Spostrzeganie ryzyka nieprawidłowości ciąży przez kobiety oczekujące na pojawienie się dziecka

Ciąża w żadnym przypadku nie jest stanem emocjonalnie obojętnym dla przyszłej mamy. Nawet w sytuacji, w której jest ona nieoczekiwana, może stanowić źródło wielu pozytywnych emocji, a także licznych obaw i niepokoju, między innymi o stan zdrowia przyszłego dziecka. Wspomniane obawy zdają się być bardziej prawdopodobne, a tym samym uzasadnione, w przypadku kobiet doświadczających ciąży wysokiego ryzyka, jak również w przypadku kobiet, które wcześniej leczyły się z powodu niepłodności. W tym miejscu należy podkreślić, że terminem ciąży wysokiego ryzyka (inaczej ciąży powikłanej lub zagrożonej) określamy ciążę, w której przebiegu zróżnicowane czynniki (w tym czynniki fizjologiczne oraz/lub psychologiczne) związane bezpośrednio z matką oraz/lub rozwijającym się w jej łonie dzieckiem stanowią zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia matki i dziecka – przed, w trakcie lub po porodzie.

Nie podlega wątpliwości fakt, że kobieta oczekująca narodzin swojego dziecka zakłada, że jest ono zdrowe, a tym samym będzie w stanie spełnić jej oczekiwania w kontekście prawidłowego rozwoju, zarówno w wymiarze motorycznym, poznawczym, emocjonalnym, jak i społecznym. Ponadto, psychologowie podkreślają, że bez względu na to, jak doszło do zapłodnienia, przyszła matka za każdym razem będzie oczekiwała wyłącznie pozytywnych informacji nie tylko o zdrowiu dziecka, ale także o przebiegu ciąży.

Kobiety prezentujące takie nastawienie przejawiają znacząco niższą gotowość do przyjmowania takich informacji, które są niezgodne z doświadczanymi potrzebami. Tego typu informacje mogą bowiem wpływać nie tyle na zmianę wyobrażonego obrazu dziecka, ale także na zmianę obrazu samej siebie. Sytuacja ta zdaje się być nasilona w przypadku, w którym przyszła matka przywiązuje nadmierną uwagę do aprobaty społecznej, która z kolei wpływa na jej samoocenę. To właśnie w przypadku tych przyszłych mam, osiągnięcia rozwojowe przyszłego dziecka będą w znacznym stopniu wpływać na jej samopoczucie psychiczne.

To w jaki sposób kobiety postrzegają ryzyko związane z ciążą w znacznej mierze zależy także od tego, jakie nastawienie prezentowały one wcześniej w swoim życiu – optymistyczne lub pesymistyczne. Zdaniem psychologów, optymistki udają się do gabinetu specjalisty po to, aby potwierdzić informacje o tym, że ich dziecko rozwija się w prawidłowy sposób. Kobiety prezentujące pesymistyczne nastawienie, udając się do gabinetu specjalisty pragną natomiast uzyskać potwierdzenie, że rozwijające się w ich łonie dziecko nie jest chore. Co ciekawe, zgodnie z obserwacjami specjalistów, informacje o nieprawidłowym przebiegu ciąży stanowią większe obciążenie psychologiczne dla matek i ojców o optymistycznym nastawieniu, albowiem nie byli oni przygotowani, aby usłyszeć takie informacje o stanie zdrowia ich przyszłego dziecka.

Psychologiczne aspekty badań prenatalnych

Zainteresowanie psychologicznymi aspektami diagnostyki prenatalnej zaczęło wzrastać dopiero od niedawna, bo chociaż wiemy, że postęp medycyny pozwala nam na precyzyjną diagnostykę wad jeszcze podczas okresu prenatalnego, rzadko zdajemy sobie sprawę z tego, jaki wpływ na psychikę rodziców wywiera nie tylko sama diagnoza, ale także przygotowanie do badania oraz sam jego przebieg.

