Zasady komponowania posiłków w cukrzycy ciążowej
Spis treści
Podstawą kontroli cukrzycy ciążowej jest zbilansowana, dobrze skomponowana dieta. To ona będzie wspierała zdrowie Twoje i Twojego dziecka. Jest niezbędna do kontroli poziomu glukozy we krwi. Pomoże również w utrzymaniu prawidłowej masy ciała na poszczególnych etapach ciąży.
Ilość i pory posiłków w cukrzycy ciążowej
Trzy z tych posiłków to posiłki główne: śniadanie, obiad, kolacja, a do tego dochodzą tzw. przekąski: II śniadanie, podwieczorek, nocna przekąska (inaczej posiłki uzupełniające). Kobiety z cukrzycą ciążową, które pracują, wstają wcześnie, mogą spożywać do 7-8 posiłków. W takim przypadku ilość posiłków dopasowujemy do rytmu dnia i wynikających z niego potrzeb fizjologicznych organizmu.
Udział energii z poszczególnych posiłków w całodziennej racji pokarmowej (Rekomendacje Polskiego Towarzystwo Dietetyki 2017):
Posiłek | Odsetek całkowitej ilości energii z diety | Przykładowy rozkład kcal przy dziennym zapotrzebowaniu 2 000 kcal |
I śniadanie | 10 % | 200 kcal |
II śniadanie | 10 % | 200 kcal |
Obiad | 35 % | 700 kcal |
Podwieczorek | 15 % | 300 kcal |
Kolacja | 20 % | 400 kcal |
Nocna przekąska | 10 % | 200 kcal |
Pierwsze śniadanie najlepiej jest spożyć nie później niż do godz. 8.30, a ostatni posiłek ok. pomiędzy 22.00 a 23.00. Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 2,5 – 3 godziny.
Przykładowy rozkład godzinowy posiłków w ciągu dnia:
Posiłek | Godzina |
I śniadanie | 8:00 |
II śniadanie | 11:00 |
Obiad | 14:00 |
Podwieczorek | 17:00 |
Kolacja | 20:00 |
Nocna przekąska | 23:00 |
Jak skomponować posiłki w cukrzycy ciążowej
- każdy posiłek główny, tj. śniadanie, obiad i kolacja powinien składać się z węglowodanów złożonych (pieczywo razowe, pieczywo o niskim indeksie glikemicznym, makaron pełnoziarnisty, kasze gruboziarniste, ryż brązowy, płatki zbożowe nieprzetworzone), białka (mięso, ryby, jajka, wędliny, nabiał), tłuszczu (oleje roślinne, pestki dyni, nasiona słonecznika, migdały, orzechy) oraz warzyw
- w przekąskach, które są mniejsze od dań głównych, wymiennie można wykorzystywać warzywa lub pełnoziarniste produkty zbożowe
- w przypadku, gdy spożywasz 7-8 posiłków w ciągu dnia dobrym rozwiązaniem jest podzielenie II śniadania na dwa posiłki (np. jogurt naturalny i owoc, a następnie kromka pieczywa razowego z wędliną/serem i sałatka warzywna); podobnie można zrobić z kolacją
- codzienna dieta powinna charakteryzować się jak największym udziałem warzyw surowych lub ugotowanych al dente
- na diecie w cukrzycy ciążowej nie wolno ograniczać ilości spożywanych węglowodanów. Powinny je zawierać każdy posiłek główny i przekąska; ważne są wybory – korzystamy z produktów, które są bogatym źródłem węglowodanów złożonych
- jeśli glikemia poposiłkowa nie jest prawidłowa należy zmodyfikować dietę kierując się indeksem glikemicznym (IG) i ładunkiem glikemicznym (ŁG) produktów
- dodatkowym sposobem na obniżenie indeksu glikemicznego posiłku jest dodanie do niego jak największej ilości warzyw (zwłaszcza surowych), które będąc bogatym źródłem błonnika, spowalniają wchłanianie węglowodanów. Podobną rolę pomoże spełnić białko (chude mięso, ryby, jajka) oraz dodatek tłuszczu (olej rzepakowy, lniany, oliwa z oliwek), a w przekąskach np. orzechy i nasiona (np. dynia, słonecznik) – w tym przypadku należy uważać na ilość, w związku z ich wysoką kalorycznością
