Szyjka macicy jest łącznikiem pomiędzy pochwą a macicą. Ma kształt walca z cienkim kanałem w środku. Jej długość różni się między kobietami (najczęściej 3-5 cm u kobiet nie będących w ciąży), a jej obraz, stan zmienia się w zależności od fazy cyklu miesięcznego. W czasie ciąży szyjka macicy pełni funkcję ochronną wobec macicy i płodu. Przez cały okres ciąży powinna być dość twarda i zamknięta czopem śluzowym. W ciąży o prawidłowym przebiegu szyjka macicy rozpulchnia się, skraca i otwiera przed samym porodem. Wcześniejsze skrócenie szyjki macicy może doprowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu, dlatego też ocena szyjki macicy jest jednym z istotnych parametrów, które lekarz ginekolog ocenia na wizytach podczas ciąży.

Lekarz ginekolog bada szyjkę macicy w ciąży wykorzystując dwie metody:

• badanie palpacyjne,
• USG dopochwowe (transwaginalne).

Badanie palpacyjne jest wykonywane przy każdym badaniu dwuręcznym. W trakcie tego badania ginekolog może ocenić jaka jest długość szyjki macicy, jej położenie i konsystencja (twarda czy rozpulchniona) oraz to czy ujście szyjki macicy jest rozwarte czy zamknięte.
Dopochwowe badanie USG pozwala dokładnie zobrazować położenie i przebieg kanału szyjki macicy oraz jej oba ujścia: zewnętrzne i wewnętrzne. W trakcie badania USG lekarz ginekolog sprawdza również czy podczas ucisku na brzuch szyjka macicy nie skraca się oraz dokonuje pomiaru jej długości (od jej ujścia wewnętrznego do ujścia zewnętrznego). Zgodnie ze stanowiskiem ekspertów perinatologii Fetal Medicine Foundation (FMF) ocena długości szyjki w przezpochwowym badaniu USG jest obecnie znanym najlepszym badaniem, które jest wykorzystywane w diagnostyce niewydolności szyjki macicy oraz ocenie zagrożenia porodem przedwczesnym. Długość szyjki macicy to bardzo ważny parametr do analizy w przebiegu całej ciąży, a szczególnie ma on znaczenie w pierwszej połowie II trymestru. U dobrego ginekologa ultrasonograficzny pomiar długości szyjki macicy jest integralną częścią dokładnego badania kobiety w II trymestrze ciąży i początkowych tygodniach III trymestru ciąży. W rzadkich przypadkach, jeżeli nie jest możliwa ocena długości szyjki macicy w ciąży w USG transwaginalnym (USG TRANSWAGINALNE JAK WYGLADA), można dokonać próby oceny jej długości w USG przezbrzusznym. Jednak nie zawsze to się udaje, a pomiar często jest obarczony dużo większym błędem niż przy użyciu głowicy przezpochwowej. O tym kto jest narażony na przedwczesne skrócenie szyjki macicy, jak ono się może objawiać, kiedy uznaje się że szyjka macicy jest znacznie skrócona i jakie są środki zaradcze przeczytasz w kalendarzu ciąży w opisie 22. tygodnia ciąży (DWUDZIESTY DRUGI TYDZIEŃ CIĄŻY).