Wykrycie nieuleczalnej wady u nienarodzonego jeszcze dziecka stanowi ogromne wyzwanie dla przyszłych rodziców. Niemniej jednak, sytuacja ta nie jest obojętna także dla lekarza przeprowadzającego badanie, a następnie informującego rodziców o wynikach przeprowadzonej procedury. W związku z tym, prowadzenie diagnostyki prenatalnej wymaga szczególnego zwrócenia uwagi na aspekty psychologiczne oraz potrzeby rodziców, które wynikają z niekorzystnego dla nich wyniku. To właśnie lekarz przeprowadzający badanie jest pierwszą osobą, która informuje rodziców o stanie zdrowia ich nienarodzonego dziecka. Dlatego też, tak ważne jest, aby ta pierwsza informacja była przekazywana we wrażliwy, a zarazem możliwie jak najprostszy sposób, który umożliwi zrozumienie występującej wady, a także dalszego postępowania medycznego.

Zdaniem psychologów, to właśnie sposób, w jaki rodzice dowiadują się o chorobie dziecka w znacznym stopniu wpływa na poziom odczuwanego przez nich stresu. Sami pacjenci doceniają natomiast, jeśli informacje przekazywane są im w odosobnionym pomieszczeniu, bez pośpiechu i z wrażliwością.

W sytuacji niekorzystnego wyniku badań prenatalnych, rodzice odczuwają nie tylko lęk, ale często także rozpacz, bezsilność i frustrację, która związana jest przede wszystkim z poczuciem niemożności odwrócenia niniejszej sytuacji. Ponadto, wielu rodziców w pierwszych chwilach po usłyszeniu diagnozy przejawia niedowierzanie, a nawet zaprzeczenie.

Sytuacja rozpoznania nieuleczalnej wady u rozwijającego się płodu jest niezwykle trudna dla rodziców i nieporównywalna do żadnego innego wydarzenia. I chociaż spektrum emocji, które im wówczas towarzyszą jest niezwykle obszerne, wybór dalszej drogi postępowania zdaje się być znacznie bardziej ograniczony. 

Psychologowie zwracają uwagę na to, że wiele par, które podejmują się badań prenatalnych, jeszcze przed usłyszeniem rozpoznania przygotowuje się emocjonalnie na wyzwania, z którymi przyjdzie im się mierzyć w przypadku niepomyślnej diagnozy. Zdaniem specjalistów, ważne jest, aby diagnoza wad płodu była postawiona możliwie jak najwcześniej. Wówczas, po przeżyciu początkowego wstrząsu, rodzice są w stanie zaakceptować zaistniałe fakty i szybciej osiągnąć stabilizację emocjonalną.

O rodzajach badań prenatalnych przeczytasz w zakładce BADANIA PRENATALNE.

Stres w ciąży wysokiego ryzyka

Bez względu na okoliczności, ciąża zawsze wiąże się z silnymi emocjami, które towarzyszą matce na każdym etapie rozwoju prenatalnego malucha. Niemniej jednak, ciąża wysokiego ryzyka obarczona jest szczególnie intensywnymi emocjami, które w większości przypadków posiadają negatywnych charakter. W literaturze psychologicznej możemy znaleźć informacje, zgodnie z którymi kobiety w ciąży wysokiego ryzyka charakteryzuje wyższy poziom stresu, a także negatywnych emocji.

Ponadto, obserwacje specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego zwracają uwagę na fakt, że kobiety te gorzej radzą sobie ze stresem w porównaniu do przyszłych mam, których ciąża nie jest zagrożona. Ten „gorszy” sposób radzenia sobie polega przede wszystkim na przejawianiu mniej aktywnych sposobów radzenia sobie ze stresem, wśród których dominuje zaprzeczenie, jak również odwracanie uwagi od problemu.

