Klierens kreatyniny

Klirens( współczynnik oczyszczania) jest to objętość osocza oczyszczana przez nerki z danej substancji w jednostce czasu.

Nerki mają zdolność do usuwania i wydalania kreatyniny z moczem, im większa jest wartość klirensu tym skuteczniej dany związek jest wydalany – tym lepsza jest wydolność nerek.
W diagnostyce laboratoryjnej standardowo oznaczany jest klirens kreatyniny, wynik podawany jest w mililitrach/minutę.

Aby go oznaczyć potrzebujemy takich danych jak:

stężenie kreatyniny w osoczu krwi
stężenie kreatyniny w moczu
objętość próbki moczu
ilość moczu oddana w zbiórce dobowej
waga i wzrost pacjenta

Klirens kreatyniny ( ml/min) = [stężenie kreatyniny w moczu (mg/ml) x objętość moczu w próbce (ml)] / [stężenie kreatyniny w osoczu (mg/ml) x dobowa objętość moczu (ml)]

Najczęstszą przyczyną błędu jest niedokładna zbiórka dobowa moczu.

Obniżony klirens występuje w przebiegu:

niewydolności nerek,
zastoinowej niewydolności krążenia,
spadku dopływu krwi do nerki. Obniżony klirens kreatyniny jest wynikiem chorób nerek, w których dochodzi do obniżonej filtracji. Na podstawie oceny klirensu kreatyniny możemy wnioskować o stopniu niewydolności nerek, stadium choroby, w której znajduje się znajduje się pacjent. Możemy monitorować dynamikę postępu przewlekłej niewydolności nerek i zaklasyfikować chorego do leczenia nerkozastępczego (wskazaniem do rozpoczęcia dializ jest spadek GFR poniżej 5 ml/min). Ponadto badanie klirensu kreatyniny i oznaczenie wartości GFR wykonuje się w celu monitorowania funkcji nerek u chorych zażywających leki potencjalnie nefrotoksyczne (czyli uszkadzające nerki).

Podwyższony klirens kreatyniny może pojawić się w przypadku:

ciąży,
spożywania dużej ilości mięsa,
intensywnego wysiłku fizycznego.

Przygotowanie do badania klirensu kreatyniny

Dzień przed badaniem pacjent powinien powstrzymać się przed piciem kawy i herbaty (ponieważ zawarte w tych używkach substancje działają moczopędnie), poza tym wskazane jest, by zażył tylko niezbędne leki. Przed rozpoczęciem badania pacjent powinien być też dobrze nawodniony (dobrze, by wypił około 0,5 l wody), w celu uzyskania odpowiedniej produkcji moczu (około 2 ml/min).

Dobowa zbiórka moczu: mocz powinno się zbierać do jednego naczynia, zbiórkę rozpoczyna się od drugiej mikcji (czyli pierwszą poranną porcję moczu należy oddać normalnie do toalety), a kończy na pierwszej porannej porcji moczu z dnia następnego.