowali zachowania zdrowotne i edukowali pacjentki na temat zagrożeń związanych z braniem dla rozwijającego się w organizmie matki dziecka. Szczególnie istotna jest tutaj rola lekarza ginekologa – położnika, wykazano bowiem, że jest on kluczowym elementem prowadzącym do dobrostanu płodu rozwijającego się u matki zażywającej substancje psychoaktywne.

Bibliografia

1. Ebrahim SH, Gfroerer J. Pregnancy-related substance use in the United States during 1996-1998. Obstet Gynecol 2003; 101:374.
2. Weaver MF. Perinatal addiction. In: Principles of Addiction Medicine, 3rd ed, Graham AW, Shultz TK (Eds), American Society of Addiction Medicine, Inc, Chevy Chase, MD 2003. p.1231.
3. Goler NC, Armstrong MA, Taillac CJ, Osejo VM. Substance abuse treatment linked with prenatal visits improves perinatal outcomes: a new standard. J Perinatol 2008; 28:597.
4. Ebrahim SH, Gfroerer J. Pregnancy-related substance use in the United States during 1996-1998. Obstet Gynecol 2003; 101:374.
5. Vega WA, Kolody B, Hwang J, Noble A. Prevalence and magnitude of perinatal substance exposures in California. N Engl J Med 1993; 329:850.
6. Bauer CR, Shankaran S, Bada HS, et al. The Maternal Lifestyle Study: drug exposure during pregnancy and short-term maternal outcomes. Am J Obstet Gynecol 2002; 186:487.
7. Kaltenbach K, Berghella V, Finnegan L. Opioid dependence during pregnancy. Effects and management. Obstet Gynecol Clin North Am 1998; 25:139.
8. Maeda A, Bateman BT, Clancy CR, et al. Opioid abuse and dependence during pregnancy: temporal trends and obstetrical outcomes. Anesthesiology 2014; 121:1158.
9. Brunader RE, Brunader JA, Kugler JP. Prevalence of cocaine and marijuana use among pregnant women in a military health care setting. J Am Board Fam Pract 1991; 4:395.
10. George SK, Price J, Hauth JC, et al. Drug abuse screening of childbearing-age women in Alabama public health clinics. Am J Obstet Gynecol 1991; 165:924.
11. Pegues DA, Engelgau MM, Woernle CH. Prevalence of illicit drugs detected in the urine of women of childbearing age in Alabama public health clinics. Public Health Rep 1994; 109:530.
12. Vaughn AJ, Carzoli RP, Sanchez-Ramos L, et al. Community-wide estimation of illicit drug use in delivering women: prevalence, demographics, and associated risk factors. Obstet Gynecol 1993; 82:92.
13. Centers for Disease Control (CDC). Statewide prevalence of illicit drug use by pregnant women–Rhode Island. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 1990; 39:225.
14. Buchi KF, Varner MW, Chase RA. The prevalence of substance abuse among pregnant women in Utah. Obstet Gynecol 1993; 81:239.
15. Plessinger MA, Woods JR Jr. Maternal, placental, and fetal pathophysiology of cocaine exposure during pregnancy. Clin Obstet Gynecol 1993; 36:267.
16. Jones J, Rios R, Jones M, et al. Determination of amphetamine and methamphetamine in umbilical cord using liquid chromatography-tandem mass spectrometry. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci 2009; 877:3701.
17. Gorman MC, Orme KS, Nguyen NT, et al. Outcomes in pregnancies complicated by methamphetamine use. Am J Obstet Gynecol 2014; 211:429.e1.
18. Nguyen D, Smith LM, Lagasse LL, et al. Intrauterine growth of infants exposed to prenatal methamphetamine: results from the infant development, environment, and lifestyle study. J Pediatr 2010; 157:337.
19. Arria AM, Derauf C, Lagasse LL, et al. Methamphetamine and other substance use during pregnancy: preliminary estimates from the Infant Development, Environment, and Lifestyle (IDEAL) study. Matern Child Health J 2006; 10:293.
20. Smith LM, LaGasse LL, Derauf C, et al. The infant development, environment, and lifestyle study: effects of prenatal methamphetamine exposure, polydrug exposure, and poverty on intrauterine growth. Pediatrics 2006; 118:1149.
21. Heinonen OP. Birth Defects and Drugs in Pregnancy, Publishing Sciences Group, Inc, Littleton, MA 1977.
22. Milkovich L, van der Berg BJ. Effects of antenatal exposure to anorectic drugs. Am J Obstet Gynecol 1977; 129:637.
23. Committee Opinion No. 637: Marijuana Use During Pregnancy and Lactation. Obstet Gynecol 2015; 1:234.
24. Moore DG, Turner JD, Parrott AC, et al. During pregnancy, recreational drug-using women stop taking ecstasy (3,4-methylenedioxy-N-methylamphetamine) and reduce alcohol consumption, but continue to smoke tobacco and cannabis: initial findings from the Development and Infancy Study. J Psychopharmacol 2010; 24:1403.