Co ciekawe, intensywny stres, a nawet zwiększone ryzyko rozwoju depresji, towarzyszą w podobnym stopniu kobietom w ciąży zagrożonej, jak również tym, które zmagają się z problemami prokreacyjnymi. Niemniej jednak, należy nadmienić, że psychologiczna sytuacja tych kobiet różni się od siebie. Dlatego też, zarówno poziom stresu, jak i objawy zaburzeń nastroju mogą przejawiać się u nich w różnym stopniu nasilenia.

Odczuwanie stresu przez kobiety w ciąży wysokiego ryzyka związane jest nie tylko ze stanem zdrowia przyszłej mamy oraz rozwijającego się w jej łonie dziecka, ale także od zasobów jednostki. To, jak do tej pory kobieta była w stanie radzić sobie z trudnymi emocjami oraz to, jakie wsparcie posiada, w znaczny sposób wpływa na to, jakiego natężenia stresu doświadcza i jakie szkody może to wyrządzić w jej organizmie. W tym miejscu należy zaznaczyć, że psychologiczne aspekty funkcjonowania kobiet w ciąży wysokiego ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu stresu na ich samopoczucie, są niezwykle ważne dla rozwoju i procesu leczenia patologii ciąży. Dlatego też, tak ważne jest, aby (jeśli to możliwe) kobieta otrzymywała dostęp do fachowego wsparcia psychologicznego, dzięki któremu nabędzie odpowiednie narzędzia, pozwalające na adaptacyjne i prozdrowotne radzenie sobie z trudnymi emocjami.

Lęk i obawy w ciąży wysokiego ryzyka

W języku potocznym, lęk utożsamiany jest z negatywnymi emocjami, ze szczególnym uwzględnieniem strachu. W literaturze psychologicznej, lęk związany jest natomiast ze spostrzeganiem zagrożenia jako takiego, które niesie ze sobą niejasność i niepewność dotyczącą możliwości poradzenia sobie z nim. Dotychczasowe badania, a także obserwacje psychologiczne, które koncentrują się na psychologicznych aspektach ciąży, zwracają uwagę na fakt, iż wiele kobiet oczekujących dziecka doświadcza lęku w mniejszym lub większym stopniu. Przedmiotem licznych obaw przyszłych mam jest najczęściej zdrowie rozwijającego się w ich łonie dziecka, możliwe trudności i komplikacje, do których może dojść w trakcie porodu, aspekty dotyczące własnego zdrowia, a także urody i zmian w organizmie, niepewność dotycząca własnych kompetencji rodzicielskich, poczucie zagrożenia utraty wolności, a także możliwości realizacji własnych aspiracji. Wiele ciężarnych kobiet obawia się także tego, jak ich życie małżeńskie zmieni się po narodzinach pierwszego dziecka.

Analizując obawy przyszłych mam, należy jednak zwrócić szczególną uwagę na grupę kobiet, które doświadczają ciąży wysokiego ryzyka. Wówczas, przeżywane przez nich lęki i obawy zdają się mieć nieco węższy charakter, albowiem skupiają się one głównie wokół aspektów związanych ze zdrowiem własnym oraz nienarodzonego jeszcze dziecka. Co ważne, doświadczany przez kobiety lęk w ciąży zagrożonej może być na tyle silny, że w niektórych przypadkach może odpowiadać za rozwój zaburzeń afektywnych (ze szczególnym uwzględnieniem depresji).

Dlatego też, psychologowie podkreślają, że kobietom w ciąży zagrożonej – na każdym z etapów rozwoju prenatalnego dziecka – powinno zapewnione być fachowe wsparcie emocjonalne (jeśli to możliwe). Wówczas, przy pomocy dobrego psychologa, u pacjentki może dojść do redukcji negatywnych emocji, ze szczególnym uwzględnieniem lęku, a także do istotnego zmniejszenia ryzyka rozwoju zaburzeń psychicznych, które mogą nasilać problemy związane z prawidłowym przebiegiem ciąży.

Zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju depresji w ciąży wysokiego ryzyka

Zaburzenia depresyjne są coraz częściej diagnozowane wśród kobiet w różnym wieku. Zgodnie z ostatnimi szacunkami z objawami zaburzeń nastroju zmaga się od 20% do 25% kobiet w populacji ogólnej, w tym 10% kobiet w ciąży (ze szczególnym uwzględnieniem przyszłych mam znajdujących się w pierwszym lub trzecim trymestrze ciąży). Z obserwacji psychologów wynika, że objawy obniżonego nastroju dotyczą zarówno tych kobiet, które nie planowały dziecka, jak i tych, które przez wiele miesięcy, a nawet lat przygotowywały się do poczęcia dziecka.

Zdaniem specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego, ryzyko rozwoju zaburzeń nastroju (w tym przede wszystkim depresji) zwiększa się znacząco w przypadku kobiet, które zmagają się z problemami zdrowotnymi indukowanymi ciążą, lub w przypadku choroby nienarodzonego jeszcze dziecka oraz/lub w przypadku obaw dotyczących donoszenia ciąży. Psychologowie oraz ginekolodzy zwracają uwagę na fakt, że ciąża wysokiego ryzyka związana jest z odczuwaniem długotrwałego stresu psychologicznego, który z kolei może oddziaływać na osłabienie możliwości adaptacyjnego radzenia sobie z problemami, co wpływa na pogłębienie odczuwania smutku oraz przygnębienia.

Liczne badania oraz obserwacje specjalistów z zakresu psychologii potwierdzają, że istnieje znacznie wyższe ryzyko rozwoju symptomów depresji ciążowej, a także depresji poporodowej, w przypadku kobiet, które doświadczyły ciąży wysokiego ryzyka. Wszystko to z uwagi na fakt, iż kobiety te przez cały okres ciąży muszą mierzyć się z ogromnym stresem, na którego pogłębienie mogą wpływać częste hospitalizacje, znaczne ograniczenie codziennej aktywności fizycznej, a także częste badania i oczekiwanie na ich wyniki.

Kobiety w ciąży wysokiego ryzyka bezsprzecznie doświadczają wyższego poziomu lęku, w porównaniu do kobiet w ciąży o prawidłowym przebiegu. Dlatego też, ich umiejętności radzenia sobie z trudnymi emocjami są osłabione, a tym samym kobiety te bardziej narażone są na odczuwanie negatywnych emocji i rozwój objawów zaburzeń nastroju.

Ciąża zagrożona a więź matki z nienarodzonym dzieckiem

Ciąża to szczególny stan w życiu każdej kobiety, w trakcie którego dochodzi do istotnych zmian nie tylko w ciele, ale także w psychice przyszłego rodzica. Zdaniem psychologów, jednym z najważniejszych zadań, jakie stoją wówczas przed kobietą, jest rozwój unikalnej więzi emocjonalnej między nią, a nienarodzonym jeszcze dzieckiem. W literaturze psychologicznej więź prenatalna rozumiana jest jako traktowanie dziecka w kategoriach odrębnej istoty, której jesteśmy w stanie przypisywać pewne, określone właściwości, a także podejmować z nim interakcje poprzez powłoki brzuszne. Ponadto, definicja więzi prenatalnej opisuje wyobrażenia przyszłej mamy zarówno na temat rozwijającego się w jej łonie dziecka, jak i jej samej w roli rodzica.

W przypadku, gdy ciąża stanowi wynik wielomiesięcznych starań, poprzedzonych przygotowaniami, kobieta zaczyna przygotowywać się mentalnie do roli rodzica, już w momencie planowania dziecka wraz ze swoim partnerem. Natomiast sam okres ciąży stanowi etap, który niejako pomaga kobiecie oswoić się z myślą, że już za kilka miesięcy na świecie pojawi się jej upragnione dziecko. Zdarzeniem wieńczącym budowanie więzi prenatalnej z dzieckiem jest natomiast poród, podczas którego kobieta podlega nieodwracalnej transformacji w matkę.