- pamiętaj, że ważny jest również sposób przygotowania potraw. Unikaj rozdrobnionych i rozgotowanych potraw (takie przygotowania potraw podwyższa ich indeks glikemiczny, przez co negatywnie wpływa na kontrolę glikemii poposiłkowej)
- owoce – wybieraj te o niskim indeksie i ładunku glikemicznym, są doskonałym uzupełnieniem II śniadania i podwieczorku
- warto uwzględnić w menu 2-3 porcje ryb tygodniowo
- pilnuj przyjmowania odpowiedniej, zgodnej z Twoim zapotrzebowaniem ilości płynów w ciągu dnia, głównie wody (60-80% dziennego zapotrzebowania)
Jakich produktów należy unikać gdy masz cukrzycę ciążową
- białe pieczywo i potrawy z białej mąki pszennej
- wyroby cukiernicze (ciasto, ciastka), słodycze, cukier, miód, dżemy, napoje słodzone, soki owocowe
- dania typu fast food, dania gotowe (w torebkach, słoikach, puszkach), dania typu instant, dania tłuste i smażone w głębokim oleju, żywność wysokoprzetworzona
- słone przekąski typu chipsy, paluszki, orzeszki solone
- bardzo dojrzałe owoce, owoce suszone
Wybrane produkty spożywcze i ich indeks glikemiczny
Zestawienie produktów z podziałem na grupy w zależności od ich indeksu glikemicznego, które pomoże Ci w doborze produktów w trakcie komponowania posiłków:
Produkty | IG < 55 | IG 55 - 70 | IG > 70 |
Pieczywo | razowe, pełnoziarniste, żytnie, jęczmienne, gryczane, owsiane | pszenne, chrupkie(większośc) | bagietki, rogaliki, gofry, bułki z mąki rafinowanej, kukurydziane |
Makarony | pełnoziarniste, razowe, z mąki nierafinowanej, makarony "białe" ugotowane al dente | płatki zbożowe ugotowane | |
Produkty zbożowe | otręby, całe ziarna żyta i pszenicy, płatki zbożowe nieprzetworzone i nieugotowane | płatki zbożowe ugotowane | wszystkie produkty śniadaniowe( tzw. płatki) słodzone ze zbóż oczyszczonych, płatki zbożowe błyskawiczne, płatki kukurydziane |
Ryż, kasze | kasza jęczmienna, kasza gryczana, kasza bulgur, ryż dziki | ryż brązowy, ryż naturalny, ryż basmati, ryż biały, ryż jaśminowy, kasza kuskus | kasza jaglana, ryż instant, ryż "dmuchany" |
Produkty mleczne | chude mleko, maślanka naturalna, jogurt naturalny, kefir, chude sery | ||
Warzywa | wszystkie sałaty i kapusty, ogórek, pomidor, papryka, rzodkiewka, szpinak, szparagi, brokuł, kalafior, fasolka szparagowa,marchew, boświna, awokado, brukselka, cebula, cykoria, cukinia, seler naciowy | ziemniaki, bataty, dynia, buraki, kukurydza | frytki, ziemniaki smażone, chipsy, puree z ziemniaków instant |
Warzywa strączkowe | soczewica, ciecierzyca, groch, fasola, soja, zielony groszek ( świeży) | zielony groszek konserwowy | bób |
Owoce | świeże i suszone jabłka, pomarańcze, grejpfruty, gruszki, poziomki, maliny, truskawki, wiśnie, czereśnie, borówki, śliwki | morele, ananasy, mango, kiwi, arbuz, winogrona, rodzynki, figi | banany, daktyle suszone, owoce kandyzowane |
Nasiona, orzechy | orzechy ( za wyjątkiem kokosowego), migdały, pestki dyni, nasiona słonecznika, siemię lniane, nasiona chia | orzech kokosowy |
Gdy stwierdzono u Ciebie cukrzycę ciążową, w kontroli glikemii i komponowaniu diety, a zarazem doborze produktów odpowiednich produktów żywnościowych pomocne będą informacje: