Rola i funkcje tarczycy

Tarczyca jest niewielkim narządem posiadającym aktywność wewnątrzwydzielniczą i jest odpowiedzialna za produkcję hormonów takich jak tyroksyna (fT4) oraz trijodotyronina (fT3). Hormony te nazywamy plejotropowymi, co oznacza, że posiadają one zdolność oddziaływania na funkcjonowanie wielu układów narządowych ludzkiego organizmu – mają m.in. wpływ na pracę układu krążenia czy układu pokarmowego, regulują procesy metaboliczne oraz termoregulację, a także umożliwiają zapłodnienie oraz warunkują prawidłowy przebieg i donoszenie ciąży.

Zachwianie funkcjonowania gruczołu tarczowego doprowadza do zaburzeń poziomu uwalnianych przez nią hormonów, co może negatywnie wpływać na płodność kobiety i uniemożliwić nie tylko zajście w ciążę, ale również jej pozytywne rozwiązanie.

Wpływ hormonów tarczycy na płodność kobiet

Związek pomiędzy chorobami pracy gruczołu tarczowego a niepowodzeniami położniczymi występującymi u kobiet jest powszechnie znany – zarówno nadczynność, jak i niedoczynność tarczycy może prowadzić do upośledzenia czynności jajników, co w efekcie może zaburzać prawidłowy przebieg cyklu menstruacyjnego i skutkować nieregularnym występowaniem miesiączki, czy też obniżeniem płodności, jak również zwiększonym ryzykiem utraty ciąży z powodu poronienia. Wynika to z występowania receptorów dla tych hormonów bądź ich transporterów zarówno w obrębie jajnika, endometrium, czyli warstwy błony śluzowej jamy macicy, a także łożyska, a nawet zarodka w stadium preimplantacyjnym.

U kobiet w wieku rozrodczy choroby tarczycy najczęściej wynikają z zaburzeń o charakterze autoimmunologicznym. Zaburzenia autoimmunologiczne polegają na nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego, która skierowana zostaje przeciwko własnym, prawidłowym komórkom ustroju. W przypadku tarczycy mamy w tym przypadku do czynienia najczęściej z chorobą Hashimoto, która prowadzi do niedoczynności tarczycy oraz z chorobą Graves’a – Basedowa powodującą jej nadczynność.

W przebiegu choroby Hashimoto stwierdza się obecność przede wszystkim przeciwciał skierowanych przeciwko tyreoglobulinie (anty–Tg), peroksydazie tarczycowej (anty-TPO). Liczne wyniki badań naukowych wykazały, że w przypadku choroby Hashimoto wpływ na rokowania ciąży ma nie tylko jawne lub subkliniczne zaburzenie pracy gruczołu, ale samo stwierdzenie obecności przeciwciał we krwi pacjentki. Szczególne znaczenie przypisuje się zwłaszcza przeciwciałom przeciwko tyreoperoksydazie tarczycowej (anty-TPO). Duża metaanaliza, czyli badanie polegające na statystycznym podsumowaniu wyników wielu innych dotychczas przeprowadzonych badań, opublikowana w 2012 roku na łamach Human Reproduction Update wykazała, że izolowana obecność przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO) istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia niepłodności o niewyjaśnionej przyczynie, poronienia samoistnego oraz poronień nawracających.

Z kolei badania opublikowane w American Journal of reproductive immunology w 2011 roku pokazały, że u takich pacjentek osiąga się gorsze wyniki w przypadku stosowania technik wspomaganego rozrodu – stwierdzono u nich większy odsetek zarodków o nieprawidłowej budowie, nawracający defekt implantacji zarodka oraz gorsze wskaźniki zapłodnień.

Podejrzewa się, że sama obecność przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie tarczycowej (anty-TPO) nawet bez jawnych zaburzeń funkcji tarczycy prowadzi do upośledzenia syntezy wolnych hormonów tarczycy w odpowiedzi na rosnące stopniowo w ciąży stężenie ludzkiej gonadotropiny łożyskowej (B-HCG), co skutkuje zwiększoną częstością poronień.

Choroba Graves’a-Basedova polega z kolei na występowaniu w organizmie przeciwciał przeciwko receptorom dla hormonu tyreotropowego (TSH), które znajdują się na powierzchni błony komórek pęcherzykowych tarczycy.

Wpływ hormonów tarczycy na płodność mężczyzn

W przeszłości – nie tak odległej, bo jeszcze kilkanaście lat temu – twierdzono, że wpływ hormonów tarczycowych na płodność mężczyzn jest bez znaczenia. Jednakże kolejne badania naukowe dowiodły, że jest wręcz przeciwnie, gdyż warunkują one prawidłowy przebieg procesów spermatogenezy oraz jakość nasienia. Uważa się, że prawidłowa praca gruczołu tarczowego odpowiada także w pewnym stopniu za rozwój jąder.

Bibliografia

1. Grzegorz H.Bręborowicz „Ginekologia i Położnictwo” tom I, wyd. PZWL, Warszawa 2014.
2. A.Syrenicz „Zarys Endokrynologii Klinicznej”, wyd. Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, 2017.
3. „Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych”, wyd.Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
4. W.Zgliczyński „Wielka Interna. Endokrynologia”, wyd.Medical Tribune Polska, Warszawa 2012, wyd.I.
5. Monteleone P. „Female infertility related to thyroid autoimmunity: the ovarian follicle hypothesis.” American Journal of reproductive immunology, 2011 Aug;66(2):108-14
6. Vissenberg R. „Treatment of thyroid disorders before conception and in early pregnancy: a systematic review.”Human Reproductive Update, 2012 Jul;18(4):360-73