Zdaniem psychologów, rozwój więzi matki z dzieckiem w okresie prenatalnym jest ważnym predyktorem więzi, jaka będzie łączyła mamę i malucha już po jego narodzinach. Przewidywania te nie obejmują aspektów opieki nad dzieckiem, a raczej zachowania emocjonalne i dążenia do bliskości przyszłej mamy. Dlatego też, specjaliści z zakresu zdrowia psychicznego są zdania, że więź matki z nienarodzonym jeszcze dzieckiem stanowi swego rodzaju podstawę dla rozwoju nie tyle zaangażowanego, co efektywnego macierzyństwa.

Co ciekawe, w świetle współczesnych badań psychologicznych, na relacje matki z nienarodzonym jeszcze dzieckiem w niewielkim stopniu wpływa fakt zagrożenia ciąży. Podczas przeprowadzanych obserwacji, specjaliści nie dostrzegli bowiem istotnych różnic między jakością i intensywnością więzi, jaka łączyła matki oraz ich nienarodzone dzieci w przebiegu ciąż prawidłowych oraz zagrożonych. Jedyną grupę, w której można była zaobserwować niewielkie osłabienie więzi, stanowiły kobiety na wczesnym etapie ciąży, które oczekiwały na diagnozę dotyczącą zdrowia rozwijającego się w ich łonie dziecka.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na fakt, iż czynnikiem, który w największym stopniu wpływa na jakość relacji między matką a rozwijającym się w jej łonie dzieckiem, jest wsparcie, jakie otrzymuje ona od partnera na każdym z poszczególnych etapów rozwoju ciąży. Okazuje się bowiem, że im silniejsze jest zaangażowanie partnera w dobre samopoczucie partnerki podczas ciąży, tym silniejsza więź łączy ją z nienarodzonym jeszcze dzieckiem. Dlatego też, tak ważne jest, aby w przypadku kobiet, które będą stawiać czoła samotnemu macierzyństwu, zapewnić odpowiednie wsparcie psychologiczne już na wczesnym etapie ciąży, aby w ten sposób były one w stanie kształtować prawidłową więź emocjonalną z dzieckiem, która będzie miała ogromne znaczenie dla ich relacji, już po narodzinach i na dalszych etapach rozwoju dziecka.

Wpływ konieczności hospitalizacji na samopoczucie kobiet w ciąży zagrożonej

Ciąża zagrożona to zarazem wyjątkowy i niezwykle trudny czas w życiu kobiety, podczas którego może ona doświadczać skrajnie różnych emocji – od radości wynikającej z oczekiwania na upragnione dziecko, aż po lęk i smutek wynikający z obaw o jego zdrowie. W tym czasie kobiecie może towarzyszyć obawa nie tylko o śmierć dziecka, ale także o własne zdrowie i możliwość wystąpienia niepożądanych powikłań ciąży. Z psychologicznego punktu widzenia, szczególnie trudna zdaje się sytuacja kobiet, które wymagają hospitalizacji. Okazuje się bowiem, że długotrwały pobyt na oddziale patologii ciąży w znaczny sposób utrudnia zaspokojenie najważniejszych potrzeb psychospołecznych kobiety, a tym samym oddziałuje na nasilenie odczuwanych przez nią negatywnych emocji, co z kolei przekłada się na jej ogólną kondycję fizyczną.