25. van Gelder MM, Reefhuis J, Caton AR, et al. Maternal periconceptional illicit drug use and the risk of congenital malformations. Epidemiology 2009; 20:60.
26. Ostrea EM Jr, Ostrea AR, Simpson PM. Mortality within the first 2 years in infants exposed to cocaine, opiate, or cannabinoid during gestation. Pediatrics 1997; 100:79.
27. Bada HS, Das A, Bauer CR, et al. Low birth weight and preterm births: etiologic fraction attributable to prenatal drug exposure. J Perinatol 2005; 25:631.
28. Shiono PH, Klebanoff MA, Nugent RP, et al. The impact of cocaine and marijuana use on low birth weight and preterm birth: a multicenter study. Am J Obstet Gynecol 1995; 172:19.
29. Saurel-Cubizolles MJ, Prunet C, Blondel B. Cannabis use during pregnancy in France in 2010. BJOG 2014; 121:971.
30. Hayatbakhsh MR, Flenady VJ, Gibbons KS, et al. Birth outcomes associated with cannabis use before and during pregnancy. Pediatr Res 2012; 71:215.
31. Alhusen JL, Lucea MB, Bullock L, Sharps P. Intimate partner violence, substance use, and adverse neonatal outcomes among urban women. J Pediatr 2013; 163:471.
32. Varner MW, Silver RM, Rowland Hogue CJ, et al. Association between stillbirth and illicit drug use and smoking during pregnancy. Obstet Gynecol 2014; 123:113.
33. Lipshultz SE, Frassica JJ, Orav EJ. Cardiovascular abnormalities in infants prenatally exposed to cocaine. J Pediatr 1991; 118:44.
34. Battin M, Albersheim S, Newman D. Congenital genitourinary tract abnormalities following cocaine exposure in utero. Am J Perinatol 1995; 12:425.
35. Bauer CR, Langer JC, Shankaran S, et al. Acute neonatal effects of cocaine exposure during pregnancy. Arch Pediatr Adolesc Med 2005; 159:824.
36. Behnke M, Eyler FD, Garvan CW, Wobie K. The search for congenital malformations in newborns with fetal cocaine exposure. Pediatrics 2001; 107:E74.
37. Eyler FD, Behnke M, Garvan CW, et al. Newborn evaluations of toxicity and withdrawal related to prenatal cocaine exposure. Neurotoxicol Teratol 2001; 23:399.
38. Jones J, Rios R, Jones M, et al. Determination of amphetamine and methamphetamine in umbilical cord using liquid chromatography-tandem mass spectrometry. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci 2009; 877:3701.
39. Frank DA, Jacobs RR, Beeghly M, et al. Level of prenatal cocaine exposure and scores on the Bayley Scales of Infant Development: modifying effects of caregiver, early intervention, and birth weight. Pediatrics 2002; 110:1143.
40. Frank DA, Rose-Jacobs R, Beeghly M, et al. Level of prenatal cocaine exposure and 48-month IQ: importance of preschool enrichment. Neurotoxicol Teratol 2005; 27:15.
41. Messinger DS, Bauer CR, Das A, et al. The maternal lifestyle study: cognitive, motor, and behavioral outcomes of cocaine-exposed and opiate-exposed infants through three years of age. Pediatrics 2004; 113:1677.
42. Miller-Loncar C, Lester BM, Seifer R, et al. Predictors of motor development in children prenatally exposed to cocaine. Neurotoxicol Teratol 2005; 27:213.
43. Goldschmidt L, Richardson GA, Willford J, Day NL. Prenatal marijuana exposure and intelligence test performance at age 6. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 2008; 47:254.
44. Committee Opinion No. 637: Marijuana Use During Pregnancy and Lactation. Obstet Gynecol 2015; 1:234.
45. Maeda A, Bateman BT, Clancy CR, et al. Opioid abuse and dependence during pregnancy: temporal trends and obstetrical outcomes. Anesthesiology 2014; 121:1158.
46. Jones HE, O’Grady KE, Malfi D, Tuten M. Methadone maintenance vs. methadone taper during pregnancy: maternal and neonatal outcomes. Am J Addict 2008; 17:372.
47. Svikis DS, Lee JH, Haug NA, Stitzer ML. Attendance incentives for outpatient treatment: effects in methadone- and nonmethadone-maintained pregnant drug dependent women. Drug Alcohol Depend 1997; 48:33.
48. American Academy of Pediatrics Committee on Drugs. Transfer of drugs and other chemicals into human milk. Pediatrics 2001; 108:776.
49. Hendrickson RG, McKeown NJ. Is maternal opioid use hazardous to breast-fed infants? Clin Toxicol (Phila) 2012; 50:1.
50. Lam J, Kelly L, Ciszkowski C, et al. Central nervous system depression of neonates breastfed by mothers receiving oxycodone for postpartum analgesia. J Pediatr 2012; 160:33.
51. West PL, McKeown NJ, Hendrickson RG. Methadone overdose in a breast-feeding toddler. Abstracts of the 2009 North American Congress of Toxicology Annual Meeting. Sept 21 to 26, 2009, San Antonio, TX.