Psychologowie zwracają uwagę na fakt, że kobieta w ciąży w momencie przyjęcia na oddział szpitalny wchodzi w rolę pacjentki, co niejednokrotnie wpływa na postrzeganie przez nią stanu ciąży, jako stanu bliskiego chorobie. Takie skojarzenia oddziałują natomiast na wywołanie poczucia rozczarowania, niezadowolenia, a nawet frustracji, albowiem nie tak przyszła mama wyobrażała sobie czas oczekiwania na narodziny malucha. W tym miejscu warto także podkreślić, że kobieta w ciąży poddana długotrwałej hospitalizacji zmuszona jest do mierzenia się z licznymi życiowymi komplikacjami, które obejmują między innymi ograniczenie kontaktu z partnerem, który dla wielu przyszłych mam stanowi główne źródło wsparcia, warunkujące nawet rozwój relacji między matką a dzieckiem w okresie prenatalnym.

Zdaniem specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego, hospitalizacja w ciąży zagrożonej może wiązać się z nasilonym poczuciem osamotnienia, a nawet wzmożeniem poczucia odpowiedzialności za zdrowie i życie dziecka. Albowiem w takiej sytuacji, wszystkie podejmowane przez nią działania skoncentrowane są wyłącznie na tym, aby donosić ciążę w zdrowiu i zapewnić dziecku możliwie jak najlepsze warunki do prawidłowego rozwoju.

Obserwacje psychologów potwierdzają, że u kobiet w ciąży poddawanych długotrwałej hospitalizacji występuje nasilenie lęku oraz odczuwanego stresu, co paradoksalnie może wpływać na komplikacje przebiegu ciąży. Dlatego też, tak ważne jest (jeśli to możliwe), aby na oddziałach patologii ciąży poddawać pacjentki ocenie psychologicznej. Okazuje się bowiem, że te kobiety, które wykazują mniej adaptacyjne sposoby radzenie sobie ze stresem i trudnymi emocjami, bardziej narażone są na rozwój zaburzeń depresyjnych, już w trakcie trwania hospitalizacji.

To niezwykle istotne, aby podczas hospitalizacji zapewnić kobiecie w ciąży nie tylko możliwość jak najczęstszego kontaktu z najbliższymi, ale także fachową pomoc psychologiczną. Być może właśnie dzięki temu możliwe stanie się skuteczne ograniczenie ryzyka rozwoju nie tylko zaburzeń nastroju wśród kobiet ciężarnych, ale także innych następstw psychologicznych, które wywierają wpływ między innymi na relację matki z dzieckiem, zarówno w okresie prenatalnym, jak i już po narodzinach dziecka.

Znaczenie pozytywnych emocji w ciąży wysokiego ryzyka

W literaturze psychologicznej znajdziemy liczne informacje, które świadczą o tym, że wśród zasobów, które oddziałują pozytywnie na przebieg ciąży wyróżnia się:

• Optymizm;
• Wewnętrzne poczucie kontroli;
• Stabilne poczucie własnej wartości;
• Otrzymywane wsparcie ze strony partnera oraz najbliższych.

Psychologowie zwracają także uwagę, że w przypadku ciąż zagrożonych, ważnym czynnikiem oddziałującym na samopoczucie kobiety jest stosunek do ciąży. Specjaliści dostrzegają, że przyszłe mamy, które w przeszłości planowały poczęcie dziecka i myślały o ciąży jako o doświadczeniu pozytywnym, przejawiały mniejszy lęk nawet w sytuacji, w której pojawiały się komplikacje związane ze stanem zdrowia. W tym miejscu warto bowiem przypomnieć, że doświadczanie przez ciężarną negatywnych emocji (takich jak przewlekły stres oraz/lub nasilony lęk) może oddziaływać na utrudnienia przebiegu ciąży oraz porodu. Tymczasem, doświadczanie pozytywnych emocji poprawia ogólne samopoczucie psycho-fizyczne kobiety, a ponadto oddziałuje na nasilenie rodzącej się więzi między przyszłą mamą a rozwijającym się w jej łonie dzieckiem.

Z analiz naukowców wynika, że czynnikiem, który wywołuje najwięcej pozytywnych emocji wśród kobiet w ciąży zagrożonej jest wsparcie otrzymywane ze strony partnera. Psychologowie dostrzegają, że ważne są wszystkie rodzaje wsparcia, niemniej jednak najważniejsze zdaje się być to emocjonalne. Dlatego też, tak ważne jest, aby nawet w czasie hospitalizacji umożliwić pacjentkom jak najczęstsze spotkania lub zastępcze formy kontaktu z partnerem.

Wsparcie psychologa dla kobiet w ciąży wysokiego ryzyka

Ciąża zagrożona stanowi ogromne wyzwanie dla przyszłych rodziców. Sytuacja radosnego oczekiwania na pojawienie się nowego członka rodziny zostaje bowiem zaburzona przez doświadczanie licznych obaw, a nawet lęku o zdrowie własne oraz rozwijającego się dziecka. Liczne badania naukowe potwierdzają, że w tym wyjątkowym czasie czynnikiem warunkującym poczucie dobrostanu kobiety jest jakość oraz ilość otrzymywanego przez nią wsparcia.

Nie podlega wątpliwości fakt, że najważniejsze jest to wsparcie, które otrzymuje ona ze strony swojego partnera. Niemniej jednak, w sytuacji, w której z różnych przyczyn jest to niemożliwe, niezwykle ważne jest, aby kobieta w ciąży zagrożonej otrzymywała dostęp do fachowej opieki psychologicznej. Dzięki wsparciu doświadczonego psychologa, jest ona w stanie nie tylko wyrazić doświadczane przez siebie emocje, ale przede wszystkim otrzymać narzędzia niezbędne do radzenia sobie z trudnymi emocjami. W sytuacji ciąży zagrożonej, specjalista z zakresu zdrowia psychicznego może pomóc pacjentce z wyzwaniami, jakie stawia przed nią konieczność hospitalizacji, ale także uświadomić pacjentce różnorodność emocji, jakie może ona odczuwać podczas niniejszego stanu.

Ważnym elementem współpracy z psychologiem jest także psychoedukacja. Dobry psycholog będzie w stanie wytłumaczyć pacjentce, że nawet odczuwana przez nią w tym czasie frustracja, czy też złość, są emocjami jak najbardziej naturalnymi i nie musi ona w żaden sposób się przed nimi bronić. Ponadto, celem współpracy między psychologiem a pacjentką w ciąży zagrożonej jest rozpoznanie czynników ryzyka, a tym samym wprowadzenie działań profilaktycznych, które mają na celu zminimalizowanie prawdopodobieństwa rozwoju zaburzeń nastroju w okresie okołoporodowym.

Podsumowanie

Kobieta znajdująca się w ciąży obarczonej podwyższonym ryzykiem zmuszona jest do stawiania czoła różnorodnym wyzwaniom, które obejmują nie tylko istotne zmiany dotychczasowego stylu życia, ale także konsekwencje psychospołeczne. Oprócz fachowego wsparcia medycznego, w tym wyjątkowym czasie niezwykle ważne jest także zapewnienie przyszłej mamie odpowiedniego wsparcia psychologicznego. Zarówno bliskość i opieka otrzymywana ze strony partnera, jak i fachowa pomoc psychologiczna, może pomóc pacjentce poradzić sobie w adaptacyjny sposób z wyzwaniami ciąży zagrożonej oraz związanej z nią hospitalizacji. Dzięki właściwemu wsparciu, kobieta nie będzie narażona na doświadczanie negatywnych emocji, które mogą implikować kolejne powikłania położnicze. Ponadto, poprzez doświadczanie wsparcia oraz jak największej ilości pozytywnych emocji, będzie ona w stanie w prawidłowy sposób budować więź z nienarodzonym jeszcze dzieckiem, która będzie stanowiła podstawę ich relacji już po narodzinach.