52. Academy of Breastfeeding Medicine Protocol Committee, Jansson LM. ABM clinical protocol #21: Guidelines for breastfeeding and the drug-dependent woman. Breastfeed Med 2009; 4:225.
53. Winecker RE, Goldberger BA, Tebbett IR, et al. Detection of cocaine and its metabolites in breast milk. J Forensic Sci 2001; 46:1221.
54. Chasnoff IJ, Lewis DE, Squires L. Cocaine intoxication in a breast-fed infant. Pediatrics 1987; 80:836.
55. Bartu A, Dusci LJ, Ilett KF. Transfer of methylamphetamine and amphetamine into breast milk following recreational use of methylamphetamine. Br J Clin Pharmacol 2009; 67:455.
56. American College of Obstetricians and Gynecologists Committee on Health Care for Underserved Women. Committee Opinion No. 479: Methamphetamine abuse in women of reproductive age. Obstet Gynecol 2011; 117:751.
57. Kandel DB, Wu P, Davies M. Maternal smoking during pregnancy and smoking by adolescent daughters. Am J Public Health 1994; 84:1407.
58. Stroud LR, Paster RL, Goodwin MS, et al. Maternal smoking during pregnancy and neonatal behavior: a large-scale community study. Pediatrics 2009; 123:e842.
59. Stroud LR, Paster RL, Papandonatos GD, et al. Maternal smoking during pregnancy and newborn neurobehavior: effects at 10 to 27 days. J Pediatr 2009; 154:10.
60. Ekblad M, Korkeila J, Parkkola R, et al. Maternal smoking during pregnancy and regional brain volumes in preterm infants. J Pediatr 2010; 156:185.
61. Perez-Reyes M, Wall ME. Presence of delta9-tetrahydrocannabinol in human milk. N Engl J Med 1982; 307:819.
62. Astley SJ, Little RE. Maternal marijuana use during lactation and infant development at one year. Neurotoxicol Teratol 1990; 12:161.
63. Liston J. Breastfeeding and the use of recreational drugs–alcohol, caffeine, nicotine and marijuana. Breastfeed Rev 1998; 6:27.
64. Frank DA, Bauchner H, Zuckerman BS, Fried L. Cocaine and marijuana use during pregnancy by women intending and not intending to breast-feed. J Am Diet Assoc 1992; 92:215.
65. Liu AJ, Jones MP, Murray H, et al. Perinatal risk factors for the neonatal abstinence syndrome in infants born to women on methadone maintenance therapy. Aust N Z J Obstet Gynaecol 2010; 50:253.
66. Zelson C, Rubio E, Wasserman E. Neonatal narcotic addiction: 10 year observation. Pediatrics 1971; 48:178.
67. van Baar AL, Fleury P, Soepatmi S, et al. Neonatal behavior after drug dependent pregnancy. Arch Dis Child 1989; 64:235.
68. Kandall SR, Gartner LM. Late presentation of drug withdrawal symptoms in newborns. Am J Dis Child 1974; 127:58.
69. Herzlinger RA, Kandall SR, Vaughan HG Jr. Neonatal seizures associated with narcotic withdrawal. J Pediatr 1977; 91:638.
70. Pinto F, Torrioli MG, Casella G, et al. Sleep in babies born to chronically heroin addicted mothers. A follow up study. Drug Alcohol Depend 1988; 21:43.
71. Liu AJ, Sithamparanathan S, Jones MP, et al. Growth restriction in pregnancies of opioid-dependent mothers. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2010; 95:F258.
72. Jansson LM, Velez M. Neonatal abstinence syndrome. Curr Opin Pediatr 2012; 24:252.
73. Hudak ML, Tan RC, COMMITTEE ON DRUGS, et al. Neonatal drug withdrawal. Pediatrics 2012; 129:e540.
74. Bio LL, Siu A, Poon CY. Update on the pharmacologic management of neonatal abstinence syndrome. J Perinatol 2011; 31:692.
75. Seligman NS, Almario CV, Hayes EJ, et al. Relationship between maternal methadone dose at delivery and neonatal abstinence syndrome. J Pediatr 2010; 157:428.
76. Dysart K, Hsieh HC, Kaltenbach K, Greenspan JS. Sequela of preterm versus term infants born to mothers on a methadone maintenance program: differential course of neonatal abstinence syndrome. J Perinat Med 2007; 35:344.
77. Knight, John R; Sherritt, Lon; Harris, Sion Kim; Chang, Grace (June 2002), „Validity of the CRAFFT Substance Abuse Screening Test Among Adolescent Clinic Patients” (PDF), Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine 156: 607–614, retrieved21 November 2010
78. Knight, JR; Sherritt, L; Harris, SK; Gates, EC; Chang, G (January 2003), „Validity of brief alcohol screening tests among adolescents: a comparison of the AUDIT, POSIT, CAGE, and CRAFFT.”, Alcoholism, clinical and experimental research 27 (1): 67–73, PMID 12544008