Bibliografia

1. An Y., Sun Z., Li L., Zhang Y., Ji H. (2013). Relationship between psychological stress and reproductive outcome in women undergoing in vitro fertilization treatment: Psychological and neurohormonal assessment. Journal of Assisted Reproduction and Genetics, 30, 35–41;
2. Bielawska-Batorowicz E. (2006). Psychologiczne aspekty prokreacji. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”;
3. Bielawska-Batorowicz E. (1995), Determinanty spostrzegania dziecka przez rodziców w okresie okołoporodowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź;
4. Bieleninik, Ł., Preis, J., Bidzan, M. (2010). Uwarunkowania więzi emocjonalnej z dzieckiem w okresie prenatalnym w ciążach wielopłodowych i pojedynczych. Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 3, 223-231;
5. Byatt N., Hicks-Courant K., Davidson A., Levesque R., Mick E., Allison J., Moore Simas T. L. (2014). Depression and anxiety among high-risk obstetric inpatients. General Hospital Psychiatry, 36(6), 644–649;
6. Chanduszko-Salska J. (2016). Znaczenie pomocy psychologicznej i psychoterapii we wspomaganiu leczenia niepłodności. Postępy Andrologii Online, 3(1), 12–22;
7. Gebuza, G., Kaźmierczak, M., Gierszewska, M., Mieczkowska, E., Banaszkiewicz, M., Wróbel-Bania, A. (2015). Lęk przed porodem w III trymestrze ciąży i jego powiązania ze stanem noworodka. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 21 (1), 39-44;
8. Joelsson L. S., Tyden T., Wanggren K., Georgakis M. K., Stern J., Berglund A., Skalkidou A. (2017). Anxiety and depression symptoms among sub-fertile women, women pregnant after infertility treatment, and naturally pregnant women. European Psychiatry, 3556, 1–8;
9. Koss J., Rudnik A., Bidzan M. (2014). Doświadczanie stresu a uzyskiwane wsparcie społeczne przez kobiety w ciąży wysokiego ryzyka. Doniesienie wstępne. Family Forum, 4, 183–201;
10. Kossakowska K. (2016). Incidence and determinants of postpartum depression among healthy pregnant women and high-risk pregnant women. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 25(1), 1–21;
11. Kossakowska-Petrycka K., Chanduszko-Salska J. (2009). Poziom stresu i radzenie sobie ze stresem w ciąży wysokiego ryzyka a występowanie depresji poporodowej. W: K. Janowski, A. Cudo (red.), Człowiek chory. Aspekty biopsychospołeczne, t. 2, 11–21. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego;
12. Ledwoń M. (2002), Psychologiczne aspekty diagnostyki prenatalnej, „Kliniczna Perinatologia i Ginekologia” , 36, 244-249;
13. Littleton H. L., Breitkopf C. R., Berenson A. B. (2007). Correlates of anxiety symptoms during pregnancy and association with perinatal outcomes: A meta-analysis. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 196(5), 424–432;
14. Pisoni, C., Garofoli, F., Tzialla, C., Orcesi, S., Spinillo, A., Politi, P., Balottin, U., Tinelli, C., Stronati, M. (2015). Complexity of parental prenatal attachment during pregnancy at risk for preterm delivery. Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine, 29 (5), 771-776;
15. Szymona-Pałkowska K. (2005). Psychologiczna analiza doświadczeń rodziców w sytuacji ciąży wysokiego ryzyka. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego;
16. Szymona-Pałkowska K., Steuden S. (2009). Doświadczanie zagrożenia utraty dziecka przez kobiety w sytuacji ciąży wysokiego ryzyka. W: S. Steuden, K. Janowski (red.), Psychospołeczne konteksty doświadczania straty (41–57). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego;
17. Trzęsowska-Greszta E., Jastrzębski J., Sikora R., Fiałek M., Trębicka P. (2017). Poziom depresji u kobiet z utrudnioną prokreacją a styl radzenia sobie ze stresem i płeć psychologiczna. Fides et Ratio (191–221).